Det undrande språket: arbeidsoppgåver og bakgrunnsstoff

Det undrande språket: 

arbeidsoppgåver og 

bakgrunnsstoff 

Nynorsk kultursentrum 

Ørsta 2009

Til lærarane 

I 2005 var det hundre år sidan unionen mellom Sverige og Noreg blei oppløyst. 

Dette vart markert over heile landet med slagordet ”Ei eiga stemme”. Frå 1905 

utvikla Noreg si eiga røyst overfor andre land, men blei også eit samfunn med ein 

språkdelt kultur. Det var ingen ferdig nasjon som stod fram for verda i 1905, men 

ein nasjon der ein mellom anna var usamde om kva språk som skulle kallast 

”norsk”. Slike diskusjonar om språk har vore det vanlege i verda: Det typiske er éin 

nasjon, fleire skriftspråk. Også Noreg blei eit land med fleire røyster. Med fleire 

kulturtradisjonar. Noreg er eit land med fleire sentrum. I eit samfunn med kulturelt 

mangfald trengst også språkleg toleranse. 

Dette er utgangspunktet for ”Det undrande språket”, eit formidlingstilbod knytt til 

tema som språk, språkleg toleranse og identitet. Nynorsk kultursentrum har 

tidlegare vore på turné fleire gonger med dette tilbodet. Prosjektet er eitt av tilboda 

innanfor Den kulturelle skulesekken i Sogn og Fjordane. Som språkleg gjest har vi 

fått rapparen Runar Gudnason frå Side Brok. 

I dette lærarheftet vil de finne artiklar de kan ha nytte av i etterkant av besøket, 

elevoppgåver, rapptekstar og kopi av utstillingsplansjane. Vi håpar at elevane 

gjennom dette vil tenkje gjennom kva språket - både det munnlege og det skriftlege 

- har å seie for oss alle. 

Ivar Aasen-tunet, november 2008 

Kjersti Markegård Bae 

Formidlingsleiar Nynorsk kultursentrum

Kven er vi? 

Nynorsk kultursentrum er ei stifting som 21 fylke, kommunar, 

utdanningsinstitusjonar, kulturinstitusjonar og organisasjonar står bak. Nynorsk 

kultursentrum eig og driv Ivar Aasen-tunet i Ørsta, og gjennomfører eit breitt 

kulturprogram året rundt. Høgdepunktet er Dei Nynorske Festspela i juni, ei årleg 

feiring av den nynorske kulturen. Les meir på www.aasentunet.no 

Det undrande språket er eit formidlingstilbod for ungdomsskulen. Her får de eit nært 

møte med rapparen Runar Gudnason frå Side Brok - eller ein annan språkleg 

kjendis. I samtale med elevane (og innimellom rappeinnslag frå Runar) diskuterer vi 

rare og flotte dialektord, språkendringar, knoting, språk og makt og språkleg vane. 

Kva betyr språket, både det munnlege og skriftlege språket når vi flyttar? Korleis 

kan vi bruke språk og dialekt - til dømes i rapping eller anna populærkultur? 

Tilbodet omfattar ei flott utstilling om ungdom og språk, der m.a. kong Harald og 

ungdomsskuleelevar frå ulike delar av landet kjem til orde. Programmet blir bygd 

opp rundt temautstillinga, og tanken er å skrive språkleg toleranse og identitet inn 

på timeplanen. Vi vil de skal undre dykk over rikdomen i språket, og bli trygge på 

og stolte av dykkar eige språk: Språket kan brukast til alt! 

Oppgåver til etterarbeid 

Vi har med oss noko bakgrunnsinformasjon og oppgåver til etterarbeid. Vi reknar 

ikkje med at alle har tid til å gjennomføre oppgåvene, men håpar likevel stoffet kan 

vere til nytte. Det de ikkje rekk no i haust kan kanskje takast igjen seinare. Dersom 

de vel å gjennomføre oppgåvene, kan de sende dei til oss, slik at vi kan publisere 

resultata på nettstaden www.aasentunet.no. 

Kjersti Markegård Bae 

Nynorsk kultursentrum 

Indrehovdevegen 176 

6160 Hovdebygda 

kjersti.markegaard.bae@aasentunet.no 

Telefon: 70 04 75 81

Oppgåve 1 

Lag ein rappetekst 

… om språk og språkbruk. Stikkord kan vere: Kven er du? Kvar bur du? Korleis snakkar du? 

Forstår alle kva du seier? Kva er bra med måten du snakkar på? Brukar du engelske ord 

innimellom? Når og kvifor? 

Lurt å tenkje på: 

• Teksten skal vere på nynorsk 

• Du kan bruke ein av Side Brok sine låtar som utgangspunkt. Nokre av tekstane deira får 

du utlevert. 

• Teksten kan du sende inn til oss på e-post. Du må legge ved ei forklaring på ord du trur 

ikkje alle forstår.

Oppgåve 2 

Finn det beste ordet 

I dialekten din finst det mange gode, artige, tøffe og rare ord. Du skal leite etter det ordet du 

meiner det aller beste. Kanskje er det eit gamalt ord som nesten ingen hugsar lenger, eller kanskje 

er det eitt av dei mest vanlege orda i dialekten din i dag? Det er fint om det er eit ord som ikkje er 

så vanleg i andre dialektar i landet. Ordet kan gjerne seie heilt tydeleg at dei som brukar dette – 

dei er heilt klart frå Stordalen, Hellesylt, Ålesund osv. 

Slik kan du gjere det: 

1) Du kan bruke SMS, og sende ut ei tekstmelding til alle du kjenner. I denne meldinga kan 

du oppmode alle saman om å sende deg det ordet dei likar best. Sidan SMS-bruk mellom 

anna inneber ein kostnad for deg som elev, må skulen og lærarane avgjere om elevane kan 

få bruke mobiltelefon. Dette må du dermed avklare med læraren før du set i gang. 

2) Du kan også sende ut ei oppmoding på e-post til dei du kjenner. 

3) Du kan lage eit ark som du deler ut til folk du trur har gode ord på lager. På dette arket 

må du forklare kva du ute etter, og be om at mottakarane fyller ut arket. 

4) Du kan intervjue folk, og skrive ned dei orda dei kjem på. Hugs å få forklaring på orda. 

5) Når du har fått inn ei stor nok mengd ord (du må sjølv avgjere kor mange du meiner er 

nok), må du sortere dei, skrive ned kva dei betyr. 

6) Etter sorteringa lagar du ei liste over det du vurderer som dei ti beste orda. Denne lista 

sender du ut på nytt, gjerne til dei same folka som først fekk spørsmål om å sende inn 

ord. Denne gongen ber du dei stemme over det ordet dei likar best. 

7) Når avstemminga er ferdig, kan du sende inn den endelege lista til oss. Du må forklare 

kvifor du trur det eine ordet vann, kva ordet betyr og kva ordklasse det er. 

Lurt å hugse på: 

• Det er lurt å ha ein svarfrist. Det er også lurt å be om ei forklaring på ordet. 

• Du bør prøve å få inn ord frå ulike aldersgrupper.

Oppgåve 3 

Bli formgjevar 

Mange har eit negativt syn på nynorsken. For å gjere noko positivt knytt til marknadsføring av 

nynorsken, vil vi at du skal lage eit nynorsk firmanamn eller eit nynorsk merke. Merket skal ta 

utgangspunkt i eit nynorsk ord, og dette ordet skal selje ein kleskolleksjon. 

Når du har funne fram til merkenamnet skal du: 

Formgje, det vil seie teikne, ei t-skjorte med dette merket. Teikninga bør vere på eit A3-ark, og 

det er fint om du brukar fargar. Om du har tid og lyst, kan du også teikne sko, solbriller, veske e.l. 

med det same merket. 

Lurt å tenkje på: 

• Kva slags ord som kan passe. Bør det vere kort eller langt? Bør det vere eit ord som betyr 

noko spesielt? Korleis bør det klinge? 

• Kven som er målgruppa for t-skjorta. Er det ungdom, barn, vaksne eller alle? 

• Korleis merket bør sjå ut for å selje bra. Kva likar den målgruppa du har vald? 

• Kva for fargar og materialar bør t-skjorta lagast i? 

• Teikninga sendast inn til oss, og det er fint om arket ikkje bli bretta. Skriv fullt namn, 

skule, klasse og adresse på baksida. 

• På baksida (eller på eit eige ark som du legg ved) må du forklare korleis du har tenkt når 

dei har laga merket. 

Festspel-t-skjorte 2008

Oppgåve 4 

Lag ei SMS-ordbok 

SMS-språket er eitt av språka ungdomsskuleelevar brukar oftast. Dette språket endrar seg 

heile tida, det er forskjellig frå stad til stad i landet, og det er gjerne ganske personleg. Mange 

brukar innslag av dialekt (noko dei til dømes ikkje gjer i Sverige), slang, engelsk eller svensk 

i tekstmeldingane sine, og kanskje finst det kodar og nyskapte ord som berre nokre få kan 

forstå? 

Våren 2003 laga Ørsta 9D ved Ørsta ungdomsskule si eiga SMS-ordbok i samarbeid med 

Nynorsk kultursentrum. Dei samla inn alle SMS-orda på sin skule, lagra desse på ein database 

og fjerna ord som høyrer til i det vanlege skriftspråket deira (i Ørsta er dette nynorsk). Etterpå 

vart orda sorterte alfabetisk, og elevane fann ut kva ordklasse dei enkelte orda høyrer til. 

Resultatet vart ei ordliste med over 400 ord og uttrykk. Nokre av orda hadde engelsk opphav, 

medan andre var dialektord eller ord med lokale referansar. Eitt av måla med prosjektet var å 

vise korleis ungdom snakkar med kvarandre no for tida, og ingen ord vart derfor sensurerte. 

Ordboka vart trykt og seld til inntekt for utanlandstur i 10. klasse, og ho ligg også ute på 

nettstaden www.aasentunet.no under Ivar Aasen-tunet/skule og barnehage/10d Ørsta 

ungdomsskule. Den nøyaktige adressa er: 

http://www.aasentunet.no/default.asp?menu=41&id=1719 

Kan de lage ei liknande ordbok frå andre stader? 

Vi i Nynorsk kultursentrum er svært interesserte i å sjå skilnader mellom SMS-språket i Ørsta 

og andre stader. Oppgåva bør gjennomførast som eit klasseprosjekt, og lærarane dykkar har 

fått ein kopi av innhaldet i Ørsta-SMS-ordboka. Dersom de vel å gjennomføre dette 

prosjektet, kan vi kanskje få trykt ordboka. Ta gjerne kontakt med oss dersom de har spørsmål 

rundt dette.

si eiga rås av sjef & thorstein hyl III 

han e'kje akkurat wack, han e'kje akkurat real / han e verken mobb deep elle ståle stil / for han 

he stil og ei stemme så fenga / han e en artige skrue me motsatte gjenga / han e eineståande, 

han ste aleine / han gjenge aleine, terrenggåande / alltit storfrådande, våken elle sovande / for 

lengst fyllt tretti, men e fremdeles like lovande / han ser sej ront og suge te sej / inntrykk verte 

uttrykk åsso bjynde han å te sej / og vifta med hendene som en ekte rapstar / og ser han en mic 

så e han alltit max klar /med et raskt svar på et spørsmål ingen stilde / et ord frå han e vert 

tusen bilde / han e nede med evig poesi / en hedning så meina at orde e livets kilde 

refr.: 

han e'kje så lette å sette i bås 

han gjenge heilt si eia rås ( / thorstein hyl he si eia rås) 

det e ikkje et rykte, det e fakta fantastisk / han e den beste rappare nord for antarktis / han e 

sarkastisk og he go karisma / han henge med bøgdisa og hardcore anarkista / veit sjelden kar 

han e, men alltit kar ej he nå / sje nå, alle vil henge med nå / alle kjeksene vil ha nå, men det 

få så fe nå / dei verte sure og spør "ka det e med nå?" / ej sei "thorstein hyyyl," du kjenne 

reste / han he vår sej sjøl sida han ikkje gjikk te preste / en iq på tusen megahertz / han e en 

verdensborgar med bygdeschmertz / hass hovedverk e din haudeverk / han trenge scratch, rap 

og kraftwerk / ikkje akkurat real, ikkje akkurat wack /en galning med stil som kåre willoch på 

crack 

refr. 

gi mej et skarpt slag på ei tabla tromme / ej banna på at det rabla for somme / når sjef r sitte i 

lotusstilling / han sitte i toga og dyrka yoga / bor i kollektiv med fri sex og fri bar / og økonarko 

frå max havelaar / han gjenge berre ront og smile / sjifta te kjole og røyke vasspipe / det 

sorkla i epletobakk / i takt med at det knaka i hjernebark / han e'kje akkurat den så fe 

hjerteinfarkt / han helde haude kalt og takta intakt / fakta e han e en feite mc / han e'kje døve 

han e def og det e fakta f / fer på fylla og festa, meditera og messa / [nam-myoho-renge-kyo] / 

sitte sjelden stille, men e aldri serli stressa 

refr.: 

han e'kje så lette å sette i bås 

han gjenge heilt si eia rås ( / sjef r he si eia rås) 

fyr opp i en go nag champa / i lysskjere frå indiske lampa / sjå sjef r trippa og trampa / han e 

alltit berrføtta når han dansa / men han e ikkje en backpacker / han e helder ikkje en typisk 

rappar / han lika ikkje å gå på bar / han he sjegg og brille og e aleinefar / han bestemme sjøl 

når jorda skal snorre / han helde vatn og he alt på det torre / det sildra frå den innste kilda / 

han e glade i alle slags sirkla / det e mykje stropl, han e glade i snop / men mest ta alt e han en 

god filantrop / sprelsk som en salto, aalvarli som aalto / en rike mann med minus på saldo 

refr.: 

dei e'kje så lette å sette i bås 

side brok he si eia rås

inn av thorstein hyl III & sjef r 

ute på pinadgreitt så me gjer det me gjer / he aldri hatt bruk for ei signingsferd 

du kan’kje kødde med dei tekstane her / me e veldig vanli som i ekstraordinær 

når sjef r bjeffa som en dobbermann / i bergen med reve og dupermann 

me bøsta rim både titt og ofte / ord te hjerne og flow te hofte 

stjele som ravna, men kan aldri bite / me ste på krava og ligge på beate 

vinne heile heate, me treng ikkje en pitstop / me e vitti, men bra, the datarock of hiphop 

rap riddar av dei runde borda / kan du merke dei sterke, runde orda 

nåken lika døttå, nåken lika mora / nåke lika fare, og dei e våra brora 

odd g e hjule, ej e en dynamo / dynamisk duo som lars og manu 

en gangster soprano / men du kan kalle mej il capitano 

bård laga beats, ej skrive rim / dynamisk duo som erik bye og rakim 

milevis frå en real mc? / einaste rappar i norge med mikstativ 

sommetide gromme, sommetide fromme / prøva å drepe beate og battle trommene 

finne opp hip-hop på kvar ei låt / om det e rock elle funk elle hardcore dancehall 

laga pop så pene som johnny depp / eller nåke artsy shit som archie shepp 

ej lika mej best oppe på ei scene / lika å spele og få orda til å leve 

spela på alt det fine og det fele / og på understrenga som ei hardingfele 

det e’kje bling-bling, det e børsta stål / det norske svar på et retorisk spørsmål 

ej skrive livet mitt og gjer det sånn her / he sett meir drit enn nå stevie wonder 

fekta med penna og skrive rim med sverd / thorstein hyl e’kje akkurat lærd 

du veit ej e best, så du kan’kje ta mej / en college dropout frå vest som kanye 

så rist med raua, din likkje drit / og la plata gå rundt og rundt som på repeat 

musikk du kan føle, lyrikk du kan høyre på / 

du kan og må forstå kar me kjøme frå

forstå kar me kjøme frå, del I: blått vatn og grønt gras 

av sjef r 

fagre fjell, flotte farga / der e visse ting så aldri blir forandra 

bygda, ho e der endå, ho stende endå / sjøl om minne fordra at ho falma 

kjøme aldri heimigjen, men lengta tebake / for bilde glinsa bedre i gamle dage 

det var trygt og godt når alle kjende alle / det va der du vart grepen i fallet 

ditte e en kjærleik så aldri rusta / ditte handla om den dufta du huska 

alt du fe i livet e lufta du pusta / og heime e ho reine 

refr.: 

bygda, me lengta tebake, men me kjøme aldri heimigjen 

bygda, bada-bada bap bap bap ba… 

bygda, me lengta tebake, men me kjøme aldri heimigjen 

la-la-la… 

fram då frendar, drit i alle trenda / pendele fer att og fram som en pendlar 

mens me va på kafé i gamle fille / uten høghalsa genser og firkanta brille 

det va nesten som tida sto stille / for ut te vatne for å bade og grille 

grade og snilde, fulle ta fjas / monge myte, men ikkje mykje mas, der 

lilla lyng, blått vatn og grønt gras / sjøl då det va grått va det stas, der 

molto bene moltebær / ei mormor i marmor med mjuke hende 

refr. 

det kjøme brått som ei utrøne / og varma godt som ei hårføne 

me snakka sant som ei god skrøne / mens platå snurra ront som ei sorphøne

forstå kar me kjøme frå, del II: brune saus og kvite lesta 

av sjef r 

einaste av format det va småligheit / dobbelmoral, hat og grådigheit 

og god alkohol va vanskli å få tak i / så nokre drakk after shave og ødela maje 

og mens den lange arma fanga dei så langa / så brende dei sjøl med hi handa 

sleipe slanga, og viss du krangla / så laga du vanska og det va du så vart klandra 

og slått i haude med folda hende / for sele e dei so trur og ikkje tenke 

sele e dei så helde live sitt i lenke / og nekta sej alt det gode dei ikkje trenge 

asketisk, patetisk, pietistisk / nesten heilt surrealistisk 

med frykt for herren, respekt for dei eldre / helde midnattsmesse klokka nitten tredve 

alt til si tid, og aldri på måfå / bygge fem karnappa og teke pant i ståvå 

forstå kar me kjøme frå, sunnmørsk logikk / det e fjell, gud og nynorsk møbelfabrikk 

refr.: forstå kar me kjøme frå 

om du e frå møre, syd eller nord / om du he sjela i fatle og bor med ne mor 

om du e styrmann på land med nye hyre / så e det bygdedyre så teke over styre 

han går på to og fire, han ste og flire / klappa på en og tre og ødelegge beate 

flokkdyr som fisk i en stime / falkeblikk med saudestire 

enfoldige, onde, naiv / og det kan bære både nag og kniv 

og ska på død og liv formynde og forpeste / fordømme tidsfordriv og lovprise slit 

he’kje, fe’kje, må’kje nåke / du fe’kje til nåke når sjela ho e låke 

og jante gjer at du sle’kje til på nåke / og verte en trykk-kokar uten hål i låke 

refr. 

harde hud va veldig vikti / når alle kjende alle, gardinene va gjønåsikti 

såg det i glasa, mykje lys og mykje varme / en såg det i fjesa, mykje styr og mykje harme 

massiv migrene og kalde kvalme / ta undertrykte rykte om en sjøl og alle andre 

et fargerikt fellesskap! ubudne gjesta / alt frå brune saus til kvite lesta 

og mens den lange arma fanga dei så langa / så brende dei sjøl med hi handa

1, 2, 3 fyre av thorstein hyl III 

1 te det 2 og 3, ej fyre / opp i pipa, køyre opp på sida / tebakelent stil i baksete / føle mej så 

høge så ne anne grete / prøys, stein som ei røys / baar hænge ut gjønå glase, snakka berre tøys/ 

stoppa for raudt lys, bil i frigir / thorstein hyl i baksete med fristil / me teke laust og køyre mil 

ette mil / som melodi grand prix [vrooom] / me køyre bil med barskap, et liv med latskap / 

å kruse med krus kontroll, ha! det e ei smal sak / det e'kje ei smaks sak om du lika side brok / 

he du side brok? / ej he ei side taske, halvfulle flaske / in vino veritas, det e'kje en floskel / 

klisjée e at veje e måle / for me veit'kje kar me skal men me veit at me når det / 

nypussa tenne, nypussa grill / me veit'kje ka me vil, men me fe det til 

refr.: 

1, 2, 3, me fyre / side brok, ja me teke på oss brye / 

thorstein hyl, ej drive køyre-forbi-skryting / baar sitte på og sjef r styre 

me sette ned farta, rulla ned glase / og skreme folk med obskøne frase / ej skjenne og skryte, 

røle og lyge / ej e'kje kjende for å vær spesielt blyge / ej skyte rim [bucka bucka] / tungå beint 

i monne, mens auene flakka / folk dei flagga når me kjøme forbi / fordi... yo, dei tåre ikkje 

anna / me kjøyre seint, men me kjøyre hart / børna på hjørna, e det rart / me styre natta med 

harde hand / me styre heile bygda som en handelsstand / hårre steikje det mann, der e inga 

tvil/ me kjøyre en god bil, en god stil / det e ingen så syte, ingen så elga / me kjøyre heile 

helga på feite felga / me glide frå side te side / sjef r smile og skatebaar glise / inga kvide, 

ingen sure mine / for me e alltid blide når me e ute og svide 

(refr.) 

frå vik te volda, volda te vik / å glide heile helga e et jevla slit / men nåken må nå gjer det / 

alle kan lære det / alt en trenge e en bil og bensinpenge / og ei femme... eller fem / og en 

sjåfør så aldri skal heimgjen / me trenge å bevege oss, aldri stå stille / ront og ront som ei 

vinylrille / me he bilstereo med gode bass / og på baksete e der alltid plass / te ekstra kjekse, 

ekstra heimeguta / fleire passasjera enn hurtigruta / fyll på, me trenge litt trengsel / for snart e 

det fem nye daga med lengsel 

(refr.)

Arbadak arba av thorstein hyl III 

abra kadabra, fata morgana / 

ej køyre ront i vik og kasta med granata / 

frå baksete i en ford granada / 

det e [eksplosjon] og [stønn] som porno for pyromana / 

det e'kje nåke kødd ej bada i vulkana / 

pissa eld... drite lava / 

ej kan alt om dei indre organa / 

nyre, lever, milt og pros-ta-ta / 

side brok, me e ordakrobata / 

meir peiling på bokstava enn typografa / 

ej flyte fort som katamarana / 

frå hovdebygda te copacabana / 

du veit ej e best - uansett skala / 

når ej vandra gjønå rom og tid i sandala / 

det betyr nix og nada, men det e longt frå svada / 

det e en konstant konsonant krig med mej på vokala 

refr.: arbadak arba 

ej antasta teknokrata, sjenera byråkrata / 

thorstein hyl, en persona non grata / 

så henge ut med partisana / 

kåte kvinne og sjitne sjarletana / 

me lika å sjenkje oss og henge utfør altana / 

sneversynte folk med stort panorama / 

teke ting så dei kjøme... mañana / 

mens ej ste på scenå og spytta som en lama / 

elle berre rava, ste og kava / 

du glana på en jazzist så e jaga / 

og klamra sej fast i en bukett med tulipana / 

aleine i et hjørne og venta på nirvana / 

folk ropa mama, men burde skrige rama / 

(rama!) … så fucking spør når ej svara / 

det betyr nix og nada, men det e longt frå svada / 

det e en konstant konsonant krig med mej på vokala 

refr. 

abra kadabra, sahara / 

ej gjenge ront i sande og leita ette sama / 

gjenge nord på og henge ut på basara / 

handla banana, alcantara / sarkofaga...

din likkje drit av thorstein hyl III 

ej drive dank dank kvar dag i vekå / når helga kjøme så veit du ka så ste på 

går rundt i vik, alle auene på stilka / det e fans og groupies, alle berre dilta 

ej e ei stjerne, det e aldri fred å få / små ungar så vil battle, du veit kor det må gå 

ej sei det te dei, det e’kje vits å prøve / slutt opp å mas, du må dra dej heim og øve 

ej går forbi bi, ej he’kje tid tid / treng ikkje å stresse, det e helg og ej he fri fri 

men kom hit viss du vil lære å styrte sprit / elle ring te nå skatebård viss du trenge et beat 

refr.: din likkje drit! / kom hit! / drit! 

ut og reke, krabbe heimatt / frå fredag te søndag for det e’kje nok med éi natt 

når alle kvigene skal gå rett i fellå / dei veit at ej he ørsta stål i ondebrellå 

ej møtte ei fin ei, det va her siste helg / ho va frodige og gode, ej va grade som en elg 

ho ropte “thorstein hyl! ta mej på brøda!” / ej tok ne på ordet, opp i skoje bak løda 

ho skalv som en kalv og sa “kan du vere med mej heimigjen?” / ej sa … 

då me skulle gå kom en grusomme fyr / nervøse fakte, sveittetokte, aue som et dyr 

store pupilla som om han poppa pilla / elendi hockeysveis, han ligna på en chinchilla 

han brølte “ka du ska hen med damå mi!?” / argh! ej hata idiota med naså follt ta speed 

refr. 

verte so fulle ej burde gå med bleie / kjøme te mej sjøl i et ustabilt sideleie 

ej verte aldri leide, ej lika fylla / ej greve grøftene te tryne e fullt ta bylla 

som dinne daje der va fest fram på dale / ej fikk ei mystisk flaske men dei sa det va’kje farli 

en haug med bøgdisa så berre ropte drikk! drikk! / te hjernå mi sa klikk! klikk! det va då ej 

gikk 

frå sans og forsamlingshus i en rus / på nittiseks prosent blanda opp med rusbrus 

bjynde straks å skjenne på to ej ikkje kjenne / og røle om kor jevli mykje brennevin ej brenne 

men det va lensmanne og sognepreste / ej forsette feste i drukkenskapsarreste 

refr.

kassegitar av thorstein hyl III 

sitte her med rompa bar / sitte og føle mej passe bisarr / og e'kje du nede må du passe dej, far / 

ej spela (…) på en kassegitar / så godt det e dømt te å verte en nye slager / rima mine e feite, 

sjøl e ej mager / og fager som ei kveldssol smile / fager som ei brunstige kvige / det e rock n 

roll og rap når ej rauta / respekte min e store som en tjue tonns bauta / jauda, stile min e feite 

som gauda / å henge med mej e som én longe laurdag / kvar dag, kvar time / ej trenge å spele, 

ej trenge å rime / fe nåken te å le, fe nåken te å grine / på naså, ej gir no fan i ka ho sa elle 

han-sa / ej fe mack ta ringnes så ej teke mej ei femme / og stemme gitare / ej tende sigare / 

laga røykringa i fjese ditt / kvar gong ej åpna kjefte så e det en hit / alle og en kvar kjenne 

namne mitt 

refr.: 

det e thorstein hyl, på alle sine lepe som en lypsyl / sjå mej i ei side brok ta acryl 

høyr mej på vinyl / ej kan'kje halde kjeft, ej e et kreativt krapyl 

ej trenge kun 2 strenga / en mikrofon og ei rytme so fenga / me gjenge rett te topps og tjena 

voldsomt med penga / yo, enten det elle så helde ei berre senga / og menga mej med modne 

modella / hald kjeftesmella og ta med undebrella / ej gir no fan i om det stinka ta makrella / 

ej e en spelar så rocka alle hallane / med barrégrep på b-b-b-ballane / drit e det nye bra, det 

berre la-la / altfor monge falske gitara / som speidarguta med leirbåle / ej e en spiderman så e 

leide ta gnåle / så ej teke mej en ølar / gjenge ut på gatå med en sjikkeli ghetto slepebrølar / 

gjenge ront å leika politi elle røvar / og jøyme å leite, heilt aleine / må finne mej sjøl som en 

songar-songskrivar / stort ego og en knallharde rivar 

refr. 

ej e en typisk moderne, teknisk krabat / ej he både tastafon og biapparat / ej he telex, så fuck 

telefax / og fuck dvd, ej ser beat street på betamax / som om ej samla på glansbilde og 

servietta / vegetarmat, mentolsigaretta / nei, ej trenge store, feite kåteletta / kolestrol te venane 

e tetta / det gjenge rett i fletta og kjeksene steppa / når ej spela gitar på et breitt spekter / 

og spela kostbar uten plekter 

refr.: thorstein hyl, på alle sine lepe som en lypsyl / 

sjå nå i ei side brok ta acryl 

høyr nå på vinyl / 

han vil'kje halde kjeft, han e et kreativt krapyl

kjeltring av thorstein hyl III 

ej fe det te å sjå lett ut / rista rim ut av erme, sånn her, rett ut! 

he så mykje stil, kasta rim for svin / ”ja men du rappe nå berre om drit og sprit” 

ja, du da? du trur du e / grusomt djupe som roots manuva 

backpackar, ryggsekkrappar / og i fjor va du bitchslappar? 

fullstendi elendi / vende kappa ette vinde for å vere trendy 

ej fylle ikkje trenda, ej sette dei / og lete dei fylle ette mej 

oooooh, du e sjikkeli dyrisk – en saud / en schöne mann – som aud 

flowet ditt e over stokk og staur / så du kan pisse off som en migemaur 

intet nytt, berre gamle tricks / du fe null poeng, nix 

nada, det e det du he / tekst uten innhold, musikk uten sjel 

rap e et spel, og du veit ken så leda / du veit det e beit for gode idéa 

gode norske mca, det ingenting å le ta / men ej kan ikkje la vere 

vini, vidi, vici / dissa rima dine, dei e’kje mykje vits i 

og du sei du he stil, men ken sin? / du e’kje kjeltring, du e tensing 

her e litt for monge liksomgangstera / som små unga med for store ransela 

som hamstera, sinte, men søte / laga pipelyda når dei brøle

sirkla av sjef r 

ej bjynde alltit der ringe aldri slutta / kasta mej inn i svinge med begge hendene opp i lufta 

så kast kofta, våkn opp og kjenn lukta / det går’kje an å sitte i ring i en sofa 

men å ligge å slikke sol som ei solsikke / og ikkje merke at klokka slutta å tikke 

å ligge og dikte, skyte uten å sikte / ej he en turban med atten appelsine 

mine lineære laste må late live / for ken kan skrelle en løk uten å grine? 

og ken kan disse mi moder jords familie / livmødre, blodsbrødre og alle dei hine 

koffor kan’kje alle berre vere venna liksom pippi / med totem og tipi, der ho cirkeline sitte 

midt i 

me e longt frå allfarvei og longt frå krigssti / mens jorda berre snorra rundt og rundt som en 

frisbi 

refr.: 

kast hendene opp, det går rundt og rundt 

for fram og tebake e aldri like longt 

som rundt og rundt, det går rundt og rundt 

kast hendene opp og du e like longt 

det e’kje så nøye, du skal høyre, ikkje røyve / når me kjøme tilbake med ei nye bandsløyfe 

det e loop, ikkje sample frå våra soltempel / jepp, me går i ring med et godt eksempel 

eksempelvis he me tonnsvis med intligent liv / og syklusa vis-a-vis ei ka som helst årstid 

en snack elle et måltid, cd elle 12-10 / me rulla rillene raskt fram når det gjelde 

å reparere et blødande hjerte / for live kan gjer låkt som menstruasjonssmerte 

me he ei trong te å holde jula i gong / med rytmisk kjærleik, rap og god song 

tjuefire, sju, tre, seks, fem / me helde det ekte med kyss, klapp, klem 

midt i mjelkevej og midt i ei istid / mens jorda berre snorra rundt og rundt og rundt og rundt… 

refr. 

homo e mono, hetero e stereo / min sound e surround på en heimelaga demo 

panseksuell, ej kan elske med et fjell / ej kan elske med natta te ej går mej på en smell 

som naturlåve som ej aldri kan forklare / men alltits kan erfare som ei go, deili utestove 

å ligge ute og sove når måne kika ned / og klappe skyene mens daje går på kne

sjarmør av sirkel sag 

kjeltring! ej brukte å ringe på og stikk av / he holt det ekte sida ej va ei lita stikk sag 

i dag e det mitt fag å kjøyre i fylla / gå med pistol og drive hor og du skulda 

mafioso med hål på håsene / det kosta cash viss du vil dryle dråsene 

frå åmdale, du kjenne straffa / ej festa dej te vegge og kasta højgaffla 

og viss ej høyre nåke som helst gnål / så ska ej rive dej et nytt rævhol 

bor i et fjøs, arbeida i et fjøs / ej lukta fjøs, ja, du he rett te å vær nervøs 

når ej går frå bar te bar, ej går frå gar te gar / ej går frå far te far og sej ”få sjå døttå di” 

ej den nye kjekke støttekontakta di / få sjå ne no elle so brenne ej ned lødå di 

bru: 

fyll, hor, store pistol 

det umuli å flykte, ej veit kar du bor 

fele fyr, spela trekkspel mens ej spyr 

ej e en avlstyr, ka du byr? 

refr.: 

me går i gjeng og me skyte med tsjeng 

tjena peng og basse den går deng deng 

ka du sei? ka du sei? 

”koffor e du så fele?” ej sei fuck dej, krede! 

sjarmør! ej drikke en palle med øl / ej e tredobbel mester i fyllerøl 

byde jentene heimgjen på kukost og vin / ej e ikkje feminist, men ej fe fitte i stim 

ho va so grade, ho va nesten på gråte / ej måtte ta ne på den franske måte 

på danske båte, ej veit ka so må te / friske folk sei ej e ganske råte 

att og fram, ut og inn / te ho fe muskelsvinn i ringmuskle sin 

mens me høyre på køntri og vestern / ej e’kje homo som skatebård og sjef r 

forste’kje ka dokke kava med / side brok e’kje nåke å gå ta gara med 

ej he sjitne støvla, heimestrikka genser / sirkel sag, ej e en sjikkeli gangster 

bru/refr.

ut av sjef r 

skatebård! han he side brok 

sjef r! han he side brok 

odd g! han he side brok 

thorstein hyl! han he side brok 

tore b! han he side brok 

syllreve! han he side brok 

tunk rettep! han he side brok 

rizla! han he side brok 

dupermann! han he side brok 

moneypenny! ho he side brok 

hank! han he side brok 

hans petter! han he side brok 

turid! ho he side brok 

ole johnny! han he side brok 

ped r! han he side brok 

snilje! ho he side brok 

malkyl! han he side brok 

sirkel sag! han he side brok 

aparte! ho he side brok 

audun perkomat! han he side brok 

audun e! han he side brok 

dr. essing! han he side brok 

lars stiquo! han he side brok 

manu tiern rap maradonna! han he side brok 

dj leca! han he side brok 

fusa! han he side brok

Ordliste 

Er det ord eller uttrykk i tekstane du ikkje forstår, så kan du få hjelp her. Det er meininga at 

denne lista heile tida skal verte lenger og betre, så send ein e-post viss det er ord eller uttrykk 

du savnar - eller viss du har spørsmål, forslag og kommentarar. 

Alida stadnamn gammal boplass i Ørsta 

Bondalseidet stadnamn skipsportsenter i Ørsta 

brelle (sjå undebrelle) 

femme subs. femliters plastdunk med heimelaga alkoholhaldig drikke 

H.I.L. Hovdebygda idrottslag 

Hovde stadnamn Hovdebygda 

hårre (el. ~ heite det, el. ~ steikje det) interj. generelt kraftuttrykk 

kjekse subs. ei særs tiltrekkande jente eller kvinne 

lappegro subs. frosk 

marabakkje subs. bratt botnskråning langs stranda 

reita verb drikke, feste (også brukt som substantiv for ‘fylla’) 

Reset stadnamn skipsportsenter i Volda 

rivar subs. erigert penis 

røle verb skryte, gjerne med eit avslappa forhold til sanninga 

rås subs. sti 

slepebrølar subs. bærbar kassettspelar, ghettoblaster 

sorphøne subs. snurrebass (altså eit leiketøy) 

svele subs. ei løfse som ikkje er heilt vafle 

tyte verb snakke (for) mykje eller irriterande, skravle 

undebrelle (el. berre brelle) subs. underbukser 

Vik stadnamn Ørstavik, Ørsta sentrum

MIC / Ballade artikkel 

Av Marit Karlsen 

Utskrift fra mic.no / ballade.no 

Side brok betyr saggebukse 

Publisert: 01/20/2004 av Marit Karlsen 

http://www.ballade.no/nmi.nsf/doc/art2004011512034541388418 

De debuterte i 1999 som oppvarmingsband for en polsk stripperske og ble buet ned av scenen - på et 

forsamlingshus i Ørsta et sted. I desember inntok de som første hip hop-band på nynorsk VG-lista med 

låta "1, 2, 3, fyre". Til våren kommer endelig debutalbumet ut på PinaDgreitt Records, skriver Marit 

Karlsen i dette intervjuet med rapperne i Side Brok. Denne artikkelen er opprinnelig skrevet for 

by:Larm-avisen 2004, og brakt videre med velvillig tillatelse. 

Ralph Myerz er så fan at de ba om å få remikse Side 

Brok-låta "Ein Likandes Kar", mens hip hop-magasinet 

Kingsize mener frontfiguren Torstein Hyl III "har den mest 

sinnssyke flowen som hittil er hørt på disse 

breddegrader". Under by:Larm 2004 er det mulig at vi alle 

får hentesveis. 

- Det er som skuespillere pleier å si; det er kjekt å spille 

"the bad guy", forteller Runar Gudnason om hvorfor han 

har et alter ego i Thorstein Hyl lll. 

Men når Runar er seg selv i Side Brok kaller han seg Sjef R. Sammen med Thorstein Hyl lll utgjør han 

dermed to frontfigurer i Side Brok. I dette hip hop-prosjektet finner vi i tillegg fetteren til Runar, Bård Åsen 

Lødemel. Sistnevnte som back-up rapper - og bedre kjent som Skatebård, som har gitt ut soloalbum på Telle 

Records. 

Runar - eller la oss si Thorstein Hyl lll og Sjef R - rapper på nynorsk, nærmere bestemt på dialekten de har fra 

Hovdabygd. Med den dialekten gikk de rett inn på 18. plass på VG-lista med låta "1-2-3 Fyre" 

- Teksten er skrevet av Thorstein Hyl lll. Det gjelder for øvrig alle låtene som er tilgjengelig med oss nå ("Side 

Brok EP", 2002 , og singelen "1, 2, 3, Fyre", 2003 - red anm). Sjef R sine låter har vi bare fremført live. Det er 

mye lettere å skrive låter under et alter ego. Jeg trenger ikke å være så ærlig med meg sjøl som jeg føler jeg 

må være som Sjef R. Thorstein Hyl lll er mye villere. Han er en typisk bygdeanarkist, en pussig type som aldri 

vil forlate bygda, og han gjør ikke gjør noe annet enn å skrive tekster og rim. 

Runar flytta til København for 12 år siden, og har klart å holde Hovdabygd-dialekten varm ved å skrive tekster. 

-Det er ikke slik at Side Brok er dialekt-hip hop for dialekten sin skyld. Alle har en dialekt, enten det er på 

engelsk eller norsk. Hvis jeg hadde rappet med Oslo-dialekt, hadde det også vært dialekt. Jeg kan faktisk ikke 

rappe på noe annet enn min egen dialekt, og den stammer fra Hovdabygd. 

Mens vi snakker om dialekt: Runar sin mormor og Bård sin farmor - som er en og samme person - vokste 

forresten opp på Ivar Aasen-tunet. Men ettersom Ivar aldri fikk noen barn er de ikke direkte etterkommere av 

vår nasjonale dialekt-forsker. 

- Ivar var broren til tipp-tipp-tipp oldefaren vår. Eller var det fire tipp-tipp-tipp-tipp? Uansett, Ivar døde barnløs. 

Men han etterlot seg blant annet en ordbok på mer enn 

25 000 ord. 

På konsertene er altså Runar to personer, hvilket må bety både rolle og klesskifte? 

Side 1 av 3 

- Ja, jeg skifter klær på scenen. Vi deler det gjerne opp i tre sett. Det pleier å sitte, til tross for at det ikke blir 

tid til øving når jeg bor i København, men jeg tror by:Larm-konsertene skal gå bra. Jeg håper forresten jeg får 

sjekka ut norsk hip hop mens jeg er i Bergen. I sær er jeg spent på om norske Akeron er med? Jeg lasta ned 

noen låter av Akeron på nettet, og det høres ordentlig fett ut. 

http://www.ballade.no/nmi.nsf/printstory/art2004011512034541388418 

25.09.2008

MIC / Ballade artikkel 

Thorstein Hyl lll er den norske navnebroren til Brooklyn-artisten Thirstin Howl lll - en undergrunnsrapper som 

er kritikerrost for sin utilslørte og intelligente bruk av slang, rim og beats. Thorstein bruker i likhet med Thirstin 

språket på en underfundig måte. 

-Thorstein Hyl lll rapper på slang. Ord og uttrykk som foreldrene våres brukte. Det er mulig jeg har sagt det i 

intervjuer før, men skriv gjerne at vi blander heimstaddiktning med hip hop. 

Runar er generelt opptatt av gate-kunstens språk og visuelle uttrykk. Eller som vi liker å si på engelsk; street 

art. 

-Jeg holder på å gjøre ferdig en dokumentar om lovlig gatekunst i København. Om folk som henger opp 

plakater og sprayer på veggene. Det var også her i København jeg for alvor ble opptatt av hip hop. Men de 

skjønner for øvrig ikke bæret av hva jeg rapper om. 

Det spørs om alle i Norge også forstår samtlige ord og uttrykk Thorstein Hyl lll og Sjef R lirer av seg. Derfor 

har Side Brok lagt med en liten ordliste. Pugg den, og så sees vi på by:Larm-konserten! 

Side Brok er: 

Sjef R/Thorstein Hyl lll - rapper 

Skatebård: back-up rapper 

Tunk og Tukle - trommeslager og perk 

Odd-G - bass 

Hip hop ordliste frå Hovdebygda, 2.utgåve: 

røle = skryte, gjerne med eit avslappa forhold til sanninga 

svide (el. glide) = køyre bil, tilsynelatande utan mål 

Vik (el. Ørstavik) = Ørsta sentrum 

femme = femliters plastdunk, helst fylt med heimelaga, alkoholhaldig drykk 

kjekse = lekker kvinne 

å fare på = å ha sex med nokon 

svele = ei slags vafle som ikkje er heilt løfse 

forbina = forundra 

marabakkje = bratt botnskråning langs stranda 

Alida = tidlegare bossplass i Volda 

For mer informasjon om Side Brok, kan man besøke gruppens hjemmeside, www.sidebrok.no. 

Denne artikkelen er skrevet for by:Larm-avisen 2004, og brakt videre med velvillig tillatelse. 

Relaterte bedrifter: 

by:Larm (Festivaler\Februar; Konferanser / Seminarer) 

Relaterte begivenheter: 

By:Larm 2004 

Relaterte artikler: 

19.01.2004 By:Larm: Fra A Boy Named Sue til Helen Eriksen 

16.01.2004 Bølgen - det er oss det 

03.12.2003 Yngstemann på by:Larm 

03.12.2003 Norske artister på by:Larm 2004 

16.12.2003 Pain is Temporary - Glory is Forever 

05.11.2003 De tredve første by:Larm-artistene er klare 

08.10.2003 Runar Eggesvik ny festivalsjef for by:Larm 

01.09.2003 Alarm under by:Larm i Bergen 

16.02.2005 Hiphop-knockout på Rockefeller 

11.11.2004 Hiphop-Norge: "underdog"-myter og et hav av detaljer 

03.09.2004 A-Team og B.O.L.T. Warhead: Historiske hiphop-krigere 

26.08.2004 "Hiphop-hoder": Norsk musikkhistorie i bokform 

07.05.2004 Alarm og by:Larm avslutter samlokaliseringen 

12.02.2004 Bærbar musikk 

05.02.2004 Søt musikk for Studentradioene i Norge - urørt offensiv fra Petre 

30.01.2004 35 år i rockebomberommet 

21.01.2004 Bak bergenske pulter 

Relaterte tema: 

28.09.2004 By:Larm 2004 

MIC Norsk musikkinformasjon 

Postboks 2674 Solli 

0203 Oslo 

Tel: 2327 6300 

http://www.ballade.no/nmi.nsf/printstory/art2004011512034541388418 

Side 2 av 3 

25.09.2008

54 prosent av norsk ungdom tekster på dialekt 

... og Norsk språkråd er fornøyd! 

Av Erling Ellingsen 

www.vg.no 

10. februar 2005 

Norsk ungdom er trofast mot dialekten sin. 

- Det har nok noe med identitet å gjøre, og 

at språk sier noe om hvem vi er, sier 

førsteamanuensis i sosiologi ved NTNU, 

Berit Skog, til VG. 

Hun utførte nylig en undersøkelse blant 

ungdom i Trondheim, hvor det kom frem 

at hele 74 prosent velger å skrive på 

dialekt. En tidligere, landsdekkende 

undersøkelse viste også at flertallet velger 

å tekste på denne måten. 

Og Norsk språkråd gnir seg i hendene. 

- Det er svært hyggelig at ungdom velger å 

skrive tekstmeldinger på dialekt. Å ha 

dialektvariasjon gjør oss til et sterkere 

språksamfunn, sier direktør Sylfest 

Lomheim til VG. 

Kreative 

Skog forteller at fenomenet er vanligst 

blant bygdeungdommen. Undersøkelsen 

viser at 88 prosent av bygdingene skrev på 

dialekt, mens «bare» 67 prosent gjør det i 

byene. Det viser seg også at flest jenter 

styrer unna bokmål: 

- Det er nok fordi jenter vanligvis er mer 

kreative når det gjelder SMS-bruk, sier 

Skog. 

Men selv om både hun og Lomheim i 

Norsk språkråd er fornøyd med 

ungdommens bruk av dialekt, er begge klar 

over at det også kan by på problemer. 

- De fleste mener at ungdom klarer å skille 

mellom tekstsjangerne, men det kan være 

et problem blant de svakeste elevene at de 

begynner å blande dialekten inn i 

skolestilene, mener Skog. 

Anne Kristine Lie fra Vennesla, en liten 

bygd utenfor Kristiansand, er ikke en av 

dem, selv om hun tviholder på dialekten 

sin og bruker den når hun skriver 

tekstmeldinger. 

- Det er slik jeg snakker til vanlig, og da er 

det naturlig for meg å skrive sånn i 

tekstmeldingene. Jeg får alltid høre at jeg 

er «kav venndøl», uansett, forteller hun. 

Hun innrømmer at hun skriver dialekt til 

absolutt alle, selv om de ikke er fra 

Vennesla. 

- Bortsett fra de fra Kristiansand, da. De 

forstår jo ikke venndølsk i det hele tatt! 

sier hun og ler. 

VENNDØL: Anne Kristine Lie (18) fra Vennesla 

skriver alltid tekstmeldingene på dialekt. Foto: 

LINDA MERETE LIE

«Råneren» snakker dialekt og «sossen» knoter 

Ungdom viser hvem de er gjennom 

språket sitt. 

Av Astrid Meland 

www.dagbladet .no 

1.juni 2005 

DE SNAKKER BOKMÅL PÅ TYNSET. 

Bygda øverst i Østerdalen, et stoppested på 

Rørosbanen, har vært språkforskeren Unn 

Røynelands tumleplass de siste årene. Hun 

har undersøkt hvordan ungdommene 

snakker i stasjonsbyen Tynset og byen fem 

mil unna, på Røros. 

Hun har kommet fram til at 

ungdom bruker ulike dialektformer for å 

vise hvor de føler de hører hjemme sosialt. 

Funnene hennes viser at ungdom 

endrer språkbruken både ubevisst og 

bevisst. De tar identitetsvalg gjennom 

dialektbruk. Sossene og skaterne vil vise 

hvem de orienterer seg mot, mens rånerne 

signaliserer at de tilhører en helt annen 

gruppe med språket sitt. 

At man beholder dialekten til de 

forrige generasjonene henger sammen med 

hvor stolt man er av hjemstedet og språket 

der. 

I lang tid har forsker Unn 

Røyneland snakket med 

ungdom på Tynset og 

Røros 

ET SPENNENDE STED. Røyneland 

bestemte seg for å reise til vannskillet 

øverst i Østerdalen. Tradisjonelt har 

språkskillet gått her. På Røros har 

dialekten tilhørt det trønderske målføret, 

mens tynsetingen har snakket østerdøl. Det 

gjør de ikke lenger. 

- Tynsetingene er på full fart vekk 

fra dialekten si. De holder på noen få 

særtrekk, som «bilan» og «kjem». Ellers 

kan det høres ut som de kommer fra Oslos 

østkant, med tjukk l og trykk på første 

stavelse, sier Unn Røyneland til 

Dagbladet.no. 

Og ungdommene hun har snakket 

med om dialekt bekrefter det: 

«Den eksisterer ikke, bare hos gamle folk 

og et par bønder». 

«Har ikke en anelse. Har sjelden hørt den». 

«Har aldri hørt noen snakke om en spesiell 

tynsetdialekt». 

SOSSER OG BERTER. Ungdommene 

språkforskeren snakket med delte seg inn i 

grupper, hun har samlet dem i fire 

hovedkategorier: 

1. Rånerne (Tynset), eller busen (det lokale 

ordet for råner på Røros) er de mest 

tradisjonsorienterte. De er også de mest 

positive til dialekt. Rånerne er mer opptatt 

av lokal natur og kultur, vil gjerne bli 

boende i bygda og snakker det som blir sett 

på som den tradisjonelle dialekten. 

Rånerne ser ut til å være mer hjemmekjære og stolt 

over bygda si. De bruker også den opprinnelige 

dialekten i større grad.

2. Kultur- og samfunnsinteresserte ungdom 

kombinerer, de er både lokalt og urbant 

orientert. De vil gjerne holde på den 

opprinnelige dialekten, men de holder ikke 

så godt på den som de kanskje tror. 

3. Idrettsgjengen er mobil og urban 

orientert. Men de er også lokale gjennom 

idretten de deltar i. 

4. Sossen og skaterne skal vekk fortest 

mulig, er mest negativt innstilt til 

hjemstedet og opptatt av urbane trender. 

De snakker mest avslepent i forhold til den 

opprinnelige dialekten. 

- De største forskjellene ligger mellom soss 

og råner. Her er det en tydelig språklig 

differensiering. Ungdommen bruker språk 

til å vise tilhørighet til ulike sosiale 

grupper, sier Røyneland. 

Rånerne mekker biler, råner, 

drikker karsk og tar seg gjerne en snus. 

Samtidig holder de bedre på dialekten sin. 

Men det er ikke så enkelt at 

ungdom ønsker å signalisere én identitet. 

Vi forandrer språket vårt etter hvem vi 

snakker med. Ungdom har mange ulike 

identiteter. 

- De veksler språkbruk etter 

situasjon og samtalepartner, og ønsker slik 

å signalisere ulik tilhørighet, forsetter 

språkforskeren. 

For av og til er man opptatt av å 

være bus, og andre ganger er det 

idrettsungdom man vil være. Men fra soss 

til bus går man ikke sånn helt uten videre: 

- En bus vil nok ha et språklig repertoar og 

veksler, men han vil aldri komme i 

nærheten av å bli så avslepen som sossen, 

sier Røyneland. 

STASJONSBYEN. I Tynset er mange som 

ikke kjenner til noen dialekt. 

Stasjonsbyen ble invadert av folks 

utenbygds fra på begynnelsen av 1900tallet. 

Rørosbanen skulle bygges ut, og 

dermed ble sentrum overnattingsplass for 

reisende. Slik ble også språket påvirket og 

avslepet. 

Men dette er ikke hele forklaringen. 

1970-tallet med den andre urbane 

innflyttingsbølgen ser ut til å ha spilt større 

rolle på Tynset enn på Røros. Språket ble 

enda likere bokmål. Hvorfor ble de ikke 

like påvirket på Røros? 

Og i dag fortsetter prosessen. De 

snakker mye mer avslepent på Tynset nå 

enn i tida etter jernbaneutbyggingens 

dager. Det har med status, tilhørighet og 

orientering å gjøre, mener Røyneland. De 

som kom for hundre år siden påvirker 

fortsatt. 

BERGSTADEN. I Røros er situasjonen en 

annen. Ungdom her snakker også en annen 

dialekt enn foreldregenerasjonen, men i 

mindre grad. På Røros snakker de fortsatt 

trøndersk. Dette sier ungdommene i 

avhandlingen: 

«Vi ungdommene har fått en forfining av 

rørosdialekten. Men vi har da noen ord 

som «spikipølse», «pjalt» og «lemse». 

«På Tynset prater de tilnærmet likt bokmål, 

mens på Røros er det en spesiell dialekt». 

RØROS: Ungdom legger om dialekten også her, 

men trøndersk er det fortsatt. 

LOKALT SÆRPREG mener forskeren er 

en grunn til at Røros-folk holder på 

dialekten i større grad enn på Tynset og 

andre steder. Graden av positiv 

identitetsfølelse tilknyttet stedet spiller en 

rolle. På Røros er de mer stolte over 

hjemsted og dialekt. 

«Vi har ikke noe sånn noe å vår 

stolt av på Tynset som dæm har på Røros. 

En rørosing er en rørosing men en 

tynseting er noe litt mer udefinerbart det 

finne mange sånne som meg» sier en av 

ungdommene fra Tynset.

For Røros lever av å selge historie 

og tradisjoner til turistene. Gruvebyen med 

den fascinerende historien, det ekte og 

originale, er det som brukes når det skal 

reklameres for stedet. Og dialektene har en 

viktig rolle i å sikre statusen som ekte. 

- Det har en annen symbolverdi å 

bruke dialekt på Røros. Det kan lønne seg 

å gjøre det her. En har en motivasjon for å 

holde på dialekten, turistene som kommer 

hit forventer å høre rørosdialekten, sier 

Røyneland. 

Språkforskeren forteller at også 

ungdommen er opptatt av dette, og ikke 

minst Røros' status som by på UNESCOs 

liste. Det gir en følelse av stolthet, på 

samme måte som for eksempel Voss. 

Tynset er ikke profilert på samme måte. 

Her nevner folk heller det «stygge 

rådhuset» og den store sparken. 

- Av og til kan dialekt tvert om få 

personen som snakker til å føle at en blir 

sett ned på. Folk settes i bås med andre 

man ikke vil assosiere seg med, og da 

forandrer de selvsagt på den. Det skjer for 

eksempel i områder tett ved Oslo, sier 

Røyneland. 

Forskeren mener også den 

manglende lokalpatriotismen som mange 

informanter på Tynset brakte for dagen kan 

forstås på grunn av de to 

innflyttingsbølgene. 

Den nye bølgen ble forsterket av 

den gamle, og de urbane verdiene fikk høy 

status her. Stadig nye generasjoner 

orienterte seg mot byen. Dette kan forklare 

hvorfor det nye 

språket lettere fikk dominere her. 

Æ SIER JE. Hypotesen hennes var at det 

har skjedd en regionalisering. Tynset har 

nærmet seg Oslo og Røros Trondheim. I 

språkutviklingen skjer det ofte på denne 

måten, storbyene sluker dialekten i 

områdene rundt. 

- Det stemmer tildels. Det kan se ut 

som det helt lokale forsvinner til fordel for 

regionsspråket. Men på Røros sier de for 

eksempel ikke trøndersk «æ», men «je». 

Og i Røros sier mange at de er 

påvirket av Oslo, og ikke bare Trondheim. 

En del av dialektutjevningen er det 

vanskelig å si hvor kommer fra, man vet 

ikke hvor påvirkningskraften er. Og 

endringene siles gjerne gjennom lokala 

filter. Det kan oppstå noe nytt med et lokalt 

særpreg. 

KNOTING. Folk har sterke meninger om 

språk og det å legge om dialekten. Ikke 

minst bringer ungdommen Røyneland har 

snakket med friske syn på det å legge om. 

Selv ser hun ikke noe galt i at folk 

«knoter». 

- Vi må akseptere endring i et så 

mobilt samfunn. Vi har en sterk 

dialektidentitet i Norge, og mange mener 

knoting er forferdelig. Ungdom snakker 

mye om å snakke «ekte» og «ordentlig». 

For ungdommen får høre av foreldrene 

hvor forferdelig det er at de legger om 

språket sitt. 

- Var vi virkelig liberale ville vi 

godta alle former for blanding, avslutter 

språkforskeren.

Unge golingar vrakar nynorsk 

Berre 11 prosent av elevane i 8. klasse ved Gol ungdomsskule har nynorsk som 

skriftspråk. – Heilt naturleg, synest elevane. 

Av: Embrik Luksengard 

www.hallingdolen.no 

Ikkje overraska: - Alle pratar bokmål, då er det også naturleg å skrive bokmål, meiner 10.-klassingane Olav 

Anders Engene (f.v.), Emilie Fleten, Marianne Brunborg og Sander Lilleslett. 

Nynorsken har fram til no stått sterkt i Gol. I barneskulen er det overvekt av elevar som har 

nynorsk, medan nynorsk og bokmål har hatt om lag lik oppslutnad på ungdomsskulen. Slik 

var situasjonen fram til dette skuleåret. Då skjedde det noko. 

– Av 59 8.-klassingar er det berre sju som har nynorsk. 52 valde bokmål, fortel rektor ved Gol 

ungdomsskule, Hallgeir Haugen. 

Han kan ikkje så sjå at det er spesielle forhold med dette kullet som forklarar den store 

endringa. 

Naturleg 

Tidlegare har mange elevar gått over frå nynorsk til bokmål når dei begynner på vidaregåande 

skule. Dei siste åra har bokmål vore klart dominerande på vidaregåande. No tyder mykje på at 

skiftet av målføre kjem tidlegare – ved overgangen til ungdomsskulen. 

– Det er ikkje overraskande. Dei fleste snakkar bokmål. Då blir det mest naturleg å skrive det 

også, meiner 10.-klassing Marianne Brunborg. 

Ho får støtte av jamaldringane Sander Lilleslett, Olav Anders Engene og Emilie Fleten. Sjølv 

om to av dei har nynorsk som hovudmål, synest også dei det er naturleg at mange vel bokmål. 

– Alle snakkar jo bokmål. Dei få som pratar halling, gjer det berre heime. Saman med vener 

snakkar dei bokmål, fortel dei. 

Rask endring 

Den kraftige overgangen til bokmål ved årets skulestart kom overraskande på skulen. Både 

rektor og lærarar har diskutert det som har skjedd. 

– Det er kanskje ei naturleg utvikling. Likevel var det overraskande at endringa kom så brått, 

seier norsklærar Astrid Kvåle. 

Rektor Hallgeir Haugen noterer seg at hallingdialekten ikkje står særleg sterkt blant unge 

golingar. I ungdomsskulealder er det veldig få som pratar dialekt.

Elitespråket nynorsk 

Nynorsk er i dag blitt mykje av eit elitespråk. Det kan bli ei redningsbøye på sikt. 

www.bt.no 

4. november 2007 

DENNE HELGA er det premiere på ein nynorskrevy i Bergen, på Stord går ein nynorsk 

barnelitteraturfestival av stabelen, og i Flåm er det Nynorske litteraturdagar. 

Slike stemne og arrangement viser fram både styrken og veikskapen til målfolket. Svært 

mange av landets viktigaste forfattarar og andre kulturfolk er ihuga nynorskbrukarar. I Flåm 

skal mellom andre Frode Grytten, Edvard Hoem og Are Kalvø opptre. Men samstundes: Kor 

relevant er det at delar av landets kulturelite samlar seg i ein idyllisk fjellsprekk for å lesa dikt 

for kvarandre og diskutera dei nye biografiane om Halldis Moren Vesaas? 

I KLASSISK, norsk anti-intellektuell tradisjon er det lett å svara: ikkje ein døyt. Det har alltid 

vore mange nynorskglupingar, men det har ikkje stogga tilbakegangen i breie lag. Sidan 

krigen har talet på skuleelevar med nynorsk som hovudmål gått ned frå 34 prosent til knappe 

14 prosent. Talet på vaksne brukarar er endå lågare. Ser ein på kor mange som berre skriv 

nynorsk, er talet heilt nede i 7,5 prosent, ifølgje ei undersøking frå 2005. Berre på Vestlandet 

er nynorsk framleis eit massefenomen, men også her ét bokmålet seg inn, jafs for jafs. 

Med alle kvantitative mål ser det ut til at nynorsken døyr. 

MEN VI TRUR altså at elitismen kan bli ei redningsbøye for nynorsken. Det er nemleg ikkje 

berre innanfor det vi tradisjonelt kjenner som finkultur nynorsken står sterkt i dag. Også i 

populærkulturen og i massemedia kan det sjå ut for at målforma er på frammarsj: Odd 

Nordstoga og Side Brok er eksempel, og sjølv i Idol viser nynorskbrukarar seg fram. Stadig 

fleire aviser opnar for nynorsk i spaltene. 

Når vi samstundes veit at politikken heller ikkje nett er fri for nynorsk, er det i grunnen berre 

det økonomiske livet som blir totalt dominert av bokmål. 

Europa har mange rekonstruerte språk, som nynorsk og katalansk. Dei har varierande suksess, 

men sterk støtte i EU. Katalansk står sterkt på alle nivå i Katalonia. Den viktigaste grunnen er 

truleg at språket har sterk støtte frå samfunnseliten. Når dei mest framståande brukar eit språk, 

blir det vanskelegare å ignorera det - slik til dømes norske forlag gjer når dei stadig vekk 

prioriterer ned nynorske skulebøker. 

OG IKKJE MINST: når store delar av eliten i samfunnet brukar nynorsk, er det mykje lettare 

for alle oss andre å sjå verdien i språket. Det blir lettare for gamle nynorskmiljø å stå mot 

bokmålspresset, og for bokmålsbrukarar å konvertera. Kanskje er det eit positivt teikn for 

nynorsken at heile det nye styret i Norsk Målungdom, samtlege ti, har gått over frå bokmål til 

nynorsk etter eige ønskje. Ingenting er betre enn om nynorsken overlever fordi mange vil 

bruka han.

- Snakkar som eit trestykke - NRK Sogn og Fjordane - NRK Nyhende 

NRK Sogn og Fjordane 

- Snakkar som eit trestykke 

”Vi har ein minister som slår om seg med eit fordummande språk av knot.” 

VEGAR ERSTAD 

vegar.erstad@nrk.no 

Publisert 15.02.2008 14:24. 

Det skriv lektor og tidlegare leiar i Norges Naturvernforbund, Erik Solheim, om 

kunnskapsminister Bård Vegar Solhjell i eit lesarbrev i Firda. 

”Den eleven som kjem i skade for å høyre statsråd Solhjell i radio eller fjernsyn, får vite at 

språket er noko av det minst viktige i verda. Her er ikkje rett eller gale, her er ikkje 

nynorsk eller bokmål, her er stein og poteter om eit anna.” 

Vidare skriv han at ”Kvar gong denne statsråden seier noko, er det ein demonstrasjon av 

språkleg avlæring” 

Skrekkens eksempel 

Erik Solheim seier til bt.no at han ikkje har for vane å gå til 

personangrep på folk. Men i denne saka måtte han gjere 

eit unntak. 

- Når Solhjell verken snakkar dialekt, nynorsk eller bokmål, 

signaliserer han at språk ikkje er viktig. Det er så alvorleg 

at eg var nøydd til å gjera noko. Han framstår som eit 

skrekkens eksempel. 

-Elevane kan lett få inntrykk av at det dermed ikkje er så 

nøye korleis dei snakkar, seier han. 

Erik Solheim 

Foto: Torje Bjellaas/NRK 

Side 1 av 6 

25.09.2008 

«Økonomar som har slik omgang med pengar som statsråd Solhjell har med språket, kjem 

i klammeri med straffelova. Ingeniøren som konstruerer med like slumsete bruk av sine 

formlar, let etter seg nybygde ruinar. Kunnskapsministeren forvaltar kunnskapsløftet, men 

mhtml:file://Q:\03 Samarbeidspartar\370 Grunnskular og vidaregåande skular\377 De... 

25.09.2008


verkar fjern frå den tanken at det er med språket vi løfter kunnskapen», heiter det i 

avisinnlegget. 

«Han snakkar som eit trestykke på vatnet, drivande i likesæla.» 

Må endre språket 

Solheim meiner at ministeren må endre språket, og snakke noko som liknar meir på 

nynorsk, eller legge heilt om til bokmål. 

Erik Solheim 

- Solhjell har ikkje gløymt sin opphavsdialekt, og han er verken så gammal eller dum at det 

skulle vere vanskeleg for han å endre på språket sitt, seier Solheim til nettstaden. 

”Kongens menn og kvinner bør truleg snakke slik at ikkje den ufrivillege eigenparodien er 

det første vi tenkjer på. Det er vanskeleg med Solhjell. Han snakkar som eit trestykke på 

vatnet, drivande i likesæla”, skriv han i innlegget. 

Kunnskapsminister Bård Vegar Solhjell ville ikkje kommentere saka i dag. 

Kva meiner du om knotinga til ministeren ? Bør han skjemmast, eller er det 

naturleg når ein flyttar frå der ein har vakse opp ? Sei di meining. 

Kommentarer (33) 

Delta i diskusjonen her. 

Vis alle 

To knot or not to knot 

Side 2 av 6 

Skrevet av Utflyttar 

Dei som har dei sterkaste innvendingane mot ”utvatning” av talemålet er nok personar som har budd og 

levd om ikkje heile, så brorparten av liva sine i eit miljø omkransa av nynorske dialekter. Etter å budd 10 

år vekke frå eit slikt miljø, med opphald i Storbritannia, Sverige og Oslo, har eg store problem med å 

halde meg strengt til dialekta mi. Det handlar om å tilpasse seg ulike situasjonar, og då blir det for 

trongsynt å sittje på sin eigne høge språkhest og sjå ned på dei som ikkje forstår deg som om det kun er 

deira feil. Det er klart at ein korrigerar språket litt når ein snakkar med svenskar, og etter nokre år med 

det som praksis – då er det ikkje rart at det set farge på dialekta di. Knoting er alt anna enn vakkert å 

høyre på, men det er veldig vanskeleg å unngå det til fulle 

Det finns andre former for knoting også. Nordmenn som snakkar engelsk har ofte ein særprega uttale 

som er alt anna enn vakkert å høyre på. Men det er den uttalen som kjem nordmenn naturleg. Dersom du 

eksempelvis bur i Storbritannia ein periode, er sannsynet tilstades at du etterkvart snakkar ein engelsk 

der du ikkje vil bli ferska som nordmann men ein gong du opnar munnen. Det er ingen som skyt deg for 

at du ikkje held på den opprinnelege dialekta, men det er heller ingen som bryr seg om du ikkje klarar å 

leve opp til Oxford-engelsk språkstandard 

Etter årevis med å måtte forklare ord som røynda og hugnad, fundert på kva slags nynorsk ord som 

erstattar usikkerhet og andre ”an-be-het-else”- ord, har eg gradvis bytta ut ord i mitt nynorske 

skriftspråk. I jobbsammenheng skriv eg bokmål, noko som gjer sitt til at språka veks meir saman 

Resultatet er at mitt nynorske skriftspråk er meir likt talespråket mitt no enn før. Eg brukar aldri ord som 

ljos, ljod, likesæla, til dømes, røynda i talespråket mitt, og ser derfor ingen grunn til å blande det inn 

skriftspråket. Talespråket mitt vil sikkert opplevast som noko knotande av folk heimanfrå, medan eg 

Oslo får skryt for å halde på dialekta. Ingen kan gjere alle til lags, men eg snakkar tydeleg og blir forstått 

av alle 

Eg beundrar dei som har budd lenge i ein by som Oslo og som endå klarar både å skrive perfekt nynorsk 

og å snakke ei slags standardisert, nynorsk dialekt. Opplesarar på nyhendene er gode døme på dette 

men bakom dette ligg det oftast knallhard trening for å passe inn i reglane NRK har for dialektbruk på 

skjermen 

Ved å flytte omkring og tilpasse språket til ulike situasjonar er det vanskeleg å beholde dialekta og 

skriftspråket i si strengaste form. Då er det klart at ein tergar på seg ein og annan språkfantast. For meg 

er det viktigare at språket flyt bra, at og/å ikkje blir brukt fullstendig vilkårleg og at tegnsetting og 

grammatikk følgjer reglane. I røynda er det jo også slik at for å få opplevinga av at ein tekst flyt bra, lyt 

ein forstå alt som blir skreve. Slik er det også i virkeligheten 

Svar Varsle 


25.09.2008


SV: To knot or not to knot 

Skrevet av Sergej Alexander Munkvold 

Når bokmål og nynorsk veks saman som du skriv, er det av di bokmål veks inn i nynorsk. Og når du 

skriv ein nynorsk som ligg nærare talemålet ditt, er det av di du er påverka av bokmål i talemålet ditt 

og soleis skriv nærare bokmål. Dette var ikkje moralisering, men ei definering 

Du ser ingen grunn til å blanda inn ord som ikkje høyrer til talemålet ditt inn i nynorsken, men kvifor 

ser du då ein grunn til å blanda inn ord som ikkje finst i ditt spontane talemål inn i bokmål? 

No må eg få leggja til at eg ikkje trur at ein kann konservera målføri slik dei er i dag (ulikt det mange 

Norsk Målungdom i sin naive idealisme ser ut til å meina), av di språket er vorte so standarisert og 

institusjonalisert, og av di skritmålet/kulturmålet er vorte so viktugt (me kann ikkje greida oss utan) 

Det vil segja at det språket som me legg medvitet på, er mykje mindre vårt lokale og regionale 

talemål, men eit standarisert, sentralisert og nasjonalisert kulturmål, som hev i seg både tale og skrift 

Og dette er bokmål/riksmål. Det kunde ha vore nynorsk, men dette hev målrørsla utruleg nog aktivt 

motarbeidt 

For folk flest er det vanskeleg å halda på det norske talemålet sitt, utan at ein legg medvitet på 

nynorsken - det vil segja læra seg eit nynorskt standardtalemål. Alt anna er berre draumar 

Svar Varsle 

Reint språk finst ikkje 

Skrevet av Erling 

Kva er knoting? Finst det "reine" dialektar? Det tvilar eg på. Alle dialektar utviklar seg heile tida, og 

forskarar ser tendensar til at dei lokal dialektane jamnar seg ut og blir meir regionale. Mange av oss har 

flytta minst ein gong, og kan såleis heller ikkje ventast å ha ein "rein" lokal dialekt. Talemålet vårt blir 

slipa i kantane anten vi vil eller ei 

Det er òg få som snakkar fullt ut etter skriftstandardane bokmål og nynorsk, sjølv om det er muleg 

Eg trur det beste for oss som opphavleg har nynorsknære dialektar er å skrive nynorsk (slik statsråd 

Solhjell gjer), og bruke nynorskstandarden til å stø oppunder hovudtrekka i dialekten vår 

Nynorsk byggjer jo på fellestrekka i dei norske dialektane, ikkje på éin bestemt dialekt 

Men: Verken når vi skriv eller når vi talar klarer vi å vere heilt konsekvente, same om vi brukar nynorsk 

eller bokmål, og det er ufint å kritisere nokon for ikkje å vere feilfri 

Svar Varsle 

SV: Reint språk finst ikkje 


Du målber ikkje toleranse, men likesæla. Eg er so leid dette postmoderne tullet at det ikkje finst noko 

som er betre enn noko anna, og at alt berre er ei blanding og at alt er i ei stendig utvikling. Ei djupare 

analysa av tilværa trengst visst ikkje. Nei, me skal springa umkring som ein medvitslaus hønseflokk 

utan hjerne i trui på utviklingi. Men slik gjer ein gjerne når ein berre hev seg sjølv og sekundet ein liver 

i til referanseverk 

Det *finst* dialektar som er reinare enn andre dialektar dersom mælestaven er kor påverka dei er av 

bokmål. Solheim kritiserar ikkje Solhjell av di han ikkje er feilfri, men av di han konsekvent gjev 

blaffen 

Svar Varsle 

SV: SV: Reint språk finst ikkje 

Skrevet av Konsekvens 

Og du blandar konsekvent nynorsk, norrønt og dialektord, utan at nokon kritiserer deg av den 

grunn 

Svar Varsle 

SV: SV: SV: Reint språk finst ikkje 

SV: SV: Reint språk finst ikkje 

Side 3 av 6 


Hmm. At eg ikkje hev det på det 

Svar Varsle 


Skrevet av Erling 

25.09.2008


Munkvold er lei av å høyre at språk stadig utviklar seg. Sant er det no, likevel 

At alt språk er like bra, har eg derimot ikkje hevda. Eg meiner til dømes at nynorsk er betre enn 

bokmål 

Og eg meiner ein lyt prøve å vere så konsekvent ein kan i målføringa si, særleg skriftleg. At det er 

svært vanskeleg å vere konsekvent ("rein") i fri munnleg tale, slik målstoda vår er, bør Munkvold 

likevel vedgå 

SV: SV: SV: Reint språk finst ikkje 

Så sant som det er sagt, "lissom"...! 

Eg trur ikkje Munkvold kan vite om Solhjell "gjev blaffen" 

Svar Varsle 

Skrevet av Gunn Henden 

Det vender seg inni meg når eg høyrer "populærknotinga" til Sohjell (han er forøvrig langt frå åleine) 

Mykje beire med Harald Aabrekk då, og Gud Signe Liv Signe - som det heiter seg på Facebook.... 

Svar Varsle 

Fatteevna er låk hjå sunnfjordingane 

Skrevet av Arve M. Bakken 

Det er i alle år vorte hevda at Halvdan Koht, norsk historiker og utenriksminister i Johan Nygaardsvolds 

Arbeiderparti-regjering fra 1935 til 1941 var ein framifrå brukar av nynorsken. Han var samnorskmann 

Men ein ting skal han ha. Han skreiv etter eit mønster; Eit godt språk skal alle forstå, anten dei er 

arbeidarar eller akademikarar. Når han snakka, var det med ein klår normalisert nynorsk. Er samd med 

Sergej Alexander Munkvold, leiaren av Ivar Åsensambandet. Språk er meir enn bruk av ord. Det er 

identitet. Er det slik at sunnfjordfingar har eit dårleg språk, ein dårleg nynorsk, noko eg trur dei har, ikkje 

minst ut frå fatteevna deira, kan det vere ei trøyst å nytta normalisert nynorsk. Og snakka klårt og 

tydeleg 

Svar Varsle 

Språk-ekstremisme 

Skrevet av Frank 

Nok en gang har en bedreviter kastet seg inn i språkdebatten. Det er trist, og holdningene som kommer 

frem fordummer det norske samfunn. For Solheim mener at grammatikk, rettskriving og korrekt uttale, er 

viktigere enn en åpen og fri debatt i et demokrati. Det Solheim nå gjør er å kneble alle som ikke er like 

bevandret i det norske spåk som han selv tydeligvis mener å være. Hvor mange dyslektikere deltar for 

eksempel med leserinnlegg i den offentlige debatten i dag? Svært få, og det er i stor grad på grunn av 

holdningene til språkfundamentalister med manglende sosiale antenner. Erik Solheim og hans 

meningsfeller i Riksmålsforbundet og Noregs mållag mener språket en missekonkurranse, ikke en måte å 

kommunisere på. Ytringsfriheten er visst bare forbeholdt dem som kommer opp med tomme kosmetiske 

fraser som for eksempel "han snakkar som eit trestykke på vatnet, drivande i likesæla". Selv har jeg bodd 

langs kysten i hele mitt liv, men jeg har til dags dato aldri hørt et trestykke snakke - før nå 

Svar Varsle 

SV: Språk-ekstremisme 

Glimrende 

Skrevet av Arve Henriksen 

Dette er noe av den absolutte beste kritikken jeg har lest. Karita B. Orheim hadde den samme tendensen 

til brakkvann dialekt, men så var hun da heller ikke kunnskapsminister. Mr. Solhjell er beint fram for 

jævlig å høre på, gir deg grå hår i ørene. Synes forøvrig de fleste forsøk på å legge om eller fra seg 

dialekt er patetisk så det holder. Ryggmarg, nå det er viktig 

Språk er viktig, særleg for politikarar. 

Side 4 av 6 

Jeg lo så tårene trillet når jeg leste dette. Takk, Erik 

Svar Varsle 

Skrevet av M-J Folven 

Eg er langt på veg samd med Erik Solheim, det er ikkje med glede eg høyrer på Solhjell, og det er lett for 

at det han seier vert svekka pga at ein hengjer seg opp i språket. Dei som vil knekkje E. S. med 

sleivespark og ufine skuldingar, bør lese det han har skrive og høyre han i debatt. Han har eit flott og 

klangfullt språk som gjev nynorsken status. Det er det vi treng, og ikkje ei slik samrøre som no er blitt 

meir og meir vanleg av folk frå nynorsk-land 


25.09.2008


Kunsten å forenkle v Erik Solheim 

Svar Varsle 

Skrevet av Per Arne Tveit 

Dette var eit særs bastant og ufint utspel av Erik Solheim. Dersom han har for vane å ikkje gå ti 

personangrep på folk, bør han halde fast ved god folkeskikk og ikkje gje seg til å kaste tabloide 

personkarakteristikkar rundt seg i lokalavisa 

Språk og talemål er verdt ein debatt, men det er på ingen måte naturgjeve at streng normering er den 

rette vegen mot eit demokratisk og godt språksamfunn 

Eit normalisert talemål, enten det er nynorsk eller bokmål, treng ikkje vere betre enn eit talemål som 

utviklar seg i samsvar med brukaren sine språklege og sosiale omgjevnader. I vårt moderne samfunn må 

vi truleg i veksande grad akseptere meir og meir individuelle dialektar. Høg mobilitet i samfunnet vi 

uvilkårleg gjere det individuelle talemålet mindre og mindre geografisk bestemt. Stilistisk kvalitet vil meir 

og meir kvile på indre språkleg konsekvens og i mindre grad på geografisk tilhøyre 

Å be vaksne folk om å kontruere seg eit talemål er nesten uforskamma. Ei heilt anna sak er å tvinge folk 

til å snakke ein dialekt som dei ikkje er fortrulege med. Det vil vere språkleg undertrykking enten v 

tvingar dei til å snakke nynorsk eller bnokmål 

For meg er kampen for nynorsken ein kamp for språkleg fridom, men også ein kamp for dialekttoleranse 

Erik Solheim si svovelpreike er i denne samanhengen eit uttrykk for den type språkleg undertrykking som 

engasjerte målfolk og dialektbrukarar må kjempe imot 

Svar Varsle 

SV: Kunsten å forenkle v Erik Solheim 


Kva er "indre språkleg konsekvens"? 

"språkleg fridom" og "språkleg undertrykking"? Når ein les dette, skulde ein tru at Noreg var eit 

føydalsamfund frå millomalderen. Den språklege fridomen kom då Aasen atterreiste det norske 

skriftmålet. Men seinare fekk ei rad nynorskingar for seg at det var sjølve talemålsinnsamlingi som var 

målet, stendig på talemåls-leit og kvar mann sin eigen Ivar Aasen. "Nonorsk" er eit namn som høver 

betre 

Den altfemnande "toleransen" og moraliseringi mot "språkleg undertrykking" kann likso vel nyttast til å 

halda liv i målføri og nynorsken som å jamna deim ut. "Toleransen" hev då mist meining. Den 

språklege fridomen som du målber, vert soleis ein karrikatur 

Ka for... 

Eg tykkjer at det er gildt og naudsynleg at Solheim peikar på problemet for nynorsken - at bokmål et 

seg inn i talemålet alle stader. Då bør ministeret vera eit godt fyredøme og visa språkleg medvit 

staden, og ikkje sutra 

Svar Varsle 

Skrevet av Sanda 

Hvilken dialekt er det Solheim snakker da? En blanding av bondsk, døl og gamp! Nei, Solhjell snakker 

korrekt og flott, og er en stor og praktfull person for sunnfjord! Hold deg til miljøspørsmål mr.SUNHOME 

du har nok innanda for mykje C02 eller brygget bak låvedøra di 

Svar Varsle 

Ynkeleg 

Skrevet av Tore 

Må seie meg heilt samd med Erik Solheim. Eg kympar meg kvar gong Solhjell er på skjermen. Større 

eksponent for språkleg forfall har eg ikkje høyrt på lenge. Ingen sunnfjording er kjenner snakkar slik, så 

dette er rett og slett knot av verste sort. Dersom talespråket til Solhjell er eit forsøk på å "normalisere" 

talen i den tru at fleire skal forså han betre, bør han tenke seg godt om. Språkleg vingling og usikkerheit 

signaliserer også ein usikker og svak statsråd. Språk er makt 

Svar Varsle 

Vandalen Solheim på ferde att!! 

Side 5 av 6 

Skrevet av Arve M. Bakken 

Kan vera samd i at kunnskapsministaren må tala eit godt og klårt nynorsk. Sunnfjordingane har ikkje den 

finaste dialekten med dei flottaste språklege variasjonane. Langt der i frå. Difor kan det vera lurt av 

Solhjell å nytta normert talemål. Og vera klar og tydeleg. At Erik Solheim, den illgjetne tidlegare leiaren 


25.09.2008


for naturvandalistane i Noregs Naturvernforbund, dei som vil sleppa gift ut i Oslofjorden, mannen som 

fekk sitt eige lokalkraftverk og vil stoppa alle andre, no og kallar seg lektor og skulemann fortel meir 

tydeleg enn utnemningi av kunnskapsministar Bård Vegar Solhjell om forfallet i det norske skuleverket 

Svar Varsle 

SV: Vandalen Solheim på ferde att!! 

Bymål? 

Ansvarlig redaktør Bjarne Andre Myklebust - Opphavsrett NRK © 2008 - Kontakt NRK 

Skrevet av In G 

Ein setning på sju linjer vert fort tung å lese. Neste gong bør du legge inn eit punktum eller to 

Svar Varsle 

Skrevet av isa 

Knoting er grusomt å høyre på,og høyrest heilt idiotisk ut.Er mange eksempel på utflytte fjordingar som 

gjer dette.Skjønnar ikkje at dei får det til,eg. 

Svar Varsle 

Mobbing 

Skrevet av Per Gunnar Hillesøy 

Erik Solheim bør virkelig skjerpe seg. Skal det liksom være en skam å snakke en blandingsdialekt også 

nå? Dette var et lite pent personangrep 

Svar Varsle 

SV: Mobbing 

Skrevet av Gunnar G 

Helt enig med Solheim. Men så mye tull Solhjell sier, så kan det jo kanskje være greitt at man ikke får 

med seg budskapet 

Tipper at Jens kvitter seg med denne mannen lenge før valget 

Tekker ikke mange velgere med å sitte der og knote, og å rykke frem og tilbake med hodet 

Og....så skal han i tillegg være ministeren for rettskriving. Ikke rart at ikke engang Aftenposten klarer 

å stave TUNNEL, BILLETT og RYKKINN 

tidsfordriv? 

Det er typisk norsk å være selvgod 

Enig Solheim 

Svar Varsle 

Skrevet av arntrud 

For å bli minister treng en ikkje vere verdensmester i alt. For å bli statsminister treng en ikkje å vite alt 

For å bli president treng en kun å vere populær. Men likevel skal folk bruke tida si på å vurdere ministeren 

for den personen han er, kordan han ser ut, kordan han pratar, og ikkje for den jobben han gjer. Usaklig 

mobbing kallar vi dette i skuleverket. Om folk ikkje kan klare å være saklige i kritikken, kan dei liksågodt 

halde stillt. Bård Vegard gjer en strålande jobb, heilt uavhenging av gramatikken eller dialekten hans 

Dessuten bør en lektor som kjem med så store ord, vite at det korkje går an å snakke bokmål eller 

nynorsk! DET er i alle fall allmennkunnskap 

SV: tidsfordriv? 

Side 6 av 6 

arntrud 

Svar Varsle 


Alle språk kann talast. Nynorsken er ikkje eit undantak. At ein ikkje kann tala nynorsk, kvar hev du det 

ifrå? 

Svar Varsle 


25.09.2008

Aasentunet 

SMS-ordbok 

10 prep, til 

1n art, ein 

2nite i natt, eng. tonight 

2u til deg, eng. to you 

4 u for deg, eng. for you 

4--> for alltid, eng. forever 

6y adj, sexy 

7K el 7ke adj, sjuk 

A 

afk borte frå tastaturet, eng. 

away from keyboard 

akk adv, akkurat 

allti adv, alltid 

an pron, han 

anakje veit ikkje 

asap så snart som mogleg, 

eng. as soon as possible 

asl? spørsmål om alder, 

kjønn og bustad, eng. age, 

sex, living? 

assa el. asso adv, altså 

ass-pjalling subst, analsex 

asshøl subst, rompehol 

asså adv, altså 

avåtil el. aåt av og til 

B 

bajbaj interj, farvel, eng. 

bye bye 

basta adj, best 

bbs kjem tilbake snart, eng. 

be back soon 

bedre adj, betre 

bejbee subst, 1 yppig kvinne 

2 baby, spedbarn 

bere adv, berre 

bestiss el bestizz subst, 

bestevenn 

bile subst, bilen 

bjunde -t, verb, byrje 

boxe -å, subst, bukse 

brb snart tilbake, eng. be 

right back 

broka verb, bruke (pres.) 

båsta subst, besteven 

C 

chempe el. chæmmpe adj, 

kjempe 

cm`on kom igjen, eng. come 

on 

cr verb, ser 

cu el. cular ser deg seinare, 

eng. see you later 

c ya ser deg seinare, eng. see 

yaa 

D 

d pron, det 

d e det er 

dah adv, då 

daje subst, dagen 

dakar adj, stakkars 

http://www.aasentunet.no/print.asp?id=1719 

L 

L8r adv, seinare, eng. later 

Lappegople subst, 

froskeeggdam 

lesk subst, brus 

lexe subst, lekse 

likakje likar ikkje 

likkje el. lissje adj, vesle 

Lil´bitch vesle hore, eng. little 

bitch 

lixom konj, liksom 

love ju elskar deg 

lr konj, eller 

lr hur eller kva, svensk eller hur 

luh el. lol ler ut høgt, eng. 

laughing out loud 

luv u elskar deg, eng. love 

you 

løøv ya elskar deg, eng. love 

you 

låv adv, lov 

M 

m, md el. me, prep, med 

mao mjau 

medah konj, medan 

meire el. mær adj, meir 

mej, mj, mey, mg el. moa 

pron, meg 

mejbi adv, kanskje, eng. 

maybe 

mel el. meld subst, melding 

mhm interj, ja 

minnj pron, min 

mkooz megakos 

ml el. mld, subst, melding 

mn konj, men 

mobb, mobben el. mobe 

subst, mobiltelefon -en 

monge adj, mange 

moppe subst, moped 

morgå subst, morgon 

moskel subst, muskel 

mwah (kysselyd) 

mz u saknar deg, eng. miss 

you 

måkje må ikkje 

mårgå subst, morgon 

N 

natta god natt 

ne pron, henne 

ne adv, ned 

neafør adv, nedanfor 

nee, neiss, nej, nj, nope, næ, 

næi el. nix interj, nei 

neåver nedover 

nh ikkje her, eng. not here 

nim ikkje i humør, eng. not 

in mode 

noh adv, no 

noke el. nåke pron, noko 

noken el. nåken pron, nokon 

nysjerri adj, nysjerrig 

Side 1 av 4 

25.09.2008

Aasentunet 

deppa adj, deprimert 

dbs adj, diverse 

de pron, det 

dej, dg el. dj pron, deg 

dhu el duh pron, du 

ditta pron, dette 

dn pron, den 

dokke el. dåkke pron, dykk 

dom adj, dum 

dr el. dær adv, der 

drikkje verb, drikke 

E 

e verb, er 

e.d elskar deg 

egentli adv. eigentleg 

ei el. ej pron, eg 

ekje er ikkje 

el, ell el. ellr konj, eller 

eller hur eller kva 

en art, ein 

erkje er ikkje 

et art, eit 

ette konj, etter 

ettepå etterpå 

eue subst, auge 

F 

fb el. fußball subst, fotball 

fe verb, får (pres.) 

fekje får ikkje 

ferdi adv, ferdig 

finkje finn ikkje 

fks for eksempel 

fsmek forsegla med eit kyss 

fukk u el. fuu faen ta deg, 

eng. fuck you 

fyst adv, først 

føkk me pul meg, eng. fuck 

me 

G 

gad subst, Gud, eng. God 

gg bra spelt, eng. good game 

gid, gla i dj el. gla t dj glad 

i deg 

gidd ikkj, giddikkj el. gidkj 

gidd ikkje 

gl lykke til, eng. good luck 

gla adj, glad 

glr verb, gler (pres.) 

go adj, god 

gokoza gode kosar 

golle el gollje subst, gullet 

Gr8 adj, bra, eng. great 

Gr8thx stor takk, eng. great 

thanks 

grattis verb, gratulerer 

gutn subst, guten 

H 

h.yo korleis går det? 

eng. how are you? 

hadem interj, ha det 

hamball el. hb subst, 

handball 

nå pron, han 

O 

o pron, ho 

OB Oppblåsbare Barbara 

och konj, og, svensk och 

oka OK 

ohm interj, herregud, 

eng. oh my god 

onder prep, under 

onge subst, unge 

orkakj orkar ikkje 

oxo adv, også 

P 

peng el. pengj subst, pengar 

pjalle verb, ha samleie 

pls ver so snill, eng. please 

pozla me? kva gjer du på? 

Q 

qlt adv, kult 


R 

rau, rævva subst, rumpe-a 

ROFL ligg på golvet og ler, 

eng. rolling on the floor 

laughing 

rævva veldig teit 

S 

se u ser deg, eng. see you 

se´s vi sjåast 

seff adv, sjølvsagt 

seikje sei ikkje 

sej el. sj pron, seg 

seud subst, sau 

shemmpe adj, kjempe 

shitt subst, drit, eng. shit 

shorte subst, skjorte 

shøl pron, sjølv 

shå verb, sjå 

sitte verb, sit (pres.) 

sjølsakt adj, sjølvsagt 

sk8 el. skejte verb, skate 

ska verb, skal (pres.) 

skakje skal ikkje 

skempe adj, kjempe 

sko el. skolde verb, skulle 

skolla verb, skulle ha 

skule subst, skulda 

skåta adj, latterleg el. 

idiotisk 

smarties subst, smartingar 

el. luringar 

snakkjast, snax, snaxx 

el. sneix verb, snakkast 

snde verb, sender (pres.) 

snexy adj, sexy 

so adv, så 

sode el. sodii så det 

sorri interj, orsak, eng. 

sorry 

spenne verb, sparkar (pres.) 

spess el. spæss adj, spesielt 

spk verb, snakke, eng. speak 

Side 2 av 4 

25.09.2008

Aasentunet 

hata verb, hatar (pres.) 

he verb, har (pres.) 

hehe ler el. latter 

heimjen el. hematt heim att 

heite verb, heiter (pres.) 

hej interj, hei 

hekje har ikkje 

heldre adv, heller 

helja subst, helga 

helluu interj, hallo 

helvt interj, helvete 

hem subst, heim 

herli adj, herleg 

hey interj, hei 

hf glade granata, eng. happy 

fragging 

hon adv, kjære, eng. honey 

hondre talord, hundre 

huh? interj, hæ? 

hummz verb, tenkjer (pres.) 

hæi interj, hei 

hæjsann interj, hei sann 

hærli adj, herleg 

håpe verb, håpar (pres.) 

I 

imårgå el. i mårå i morgon 

ijenn adv, igjen 

iche, ik, ikj, ikje, isje, iti, itj 

el. itje adv, ikkje 

ir adv, irritert 

irri irriterande 

J 

j el. jeh interj, ja, eng. yeah 

jag el. jg pron, eg 

jappå?, jer på? el. jøppå 

kva gjer du på? 

jaah, jepp, japp, jess el. jupp 

interj, ja 

jer verb, gjer 

jette kjempemykje, svensk 

jätte 

jettekul kjempekult, 

svensk jättekul 

jk verb, gjekk 

jort verb, gjort (pret.) 

jær verb, gjera (pres.) 

K 

k el. key OK, alt i orden 

k, ka el. kee adv, kva 

ka d e?, kade? el. kadee? 

kva er det? 

ka da? kva for noko da? 

kaffør adv, kvifor 

kaia Kaihuset (i Ørsta) 

kanche, kannkje kanske 

el. kantche kan ikkje 

kar adv, kvar 

kas adv, kva slags 

kati adv, når 

kds kan du snakke? 

ke kva for noko? 

kembo el. kombo adj, stor 


spk 2 u l8r snakkar med deg 

seinare, eng. speak to you 

later 

sr verb, ser 

ste verb, står 

stfu hald kjeft, eng. shut the 

fuck up 

stikkje verb, stikk (pres.) 

stond subst, stund 

strax adv, straks 

styre me? kva styrer du 

med? 

suge er dårleg el. kjedeleg 

suss subst, kyss 

syns verb, synest 

T 

t, te el. 0 prep, til 

taslått adj, avslått 

t8 adj, teit 

tekje tek ikkje 

ti subst, tid 

tlf, tlfe subst, telefon-en 

tmi for mykje informasjon, 

eng. too much information 

tnx verb, takk 

tolla verb, tulla 

tottla me? gjer på? 

tråkiga adj, kjedeleg, svensk 

tråkigt 

tycker verb, synest, svensk tycker 

tytast verb, snakkast 

tyverr adv, dessverre 

U 

u pron, du, eng. you 

U2 du Ã²g, eng. you too 

ur pron, din, eng. yours 

usj interj, æsj 

V 

v verb, vil 

v el. være verb, vere 

va verb, var 

vakje var ikkje 

veche, vekje, vetche, vetje, 

vætche el. vækje veit ikkje 

veldi adj, veldig 

vet el. vett verb, veit (pres.) 

vett du el. vettu veit du 

vikkje vil ikkje 

vikti adj, viktig 

vænnje, vennje, wenni, wænne 

el. wennje subst, vennen 

vår verb, vore (perf. part.) 

vårlden subst, verda, 

svensk världen 

W 

wassap? kva skjer? eng. 

what's up? 

walla! interj, hei el. hallo 

wb skriv tilbake, eng. write 

back 

X 

Side 3 av 4 

25.09.2008

Aasentunet 

ken pron, kven 

kfor adv, kvifor 

kgidv kjempeglad i deg 

vennen 

kiz subst, kyss, eng. kiss 

kjda verb, kjedar (pres.) 

kjedlie adj, kjedelege 

kjeft hald kjeft 

kjipt adj, teit 

kjyss subst, kyss 

kjæfte subst, munnen 

kjæmpe subst, kjempe 

kjøme verb, kjem (pres.) 

kk drep Keiko, eng. kill 

Keiko 

kkk kyss, klem og kos 

klemm el. klæmm, klemz 

subst, klemmar 

kløppar subst, smarting 

knupee knuppen 

koffør el. kofor adv, kvifor 

konne verb, kunne (pret.) 

kooza subst, kosar (pl.) 

korr pron, kvar 

korsen el. kossen pron, 

korleis 

koz kos 

KP køddeperiode 

kvell subst, kveld 

kævl adj, kul 

x subst, eksempel 

xtra adj, ekstra 


Y 

yeee! interj, jippi! eng. yeah! 

yo interj, hallo el. hei 

Z 

z verb, sett (perf. part.) 

Å 

å 1 infintivsmerke 2 konj, og 

ååh å ja 

åkej OK 

årkakje orkar ikkje 

åxo el. åxå adv, også 

SMS-ordboka er laga av elevar i 

klasse 9D, Ørsta Ungdomsskule, 

hausten 2002, i samarbeid med 

Nynorsk kultursentrum. 

Boka inneheld også mellom anna 

statistikk om mobiltelefonbruk, 

intervju med rektor på skulen, 

og med nokre elevar. Ordboka er 

til sals i butikken i Ivar Aasentunet. 

Side 4 av 4 

25.09.2008

Peikarar til nettsider 

Språk 

Nynorskordboka: http://www.dokpro.uio.no/ordboksoek.html 

SMS-ordbok: 

http://www.aasentunet.no/default.asp?menu=41&id=1719 

Dialektexperten: http://www.dialektxperten.no/ 

Norsk språkråd: http://www.sprakrad.no/ 

Tekstlaboratorium: http://www.tekstlab.uio.no/grei/ 

Slang: http://www.slang.no/ 

Media og ymse anna 

Nynorsk.no: http://www.nynorsk.no/ 

Norsk målungdom: http://www.nynorsk.no/nmu/ 

Magasinett: http://www.magasinett.no/ 

Dag og Tid: http://www.dagogtid.no/ 

Nynorsk mediesenter: http://www.nynorskmediesenter.no/go.cfm?id=41889 

Radio Røynda: http://www.nrk.no/norgesglasset/1723439.html 

Den Store Vetle-Ivar-testen: http://www.nrk.no/programmer/radio/norgesglasset/3603257.html 

Odalizer og Trøndelizer: http://www.odalizer.com/ 

Omsetting av allslags tekstar til trønderdialekt, odalsdialekt eller barnespråk 

Skrivebua: http://www.skrivebua.no/ 

Her kan du legge ut dine eige tekstar 

Side brok: http://www.sidebrok.no 

Litteratur og forfattarar 

Nettbiblioteket (Nynorsk kultursentrum): 

http://www.aasentunet.no/default.asp?menu=5 

Digitalt arkiv på www.aasentunet.no med omtalar av eldre nynorske forfattarar og med sentrale 

skjønnlitterære og faglitterære tekster på og om nynorsk. 

Foreininga !Les: http://www.foreningenles.no/ 

Ivar Aasen på www.aasentunet.no: 

http://www.aasentunet.no/ 

Biografi, bibliografi, utdrag frå ordbok og dagbok. 

Ivar Aasen på Norsk språkråd: 

http://www.sprakrad.no/nbno/Toppmeny/Publikasjoner/Spraaknytt/Arkivet/Html/Spraaknytt_1_1996/ 

Forlag: www.samlaget.no 

Nett-tv og podkast 

Typisk norsk: http://www1.nrk.no/nett-tv/klipp/82581 

Dialektmagasinet: http://www.nrk.no/podkast/

SJØLVSAGT 

Eg er veldig glad 

i språket mitt. Eg 

opplever det som 

nedverdigande å 

skulle måtte argumentere 

for det. 

Jon Fosse, Norsklæraren 3/1991

STOLT 

Det går ikkje an å rappe på noko 

anna enn sitt eige språk. Det 

beste av alt er at ungdom ofte 

kjem bort til oss og fortel at Side 

Brok har gjort det slik at det er 

tøft å snakke volding og ørsting. 

Det er tøft å vere sunnmøring 

igjen, og det er vi veldig stolte av. 

Runar Gudnason, Sunnmørsposten 24.6.2004 

Foto: Rune Sævig/Bergens Tidende 2004

Nynorsk er faktisk morsomt 

og det er lett å lære. 

Attiq Malik, 9. klasse, Holmlia skole, Oslo, 

Bergens Tidende 14.2.2004 

Nynorsk er ikkje noko du skriv, 

det er noko du er eller ikkje er. 

Magny Vatne, Norsklæraren 3/1991 

SPRÅKDELT 

Til dem som ikke vil ha nynorsk 

har jeg bare en ting å si: De er 

noen j… tapere. Det er bare 

fordi de synes det er vanskelig. 

Harald Eia, Dagsavisen 9.1.2004 

Eg synest det er heilt flott 

at ikkje alle høyrest ut som 

dei kjem frå Oslo. 

Kong Harald 5., Norsk Tidend 2/1999 

Foto: Nynorsk kultursentrum 2004

Ej hata å skrive nynorsk. 

De høres så domt ut!!! 

Jente, 9. klasse, Volda ungdomsskule, 1996 

Nynorsken og Ivar Aasen 

skulle tilhørt historietimene! 

Ole Fjelberg (15), Aftenposten 8.1.2004 

KULTUR 

Det er ikke slik å forstå at 

nynorsk er direkte vanskelig. 

Det er bare så kjedelig. 

Therese Smørdal Helland og Hanne Snekkevik (14) 

Bergens Tidende 7.3.2004 

Det største problemet til 

nynorsken er at man svært 

sjelden støter borti den. 

Cathrine Sandnes, Dagsavisen 19.10.2003

VANE 

Nynorsk er ikkje noko hokuspokus. 

Det er ein skiftenøkkel 

som ligg i verktøyskrinet og 

som skal brukast. 

Øystein Runde, Norsk Tidend 4/2004

17. mai 2004 i Oslo: Janniche Burud, 

Susann Pettersen og Khadaija Iszal 

frå Holmlia skole les tekstar av Ivar 

Aasen ved grava hans. 

Foto: Tone Granholt/Nordstrands Blad 

MAKT 

Demokrati er å delta. Den som vil delta aktivt i eit 

moderne samfunn, må meistre språket. Då må det 

språket vere tilgjengeleg for alle. Slik var det ikkje 

i Noreg på 1800-talet. Skriftspråket var for eit 

mindretal. Mange sa at noko måtte gjerast, men 

det var Ivar Aasen som gjorde det. Etter kvart 

kunne difor fleire bruke sitt eige skriftspråk og si 

eiga stemme, og fleire fekk røysterett. Å demokratisere 

språket var med og demokratisere samfunnet. 

Dei mange røystene slapp til. 

Det går mangt eit menneske og ser 

seg fritt ikring for Ivar Aasens skuld. 

Tarjei Vesaas i diktet ”Ivar Aasen”, Dagbladet 18.11.1950

DEI MANGE RØYSTENE 

EI EIGA STEMME 

Foto: Misfjord/Romsdalsmuseets fotoarkiv 

SKULEELEVAR FRÅ NESJESTRANDA I ROMSDAL KRING 1905 

SKULEELEVAR FRÅ MÅNDALEN I ROMSDAL KRING 2005 

Foto: Thomas Remen, Måndalen skule 

I 2005 er det hundre år sidan unionen mellom Sverige 

og Noreg blei oppløyst. Dette blir markert over heile 

landet med slagordet ”Ei eiga stemme”. 

Frå 1905 utvikla Noreg si eiga røyst overfor andre 

land, men blei også eit samfunn med ein språkdelt 

kultur. Det var ingen ferdig nasjon som stod fram for 

verda i 1905, men ein nasjon der ein mellom anna var 

usamde om kva språk som skulle kallast ”norsk”. Slike 

diskusjonar om språk har vore det vanlege i verda: Det 

typiske er éin nasjon, fleire skriftspråk. Også Noreg 

blei eit land med fleire røyster. Med fleire kulturtradisjonar. 

Noreg er eit land med fleire sentrum. 

I eit samfunn med kulturelt mangfald trengst også 

språkleg toleranse. Dei mange røystene har vore med 

og skapt dei identitetane vi har i dag. Viss du vil, høyrer 

di stemme med blant dei mange røystene.

Det undrande språket: arbeidsoppgåver og bakgrunnsstoff

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?