Ottar Ødegård: Sjukdommar og helsestell i ... - Romsdal Sogelag

Farlege farsotter i gamal tid
Sjukdomar som vart borte
Menneska har alltid vore truga av sjukdom. Vi tykkjer kanskje det er ille
i våre dagar, men før var det andre og verre tilstandar som rådde.
Sjukdom og død herja i by og bygd. Lite lækjarhjelp var det, lite med
råder som nytta noko. Det var lagnadstunge tider. Somme sjukdomar
har halde seg gjennom sekler, variert i form og intensitet, men med
symptom og funn som gjer at ein kjenner dei att. Andre har kome brått,
rasa med ofse over landet, mange gonger over store deler av verda – og
så vorte borte igjen, for ei stund, eller for godt.
Vi skal her ta for oss nokre av dei plagene våre forfedrar her i grendene
hadde å stri med, dei smittsame sjukdomar. Utbrot av epidemiar
kom ofte før i tida. Med lite kjennskap til smittefare, og med eit primitivt
helsevesen gjorde dei ofte store innhogg blant folket og skapte mykje
gru og redsle der dei for fram.
«Landfarsot»
At heller ikkje vårt distrikt har gått fritt har vi eit klårt døme på i ein rapport
skriven av sokneprest Munthe i Bud (1). Om året 1751 skreiv soknepresten:
«Dette Aar kronede Gud for Folket med rige Velsignelser
baade af Jordens Grøde og Fiskerier, men da det led mod Pindse, påkom
en Landfarsot, som – hele Huser og gik neppe et Hus forbi i det hele
Sogn hvoraf ogsaa et stort Tal Mennesker døde bort. Herre lær os at
kjende vort Endeligt og vore dagers Maal, hvad det er».
Farlege farsotter i gamal tid 11