Ottar Ødegård: Sjukdommar og helsestell i ... - Romsdal Sogelag
Ottar Ødegård: Sjukdommar og helsestell i ... - Romsdal Sogelag Ottar Ødegård: Sjukdommar og helsestell i ... - Romsdal Sogelag
– Kva med eklampsi, fødselskrampe? – Jau, det hadde eg. Fleire tilfelle – og dramatiske nok. Hugsar særleg ein gong: Ei førstegongsfødande på Bjørnsund. Fekk eklampsi. Eg måtte ringje til doktoren. Fortalde han korleis det var. Ikkje anna å gjera enn å få ho på sjukehuset. Det var berre å setja i gang med transporten: Båt til Harøysund. Og no var det heldigvis sjuketransport å få derifrå. Få ho ombord i sjukebil – køyra til Molde. Gjekk etter høva snart det. Ho vart langt på operasjonsbordet med ein gong. Det gjekk bra – både med mor og barn. Men spanande var det. Ho hadde mange anfall under transporten. – Korleis var det på den tida du fungerte. Snakka dei gravide med jordmora på førehand, tinga på? Slik at du visste om dei og kunne kontrollera dei? – Jau, dei var stort sett flinke til det. Gjekk til kontrollar både hos lege og jordmor. Distriktet var lite, og det var god oversikt. Så eg kunne gje dei råd og oppfordra til kontrollar. Eg trur dei var flinkare enn i mange andre distrikt. Frå Bjørnsund til Aukra Sigrid vart gift medan ho var på Bjørnsund. Det var under krigen. Det vart berre eit par år ho fekk ha mannen. Han omkom ved ei ulukke i Kristiansund. Det vart ei tung ferd til Kristiansund den gongen. Han heitte Ole Kvalvik. Ho gifta seg andre gongen i 1949. Det var med Trygve Rasmussen. Han var frå Bjørnsund, men det vart likevel flytting med dei til Aukra. Og jordmorstillinga der var ledig, så det var berre å ta fatt. Bjørnsundjordmora hadde vorte Aukrajordmor. Og her vart ho verande ein enno lengre periode. Men det gjekk ikkje så mange åra før ho vart åleine att denne gongen heller. Trygve vart sjuk og døydde i 1965. Sigrid heldt fram som jordmor til 1972, formelt. Men ho måtte tre til mange år etter det når nokon trong hjelp. – Var det stor skilnad på distrikta, frå Bjørnsund til Gossa? – Ja, det vil eg seia var stor skilnad! Her kom dei med bil til døra når dei skulle hente jordmora. Det var noko anna enn å gå i båt i alle slags ver. Men av og til måtte eg i båt her også – vart tilkalla utanfor øya. Det var Otterøya, kunne vera ut til Ona, og ikkje sjeldan måtte eg tilbake til gamledistriktet, Bjørnsund. Jordmor i øysamfunn 145
Det er mangt ein hugsar – Er det noko du hugsar spesielt frå din jordmorpraksis? – Ei hending frå Bjørnsundstida hugsar eg ekstra godt. Det var forresten den andre forretninga eg var ute i (Eldre jordmødre talar gjerne om «forretningar» når dei var ute og hadde fødslar). Det gjekk fint med den første. Eg hugsar det så godt. Ho hadde to jenter før, og no vart det gut. Og då sa mannen: «Ta va nokko te jordmor det, som kom mæ gut åt oss». Men så var det den andre forretninga. Var berre 3 dagar mellom. Eg vart henta ut på Hammarøya ei natt. Og der var det placenta previa (forliggande morkake). Det er ei alvorleg sak å koma borti for ei distriktsjordmor. Og her var det ikkje berre å sende bod på lege. Hadde nok ynskt at ho kunne leggast i bil og køyrast til sjukehuset. Men vi var på Bjørnsund! Vi måtte ta pasienten ombord i ei skøyte. Båten heitte «Ruth», hugsar eg. Og så inn Julsundet til Molde. Det tok 3 1/2 time. Det var ikkje artig! Pasienten blødde stygt. Heldigvis gjekk det bra. – Med mora? – Med både mor og barn! Det var ei natt som har brent seg inn i minnet. Eg må seia om att det eg har sagt så mang ein gong: Hadde eg ikkje hatt ein allmektig Gud å gå til så hadde eg ikkje våga å vera jordmor! Det var ofte i mitt arbeid at eg måtte be om Guds hjelp. Og hjelp fekk eg også, det er eg viss om. – I våre dagar stiller folk svært store krav til helsevesenet, men er mindre innstilt på eigeninnsats, både når det gjeld seg sjølv og andre. Dette var sikkert annleis før. Har du ei oppleving på det området? – Ja, det har eg. Det var her på Aukra. Ein vinter det var så mykje snø. Vegane var ikkje brøytt, og vi kom ikkje fram med bil. Måtte ty til hest og slede, så det gjekk seint. Og når eg kom fram dit eg skulle, var barnet født. Og der i huset sat det ei kone på 84 år med ein liten fin plugg i armane sine. Då hadde ho ordna opp og navla av, og alle dei andre som skulle passa på denne fødekona til jordmora kom, hadde reist sin veg. Og alt var bra med både mor og barn. Det tykte eg var imponerande av ei 84 år gamal kvinne. Roleg og trygg sat ho der. Sigrid Rasmussen har gjeve oss gløtt inn i eit spanande og rikt liv. Ho har mykje å fortelja, men vi får gje oss med dette her. Det var ein tøff jobb å vera distriktsjordmor i gamle dagar. Ho var åleine og hadde kon- 146 Romsdal sogelag, årsskrift 1988
- Page 96 and 97: Nesset distrikt: Distriktslækjar S
- Page 98 and 99: kalla «Spanskesyken». I daglegtal
- Page 100 and 101: Spanskesyken.» Og det er tydeleg a
- Page 102 and 103: Hofteluksasjon, «leddsetter» og d
- Page 104 and 105: «Nei, var det ligt sig da, han har
- Page 106 and 107: Folkemedisin Kloke koner og menn h
- Page 108 and 109: Nytelsesmidler i gamle dager Slik d
- Page 110 and 111: Veblungsnes ved hundreårsskiftet.
- Page 112 and 113: Over: Skilt fra Vistdalsskolen, Rom
- Page 114 and 115: spyttebakker, hvis bund skal dække
- Page 116 and 117: get ædruelig; kun et lidet Mindret
- Page 118 and 119: Skulehistorie og hygiene Den norske
- Page 120 and 121: Skulehistorie og hygiene 119
- Page 122 and 123: Distriktsjordmødrene - og litt om
- Page 124 and 125: Lønns- og ansettelsesforhold Før
- Page 126 and 127: Elevkull ved jordmorskolen i Bergen
- Page 128 and 129: Olivia Valle i sin aktive periode s
- Page 130 and 131: ssykehuset i Molde og Reknes Pleies
- Page 132 and 133: Fortsatt er det 12 jordmordistrikt
- Page 134 and 135: Fortegnelse over jordmødre i Romsd
- Page 136 and 137: Vistdal ble innl. 1955) Astrid Sven
- Page 138 and 139: utenfor sykehusmurene. Og så ble d
- Page 140 and 141: Jordmor i øysamfunn Sigrid Rasmuss
- Page 142 and 143: dan eg gjekk på jordmorskulen. Ikk
- Page 144 and 145: Jordmorstetoskop, bekkenmål og blo
- Page 148 and 149: tinuerleg vakt. Lækjarhjelp var va
- Page 150 and 151: eidsoppgåva til laget var å skaff
- Page 152 and 153: Helselagsfolk på foreningsmøte. F
- Page 154 and 155: som formann i over 20 år, og det v
- Page 156 and 157: skipsfart. Heile 2000 norske sjøfo
- Page 158 and 159: Verdskrigen 1940-45 Mellomkrigstida
- Page 160 and 161: Så vidt vi veit var det ingen frå
- Page 162 and 163: Figur 3. Dødsfall av hjerte- og ka
- Page 164 and 165: Røynsler som krigen har gjeve oss
- Page 166 and 167: theria), typhoidfeber («nervefeber
- Page 168 and 169: Helseorganisasjon hevdar at sjukdom
- Page 170 and 171: hos en Lods, som haver lodset et ko
- Page 172 and 173: neste i statane Wisconsin, Missouri
- Page 174 and 175: legen. Et 3 Aar gammelt Pigebarn fi
- Page 176 and 177: Dysenteribasillen Shiga i 1898 og K
- Page 178 and 179: funnet, og forsøk i samband med de
- Page 180 and 181: Kvælning 2 Marasmus 3 (Avkrefting)
- Page 182 and 183: Gryten 3 1,15 2 0,68 Veø 14 6,23 7
- Page 184 and 185: Sjukehusmuseet i Molde Det var i 19
- Page 186 and 187: mar har vi frå rekneskap og admini
- Page 188 and 189: Over: Opninga 18. des. 1991. Forman
- Page 190 and 191: Over: Kjell Erik Strømskag (med bl
- Page 192 and 193: Til venstre: Røntgenfotografering
- Page 194 and 195: Over: Då Amtsykehuset vart opna i
Det er mangt ein hugsar<br />
– Er det noko du hugsar spesielt frå din jordmorpraksis?<br />
– Ei hending frå Bjørnsundstida hugsar eg ekstra godt. Det var forresten<br />
den andre forretninga eg var ute i (Eldre jordmødre talar gjerne<br />
om «forretningar» når dei var ute <strong>og</strong> hadde fødslar). Det gjekk fint med<br />
den første. Eg hugsar det så godt. Ho hadde to jenter før, <strong>og</strong> no vart det<br />
gut. Og då sa mannen: «Ta va nokko te jordmor det, som kom mæ gut åt<br />
oss». Men så var det den andre forretninga. Var berre 3 dagar mellom.<br />
Eg vart henta ut på Hammarøya ei natt. Og der var det placenta previa<br />
(forliggande morkake). Det er ei alvorleg sak å koma borti for ei<br />
distriktsjordmor. Og her var det ikkje berre å sende bod på lege. Hadde<br />
nok ynskt at ho kunne leggast i bil <strong>og</strong> køyrast til sjukehuset. Men vi var<br />
på Bjørnsund! Vi måtte ta pasienten ombord i ei skøyte. Båten heitte<br />
«Ruth», hugsar eg. Og så inn Julsundet til Molde. Det tok 3 1/2 time.<br />
Det var ikkje artig! Pasienten blødde stygt. Heldigvis gjekk det bra.<br />
– Med mora?<br />
– Med både mor <strong>og</strong> barn! Det var ei natt som har brent seg inn i minnet.<br />
Eg må seia om att det eg har sagt så mang ein gong: Hadde eg ikkje<br />
hatt ein allmektig Gud å gå til så hadde eg ikkje våga å vera jordmor!<br />
Det var ofte i mitt arbeid at eg måtte be om Guds hjelp. Og hjelp fekk eg<br />
<strong>og</strong>så, det er eg viss om.<br />
– I våre dagar stiller folk svært store krav til helsevesenet, men er<br />
mindre innstilt på eigeninnsats, både når det gjeld seg sjølv <strong>og</strong> andre.<br />
Dette var sikkert annleis før. Har du ei oppleving på det området?<br />
– Ja, det har eg. Det var her på Aukra. Ein vinter det var så mykje<br />
snø. Vegane var ikkje brøytt, <strong>og</strong> vi kom ikkje fram med bil. Måtte ty til<br />
hest <strong>og</strong> slede, så det gjekk seint. Og når eg kom fram dit eg skulle, var<br />
barnet født. Og der i huset sat det ei kone på 84 år med ein liten fin<br />
plugg i armane sine. Då hadde ho ordna opp <strong>og</strong> navla av, <strong>og</strong> alle dei andre<br />
som skulle passa på denne fødekona til jordmora kom, hadde reist<br />
sin veg. Og alt var bra med både mor <strong>og</strong> barn. Det tykte eg var imponerande<br />
av ei 84 år gamal kvinne. Roleg <strong>og</strong> trygg sat ho der.<br />
Sigrid Rasmussen har gjeve oss gløtt inn i eit spanande <strong>og</strong> rikt liv.<br />
Ho har mykje å fortelja, men vi får gje oss med dette her. Det var ein tøff<br />
jobb å vera distriktsjordmor i gamle dagar. Ho var åleine <strong>og</strong> hadde kon-<br />
146 <strong>Romsdal</strong> s<strong>og</strong>elag, årsskrift 1988
Change language