Ein av få - Noregs Mållag

More documents

Recommendations

Info

12 KJÆRLEIK I SPRÅKET: Reiseleiar og professor Rolf Theil held eit spennande og underhaldane føredrag om kjærleik i språk. Foto: Hege Lothe Kjæleiks- festspel Kjærleik var temaet for Dei nynorske festspela i år. Emnet gjekk igjen gjennom dei fire dagane med program i Ivar Aasen-tunet og resten av Ørsta og Volda. Programmet strekte seg frå sterk kunst og varm humor til stort alvor. Meir enn 25 skjønn- og faglitterære forfattarar var i aksjon, og Åshild Widerøe, programansvarleg for festspela, ser ein klar tendens: – Livskrafta og tilveksten i den nynorske litteraturen er så stor at vi har meir enn nok med å ta unna. Etter fire dagar som festspeldiktar har sjølv ein så respektert forfattar som Bjørn Sortland nådd ut til mange nye lesarar. Ikkje noko gler oss meir, seier Widerøe. Eit kunstnarleg høgdepunkt var ein litterær konsert med Bodil Cappelen og Sigrid Moldestad bygd over brev og dikt av Olav H. Hauge. – Den magiske stunda er ei av dei beste i festspelhistoria, seier Åshild Widerøe. Festspela er ei god blanding av profesjonelle aktørarar og amatørar. Også Ørsta Mållag sette preg på helga med stand i Ørsta sentrum i samband med festspelfrukosten. På all verdas språk Professor Rolf Theil har gjennom fleire år snakka om all verdas språk på Dei Nynorske festspela. I år var turen komen til ordet kjærleik. Også denne gongen gav han eit spennande føredrag, om kjærleiken i mange språk. Visste du til dømes at språket fulfulde er det vakraste språket Rolf Theil veit om? Og på fulfulde heiter kjærleik «yiide». Det er allereie klart at til neste år skal Dei nynorske festspela ha songar som emne. Og festspeldiktaren vert Arne Moslåtten. Nok eit spennande val som vil gje nye spennande programinnslag ved jonsoktider til neste år. Hege LotHe hege.lothe@nm.no BoKSTaBLIng: Eivind Ødegård, dagleg leiar i bokbyen, måler høgda på boktårna. Norsk Tidend prøver seg som bokseljar under Boknatta i Fjærland. Ein kan ikkje ta vare på alle bøker. Nokre må gå vidare. Når bua på loftet er full, så må noko vekk. Og når ein har ståande tre kasser med bøker som ikkje er rørte på åtte år, ja då blir det fort dei som må gå ut. Dette er likevel bøker som ein av ulike grunnar har teke vare på, så det å gje dei til den lokale skulemusikken og deira loppemarknad blir for enkelt. Dei fortener ein betre lagnad etter å ha blitt skjerma såpass lenge. Så når ideen om at eg og bøkene mine kunne gå kva vår veg under Boknatta i Fjærland dukka opp, så var i det minste eg godt nøgd med det. Kvelden før lastar eg inn i bilen. Eg ryddar meg gjennom barnetøy og ekstradyner og finn kassene bakarst i bua. Kassene er morkne og rivnar, det flyt snart bøker ut over golvet. Og med eitt blir det klårt at bøkene eg har forsvart i mange år ikkje er den store bokskatten som eg trudde. Ein og annan klassikar, men i 3. utgåve og 14. opplag, ei handfull jolegåver frå 90-åra av typen Ei kulinarisk reise i vegetarland og (Hordaland Folkeblad) Årets Bygdalarm var den femte festivalen i rekkja, men festivalsjef Arne-Kristian Teigland tenkjer ikkje mykje på fortida. Over tre tusen gjester vitja Bygdalarm i Øystese fyrste helga i juli. Etter fem år har musikkfestivalen med fenalåra og deilegpopen etablert seg som vakker, mangfaldig, seriøs, ungdomleg, gammaldags, jordnær og populær. Frå scena kunne folk få med seg m.a. Fjorden Baby!, Shining, og The Wombats. KundaR: Tove Bakke ventar på kundar, medan duken på nabobordet tydelegvis fungerer som salstriks. På posesal i Fj nokre gamle skulebøker. Men mest av alt er det bøker som eg redda frå boset medan eg rydda på lageret til Samlaget, inkludert ei uhorveleg mengde med lyrikkbøker. Kva tenkte eg på då eg drog dei i hus? Stigande angst Så då eg køyrer ut frå Oslo, er det eigentleg med letta hjarte. Dette vil ikkje bli så vondt som eg trudde. Men eg er ikkje kome langt, før angsten melder seg. For det fyrste om eg i det heile kjem til å selje ei einaste bok. Kan vanskeleg sjå for meg at nokon vil ha dette oppsopet. For det andre blir eg nervøs for om eg kjem fram i tide. Det er fyrste gong eg er på Boknatta, og eg ser for meg bord på bord med seljarar, tett med folk i gatene og at eg moglegvis får plass ytst på ferjekaien, heilt i bakevja. Halmstrået mitt er, som ofte før, Ragnar Hovland. Eg har laga ein avtale om at eg skal få salsbordet ved sida av han, det er til og med avtala med Bokbyen. Planen er at alle som vil ha signerte bøker av han, nesten på ein umerkeleg måte skal glid over til bordet mitt og plukke med seg eit par bøker. Etter kvart som timane går, stig angsten, og då eg endeleg nærmar meg Fjær- Bygdalarm i Øystese vel i hamn – Me ser aldri bakover, berre framover, slår Teigland fast. Det vil seia litt framover. Festivalsjefen er usikker på om det vert fem nye år i sjefsstolen. Leik og moro – Kanskje. Eg tek eitt år om gongen, seier han og dreg på det. – Eg byrjar verta eldre. I går tok eg meg sjølv i å tenkja: Eg kjenner ingen her, eller vent litt, han der må jo vera sonen til ein eg kjenner. Då følte eg meg skikkelig gammal, seier han og ler. land, er eg berre ein halv time frå fristen til å melde seg til Bokbyleiinga. Men ingen folkemasse veltar mot meg, det er ikkje kø nokon stad. Eg køyrer gjennom sentrum og kjem til ferjekaien. Borda er på plass, det same er partytelta. Men berre halvparten av seljarane er klåre, og etter det eg kan sjå er det ikkje noko faretruande nivå. «Finn igjen norskboka di frå 5. klasse!», «Kjøp tre Ponny-bøker for berre 20 kroner!» og slikt. Men Arne Ivar Kjerland har ein fleire bord med kvalitetsbøker, og han er ikkje den einaste. Håpet er likevel stigande. Antiklimaks Eg får tilvist bordet mitt, og ja, eg skal få sitje ved av Hovland. Eg leikar ikkje butikk, har med duk og plakatar, tjukk tusj og tape. Eg stablar bøker på bordet, sorterer etter lyrikk, norsk litteratur, faktabøker og engelske bøker. Men kva skal dei koste? Eg sjekkar litt rundt, og landar på 30 kroner boka, medan lyrikken går for 5 kroner. Kroner 50 for Bjørnstjerne Bjørnsons samla verk. Så lagar eg eit par plakatar som skal lokke kundane til bordet: «Siste sjanse!», «Berre i kveld!» og «Alt skal vekk!» Eg tykkjer sjølv at dette er ein kna- Festivalsjefen er oppteken av at sjølv om initiativtakarane til festivalen er vortne meir profesjonelle, så skal Bygdalarm framleis vera prega av leik. – Det skal vera moro, elles gidd me ikkje meir, seier han. Moro var det definitivt mange som hadde. Paul Markhus, Espen Lie, Daniel Røssland, Vegard Røssland, Kjell Kristian Stråbø og Eirik Eikeland – alle frå Kvinnherad – varma opp til dag to på festivalen med kalde øl, snacks og ein dukkert i fjor- Norsk TideNd Nr. 4 – 2011
MEd SaL SoM yRKE: (Bilete nr. 2 øvst frå høgre): Anne Gaathaug greier ikkje å dy seg, og tilrår bøker over ein låg sko. ærland kande god idé. Ein mann tuslar forbi, ser på bøkene og seier mildt: – Eg er jammen glad eg ikkje skal leve av å selje bøker. Det er eg òg, men eg er klar til å freiste. Tre minuttar på fire kjem Hovland saman med Tove Bakke. Dei veit kva dei går til. Trudde eg. For kva er dette? Nokre usle stablar med eigne bøker. Om dei kan få låne tusjen? Om dei kan få ein plakat til å skrive på? Om dei kan få veksle? Ja vel, er det slik det skal bli? Ei ro melder seg, dette kan gå vegen likevel. Eivind Ødegård held ein liten tale, ynskjer velkomen og dermed er me i gang. Salet går jamt, og etter kvart skjønar eg at det går ganske godt. Det er langt i frå det presset eg hadde sett for meg, men jamt sig det innom nokon som kjøper eit par bøker. Til og med ei og anna lyrikkbok forsvinn. Norske fyr, ei bok som har vore utseld i årevis, finn ein ny eigar. Det same gjer ei monsterutgåve av Hitchhikers Guide to the Galaxy. Kan hende eg har prisa meg for lågt? Ei oppservant dame gjer merksam på at Dikt i samling av Olav H. Hauge strengt tatt høyrer heime i lyrikken, og at ho dermed kostar fem kroner? Det må eg gje den. Kameratgjengen hadde bytt ut Skånevik bluesfestival med Bygdalarm for fyrste gong, og angra ikkje. – Me var leie av å dra til Skånevik, og vart lura med av ein kamerat som fyller 25 år. Det freistar absolutt til gjentaking. Bygdalarm er ein meir ungdomleg festival enn bluesfestivalen i Skånevik, meiner gutane. Tonesetjaridol Alle dei fire deltakarane i årets utgåve av Tonesetjaridol vart heidra med 1. plass henne rett i, og då er det i alle fall éi som har gjort eit kupp her i kveld. Stusseleg Det er likevel litt stusseleg det heile. Nokre bord på ein ferjekai og berre halvparten så mykje folk som på ein middels loppemarknad heime. Her har eg vore nervøs for ikkje å få plass, som om det var ein konsert eg skulle på. Eg blir jo kvitt nokre bøker, og det blir pengar av det, men er det likevel verd heile den lange vegen? Det er nokon som les og samtalar borte i eit telt, men det er ikkje akkurat fullt der heller. Det største suksessen er bokstablinga, der det er om å gjere å stable bøker så høgt som råd, før dei rasar i asfalten. Bøker som leiketøy. Det er nervøsiteten som har gått ut av meg. Heldigvis har eg teke med meg nok klede og slepp å fryse. Hovudattraksjonen i programmet er «Vaksne menn på ville vegar – ein litterær kabaret». Nemnde Hovland er med, i tillegg Per Olav Kaldestad, Roald Kaldestad, Atle Hansen og Hans Sande. Dei vaksne mennene har alle med seg sine små stablar med eigne bøker og har fått eit bord som dei deler ved sida av mitt. Dei er litt frå og til, så det er ikkje rare salet. Men så finn eg Nynorsk spørje- laurdag. Årets Littlarm – som er del av Bygdalarm – gjekk av stabelen i Kabuso. Fire deltakarar stod klare til å tolka eit valfritt dikt av Odveig Klyve på musikalsk vis. Jurymedlemene – diktaren sjølv, Vidar Berge og Ragna Helene Vestrheim – vart så begeistra over det dei høyrde, at dei like godt gav fyrsteplassen til alle mann. Stig Lundblad-Sandbakk framførde diktet Ei strime av Gud frå 1993. Lundblad-Sandbakk spelar eigentleg gitar, men hadde kjøpt inn banjo i høve deltakinga. MangLandE KaKEfaT: (biletet øvst til høgre): Fjærland slit tydelegvis med kriminalitet, dei òg. danS: (biletet over): Vaksne menn på ville vegar» spelar opp til dans. Roald Kaldestad (39) er nummer to frå høgre. Alle bileta: Kjartan Helleve bok 1997 mellom bøkene mine, og eg fyrer i gang ein liten kviss medan me ventar på at det blir tid for konserten deira. Særleg trettifem spørsmål om barne- og ungdomsbøker fell i smak. Kvissdeltakarane er over snittet skulerte i emnet. Redninga Stemninga stig, og eg blir berre forstyrra av folk som vil kjøpe bøker. Det har blitt lett å prute, og eg rundar opp og ned lett som berre det. Ei kjensle av velvære spreier seg i meg, og eg kjenner at eg trivst. Ein kan likegodt stå her ein laurdagskveld som å gjere noko anna. Dei vaksne mennene forsvinn for å førebu seg til konsert, og mellom folka dukkar det brått opp eit kjent andlet. Det er Anne Gaathaug, som eg kjenner frå tida i Samlaget. No er ho forlagssjef i Kagge Forlag, som er eit stykke unna brukte nynorske lærebøker på ein ferjekai. Trudde eg. Ho fortel at ho hadde vore på Nynorsk Festspela med familien, og eigentleg skulle heim. Men så var det ein som hadde sagt at ho burde stoppe på Boknatta. Så då hadde ho sjekka med hotell og fått plass, og dermed vara vestlandsferien ein ekstra dag. – Du har eit fint uttrykk i stemma di. Du tek vare på intensiteten i diktet, oppsummerte Klyve. – I tillegg til at lyden var bra, var det ei visuell og intens framføring, sa Berge. Lundblad-Sandbakk delte publikumsprisen med Bjotveit Fonneland. CamiLLa Kvamme Hordaland Folkeblad Eg kjenner at eg blir fylt av ein kjærleik til bøker. Vanskeleg å seie kva som er det beste med den historia – at ho reiser på festspela med heile familien, eller at ho tek slike invitasjonar på sparket? Før det er gått fire minutt har ho praktisk talt kuppa salsbordet til Hovland og Bakke, og tilrår den eine boka etter den andre til folk som går forbi. I ein heilt anna og mykje betre stil enn oss puslete vestlendingar som håpar at ironiske salsplakatar skal gjere jobben. Eg kjenner at eg blir fylt av ein kjærleik til bøker. Ja, tenkjer eg, det er dette det dreier seg om. Og brått ser eg kva herlig hending eg er ein del av. Eg kastar meg ut i boksalet igjen, og prøver så godt eg kan å vere ein verkeleg seljar. Medan dei vaksne mennene fyller opp plassen framføre utescena, gjer eg klar for posesal. Ved midnatt har fire av fem bokkasser forsvunne, og resten er donert til Bokbyen, inkludert dei samla verka til Bjørnson. Eg har pengar i lomma og blir med på røyk og radl på Hotel Mundal. Då eg legg meg i bilen, er eg glad og nøgd, og det einaste eg angrar på, er at eg ikkje tok med meg madrass. Kjartan HeLLeve kjartan.helleve@nm.no 13
Page 1 and 2: Foto: Kjartan Helleve Framhald av F
Page 3 and 4: For fyrste gong på lenge skal Saml
Page 5 and 6: - gode tilbakemeldingar Skogstad Sp
Page 7 and 8: nynorsk versjon av Digipost så sna
Page 9 and 10: RøysTing: Det var jamt tilsig av s
Page 11: Barn med forsinka språkutvikling k
Page 15 and 16: jekk meir på om det var rett å ti
Page 17 and 18: NORSK TIDEND NR. 4 - 2011 EUROPARÅ
Page 19 and 20: DryG kAmp: Kampen for nynorsk lære
Page 21 and 22: Kvinnesterkt frå Samlaget Kvinnene
Page 23 and 24: Samlar Wikipedia i ein portal Kunns
Page 25 and 26: Gåvene som aukar gleda ved Medlems
Page 27 and 28: sagt sidan sist Noen av oss har lev

Ein av få - Noregs Mållag

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?