Les anmeldelsen av Bjørn Davidsen i Bergensposten, s ... - NORDIKI

Recommendations

Info

Runar Jordåen og Kenneth Bratland: På sporet av gardeigaren Wilhelm Frimann Koren Christie Wilhelm Frimann Koren Christie (1778–1849) er eit kjent namn for dei som har interesse for norsk historie kring 1814 eller for bergensk lokalhistorie. Han var representant for Bergen til riksforsamlinga på Eidsvoll våren 1814 der han hadde den viktige rolla som sekretær for forsamlinga. Han blei president på det ekstraordinære Stortinget hausten same år, der han spelte ei viktig rolle for å tryggja ei mest mogleg intakt grunnlov og mest mogleg sjølvstende i tingingar med svenskane. I åra som følgde var han òg på Stortinget, men trass i tilbod om tunge verv sentralt valde han etter 1814 å venda tilbake til Bergen, der han blei stiftamtmann, seinare tollinspektør og ikkje minst grunnleggar av Bergens museum i 1825. Embetsmenn som Christie hadde gjerne fleire bein å stå på økonomisk, og jordeigedommar var ein av desse. I denne artikkelen skal me sjå nærmare på Christie som eigar av garden Straume i Fana. Men først må mannen introduserast litt nærmare. Embetsmannen Christie hadde djupe slektsrøter i Bergen og Hordaland. Christie-familien kom hit frå Skottland på 1600-talet og slo seg opp som kjøpmenn, men Edvard Christie (1701-1757) tok steget Wilhelm Frimann Koren Christie kring 1814. Maleriet av Jacob Munch heng i Eidsvollbygningen. inn i embetsstanden, blei sokneprest i Tysnes og til slutt prost i Sunnhordland. Ein av sønene til Edvard med den andre kona hans Magdalene Margrethe Koren (1722-1806), var Werner Hosewinckel Christie (1746-1822) som blei landmålar i Bergen stift og lagmann i Gulating lagdømme. I tillegg dreiv han fleire marmorbrot, mellom anna på Hop i Fana der han òg etablerte seg på eigedomen og lystgarden som fekk namnet Wernersholm. 1 Ein annan av sønene til Magdalene Margrethe Koren og Edvard Christie var Johan Koren 18 Bergensposten 3 / 2012
Christie (1745–1823) som 24 år gammal blei byfogd og postmeister i Kristiansund. Dette embetet kasta mindre av seg enn venta, og etter kvart sa han det frå seg og slo seg opp i næringslivet. Han gifta seg med Anne Thue Brodtkorb (1753-1834) som kom frå ein av dei fremste kjøpmannsfamiliane i byen. 2 Wilhelm Frimann Koren Christie var ein av sønene deira, og med den solide familiebakgrunnen – familien var rik på både økonomisk og kulturell kapital, for å bruka den franske sosiologen Pierre Bourdieu sine termar – var løypa meir eller mindre lagt: Ti år gammal fór Christie til Bergen for å gå på Katedralskulen, nokre år seinare blei han student i København før han byrja karrieren som embetsmann i det sentrale embetsverket, Danske kanselli, i 1801. I staden for å halda fram med den lovande karrierebanen her, valde han i 1809 å ta embetet som sorenskrivar i Nordhordland og busetja seg i Bergen. Dette var på denne tida eit ganske stort embetsdistrikt som strekte seg frå Austevoll i sør til Gulen i nord, og det besto av 11 skipreider. 3 I Bergen blei Christie snøgt ein akta person hos eliten, og i 1813 skipa han saman med ein del ungdomsvener og andre embetsmenn, som Lyder Sagen, Peter Motzfeldt og Jonas Rein, Quodlibet, ei foreining som har blitt sett som ein lokal variant av Det Norske Selskab i København. Sjølv om foreininga i utgangspunktet var av det selskapelege og upolitiske slaget, blei heile tre av quodlibetanarane valde som represen- tantar til riksforsamlinga på Eidsvoll: Christie, Rein og Motzfeldt. I staden for ein løpebane på dei politiske arenaene i Kristiania og Stockholm, valde Christie å reisa tilbake til Vestlandet. Det var neppe oppfatta som ei tilbaketrekking til provinsen. Då Christie var austpå hausten 1814 fekk han brev frå Lyder Sagen som skreiv: «Gid det var Dig og Motzfeldt muuligt at undgaae det Fangebuur, der aabnes for Eder i det uangeneme Christiania […]» 4) Mang ein bergenspatriot kan vel slutta seg til dette hjartesukket òg i dag, men på denne tida var det kan henda endå større grunn til å oppfatta hovudstaden, med sine kring 10 000 innbyggjarar (13 000 med forstader), som ein lite attraktiv avkrok, mot det noko meir kosmopolitiske og verdsvende Bergen – den suverent største byen i landet med sine kring 18 000 innbyggjarar. 5 I alle høve vendte Christie tilbake over fjellet, men no til eit nytt embete. Mykje tyder på at han hadde funne seg rimeleg vel til rette som sorenskrivar, det var nemleg berre motvillig han let seg «forfremma» til Stiftamtmann i Bergen, trass i at dette gjorde at blei den øvste sivile embetsmannen i Bergen stift, som strekte seg frå Sunnmøre til Sunnhordland. For dei høgste embetsmennene – som stiftamtmennene – var gasjen frå kongen den viktigaste inntekta, men for sorenskrivarane var det sportlar (avgifter) for embetshandlingar som gav mest av seg. 6 Christie klaga ved eit høve på at han ikkje hadde nokre faste inntekter bortsett frå sorenskrivartollen (93 riksdalar og 12 skilling årleg) – resten av inntek- Bergensposten 3 / 2012 19
Page 1 and 2: NR.3 desember 2012 15. ÅRGANG
Page 3 and 4: Innhold Fra redaktøren ...........
Page 5 and 6: Erling Gjelsvik: Minnenes Palass 1.
Page 7 and 8: årstall, dato, åsted, navn. Svunn
Page 9 and 10: Hvor er mønsteret og borden? Tiden
Page 11 and 12: Klosteret 17, «Bethlehem» - bygni
Page 13 and 14: Bergen bystyre bestemte 12. desembe
Page 15 and 16: der har ikke funnet spor av slike d
Page 17 and 18: Anette Skogseth Clausen: Kunsten p
Page 19: Mens bindersen er laget i cortenst
Page 23 and 24: dom, at Christie vende tilbake til
Page 25 and 26: Avlsgardar, paktargardar og lystgar
Page 27 and 28: Fotografi frå Straume på 1920-tal
Page 29 and 30: Huset på Straume som i dag har adr
Page 31 and 32: Østen og Knut var svograr og delte
Page 33 and 34: I tillegg til inntektene frå garde
Page 35 and 36: Christie garden til John David Morr
Page 37 and 38: sitetsmuseenes gjøren (s. 209- 230
Page 39 and 40: er uberettiget til at lade dem hens
Page 41 and 42: Erik O. Paulsen - forfatter og hist
Page 43 and 44: » Servering ved Festmiddagen den 7
Page 45 and 46: Bjørn Davidsen: Bombemål S/N 102
Page 47 and 48: hold. Boken inneholder dessuten en
Page 49 and 50: nomføres av spesialsoldater fra br
Page 51 and 52: forhold og at Bergen stod på NAVTA
Page 53 and 54: le? Tja: «Slik som skolen lå, var
Page 55 and 56: Jacob Neumann — biskop, arkeolog
Page 57 and 58: klart, at der aldrig vil aabne sig
Page 59 and 60: Nybygget, en sen ettermiddag i dese

Les anmeldelsen av Bjørn Davidsen i Bergensposten, s ... - NORDIKI

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?