Ottar Ødegård: Sjukdommar og helsestell i ... - Romsdal Sogelag

Smittefaren
Særleg uhyggeleg var det at sotta var så smittsam. «Cyklonlignende optræden
», skreiv Ustvedt. Ein rapport frå ei bygd på Nordmøre fortel illustrerande
om smittefaren. Torkel Seip var distriktslækjar i Surnadal. I
ein artikkel «Iakttagelser under influenzaepidemien» 3) , fortel Seip at han
i dei første dagane av november 1918 såg ein eksplosjonsaktig utbrot av
sjukdomen i «den lille avstængte dal Todalen i Stangvik. Der hersket i
de dage en sterk landvindstorm og folk hævdet bestemt, at sygdommen
maatte komme med vinden. Imidlertid fikk jeg rede paa at to ungdomsskoleelever
var kommet derind syke av influenza i slutten av oktober.
Den 2den november avholdtes en auktion derinde, hvorunder hele bygden
var tilstede. 2-3 dage senere optræder influenzaen saa at si i hvert
eneste hus».
Det var diskusjon mellom fagfolka om kva dei kunne gjera for å hindra
spreiing av spanskesjuka, til dagleg gjerne berre kalla «Spanska».
Dei var samde om at sjuka var smittsam, svært smittsam, men dei fleste
meinte det var lite ein kunne gjera for å avgrensa omfanget. Såleis
skreiv dr. A. Magelssen i «Norsk Magazin for lægevidenskapen» i byrjinga
av 1919 4) : «Sygdommens ondartede forløp og det store antal angrepne
satte sindene i stært bevegelse og vakte hæftig diskussion saavel
i fag- som i dagspressen. Paa nogen steder fandt man at man burde lukke
skoler; teatre og forsamlingslokaler; for at undgaa smitte; paa andre
steder ansaa man det håbløst at kjæmpe derimot og foretrakk at lægge
hænderne i skjødet –».
Medisinalmeldingane
Frå 1803 har alle norske offentlege lækjarar vore pålagt å skriva årleg
melding om helsetilstanden i sitt område til sentrale helsestyresmakter.
Desse meldingar gjev sers verdfull informasjon om helsetilhøva. I tillegg
til statistikk finn vi her lækjaren si personlege vurdering av helsetilstand
og sjukdomspanorama. Det skulle også vera med noko om næringsvegar
og klima. Desse rapportar er tekne vare på i Riksarkivet.
1918
Vi skal her ta med utdrag frå meldingane for dei lækjardistrikt som eksisterte
i Romsdal fogderi i 1918/1919. Influensatilfelle er det kvart år.
92 Romsdal sogelag, årsskrift 2000