Ottar Ødegård: Sjukdommar og helsestell i ... - Romsdal Sogelag

Så seint som i året 1949–50 vart det ved Fylkessjukehuset i Molde
lagt inn 6 pasientar med kikhoste, og ein av desse døydde. Distriktslækjar
Steen skriv at det var mykje kikhoste i hans distrikt i 1950, men
mest lette tilfelle. For heile Møre og Romsdal fylke var 1956 toppår
med 2249 meldte kikhostetilfelle.
Meslingar
Meslingar (morbilli) kunne vera harde før i tida, slik dei enno er i mange
u-land. Vi kjenner til at åra 1889 og 1893 var harde meslinge-år. I Ytre
Romsdal distrikt vart det i 1889 meldt 93 tilfelle med 1 dødsfall, og i
1893 184 tilfelle med heile 6 dødsfall. Og av ein slik sjukdom må vi
rekna med at det var langt fleire tilfelle enn dei distriklækjaren fekk
greie på.
Og så i neste hundreår: 1908 med 348 meldte meslingetilfelle i Ytre
Romsdal. 6 døydde. Vi tek med frå medisinalmeldinga for dette året:
«Mæslinger optraadte som en særdeles utbredt epidemi. I Ytre Romsdal
var sygdommen særlig hyppig i Bud og Sandø, hvor neppe noget hus
gik fri; temmelig mange voksne, ja gamle folk op mot 60 aar, blev angrepne;
foreløpet var noksaa alvorlig med bronkit og lungebetændelse
som eftersygdomme». I 1916 vart det i Bud lækjardistrikt meldt 47, med
2 dødsfall. Etter siste krig var det mykje meslingar særleg i åra 1949,
1952–1955, og i 1957.
Ymse andre infeksjonssjukdomar
Radesjuka (saltflod) fortener nokre ord. Dei meiner det var eit slags
syfilis, og den herja epidemisk i Noreg og i Skandinavia elles (truleg var
det noko i andre land også). Det var særleg i kyststroka den gjorde seg
gjeldande. Den kom i første halvdel av 1700-talet, og byrja først å gje
seg i 1820–30 åra. Vanleg syfilis (lues) har halde seg meir konstant i vårt
land og ikkje kome epidemisk.
Reknes vart som tidlegare nemnt utvida til sjukehus også for radesjuke
i 1794, men dei greidde ikkje å ta unna. Diverre veit vi lite om
denne sjuka i vårt distrikt, men det var ein del av den i Romsdals Amt.
Det var særleg på Nordmøre den herja, og det i så stor grad at dei grunnla
to radesjukehus i fogderiet. Først eit på Kvanne, og då det ikkje vart
nok, eit i Ytre Stangvik også. Då styresmaktene rådslo om løn til lækjar
26 Gammalt frå Fræna 1984