Les anmeldelsen av Bjørn Davidsen i Bergensposten, s ... - NORDIKI

dom, at Christie vende tilbake til Bergen
etter at han hadde vist seg som ein
dyktig politikar i 1814. Dette må modifiserast:
Verken sorenskrivarembetet
eller stiftamtembetet med sete i landets
største by var underordna stillingar.
Stiftamtmannsembetet viste seg å krevja
ei stor arbeidsmengd og kombinert
med sjukdom gjorde dette at Christie
måtte seia frå seg stillinga i 1825. Frå
og med dette året var det i hovudsak
Bergens museum han sysla med. Rettnok
blei han frå 1828 tollinspektør i
Bergen, eit innbringande, men langt
mindre arbeidskrevjande embete enn
stiftamtmannembetet, og rettnok sette
han spor etter seg på ei rekke felt innan
styre og stell i byen. Hovud- og favorittgjeremålet
blei frå no av likevel det
han omtalte som «musæiske Sager, der
skaffe mig saamegen sand Fornøyelse
og behagelig Beskjæftigelse.» 12
Når Christie hadde den familiebakgrunnen
han hadde, er ein karriere
av den typen han fekk slett ikkje så
overraskande. Som historikaren Øystein
Rian skriv var embetsmennene
«bundne saman i store nettverk» og
foreldre og familie investerte i oppseding
og utdanning, hjelpte kvarandre
med å skaffa embete til borna, og ekteskap
blei brukt for å styrka gamle band
eller etablere nye – familiane var
«føderasjonar som hjelpte kvarandre
fram til måla» . 13 Christie blei rettnok
aldri gift – det er ei anna historie 14 –
men det er ingen tvil om at bakgrunnen
hans var avgjerande for at han fekk den
utdanninga og dei moglegheitene til å
gjera karriere som han fekk.
Christie si familiehistorie er òg eit godt
døme på at det ikkje var tette skott
mellom embetsmenn og borgarar/
kjøpmenn, snarare var det høg grad av
mobilitet mellom dei to «stendene» ,
og ein kombinasjon av embete og næringsverksemd
var snarare regelen enn
unntaket i familien, noko både faren
Johan og onkelen Werner er tydelege
døme på. Historikarane talar ofte om
«embetskjøpmenn» - noko som høver
godt på Christie sin bakgrunn. 15 Slik
kan ein snakka om eit fleirsysleri også
i embetsstanden: Ein hadde sjeldan
berre gasje som inntekt, i staden var
det snakk om sportlar, eventuelt bestikkelsar,
og i stor grad dreiv ein òg næringsverksemd
utanom embetet. Det
økonomiske grunnlaget for embetsstanden
var altså mangfaldig, og jordeigedommar
var ein del av dette biletet.
«Driver Jordbrug»
Ein god del har vore skrive om Christie,
mellom anna utførlege avhandlingar
om han som politikar i 1814, som
stiftamtmann og som sorenskrivar. 16
Ein del kjeldemateriale, som korrespondanse
og dagbøker, har vore publisert
og kommentert av Bergen Historiske
forening, særleg av Knut Nygaard
og A. M. Wiesener, Christie si rolle for
skipinga og drifta av Bergen Museum
har vore omtalt fleire stader, 17 og ikkje
minst har Christie sitt virke i 1814 og
på Stortinget i dei følgjande åra vore
behandla i ulike verk om norsk politisk
historie. Historikarar som Sverre Steen
og Halvdan Koht har gjort han til ein
slags nasjonalhelt, og Christie er då òg
Bergensposten 3 / 2012 21