Ottar Ødegård: Sjukdommar og helsestell i ... - Romsdal Sogelag

så roleg og fint. Det hadde gått på gutar før, og derfor sa eg: «Kanskje
du no får to jenter?». «Hoi, ja, det skulle verta greier», sa ho. Ikkje noko
syting der. Og to jenter fekk ho! Eg lærte mykje av henne. Dei tok mot
dei borna dei fekk, den gongen, og var glad til.
– Du måtte vel vera nokså sjølvstendig som distriktsjordmor den
tida. Legehjelp var det sikkert ikkje så enkelt å få til Bjørnsund om det
var noko som sto på?
– Nei, det var ikkje lett å få tak i lege. Eg måtte ofte gjera legearbeid
også. Dei kom til meg når det var noko gale. Når dei hadde skore seg
eller slege seg, så var det jordmora. Ho måtte sy, bandasjere skader, stelle
svullfingrar. Trøystar måtte eg ofte vera, av og til eit slags sjelesørgjar
også.
– Var det heilt uråd å få lege frå Harøysund når det oppsto farlege situasjonar
under ein fødsel?
– I hastesituasjonar ville det ta for lang tid. Blødning til dømes. Så eg
måtte ofte hente ut fastsitjande morkaka sjølv, når det blødde. Vendingar
av fostret gjorde eg mange gonger.
– La du tong nokon gong? Eg spør fordi eg veit at særleg Bergensjordmødrene
hadde fått noko opplæring for å kunne leggja tong i ein
nødsituasjon. Det var mykje strid om dette mellom fødselslegane.
Mange distriktslegar som kjende til vanskelege tilhøve og lange avstandar
i utkantane, hadde tru for at jordmødre skulle læra tongbruk, såleis
Edvard Kaurin, som etter si distriktslegetid vart overlege i Molde.
– Nei, tong la eg ikkje. Då hadde eg heldigvis lege. Men det var ikkje
sjeldan det vart lagt tong ute i distriktet i mi jordmortid.
– Var det nokon gong du angra på at du hadde valt jordmoryrket? Det
er vel kjent at det er eit hardt og krevande yrke å vera distriktsjordmor,
kontinuerleg vakt og mykje nattearbeid.
– Aldri! Om eg skulle få byrja på att i dag hadde eg valt det same. Det
var mykje som kunne henda under ein fødsel før, for ein generasjon eller to
sidan. Mange born som døydde under eller etter fødselen. Mødre som fekk
barselfeber eller andre komplikasjonar. Det hender enno, men sjeldan.
– Korleis var det i di jordmortid? Hende det at du mista både mor og
barn?
– Barnet hende det at eg mista. Men ikkje ofte. Nei, det var sjeldan!
Og barselfeber var ikkje lenger noko problem i mi tid.
144 Romsdal sogelag, årsskrift 1988