Ottar Ødegård: Sjukdommar og helsestell i ... - Romsdal Sogelag

hed. Lungetuberkulosen er i en aarrække behandlet med klimatisk
kystophold ved kysten og med tildels udmerkede resultater.
Allerede i 1872 anbefalede prof. Christen Heiberg Hardanger som
opholdsted for brystsvage; og i 1883 leverer dr. Garman-Andersen
en medicinsk klimatologisk studie over Ullensvang i Hardanger, som
han udpeger som et særdeles heldigt vinteropholdssted for brystsvage.
Om lungetuberkulosen rettelig bør behandles i indlandet eller
ved kysten, har ude i Europa været et meget omtvistet spørgsmaal.
Nu synes man at være kommen til det resultat – og herfor taler talrige
erfaringer fra Norge – at den hygienisk-diætetiske kurbehandling
ved lungetuberkulose med udmerket udbytte lader sig gjennemføre
ved kysten, men i indre kystbælte. Ved denne sygdom, hvor friluftsbehandlingen
strækker sig aaret rundt, er ydre kystbeltes klima absolut
kontraindiceret. Det samme gjælder – om end i mindre grad –
skrofulosen.»
På Reknes var dei også opptekne av å få frisk luft i lungene, og pasientane
skulle dra pusten djupt 20-40 gonger kvart 15. minutt. Sanatoriet
hadde ei stor klokke som ringte for å minna om dette. Dei hadde opne
«kurhallar», der dei skulle ligga mest mogeleg.
Lysbehandling hadde også sin periode. Særleg kjent var Finsenbehandlinga
mot hudtuberkulose.
Etter kvart kom det meir aktiv behandling i tillegg. I 1892 var det ein
italienar som lanserte pneumothorax-behandlinga («blåsing ») (6). Luft
vart slept inn mellom brysthinnene slik at ein fekk samanfall av den sjuke
lunga så kaverner kunne falla saman og lækjast. Etter kvart kunne ein
avgrensa «blåsinga» til berre ein del av den sjuke lunga. Kollaps av
lungevev kunne hindrast av samanvokster av brysthinnene, men dette
kunne hjelpast på med «brenning» av samanloddingar.
I 1930-åra og framover kunne dei i tillegg til «blåsinga» også lamma
mellomgulvet på den sjuke sida for enno betre å få lunga til å falle
saman.
Ut mot 1930 vart det også byrja med thorakoplastikk, der ein fekk
varig samanfall, heilt eller delvis av ei sjuk lunge ved å ta vekk deler av
ribbene. Ein vart nokså deformert i bringa etter store thorakoplastikkar.
Det var også mange komplikasjonar som fylgde med inngrepa den før-
«Den kvite pesten» – litt om tuberkulosen i vår lokalsoge 61