bønsnes kirkes orgel rapport etter restaurering - Br. Torkildsen ...

Tidleg i 1952 melder Lehne frå om at han trur alt er klart for igangsetting, 8 men lite
skjer. Først på nyåret 1954 skriv Jørgensen tilbake til Lehne. Bønsnes-­‐orglet er ikkje glømt,
men den av firmaets medarbeidarar som var den rette for restaureringa, 9 blei sjuk
halvtanna år tidlegare og etter det har Jørgensen ikkje kunna gjere noe. Nå meiner han at
den danske orgelbyggaren Wilhelm Hemmersam, som "har specialisert seg på denslags
miniaturorgler", er den beste som tenkast kan. 10 Ein avtale mellom Jørgensen og
Hemmersam om å reise saman til Bønsnes sommaren 1954, 11 er det siste som finnest av
korrespondanse om saka i Jørgensens arkiv.
Tydelegvis skjer det framleis ingenting, for det går mange nye år før bibliotekar Ole
Rasmus Krag og lege Rasmus Ringdal undersøker instrumentet i 1962 og gjer noen
stemmer spelbare. 12 Menighetsrådet vedtok deretter i 1963 å sette instrumentet i full
stand og vender seg til Krag og Ringdal. 13 Krag svarer at
det vanskelige punkt er å finne en orgelbygger som er villig til å ta på seg et slikt
arbeide, vel å merke på en slik måte at orgelet ikke helt mister sin egenart.
Lenge har jeg tenkt på orgelbygger Gulbrandsen, som hittil har vært i Jørgensens
orgelbyggeri. Det er han som har reparert det gamle orgel i Røros kirke, og etter mitt
skjønn har han skilt seg godt fra det arbeidet. 14
På råd frå Krag blir deretter Einar Gulbrandsen engasjert tidleg i 1965 til å førebu ei
restaurering av instrumentet. Han har på dette tidspunktet nettopp starta opp sitt eige
orgelbyggeri, Vestfold Orgelbygg i Sandefjord. Gulbrandsen observerer mye av det same
som Jørgensen gjorde fleire år tidlegare, og utfører arbeidet på Bønsnes-­‐orglet seinare
same år.
Ved dette høvet blei dei opprinnelege kilebelgane erstatta med ein magasinbelg.
Samtlege metallpiper inne i orgelskapet blei skifta ut med nye frå Jacques Stinkens
Orgelpijpenmakers 15 i Nederland, med unntak av fem småpiper. Tungestemma, som -­‐ i
motsetnad til Jørgensens opplysningar -­‐ ikkje mangla fullstendig, men i det minste hadde
bevart hoder og blokker, og -­‐ ifølge Krag -­‐ enkelte tunger, fekk nye oppsatsar, struper,
tunger og krykker. I fasaden blei dei 30 minste pipene erstatta av nye, og det blei bygd til
ny registermekanikk til fasadens Principal 4' knytt til tremulantens registertrekk og ny
registermekanikk til cymbelstjerna. Dei nye blykonduktane til fasaden bestod av vanlege,
8 Skriv frå Lehne til Jørgensen 4. februar 1952, omtalt i purring 6. mai 1952. Jørgensens
arkiv.
9 Truleg den dyktige tyske spelebordsmakaren Josef Mühlbauer, som emigrerte til Norge
etter Hitlers maktovertaking, men som blei tvungen til å gjere teneste som tolk under
krigsåra og fekk ein landssvikdom etter krigen for dette, noe som var meir enn han makta å
bere.
10 Brev frå Jørgensen til Lehne 6. januar 1954. Jørgensens arkiv.
11 Brev frå Wilhelm Hemmersam til Jørgensen 18. april 1954. Brev frå Jørgensen til
Hemmersam 26. april 1954. Jørgensens arkiv.
12 Rapport frå Norges Organistforbunds komite for bevaring av gamle orgler, underteikna
Ole Rasmus Krag og Rasmus Ringdal, til menighetsrådet i Hole 20. november 1963. Jnr.
1654 -­‐ A/53 -­‐ 1963, Riksantikvarens arkiv.
13 Brev frå menighetsrådsformann M. F. Strand til Krag 12. desember 1963. Brev frå
organist Signe Berg til Ringdal 17. august 1964. Krag-­‐arkivet, Riksantikvarens arkiv.
14 Brev frå Krag til Signe Berg 27. november 1964. Krag-­‐arkivet, Riksantikvarens arkiv.
15 Opplyst av Ernst Junker.
PDF compression, OCR, web optimization using a watermarked evaluation copy of CVISION PDFCompressor DT
4