Ottar Ødegård: Sjukdommar og helsestell i ... - Romsdal Sogelag

Spanskesyken.» Og det er tydeleg at mange gjorde seg bruk av den halve
flaska. RB melder 5. des. 1918: «I Molde er utstedt 866 Anvisninger
for Kjøb av den halve Flaske Sykebrændevin». Og to dager etter melding
frå nabobyen i sør: «I Aalesund 3312 Flasker. Fyll blir meldt.»
Dette var før ein hadde antibiotika. Og dessutan var det virus som
var årsak til Spanska, og der er antibiotika flest utan verknad. Men komplikasjonane
var gjerne bakterielle infeksjonar. Vi synest no at det var
lite lækjarane hadde å stille opp med, men folk såg det ikkje slik då, og
dei kunne hjelpa på mange måtar.
Morten Parelius hadde i mange år privat praksis i Molde. I RB hadde
han ein artikkel 24. sept. 1918 om «Den spanske syke». Det er ei oversikt
og generell omtale av sjukdomen, der han også har med litt om behandlinga:
«Som behandling har i de utenlandske fagskrifter vært anbefalt dels
kinin dels salicyl. En meddelelse i Brit. med. Journal holder paa et gram
aspirin med en til to spiseskjeer whisky i vand 3 gange daglig. Alkohol, salicyl
og kamfer er vel ogsaa de midler som er anvendt næsten overalt her
ved siden av nødvendig symptomatisk behandling. Noget forebyggende
middel nevnes ikke i de utenlandske fagblade, og anvendelse av isolasjon
er selvfølgelig haapløs. At bruk av alkohol skulle være særlig forebyggende
overfor den spanske syke, er det vel liten sandsynlighet for».
Dei som skulle hjelpa og behandla var sjølvsagt utsett for å få sjukdomen.
Det enorme overarbeid dei hadde i heile denne tida, gjorde det
sjølvsagt ikkje lettare. 24. sept 1918 får vi vita at Ona får ekstra lækjarhjelp
fordi mange har fått Spanska der ute. Ona høyrde då til Bud distrikt.
Amtmannen hadde bede ein lækjar frå Ålesund om å hjelpa til.
Same dag melder RB at det då er få tilfelle i Molde, men framleis rasar
sjuka i distriktet: «Opigjennem Romsdalen er antagelig 70–80 syke. I et
enkelt hus skal 13 være tilsengs. Paa Aandalsnes er der mange Tilfælder
men i forholdsvis mild Grad, baade Presten, Doktoren og Sykepleiersken
er ungrepet. Paa Veblungsnes er det værre; der er to Dødsfald.
Paa Ona, Bud, Farstad og i Fræna meldes om mange Tilfælde».
22. oktober 1918 kom det også gode råd frå Medicinaldirektøren.
Det var vel noko i seinaste laget: «Medicinaldirektøren anbefaler at
Sammenkomster av Folk fra forskjellige Steder søkes undgaat. Ved saadanne
Sammenkomster vil der nemlig maatte regnes med, at Personer
fra endnu ikke angrepne Steder let kan komme i Berøring med Bærere
Spanskesjuka – ei farsott som også herja i Romsdal 99