Norsk Tidend 2-09 - Noregs Mållag

More documents

Recommendations

Info

media Tarjei Vågstøl I mars kom nyhenda om at NorDubb skal etablera eit studio i Volda. Dei bør få ordrebøkene fulle. Det har vore sagt at dei som vågar satsa i krisetider, er dei som kjem til å tena pengar på sikt. Ikkje veit eg om det stemmer, men eg vil likevel ta hatten av for NorDubb Studios, som no i mars gjekk i gang med å etablera eit dubbing-studio i Volda. Eg vonar verkeleg at dei lukkest. Vilkåra burde vera til stades. Dubba teiknefi lmar er kanskje ikkje den programsjangeren som har høgst prestisje. Likevel er det eit utruleg viktig programsegment for barn. Dersom vi ser på «kjernetida» på barnefj ernsyn, mellom klokka seks og halv sju på kvelden, er over halvparten av sendetida teiknefi lm: vanlegvis produsert i utlandet, og vanlegvis med austlandske bokmålsrøyster. I Kringkastingsringen har vi ofte spurt NRK kvifor det må vera slik at bjørnar, kongroer, bilar, båtar og menneske på teiknefi lmane må snakka slik. Det burde då vera den enklaste saka i verda å få desse til å snakka nynorsk og dialekt? NRK på si side har skulda på at dubbingverksemdene ikkje har vore i stand til å levera noko anna. Dubbingverksemdene har skulda på at det er vanskeleg å få tak i røyster. No fi nst det ingen orsakingar lenger. I Volda har NorDubb hatt over førti born og vaksne på opptaksprøver, og halde kurs for omsetjarar. Alle skjønar at det kjem til å vera litt innkøyringstid når ein skal etablera eit nytt produksjonsmiljø, men no byrjar iallfall infrastrukturen å koma på plass. Det er på tide. Dersom NRK Super skal greia kravet om å nytta minst 25 prosent nynorsk i sendingane sine, er det diverre ikkje nok med gode dokumentarhistorier frå Sogn og Fjordane og artige programvertar frå heile landet. Nei, vi må høyra fl eire bilar og rosa bjørnar snakka nynorsk og dialekt. Samtidig opnar denne etableringa opp for meir nynorsk «der det ikkje er så viktig». Når NRK har hatt store problem med å få nynorsk tale når dei har bede om det, er det ikkje så rart at dei kommersielle barnekanalane som Disney Channel og Cartoon Network (for å plukka frå kundelista til NorDubb) ikkje har hatt nynorsk heller. Når ein no kan dubba i Volda like lett som i Oslo, burde vegen liggja open for meir språkleg mangfald her òg. Eg ønskjer NorDubb til lukke med nyetableringa, og lukke til! 6 Ordreboka full Dubbing i nyn NorDubb Studios AS vil etablere distriktsstudio i Volda. Dei trur det fi nst ein marknad for nynorsk dubbing. – Jeg synes prinsesser er skikkelig teite! brølar Morten Lange på oslodialekt, og slår seg på brystet. Staden er Studio 2 i kjellaren på Høgskulen i Volda, og det er «audition» for nynorsk-dubbarar. NorDubb Studios AS, med Lange i spissen, vil etablere distriktsstudio i Volda. No er dei på jakt etter nynorske røyster til to nye NRK-seriar. – Du må overdrive og bli ei skikkeleg klyse, seier Lange til Ivar Hustadnes Muren, 13, som står i kontrollrommet i radiostudioet. – Eg synest prinsesser er skikkeleg teite! prøver han seg, litt forsiktig, på voldadialekt. Kunsten å dubbe Over tre dagar skal i alt 40 personar prøvast ut til ti roller. Ivar og klassekameraten Emil Lewe, 12, er to av dei. Dei melde seg på fordi læraren deira oppfordra dei til det. Ivar har vore i studio før, men då som songar, men ingen har dubba før. Gutane er litt spente, og ser blygt ned til å byrje med. Ivar skal i elden først. Han stiller seg inne i studioet og tek på seg høyretelefonar. Framfor seg har han manuset, ein skjerm med teiknefi lmen på og sjølvsagt ein mikrofon. Kunsten med dubbing er, ifølgje Lange, å treff e replikkane i sync, gå skikkeleg inn i rolla, vere fl ink Abelone Ågotnes Eiklid vart svært overraska over å få eit journaliststipend på 10.000 kroner. Foto: Sigmund Krøvel-Velle/ Hallingdølen A, ikkje å i Sandnes Kultur- og oppvekstutvalet i Sandes har bestemt at gatenamn i bunden form skal heite «gata» og ikkje «gatå», slik mellom andre mållaget i Sandnes ynskte. Overordna reglar frå Kultur- og kyrkjedepartementet seier at stadnamn i hokjønn som ein hovudregel skal ha a-ending, men at det er rom for eit visst lokalt skjønn. Før jul 2008 bad kultursjefen i Sandnes bydelsutvala uttale seg om kva praksis ein burde å leggje seg på i framtida, a-ending eller å-ending, og 70 prosent av bydelsutvala gav uttrykk for at dei ynskte å-ending, melder Stavanger Aftenblad. Sandnes Mållag har òg gjeve med pausar, og overdrive akkurat passeleg. – Du må leggje igjen røysta di, og bli Humphrey, rettleier Lange. – Om du kjem inn for seint, er det berre å fortsetje. Følgjer fi lmen Klokka i radiostudioet er litt over eitt, torsdag 19.mars. Medan Ivar prøver å følgje den engelske talen best mogleg, følgjer Lange med på teiknefi lmen og lydfi lene på dataskjermen. Litt tydelegare, ver klar på alle orda, seier Lange til Ivar. - Vel ... fordi ... fordi eg skal bli astronaut! leverer sjuandeklassingen, med trykk på siste staving. Han er byrja bli varm i trøya no, og vågar litt meir. – Veldig bra! Morten Lange er begeistra. – Du må berre stramme inn litt til, det blir for langt, oppfordrar han. Fri dialektbruk Så er Ivar ferdig, og det er Emil sin tur. Han har sete og sett spent på kameraten, og gliser då det er hans tur. Emil får prøve seg på ein vond latter. – Sjå på kroppsspråket til personen! seier Lange. Emil er litt for snill i stemma for karakteren Humphrey. Han får prøve seg på ein annan karakter. – Heiter det ikkje morosamt? lurar Lange på plutseleg. – Jo, men eg seier «morsomt» på dialekten min, forklarar Emil. Dubbinga er nemleg basert på nynorske manus, men det Fyrste journaliststipend Mållaget i Kristiansand har delt ut dei fyrste stipenda til journaliststudentar som nyttar nynorsk. Mållaget i Kristiansand arbeider for at nynorsk mål skal takast i bruk på så mange samfunnsarenaer som mogeleg. Det er svært få nynorskbrukande journalistar frå Agder. Som eit tiltak for få meir nynorsk i media, spesielt på Agder, vedtok årsmøtet i 2008 å opprette ei stipendordning for uttrykk for at dei ynskjer å-ending som hovudform. I kultur- og oppvekstutvalet sitt møte måndag 16. mars landa likevel utvalet på eit vedtak om at a-ending framleis skal vere hovudregel, men at å-ending kan brukast viss det er særlege grunnar som talar for det. (LNK Nytt) journaliststudentar som ynskjer å nytte nynorsk i arbeidet sitt. Stipendet er på 10.000 kroner i semesteret inntil seks semester, og det må søkjast på nytt kvart semester. – Det kom inn seks søknader, og me gav tre av dei støtte, sa leiar i juryen, Øyvind Grov til Sørnytt då stipenda var klare. Dei utvalde er Sian Constance O`Hara, journaliststudent ved Høgskulen i Oslo, Iselin Nevestad Øvrelid, journaliststudent ved Høgskulen i Volda og Abelone Ågotnes Eiklid som studerer ved radio og tv-linja NORSK TIDEND NR. 2 – 2009
Foto: Samlaget orskland Emil Lewe, 12, studerer manuskriptet. et delt ut ved Mediehøgskulen Gimlekollen i Kristiansand. – Desse tre utmerkte seg med søknadene. Me har mest tru på at desse kjem til å nytte nynorsk framover og er dei som har det næraste tilhøvet til språket, sa Grov. Abelone Ågotnes Eiklid vart svært overraska då meldinga kom. – Dette er jo heilt vilt. 10 000, det er mykje pengar det. Eiklid fortalde Sørnytt at språkkjensla vakna då ho gjekk på vidaregåande. – Eg hadde nynorsk som hovudmål på grunnskulen. På vi- Gammal skog er best Fire av fem nordmenn brukar skogen som avkopling. Dei fl este meiner naturopplevinga blir best når skogen er gammal, melder NPK. – Eg er samd, seier Ragnar Hovland (biletet) i ein stutt kommentar. Ein entusiastisk Morten Lange lærer dei to sjuandeklassingane å dubbe. er fritt fram å bruke dialekten sin. Slik blir det meir naturleg, meiner Lange. Alt er mogleg Han seier at studioet tidlegare ikkje har drive med nynorsk dubbing, men at dei med eit distriktsstudio i Volda vil satse meir på det. – Eg trur det fi nst eit publikum som vil ha meir nynorsk-dubba TV og fi lm, seier han. I første omgang er det NRK dei produserer for, grunna kravet om bruk av nynorsk i kanalen. Men Lange ser for seg at dette med nynorsk dubbing kan utvikle seg. – Etterkvart som vi får oversikt over marknaden, kan vi heilt sikkert fi nne på mange spanande daregåande skreiv eg på bokmål. Det var eit tilfeldig val, mellom anna av di det var lite informasjon om at nynorsk var eit alternativ. Eg vart forskrekka då eg høyrde at det berre var ein av 700 elevar på skulen som skreiv nynorsk. Det gjorde meg meir medviten på å halde fram med nynorsk. Mange elevar var mot språket av di dei tykte det var vanskeleg. Det provoserte meg, sa Eiklid. Søknadsfristen for haustsemesteret er 1. oktober. KJARTAN HELLEVE kjartan.helleve@nm.no Diktarvegen får skrivarhytte I samband med Rasmus Løland sin fødselsdag opnar ei ny skrivarhytte på Lindum i Suldal. Norske forfattarar kan søkje om å få bu gratis i hytta nokre månader i året. – I periodar der det er gjester i hovudhuset kan forfattaren også få ete gratis, fortel initiativtakarane Annfrid Halsne og Kristin Høyvik ved Lakseslottet prosjekt. Til dømes kunne det vere interessant å omsetje høyrespel frå bokmål til nynorsk. Det fi nst uendeleg med moglegheiter! seier han entusiastisk. Det har òg vore nynorsk omsetjingskurs i Volda for vaksne denne veka. Målet med det komande distriktsstudioet er at det skal bli meir variasjon i dubbinga. – Det er meir gøyalt å få røyster herifrå enn å leige inn ein skodespelar frå Oslo som snakkar skriftleg nynorsk. Brukar ein lokale folk, blir det meir naturleg. Vi vil levere god nynorsk dubbing. Han melder om kjempeinteresse for prøvene mellom sunnmøringane, og måtte seie nei til Klart statsspråk Prosjektet «Klart språk i staten» har lansert nettstaden klarsprak.no. Prosjektet er eit samarbeid mellom Direktoratet for forvaltning og IKT og Språkrådet. I tildelingsbrevet for 2008 fekk Direktoratet for forvaltning og IKT (Difi ) i oppdrag av Fornyings- og administrasjonsdepartementet (FAD) å «arbeide med enklare språk og meir tilgjengeleg innhald i off entlege publikasjonar og brev retta mot innbyggjarar (bl.a. saman med Språkrådet)». – Fleire verksemder er alt i gang med å betre språket, men eg vil at endå fl eire tek ansvar for dette viktige arbeidet, som fremjar demokratiet og skaper tillit, seier statsråd Heidi Grande Røys (biletet). nokre på grunn av at det ikkje var plass til fl eire. Det er ikkje tilfeldig at NorDubb vil etablere distriktsstudio nettopp i Volda: – Dette er jo nynorskland! Vi rekna med det ville vere mange interessante røyster her. I tillegg har ein høgskulen med medielinje, og vi har hatt eit fi nt samarbeid med dei så langt. På sunnmørsk Det er gått ein halv time, og Emil og Ivar er ferdige for denne gongen. Dei les inn namna sine i mikrofonen, og Lange lagrar lydfi - lene. – Kanskje ringjer eg dykk, kanskje ikkje, seier dubbingsjefen. Han vil uansett ta vare på alle røyster som har blitt prøvde – Vi veit at innbyggjarane vil ha eit enklare og meir forståeleg språk. Ei undersøking viser at nær 40 prosent synest at off entlege styresmakter legg for lite vekt på å skrive forståeleg. Eg oppmodar difor alle statlege leiarar og kommunikasjonsmedarbeidarar til å ta ansvar for å betre språket, seier fornyingsministeren. – Eg oppmodar òg innbyggjarane til å sende inn døme på dårleg språk til prosjektet, og til å ta del i diskusjonar som fremjar eit klart språk. Send inn brev, skjema og brosjyrar som de synest er vanskelege, oppmodar Heidi Grande Røys. Direktoratet for forvaltning og IKT (Difi ) og Språkrådet samarbeider om å drive prosjektet «Klart Regjeringa.no språk i staten» fram til 2011. (Difi ) Foto: Lindum. Skrivarhytta vil vere tilgjengeleg mellom Rasmus Lølands fødselsdag 24. mai og dødsdagen hans 12. oktober. Hytta vart sett opp på 60-talet og det gjenstår enno litt fl ikking før hytta er heilt klar. – Vi håper at denne hytta vil vere med og gjere både Diktarvegen og Lølandssatsinga enno meir synleg, seier Halsne og Høyvik. (LNK-Nytt) Emil Lewe var éin av dei 40 personane som var på dubbing-prøve i Volda. ut denne veka. Passar dei ikkje til akkurat denne produksjonen, kan dei likevel vere aktuelle ved eit seinare høve. Både Emil og Ivar synest at dubbing var vanskeleg, men gøy. – Det var rart å høyre røysta si! bryt Emil ut. Ideen om Barne-TV med voldadialekt appellerer til dei to gutane: – Det hadde vore rart! Men det er mest bokmål på Barne-TV, så det hadde vore stilig om det kom meir nynorsk på skjermen. Kanskje blir desse guterøyster dei første i ei lang rekkje av nynorske dubbe-røyster? TEKST OG FOTO: MAREN KVAMMEHAGEN NORSK TIDEND NR. 2– 2009 7
Page 1 and 2: Framhald av Fedraheimen og Den 17de
Page 3 and 4: intervjuet - NTB er bra for NPK Det
Page 5: Song for barnet i magen I Gjemnes b
Page 9 and 10: høyre tekstar på minst 14 språk
Page 11 and 12: Suksess for godnattbok Barneboka Go
Page 13 and 14: Atlas over truga språk Unesco har
Page 15 and 16: det skulle ha teke seg ut om han ha
Page 17 and 18: NORSK TIDEND NR. 2 - 2009 17
Page 19 and 20: Inger Lise Stulien har gjeve ut ei
Page 21 and 22: ORTINGET enn det arbeidet som blir
Page 23 and 24: På Snøfugl forlag er diktsamlinga
Page 25 and 26: Får hjelp til å lesa bøker Mange
Page 27 and 28: sagt sidan sist Når Jung Tjønn sk

Norsk Tidend 2-09 - Noregs Mållag

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?