Ein av få - Noregs Mållag

More documents

Recommendations

Info

Nøgd: Knut Falk er leiar i Strand mållag og svært nøgd med at så mange vel nynorsk som hovedmål i haust. Framgang på Jørpeland (STrANDBuEN) Medan det på Jørpeland lenge var bokmål som sto klårt sterkast, er dei to skriftspråka no om lag like store. I haust skal seks av ti førsteklassingar på Jørpeland ha nynorsk. Mange av jørpelendingane som i dag er foreldre til skuleborn, vil hugse at det var klårt fleire bokmålselevar enn nynorskelevar for ein del år sidan. Ser vi på dei ulike skulane på Jørpeland i dag, ser vi at omtrent halvparten vel nynorsk. Både på Jørpeland ungdomsskule og på Fjelltun skule (5.–7. klasse) har om lag 48 prosent av elevane nynorsk som hovudmål. På resahaugen har 51 prosent av fjerdeklassene nynorsk, medan tallene i tredje-, andre- og førsteklasse er 34 prosent, 50 prosent og 43 prosent. Til hausten skal likevel heile 62 prosent av elevane starte i nynorskklasse. Knut Falk er leiar i Strand mållag og svært glad for dei nye tala. – Så flott. Vi har lenge sett ei positiv utvikling for nynorsk på Jørpeland. Dette berre stadfestar denne utviklinga, seier han. Mållagsleiaren har ikkje noko fasitsvar på kvifor utviklinga 4 har vore som ho har, men meiner hovudårsaka heng saman med dialekten i Strand. – Vi har ein dialekt som ligg nær både Strand- og ryfylkedialekten og fleire foreldre er medvitne om at sidan borna skal lære to skriftspråk uansett, er det betre å gå i nynorskklasse. Bokmål får vi nok av gjennom aviser og andre medium, meiner Falk. Han ser heller ikkje bort frå at nokre vel nynorsk fordi dei har høyrt om betre læringsmiljø i nynorskklassar. – Eg trur òg at aksjonen vi hadde i barnehagane i fjor har medverka positivt. Då brukte vi 25 000 kroner og delte ut bøkar til barnehagebarna, seier han. På Tau har nynorsk tradisjonelt stått sterkare enn bokmål, og sånn er det òg i dag. Dei som no går på 4. trinnet skil seg ut med berre 31 prosent nynorskelevar. Gjennomsnittet på skulen er om lag 56 prosent, men òg på Tau er det eit høgt tal med nynorskelevar neste år; to tredelar har valt nynorsk som hovudmål. JOHN SANDVIK john@strandbuen.no Hjarteavdelinga, ikkje hjerteavdelinga Haukeland universitetssjukehus i Bergen har fleire gonger fått kritikk for ikkje å bruka nok nynorsk. No ber Språkrådet sjukehuset endra namnet på ei av avdelingane og slutta å bruka sideformer som liknar på bokmål. Bergens Tidende fortel at Helse Bergen i sommar fekk brev frå Språkrådet om å endra namnet på hjerteavdelinga til hjarteavdelinga. I brevet skal sjukehuset også ha fått kritikk for å velja nynorsk ord som liknar mest mogleg på bokmål. – Statsorgan skal ikkje bruka sideformer. Eg veit det kan vera freistande for ein etat å velja ei form som er mest mogleg lik mellom målformene, men sideformene er tilgjengelege for til dømes skuleelevar, ikkje for statsorgan, seier språkdirektør Arnfinn Muruvik Vonen til bt.no. Han håpar sjukehuset vil endra språkbruken sin. Sjukehuset seier dei har brukt sideformer for å gjera språket meir lettfatteleg. – No må vi altså slutta å bruka sideformer, men vi vil halda fram med å bruka hovudformer som er lette å forstå, seier kommunikasjonsdirektør Mona Høgli i Helse Bergen. Ho seier sjukehuset også vil følgja pålegget om å endra namnet til hjarteavdelinga både på brevhovudet og på nettet – og etter kvart også på skilt. Bakgrunnen for kravet er at Hordaland er eit nynorskfylke og at fleirtalet av kommunane i Hordaland har nynorsk som administrasjonsspråk. Språkdirektøren tek det for gitt at alle bokmålsbrukarane i området til Helse Bergen også forstår nynorsk. (NPK) målsaker – Mange har har allereie byrja å arbeida fram mot Språkåret, fortel Jens Kihl, prosjektleiar for Språkåret 2013. Nynorsk kultursentrum har fått i oppdrag frå Kulturdepartementet å utvikla planar for eit nasjonalt språkår i 2013. Då er det 200 år sidan Ivar Aasen blei fødd og 100 år sidan Det Norske Teatret blei opna. – I byrjinga var det vanskeleg, fortel Kihl som i vår vart tilsett som prosjektleiar. – 2013 er eit jubileum både Ivar Aasen og for Det Norske Teatret. I tillegg skal det jo vera eit nasjonalt språkår. Berre det å ta inn over seg det Aasen gjorde og kva merke han har sett etter seg er jo til å mista motet av. Det er tusen ulike innfallsvinklar, og det er ikkje godt å vita kvar ein skal byrja. Men etter kvart som eg no har snakka litt med folk, og hatt nokre møter så går det lettare. Eg byrjar å få ei kjensle av at ballane rullar den same vegen. mange vil vera med – Dei prosjekta som du har byrja å arbeida med? – Dei òg, men det som slår meg er kor mange andre som allereie har byrja å arbeida fram mot 2013. Det er ikkje slik at me må dytta folk i gang for at det i det heile skal verta ei markering. Det trur eg er ein skilnad frå dei andre jubilea som har vore. Det er mange som har lyst til å vera med på dette. Klart språk på nye vognkort Breva frå Statens vegvesen skal bli lettare å forstå. Først ut er vognkortet, som går til ein million bileigarar kvart år. – Verken vi eller brukarane våre skal kaste bort tid på eit uforståeleg språk. Som ein av dei største brevskrivarane i landet både pliktar og ønskjer vi å gjere oss forstått, seier kommunikasjonsdi- – Kva vert din jobb då? – Fyrst og fremst formidla kva som er det overordna måla med Språkåret. Me har nokre målsetjingar for året, og me ynskjer at alle i det minste skal vita om kva desse måla er. For det andre så er det min jobb å utvikla opplegg som kan vera til hjelp for dei som har lyst til å gjera noko. Snakke litt om kvar ein kan søkja pengar, kven ein kan samarbeida med og andre praktiske ting. Passa på at ein veit om kvarandre. Det inkluderer også å invitera dei som ikkje har tenkt på at dette er noko for dei. – Kva er desse overordna måla? – Det aller viktigaste er at folk rektør Sissel Faller i Statens vegvesen. Den nye versjonen tek vare på det juridiske samtidig som språket er enkelt og forståeleg. Byråkratispråket og faguttrykka er tekne vekk, og inn er det kome ord som vert brukt i daglegtalen. Vognkortet er ein av dei største utsendingane til Statens vegvesen. (NPK) Språkåret 2013 Noregs Mållag og språkåret Styret i Noregs Mållag har vedteke fylgjande mål for 2013: ◆ Gjere det umogleg å kutte sidemålet etter valet 2013 ◆ Få fleire aktive lokallag og verve fleire medlemer, særleg yngre (under 40) ◆ Syna fram nynorsken og Noregs Mållag som framtidsretta, folkeleg og frisk – lokalt og nasjonalt. ◆ Organisere ein Mållagsbuss, som skal køyre rundt i Noreg og setje fokus på målsaka. Få til tilskipingar og møte lokalt, helst i samarbeid med lokale mållag. ◆ Landsmøtet skal vere i Ørsta. Tema: Stortingsvalet 2013 – eit vegskilje for nynorsken. Samtale: Ingunn Haugen, Ragne Mari Røed Kandal og Julie Kristin Lothe i samtale om utfordringane i barnehagekvardagen. Foto: Hege Lothe mange får i dag ikkje med seg denne informasjonen fordi språket i vognkortet og følgjebrevet er for vanskeleg. (NPK) vert stolte over det språkmangfaldet me har her i Noreg. Målet er at det nasjonale språkåret skal styrkja den språklege sjølvkjensla blant nynorskbrukarane og få folk til å verdsetja den språkdelte norske kulturen. Språktradisjonen vår er eit felleseige, og no vert han utvida med stadige fleire morsmål. Alt dette gjer at Språkåret ikkje berre vert ei markering for ein død mannleg forfattar, men ei skikkeleg feiring av språk. – Er dette ei feiring av nynorsk eller av alle språk? – Språkåret 2013 skal femna om både nynorsk og bokmål, teiknspråk, urfolksspråk, minoritetsspråk og innvandrarspråk. Samstundes er det jo jubilea til Aasen og Teatret som er utgangspunktet. Det er viktig at dette ikkje berre endar opp som generelle ord. Det er ein manglande respekt for vårt eige språkmangfald og særleg for nynorsk. Så dette er eit viktig språkpolitisk prosjekt. – Når det er sagt, har målrørsla ein lang tradisjon for å inkludera andre, til dømes dei som arbeider for det samiske språket. Det Norske Teatret er mellom dei beste på å inkludera innvandrarungdom inn i teatret. Så eg trur ikkje dette er noka motsetning. Målrørsla veit kva det vil seia å stå på utsida, og ville aldri funne på å halda nokon utafor. Alle som ynskjer å vera med på feiringa, må kjenna seg raust velkomne. språk er levande – Har det kome nokre konkrete planar på bordet? – Som sagt, så er det mange som er komne langt på veg med Inspirerande I mars gjekk Gloppen Mållag og Gloppen kommune saman om å lage ein open kurskveld som spesielt tok føre seg nynorsk språkstimulering i barnehagen. Ideen for kurset var at dei barnehagetilsette skulle få både praktiske idear og inspirasjon til å bruke meir nynorsk i barnehagekvardagen. Oppmøtet var frivillig, og på ettermiddags- og kveldstid. Difor var det gledeleg at så mange som 50 personar kom på kurset, og det var også deltakarar frå nabokommunane Jølster, Eid og Stryn. Dei gav gode tilbakemeldingar etter kurset. – Kurset er ein del av barne- Norsk TideNd Nr. 4 – 2011
– gode tilbakemeldingar Skogstad Sport kjem i desse dagar med ny haust/vinter-katalog – og i haust for fyrste gong på nynorsk. Skogstad Sport AS er 70 år gammal og har hovudkvarteret i Innvik i Stryn. Til i dag har firmaet satsa på bokmål, men frå no er det nynorsk som gjeld. – Vi er stolte av alt vi gjer. Røtene våre barnehagekurs Norsk TideNd Nr. 4 – 2011 og historia vår er viktig. Og ikkje noko for oss er meir naturleg enn nynorsk, seier Knut Roger Nesdal, sals- og marknadssjef i Skogstad Sport AS. Tidlegare i vinter laga Skogstad Sport reklamefilm saman med medielinja på Firda vgs og den fekk veldig god mottaking. I grafisk produksjon og i sosiale rører på seg media vel dei no å nytte seg av kompetansen til elevar ved Firda vidaregåande skule. – Vi er ikkje skjemde av at det er der vi kjem frå. Det er eit kvalitetsstempel, seier Nesdal. Den fyrste publikasjonen med nynorsk katalogen med haust- og vinterkolleksjonen. – Vi har ikkje fått negative reaksjonar. Dei som har oppdaga dette, har gitt god tilbakemelding og er einige i vala vi gjer, seier Nesdal. Denne hausten lanserer Skogstad eit ungdomsmerke som heiter Bre, med heilt andre fargar, snitt og design. Målgruppa her er frå mellom 12 og 20 år. FeiriNg aV alle SpråK: – Språkåret 2013 skal femne om både nynorsk og bokmål, teiknspråk, urfolksspråk, minoritetsspråk og innvandrarspråk, seier Jens Kihl. Foto: Kjartan Helleve planar og idear, men det er enno litt tid til å gjera dei ferdige. Ein idé som har dukka opp i den vesle tida eg har halde på, er å få til eit seminar med alle språkmiljøa i Noreg. Mållaget har til dømes nokre treffpunkt med riksmåls- hagekampanjen til Noregs Mållag. For oss var det viktig å bruke materialet frå kampanjen, i tillegg til lokale føredragshaldarar. Dei stilte opp og ausa av fagkompetansen sin og erfaringa si, seier Geir Skagen, leiar i Gloppen Mållag. Nokre av spørsmåla kurset skulle gje svar på, var kvifor lokal kultur og nynorsk også er viktig i barnehagen, og kva barnehagen kan vere for ungane våre. Barnelitteratur Janne Karin Støylen er tilsett ved Nynorsksenteret i Volda og snakka om bruk av nynorsk barnelitteratur i barnehagen. Hanne forbundet, men liten kontakt med teiknspråkmiljøet. Det er ulike interesser, men mange er sams. Det hadde vore stas å fått eit betre samarbeid mellom desse miljøa, og ein konferanse eller eit seminar er det minste ein bør få til. B. Oftedal, som er musikkterapeut og veileder i Nordstranda barnehage, snakka om forteljinga som utgangspunkt for at borna sjølv fortel. Ho la vekt på kor stort potensial forteljingane har i barnehagen, og korleis kvar enkelt tilsett kan lære seg opp til å bli gode forteljarar. Inspirasjonsinnlegg – Vi tykkjer også at det er viktig å syne fram kor mykje spennande som skjer i barnehagane i kommunen vår i dag, fortel Skagen. Sylvia Helset, pedagogisk leiar i Breim barnehage fortalde at ho var gått lei av alle dei tradisjonelle barnhagesongane. Difor gjekk – Det vert ikkje berre seminar, håpar eg. – Det vert det absolutt ikkje! Dette skal vera ei feiring, og det skal vera så kjekt at alle har lyst til å vera med. Og sjølvsagt er det flott om det vert ein tikronar med ho på leit etter lokal songtradisjon. Ho trekte fram ei songbok av unni Løvlid som svært inspirerande, og som kjelde til mange «nye» songar i sin barnehage. Pedagogisk leiar i Hyen barnehage, Solveig Hope, fortalde om korleis dei brukar opplesing og bøker i kvardagen. Til slutt summerte tre barnehagetilsette opp kurset i ei felles samtale. Ingunn Haugen, ped.leiar i Mona barnehage, leidde samtalen mellom ragne Mari røed Kandal, styrar i Nygård barnehage og Julie Kristin Lothe, ped.-leiar i rygg barnehage om kva tankar dei har om utfordringane i barnehagekvardagen. Aasen på og ei festframsyning som går på NrK1 ein laurdagskveld. Men det fantastiske med dette året er at me feirar noko levande, seier Kihl. KJArtAN HelleVe kjartan.helleve@nm.no Nynorskhyller I denne oppsummeringssamtalen kom det fram at det var eit ynskje at det var eigne «nynorskhyller» med barnebøker på folkebiblioteket. Dette ville gjere det mykje lettare å finne nynorske barnebøker, men også å hugse på å låne nynorskbøkene. – Gloppen folkebibliotek merkte straks nokre av hyllene med nynorskbøker, og fortel at etter kurset har utlånet av nynorskbøker frå biblioteket stige, fortel Geir Skagen. Hege lOtHe hege.lothe@nm.no Vonen vil halda på sidemålskarakter Den ferske direktøren i Språkrådet, Arnfinn Muruvik Vonen, vil ikkje droppa karakteren sidemål. – Eg tvilar på at det å sløyfa karakteren i sidemål vil styrkja den svake part, sa Vonen under eit arrangement på Dei nynorske festspela. Dermed er han usamd med tidlegare direktør i Språkrådet, Sylfest Lomheim, som nyleg har teke til orde for ein samlekarakter for hovudmål og sidemål i norskfaget. Vonen gjorde det klart at han ikkje vil gå inn for å endra reglane slik dei er i dag. Den nye språkdirektøren tok elles til orde for å meir forsking rundt språkleg mangfald og toleranse. Han meinte vi har språkleg toleranse når det gjeld dialekt, men at det trengst meir kunnskap for å seia vi har nok toleranse når det gjeld nynorsk. (NPK) Sidemål er ikkje viktig Halve folket er usamd i påstanden om at det er viktig at alle skuleelevar lærer å lese og skrive både nynorsk og bokmål, viser undersøking. I distriktsbarometeret til Nationen svarar 47 prosent at dei er usamde i påstanden, 23 prosent er samde. Tala er omtrent dei same som i fjor. Det er ikkje uventa Senterpartiveljarar og folk busett på Vestlandet som er mest positive til sidemålet. Leiaren for Noregs Mållag, Håvard B. Øvregård, meiner det er ei fallitterklæring for nasjonal språkpolitikk om opplæringa i skriftleg sidemål blir kutta ut. – Nynorsk som nasjonalt og sidestilt språk er avhengig av opplæring. Sidestillinga av målformene inneber skriftlegheit, seier Øvregård til Nationen. (NPK) Oslo satsar på eliteelevane Dei aller flinkaste elevane i Osloskulen får eigne særtilbod denne hausten. Dei beste ungdomsskuleelevane får undervisning på vidaregåande skular, medan dei flinkaste på vidaregåande får undervisning på universitetet. Det er dei ti prosent flinkaste i språkfag og realfag på ungdomsskulen som frå i haust skal få undervisning i desse faga på vidaregåande skular i nærleiken, skriv Aftenposten. – Er du flink nok, får du vere med i undervisninga på vidaregåande alt frå 8. klasse, lovar utdanningsbyråd Torger Ødegaard frå Høgre, arkitekten bak satsinga. Elitesatsinga får det glatte lag av Utdanningsforbundet. (NPK) 5
Page 1 and 2: Foto: Kjartan Helleve Framhald av F
Page 3: For fyrste gong på lenge skal Saml
Page 7 and 8: nynorsk versjon av Digipost så sna
Page 9 and 10: RøysTing: Det var jamt tilsig av s
Page 11 and 12: Barn med forsinka språkutvikling k
Page 13 and 14: MEd SaL SoM yRKE: (Bilete nr. 2 øv
Page 15 and 16: jekk meir på om det var rett å ti
Page 17 and 18: NORSK TIDEND NR. 4 - 2011 EUROPARÅ
Page 19 and 20: DryG kAmp: Kampen for nynorsk lære
Page 21 and 22: Kvinnesterkt frå Samlaget Kvinnene
Page 23 and 24: Samlar Wikipedia i ein portal Kunns
Page 25 and 26: Gåvene som aukar gleda ved Medlems
Page 27 and 28: sagt sidan sist Noen av oss har lev

Ein av få - Noregs Mållag

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?