Ottar Ødegård: Sjukdommar og helsestell i ... - Romsdal Sogelag

Helseorganisasjon hevdar at sjukdomen no er utrydda.
Infeksjonssjukdomar i Romsdal amt for meir enn 100 år sidan
Vi byrjar i 1878 og tek for oss nokre år med mykje smittsame sjukdomar.
Det er distriktlegane som fortel i sine medisinalmeldingar (2). Frå
1854 til 1915 var det berre to distrikt i vårt fogderi, Indre og Ytre
Romsdal. I det aktuelle året 1878 var Søren Johan Hanssen (1820–
1885) distrikslege i Indre Romsdal «med bopæt i Veø» (2). I Ytre
Romsdal distrikt sat Hans Frederik Smith. Han budde i Molde og var i
distriktet til Hans Christian Hansen Parelius ( 1848–1925) kom i 1895.
S. J. Hanssen fortel at det var mykje skarlagensfeber i 1878. Når det
gjeld lette tilfelle av «slikt som går», er det mange som ikkje søkjer lege
sjølv i dag, og dette galdt mykje meir før med få legar, lite råd, og ikkje
minst av frykt for at legen skulle sette i gong drastiske isolasjonstiltak.
Likevel hadde Hanssen fått registrert 65 det året, dei fleste i januar. 9
dødsfall vart meldt av scarlatina (i Grytten, Eid og Nesset).
Frå sjukelista tek vi med også andre ting av interesse:
Cholera nostras 27 tilfelle med 5 dødsfall. Dette er ikkje den farlege
form, Cholera asiatica, som herja med farlege epidemiar i sørlege Norge
midt på 1800-talet. I kjølvatnet av sjukdomen låg det att fleire eigne
kolerakyrkjegardar lenger sør, men epidemiane nådde ikkje så langt
nord som til oss.
Tyfoidfeber var det 4 tilfelle av, difteri 8.
Ytre Romsdal. Frå Ytre Romsdal distrikt fortell distrktslege Smith at
det i 1878 var 29 tilfelle av skarlagensfeber, med 6 dødsfall. Av
Tyfoidfeber var det 22 tilfelle og 1 dødsfall på gardane Rødsetrem,
Gadhaug, Dale, Sylte og Holen.
1879
Indre Romsdal. Distriktslege Hanssen har fått hjelp av praktiserande
lege Ejnar Mohr (1851–1894). Vi kjenner han også som konstituert
«Læge og Forstander ved Reknæs Pleiestiftelse for Spedalske» (4) og
som lege ved amtssykehuset i Molde. I rapporten for 1879 er også
Sophus Høegh nemnt, no som praktiserande og fattiglege i Molde. Men
vi kjenner han frå Rekneshistoria, frå 1872 som «Forstander og Læge
ved Reknæs Pleiestiftelse for Spedalske i Molde samt som Læge ved og
Smittsame barnesjukdomar 167