Ottar Ødegård: Sjukdommar og helsestell i ... - Romsdal Sogelag
Ottar Ødegård: Sjukdommar og helsestell i ... - Romsdal Sogelag
Ottar Ødegård: Sjukdommar og helsestell i ... - Romsdal Sogelag
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
for desse to sjukehusa, tel «sykdommens avskyelige beskaffenhet» med<br />
i vurderinga (17). Desse sjukehusa vart nedlagde rundt 1850.<br />
Luftvegsinfeksjonar (lungebrann, plevritt (som før ofte var tuberkulose),<br />
bronkitt, luftvegskatarr) har det alltid vore mykje av. Slike infeksjonar<br />
har variert noko i tal frå år til år, men har vore årsaka til mykje<br />
vanhelse <strong>og</strong> mange dødsfall årleg.<br />
Influensa har det vore ein del av årleg, men med toppår under <strong>og</strong> like<br />
etter første verdskrigen (Spanskesjuka, ein viser her til Gammalt frå<br />
Fræna 1983). Men i mindre farleg form l<strong>og</strong>a influensa opp mange gonger,<br />
til dømes 1890–91, 1894, 1903 <strong>og</strong> 1936. Seinare har vi så hatt Asiasjuka<br />
<strong>og</strong> andre influensatyper.<br />
Tarminfeksjonar har <strong>og</strong>så vore hyppige. Ute i verda har kolera vore ein<br />
av dei viktigaste epidemiske sjukdomar (India, Kina osv). I Norge har<br />
det vore koleraepidemiar heilt til rundt 1850 (1853 var det store koleraåret).<br />
Det var mest heilt sør i landet koleraen herja, truleg ikkje på våre<br />
kantar. Diagnosen «kolerine» finn vi ofte i gamle medisinalmeldingar.<br />
Eigentleg skulle det ha vore ei lettare form for kolera, men det vart nok<br />
brukt om vanleg infeksiøs diare. Dysenteri (blodgang) var <strong>og</strong>så ein farleg<br />
epidemisk sjukdom attende i s<strong>og</strong>a, men i nyare tid har den vore både<br />
sjeldnare <strong>og</strong> mindre farleg.<br />
Når det gjeld epidemiske sjukdomar spelar hygiena ein stor rolle. Ikkje<br />
minst gjeld dette skabb. Ein stort sett ufarleg, men plagsom tilstand. Før<br />
1914 finn vi den omtala som fnat i medisinalmeldingane. Somme år var<br />
den svært utbreidd.<br />
Koldfeber. Denne diagnose finn vi nokre gonger på listene. Dette fanst<br />
«kun hos Søefolk <strong>og</strong> Fremmede». Ein stad står <strong>og</strong>så febris intermittens<br />
(intermitterande feber), <strong>og</strong> det er truleg at dette kan ha med malaria å gjera.<br />
Lemensyge eller lemenfeber høyrest framandt ut for oss. Ein skulle få<br />
denne infeksjonen etter lemenbit. Nokre få gonger finst dette på diagnoselistene.<br />
Farlege farsotter i gamal tid 27
Change language