Norsk Tidend 2-09 - Noregs Mållag

More documents

Recommendations

Info

8 språk Ville berre ha bokmål Manusforfattar Ståle Stein Berg vart beden av Norsk Litteraturfestival/SigridUndsetdagane på Lillehammer om å setje om ein tekst til programbladet til bokmål. Berg skulle skrive ei innleiing til programmet om eit fi lmprogram som han har sett saman. Då han leverte teksten, fekk han melding om at den måtte vere på bokmål. Berg sette då teksten om til bokmål. – Det er pussig og svært overraskande at ein litteraturfestival ikkje vil ha nynorsk i programheftet, sa Berg til Bergens Tidende, som hadde teke tak i saka. Etter at avisa tok kontakt med festivalen, snudde festivalen. – Det var ein glipp og me seier oss leie om Berg føler seg diskriminert. Me kjem aldri meir til å be nokon setje om frå nynorsk til bokmål, seier kunstnarisk rådgjevar Endre Ruset til avisa. Festivalen kallar seg språkleg nøytral, og både medarbeidarar og andre som skriv for festivalen kan få bruke kva språk dei vil. Grunnen til at det har vore forsvinnande lite nynorsk tekst i programmet deira dei siste åra, er rett og slett at det ikkje har vore nokon som har skrive på nynorsk. – Vi i administrasjonen skriv vanlegvis på bokmål. Alle vi fi re har hatt bokmål som hovudmål. Om me får ein tilsett som har nynorsk som hovudmål, reknar eg med at han vil bruke nynorsk, seier festivalsjef Randi Skeie. – Er det naturleg at festivalen tek omsyn til dei forfattarane som vitjar festivalen, og som nyttar nynorsk, ved til dømes å nytte nynorsk i omtalen av dei? – Eg trur vi held fram som no. – Har festivalen ein offi siell språkpolitikk? – Det står ingen ting i vedtektene til festivalen om det språkpolitiske. Eg har vore festivalsjef sidan hausten 2006 og praksis i mi tid har vore språknøytralitet. Og praksis har vore at vi har hatt svært mange nynorskforfattarar på festivalen, seier Skeie. Ny sjef i Allkunne Eirik Helleve har teke over som dagleg leiar i oppslagsverket Allkunne.no. Fyrste målet er å gjere det meir kjend. Allkunne AS er ått av Det Norske Samlaget og Nynorsk kultursentrum og skal etablere ein allmenn digital kunnskapsbase på nynorsk. Kunnskapsbasen skal fyrst dekkje tema som er relevante for målrørsla, slik som dei nynorske heltane, nynorske aviser og nynorske kommunar. – Målet er likevel at me skal bli eit fullgodt nynorsk leksikon på nett. Store norsk leksikon er det største og beste norske digitale oppslagsverket. Difor er det langsiktige målet frå Allkunne å bli eit minst like godt oppslagsverk, seier Eirik Helleve. – Ikkje minst er det viktig at skuleelevar fi nn informasjon på nynorsk. Om det berre er oppslagsverk på bokmål, blir det ofte ei dårleg ord-for-ord omsetjing, eller så klypper dei berre bokmålsteksten rett inn. Han byrja i jobben 1. april, og ei av dei viktigaste oppgåvene i starten bli å fi nne dugande skribentar. – Det er ikkje så mange som kjenner til oss enno, så i byrjinga blir det nok ein del reising for å for å fi nne folk som kan skrive for oss, seier Helleve. Artiklane er på anten 1000 eller 4000 teikn, og før publisering blir dei godkjende av redaksjonen, der Ottar Grepstad er hovudredaktør. Til skilnad frå t.d. Wikipedia får artikkelforfattarane løn. Ein førebels versjon av oppslagsverket blir lagd ut i løpet av våren. Hovudlanseringa blir tidleg i haust. MAGNUS BERNHARDSEN magnus.bernhardsen@nm.no Dei nynorske festspela på 14 språk Over 50 arrangement på 20 scener siste veka i juni. Anna Gavalda-omsetjaren Tove Bakke er festspeldiktar, og ho pregar programmet saman med nærmare 20 andre forfattarar og omsetjarar. Arve Henriksen, Aasmund Nordstoga, Side Brok og Tabanka Crew er blant dei mange musikarane som skal fylle festspeldøgna med rytmar frå så vel Afrika og Tine spelar høgt Tine BA sit på ei landsdekkjande undersøking der så mange som ti prosent av kundane deira seier at dei meir eller mindre vil slutte å kjøpe mjølka deira om dei kuttar ut nynorsk på kartongane sine. – Konsernet skyv marknadsavdelinga framfor seg og skuldar på økonomi og omsyn til forbrukarane, medan dei driv med rein språkpolitikk, seier Hege Myklebust, leiar i Noregs Mållag. Tine BA tok kontakt med Noregs Mållag i haust for å drøfte språkbruken på mjølkekartongane. Dei skreiv mellom anna: «Det er bare TINE som praktiserer to målformer på melkekartongene i dag. Det er liten tvil om at kun bokmål vil bidra til at vi fremstår atskillig mer enhetlig […]» Mållaget møtte marknadsavdelinga i Tine i januar og vart orientert om ei undersøking dei hadde gjort om språket på mjølkekartongane. Dei meinte undersøkinga viste at få bryr seg. Marknadsavdelinga signaliserte trong for eff ektivisering, og dei fekk ei rekkje innspel frå Karibia som USA og Nordvestlandet. Festspela blir arrangerte i Volda og Ørsta frå 24. til 28. juni. Temaet er ”Med andre ord”, og det er første gongen ein festival har ein omsetjar som festspeldiktar. – Mykje er på plass, men vi arbeider med fl eire programinnslag som blir avklara i vekene frametter, seier programansvarleg Åshild Widerøe. Frå omsetjarar, forfattarar og songarar får publikum Mållaget til moglege gode løysingar som ville ta omsyn til innsparingsbehovet. Vil kjøpe mindre I den landsdekkjande undersøkinga var det 5–10 prosent av forbrukarane som sa at dei ville kjøpe mindre mjølk frå Tine dersom nynorsken forsvann. Marknadsundersøkinga viste at eit stort fl eirtal ikkje synest språket på mjølkekartongane er viktig, men at det er viktigare for langt fl eire nynorskbrukarar enn bokmålsbrukarar. Undersøkinga viste også at språk ikkje styrer kva mjølkekartong folk vel på butikken. Dei plukkar mjølka ut frå vane og attkjenning av symbol og farge. Tine konkluderte like fullt med at nynorsk i logoen må bort fordi «dei må vege mange omsyn opp mot kvarandre, ikkje minst forbrukaromsyn». – Det er som om Tine BA ikkje lit på si eiga undersøking. Den økonomiske innsparinga var på plass før logoen forsvann. Dei tener ikkje ei einaste krone på å gøyme nynorsken vekk. Likevel gamblar dei med truskapen til opp til 10 prosent av kundane sine. Om konkurrentar til Tine vil kapre større marknadsdelar, er det gode tider for det no, seier Hege Myklebust. Avgjerda teken For etter nokre veker vart saka lagd på is. Tine melde at dette ikkje kom til å verte handsama i vår likevel. I slutten av februar inviterte overraskande Tine til nytt møte for å orientere Mållaget om den løysinga som alt var vedteken i konsernet. Løysinga deira var at all kulturmjølk skal vere på nynorsk, 1/8 av alle søtmjølkskartongane skal ha nynorsk tekst på den eine sida, men logoen på søtmjølka skal heile tida vere TineMelk, anten teksten elles er på nynorsk eller bokmål. Bryt med tradisjonar – Tine BA har konstruert ein språkpolitikk for mjølkekartongane der dei utetter kan slå seg på brystet og hevde at det er nynorsk på fl eire kar- NORSK TIDEND NR. 2 – 2009
høyre tekstar på minst 14 språk – bokmål, dansk, engelsk, fransk, islandsk, kiswahili, nynorsk, japansk, kreolsk, lingala, mandarin, patois, spansk og zulu. Den franske forfattaren Marie Désplechin, den engelske forfattaren Ian Samson og den kinesiske omsetjaren Shi Quine kjem alle til Dei nynorske festspela. I alt står meir enn 20 forfat- Jordbær med mjølk smakar mykje betre enn jordbær med melk. Foto: Åsta Skjervøy tongar. Det hjelper berre så lite når dei degraderer han til éi av sidene. Det einaste dei tilfredsstiller, er deira eigne idear om at bokmålsfolk kanskje vil mislike å få nynorsklogoen på frukostbordet ein gong i mellom, hevdar Myklebust. – Tine BA seier at det no vil verte meir nynorsk på mjølkekartongane, men det kjem an på auga som ser. Det vil vere fl eire kartongar som har nynorsk tekst, men det vil altså bli umogleg å kjøpe TineMjølk. Det er overraskande at Tine med sine tradisjonar og med sin særeigne eigarstruktur ikkje tek meir omsyn til at me har to offi sielle målformer her i landet, avsluttar Hege Myklebust. Konsernleiinga i Tine BA godkjende den nye ordninga på eit styremøte i slutten av mars. GRO MORKEN ENDRESEN gro.morken@nm.no NORSK TIDEND NR. 2 – 2009 tarar og omsetjarar på programmet. Ivar Aasentunet er hovudarenaen, men over 20 scener blir tekne i bruk for å avvikle meir enn 50 arrangement med eit samla budsjett på 1,8 millionar kr. Reidar Sandel, leiar i fi nanskomiteen på Stortinget, opnar Dei nynorske festspela, som blir avslutta med stemnetale av Gunhild Berge Stang, leiar i Noregs Ungdomslag. Det D er bare TINE som praktiserer to målformer på melkekartongene t i dag. Det er liten tvil om at kun bokmål vil bidra til at vi v fremstår atskillig mer enhetlig […] Teatret må pusse opp Det Norske Teatret (biletet) må pusse opp for om lag 250 millionar dei neste tjue åra. Grunnen er eit etterslep av manglande vedlikehald. – Problemet er at ein ikkje tenkte nok på dette i starten, seier Astrid Rødsand, direktør ved teatret. – Huset vart opna i 1985, så det er lenge sidan det var nytt. Mykje av utstyret er slite ut, og det har blitt slite ut om lag samstundes. Difor har det hopa seg opp utgifter og utfordringar som må løysast. Teatret har alt brukt om lag 50 millionar kroner på oppussing og vedlikehald dei siste åtte åra. Rødsand understrekar kor viktig det er å tenkje i eit langt perspektiv. – Grunnen til at me snakkar Foto: Tove K. Breistein om tjue år, er at me ser for oss ein syklus for vedlikehaldet. Slik kan ein sleppe å kome i den situasjonen som me er i no fl eire gonger, seier Rødsand. Oppussinga skal fi nansierast delvis ved lån og tilskot, men det har vore naudsynt å sjå på korleis ein kan eff ektivisere drifta. Dei siste to åra har teatret hatt underskot på drifta. Grunnen til underskotet er ikkje sviktande billettsal, men at kostnadsnivået ved teatret er for høgt. Styret har difor sett ned ei arbeidsgruppe som skal sjå på korleis ein kan kutte utgiftene. Innstillinga skal vere klar i løpet av april. KJARTAN HELLEVE kjartan.helleve@nm.no Foto: Wikimedia Anna Gavalda-omsetjaren Tove Bakke er festspeldiktar, og ho pregar programmet saman med andre forfattarar og omsetjarar. 9
Page 1 and 2: Framhald av Fedraheimen og Den 17de
Page 3 and 4: intervjuet - NTB er bra for NPK Det
Page 5 and 6: Song for barnet i magen I Gjemnes b
Page 7: Foto: Samlaget orskland Emil Lewe,
Page 11 and 12: Suksess for godnattbok Barneboka Go
Page 13 and 14: Atlas over truga språk Unesco har
Page 15 and 16: det skulle ha teke seg ut om han ha
Page 17 and 18: NORSK TIDEND NR. 2 - 2009 17
Page 19 and 20: Inger Lise Stulien har gjeve ut ei
Page 21 and 22: ORTINGET enn det arbeidet som blir
Page 23 and 24: På Snøfugl forlag er diktsamlinga
Page 25 and 26: Får hjelp til å lesa bøker Mange
Page 27 and 28: sagt sidan sist Når Jung Tjønn sk

Norsk Tidend 2-09 - Noregs Mållag

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?