Augustus 2004 - Die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika

Jaargang 107, no. 3165 - Augustus 2004
Webwerf:
Ons maak binnekort nuwe
besonderhede bekend wat u kan volg
van die webwerf van die GKSA af
Redaksie, Bemarking en Administrasie
Adres: Posbus 20008, Noordbrug 2522
Tel. (018) 297-3986/7/8/9
Faks: (018) 293-1042
E-pos: kerkblad@gksa.co.za
(artikels, briewe ens.)
tydskrifte@gksa.co.za (intekening,
rekeningnavrae)
Redaksie
Prof. JH van Wyk (redakteur)
Mev. J Fourie Ds. TC de Klerk
Prof. FP Viljoen Ds. R Letsosa
Ds. NW Ligthelm Ds. PA Coetzee
Mev. R Pieterse Dr. AH Grové
Advertensies en kleinadvertensies
Tariewe op aanvraag beskikbaar by mev.
Wymie du Plessis:
tel. (018) 297-3989. E-pos:
wymiedup@gksa.co.za
Intekengeld
Individuele intekening: R145 per jaar (posgeld
en BTW ingesluit, 12 uitgawes per jaar).
Intekengeld word jaarliks aangepas. Intekening
moet skriftelik of telefonies deur die intekenaar
gekanselleer word.
Kredietkaartfasiliteite is beskikbaar. Maak
tjeks uit aan: Die Administratiewe Buro.
Eienaars en uitgewers
Deputate Publikasies van die Gereformeerde
Kerke in Suid-Afrika, Posbus 20008,
Noordbrug 2522.
Drukkers
Business Print Centre, tel. 019 290 5554
Menings uitgespreek in artikels verteenwoordig
nie noodwendig dié van die Redaksiekommissie
nie. Tensy anders vermeld, word
die hoofartikels deur die redakteur geskryf.
Die Redaksie behou hom die reg van plasing
van bydraes, asook die redigering, verkorting
en/of verwerking van bydraes voor.
Artikels langer as 1 200 woorde en briewe
langer as 500 woorde sal nie oorweeg word
nie.

augustus augustus augustus 2004 2004
2004
in hierdie uitgawe ...
2 UIT DIE WOORD
’n Mens sterf op rype ouderdom
4 REDAKSIONEEL
Olimpiese Spele
5 HOOFARTIKEL
Erfsonde as sondebok
6 HOOFARTIKEL
Vigs ... en die “stem van die kerk”
7 BRANDPUNT
Hoe gemaak met die jong volwassenes
terug in ons huis?
9 DIE REDAKTEUR GESELS MET ...
Prof. Fritz Eloff
VAN DIE TEOLOGIESE SKOOL
12 Die studie van Kerk- en Dogmageskiedenis
aan die Teologiese Skool
TEMA
14 Wen! ... Wen! ... Wen! - Die wenmotief
Bybels beoordeel
16 Gebed in sport ... dit mag en moet!
18 Sportsielkunde in Bybelse perspektief
20 Die antieke Olimpiese Spele
22 Die jong Afrikaanssprekende man moet
weer sy doel ontdek
24 Die gesin en die kerk ... hoe kan ons
mekaar help?
26 Koester jou vrou soos Christus ons
koester
ARTIKELS
27 Op soek na ’n weg uit fundamentalisme
30 Ds. Van der Ploeg het iets beet
31 Armenië: 1 700 jaar van Christendom
(3)
36 WWW. vir die Koninkryk!
56 DIE LAASTE WOORD
Op ’n ander manier gesien
ANDER
34 Boekbekendstelling: Geref. Kerk
Boskop stel tweede preekbundel vry
44 Huldeblyk: ds. Dewald Lambertus de
Beer
46 Gelukwense: Kanselier en visekanselier
Noordwes-Universiteit
Bybelskool van Centurion
47 Hoe vertel ’n mens ...?
JEUG
37 GKSA Jeugtoer na Namibië 2004
40 Temas en aanbiedings vir die
hoërskooljeug
42 Gesinne op die treintoer
43 Moot Skoolverlaterskamp-dankie
48 Briewe van ons lesers
50 Lief en Leed
51 Op die Kerkwerf
52 Kleinadvertensies
Die Die Kerkblad Kerkblad - - 3
3

• UIT DIE WOORD •
Dr. André Grové
Job het op een dag al tien sy
kinders aan die dood
afgestaan, en ook al sy besittings
verloor. Elifas, een van Job
se vriende, het hom probeer troos.
Elifas sê toe vir hom: “Jy sal op rype
ouderdom die graf ingaan soos ’n
gerf wat op sy tyd na die dorsvloer
toe gebring word” (Job 5:26).
Hierdie teks plaas die vraag op die
tafel: Wanneer sterf ’n mens?
Natuurlik is die datum van jou dood
aan jou onbekend. So hier en daar
lees ons in die Bybel van mense wat
dit weet. Vir Paulus (2 Tim. 4:6) en
Petrus (2 Pet. 1:14) het die Here
gesê dat hulle dood nie meer ver
was nie.
Maar dit wat Paulus en Petrus
beskore was, kom nie op baie
mense se pad nie. En tog leef dié
vraag soms in ’n mens se hart:
Wanneer gaan ek sterf?
• Sommige mense gaan jonk dood
– as babatjies. Ons lees op ’n
paar plekke in die Bybel van
kindertjies wat dood is; toe
Moses en ook Jesus klein was,
was daar massa-kindermoorde.
• Andersyds lees ons weer in die
Bybel van mense wat besonder
oud geword het en ’n vol lewe
gehad het. Moses het 120 jaar
oud geword.
Hoekom sterf party mense jonk,
soms in die fleur van hulle lewe? En
ander word weer oud – sommer baie
oud?
• Aan die een kant van die spektrum
van mense wat doodgaan,
sien jy jongmense, kinders op
skool, studente in die krag van
hulle lewe – in ’n motorongeluk of
’n skietongeluk of ’n skielike
siekte. Vir ons mense se gevoel
lê hulle lewe hier op aarde nog
voor. So talentvol, so gesond, so
sterk – en dan neem die Here
hulle weg.
• Aan die ander kant sien jy mense
wat lewe – en smag na die dood!
Hulle lê verlam in beddens
vasgekluister. Hulle ly dag en nag
’n Mens sterf op
rype ouderdom
Lees: Job 5:8-27
Klem: Job 5:26 - “Jy sal op rype ouderdom die graf ingaan
soos ’n gerf wat op sy tyd na die dorsvloer toe gebring
word.” (1983-vertaling)
die verskriklikste pyn. Ander is
oud en afgeleef: blind, doof of
uitermate swak.
Wanneer sterf ’n mens? is dus nie
so ’n eenvoudige vraag om te
beantwoord nie.
Die beeld wat Elifas in Job 5:26
gebruik, is dié van koring wat ryp is.
Eers as koring ryp is, bring die boer
dit na die dorsvloer toe.
Tog kry ons uitsonderings op hierdie
reël. Vir ons gevoel is koring soms
nog nie ryp nie, dan is dit al op die
dorsvloer. Trouens, die Bybel noem
dit self.
Mense gaan “vroeër” dood
Daar is gevalle waar mense “vroeër”
doodgaan:
• Ons lees in Spreuke 10:27: “Wie
sonder (God) lewe, se lewensjare
is min.” In die 1933-vertaling
staan daar: “Die jare van die
goddelose word verkort.” Met
ander woorde, deur jou eie
toedoen kan jy jou lewe verkort,
maak dat die boer jou dorsvloer
toe vat voordat die tyd daarvoor
ryp is, en voordat jou uur eintlik
moes geslaan het.
Net so Prediker 7:17: “Moenie
aanhou verkeerd doen nie,
moenie dwaas wees nie; waarom
voor jou tyd doodgaan?”
As iemand jonk sterf, dan sê ons:
“Sy son het ondergegaan terwyl dit
nog dag was” (Jer 15:9). Job 5:26
praat van ’n rype ouderdom. Ryp
koring word gedors. Mense gaan
“vroeër” dood onder sekere
omstandighede.
Tog blyk dit dat mens ook “langer”
leef as wat verwag word.
Mense lewe “langer”
• Die vyfde gebod leer: “Eer jou
vader en jou moeder, dan sal jy
lank bly woon in die land wat die
Here jou God vir jou gee.” En –
sê Efesiërs 6:2-3: “Dit is die
eerste gebod met ’n belofte –
sodat dit met jou goed mag gaan
en jy lank mag lewe op die
aarde.”
• In Spreuke 10:27 staan: “Wie die
Here dien, lewe lank.” Volgens
die 1933-vertaling: “Die vrees van
die HERE vermeerder die dae.”
• En vir koning Hiskia sê die Here
in 2 Konings 20:6: “Ek sal jou
lewe met vyftien jaar verleng.”
Jy sal eers sterf as die koring ryp is!
En tog:
• Waarom kan dié een wat swaar
ly en só graag wil heengaan, dan
nie maar sterwe nie?
• Waarom het die jongman en
jongmeisie se son ondergegaan
toe dit volgens ons berekening
nog dag was?
God het sý tyd
God bepaal die oomblik van jou
dood. Tog, binne die raamwerk van
4 4 - - D DDie
D Die
ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004

sterwensuur moet ons besef: Dit
werk nie soos by ’n wiskundeformule
waar jy ’n klomp syfers verreken en
’n enkele resultaat kry nie.
• Aan die een kant lei jy ’n goddelose
lewe, jy pleeg moord en lieg
en bedrieg, jy lewe sonder God,
en die resultaat is: jou lewe word
met die helfte ingekort.
• Aan die ander kant leef jy vroom
en heilig, jy voer ’n lewe van
gebed en naby aan die Here
waarin jy jou vader en moeder
eer, en jy verkry ’n lang lewe.
Jy is salig op grond van Jesus
Christus se versoeningswerk, maar
hóé jy lewe, speel ’n rol. God se
raadsplan is egter ver verhewe bo ’n
formule! Gelowige jongmense sterf,
en goddeloses word soms oud. God
is soewerein! Hy doen dinge op sy
tyd en op sy manier.
In Prediker 3:1-2 staan: “Elke ding
het sy vaste tyd … Daar is …’n tyd
om te sterwe.” Die woordjie “tyd”
staan ook in Job 5:26. Die gerf kom
op sy tyd na die dorsvloer. Op God
se horlosie het Hy ’n tyd wanneer jy
gaan sterf. As die regte sekonde
aangebreek het, sál jy sterf, sál God
se doodsengel jou kom haal (vgl.
Luk 16:22). Nie ’n sekonde vóór of
ná die tyd nie.
As ’n gewone boer sy koring afsny
en dorsvloer toe vat, eers as die
augustus augustus augustus 2004
2004
• UIT DIE WOORD •
koring ryp is, reg is, gereed is vir die dorsproses – hoeveel te meer nie die
Groot Boer nie? As Hy jou kom afoes, as Hy jou kom haal, dan sal dit wees
as jý daarvoor ryp is!
Party koring word vroeg ryp. Ander word laat ryp. Party mense gaan vroeg
dood. Ander as hulle reeds oud is. Maar dit het hulle gemeenskaplik: Almal
was ryp.
Rýp – nie volgens ons menslike maatstawwe nie, maar ryp volgens God se
maatstaf. En dáárdie maatstaf is vir ons verborge. In sy soewereiniteit het
God die tyd bepaal waarop jy ryp sal wees, en dit is nie vir jou om dié tydstip
te weet nie. Dat God dit weet, is vir ons goed genoeg. Psalm 31:16: “My tye
is in u hand.”
Tog hoef ons nie bang te wees dat die dood ons onverhoeds sal oorval nie.
In 2 Korintiërs 5:5 sê die Here vir ons: “Hy wat ons vir hierdie oorgang
(hierdie verhuising na ons ewige woning) voorberei het, is God.”
Ons verantwoordelikheid
God sal sorg dat jy ryp is, gereed is om die dood in te gaan. Hy sal jou nie
kom afsny as jy nog groen koring op die land is nie. Jy kan slegs werklik ryp
wees en geskik wees vir God se skuur as jy in Jesus Christus glo. Jy moet
sorg dat as dit op God se horlosie sê die tyd is nou ryp, dan moet dit op jou
horlosie ook só wees. Só naby moet jy aan God leef!
Jy hoef nie bang te wees vir die dood nie, vir die oesproses nie. Wanneer
God jou kom afoes, wag die volmaakte, heerlike ewige lewe op jou!
Onthou: My tye is in sy hande!
• Op die land – in hierdie liggaam. In die skuur – in jou permanente
woning.
• Op die land – tydelik. In die skuur – ewig.
• Op die land – tussen die dooies. In die skuur – by die lewendes.
Op die land is dit goed, maar in God se skuur is dit die beste, want dan is jy
saam met Jesus Christus. •
Rýp – nie volgens ons menslike maatstawwe nie, maar ryp volgens God se maatstaf. En
dáárdie maatstaf is vir ons verborge. In sy soewereiniteit het God die tyd bepaal waarop jy ryp
sal wees, en dit is nie vir jou om dié tydstip te weet nie. Dat God dit weet, is vir ons goed
genoeg. Psalm 31:16: “My tye is in u hand.”
Die Die Kerkblad Kerkblad - - 5
5

• REDAKSIONEEL •
Olimpiese Spele
Dat die apostel Paulus ooit ’n Olimpiese Spele, soos
ons dit vandag ken, bygewoon het, is natuurlik
hoogs onwaarskynlik. Trouens, die moderne Olimpiese
Spele dateer maar van die jaar 1896 toe ’n groot
internasionale atletiekbyeenkoms in Atene gehou is – al lê
die oorsprong van die Spele natuurlik veel verder terug.
Dis egter opvallend dat die geskrifte van die apostel wemel
van verwysings na die sportwêreld en hy maak dikwels
daarvan gebruik om ’n geestelike waarheid oor te dra. Hy
is byvoorbeeld baie lief vir die beeld van ’n atleet wat
hardloop om te wen en ’n prys te behaal, en hy moedig
gelowiges aan om ook só te hardloop dat hulle die onverganklike
oorwinnaarskroon kan ontvang (1 Kor 9:24-25).
Paulus self span hom ook in om die wenstreep te bereik
ten einde die hemelse prys te kan behaal (Fil 3:12-14) –
waarop hy later bevestigend sou antwoord (2 Tim 4:7).
Die lewe is immers ’n wedloop waarin ’n mens al jou kragte
moet inspan om die ewige lewe as prys te behaal (1 Tim
6:12; vgl. Heb 12:1-2).
Paulus benut selfs die beeld van ’n bokser: houe in die lug
bring ’n mens nêrens nie, ook nie in die geloofslewe nie (1
Kor 9:26-27). Tussen hakies: hiermee het die apostel nie
boks as sport goedgepraat nie; in die Bybel word soms
omstrede voorbeelde aangehaal om ’n bepaalde sáák
duidelik te maak, byvoorbeeld dat Christus se wederkoms
vergelyk word met die (onverwagse) koms van ’n dief in
die nag (Matt 24:43-44; 1 Tess 5:2; 4; 2 Pet 3:10; Op 3:3;
16:15); in al hierdie tekste word “diefstal as beroep” tog
nie goedgekeur nie.
Daar is natuurlik mense wat van oordeel is dat Christene
hoegenaamd nie aan enige vorm van sport behoort deel
te neem nie. Verwys die Skrif dan nie uitdruklik daarna dat
“liggaamlike oefening tot weinig nut is, maar dat die godsaligheid
nuttig is vir alles” nie (1 Tim 4:8 – OAV)? Herman
Ridderbos wys in sy kommentaar egter daarop dat hierdie
teks nie gemik is teen liggaamlike oefening as sodanig
nie, maar teen ’n bepaalde lewenshouding van: ek onthou
my van bepaalde liggaamlike oefeninge ten einde iets te
bereik op die weg van verlossing. Die teks handel oor die
dwaalleer van ’n asketiese lewenshouding (vgl. Kol 2:20),
die dwaling van die gnostiek wat leer dat die gees baie
belangriker as die liggaam is en dat alle liggaamlike dinge
minderwaardig is.
Met die verloop van tyd het spel in sport verander, en sport
het supersport geword. Hierdie maand vind so ’n supersportbyeenkoms
plaas wanneer die Olimpiese Spele in
Atene gehou word waar dit oorspronklik in 1896 begin het.
Op ons TV-skerms sal ons weer ’n skouspel beleef van
menslike samesyn, van mededinging, van uithouvermoë,
van nederlaag en oorwinning. Ook in sport reik die mens
altyd na hoër, vinniger, verder. Die Spele sal waarskynlik,
soos in die verlede, sy mooi oomblikke bevat, maar natuurlik
ook sy skadukante. In die verlede is die Spele reëlmatig
ontsier deur onsmaaklike en selfs tragiese insidente (soos
byvoorbeeld tydens die München-Spele van 1972 toe 11
Israeli-atlete deur Palestynse ekstremiste afgemaai is.)
Dis mooi as (veral jong-)mense in die wêreld in vrede kan
saamwees en só met mekaar kan meeding. Dis natuurlik
nog mooier as hulle hulle eenheid in Jesus Christus kan
vind en kan kompeteer nié oor wie die beste vertoning op
die atletiekbaan kan lewer nie, maar op die groot baan
van die lewe; nié oor die beste vertoning in die gewigstoot
nie, maar in die Christelike geloof; nié oor die grootste
sprong in die verspring nie, maar in die Christelike hoop;
nié oor wie die vinnigste oor 100 meter is nie, maar in die
Christelike liefde.
Die Olimpiese Spele as skouspel, ja, maar wat kom by die
skouspel van God se genade in Jesus Christus? Dit wil
sê, by die kerk, of nee, by die koninkryk?
– JHvW
“Dis mooi as (veral jong-)mense in die wêreld in vrede kan saamwees en só met mekaar kan
meeding. Dis natuurlik nog mooier as hulle hulle eenheid in Jesus Christus kan vind en kan
kompeteer nié oor wie die beste vertoning op die atletiekbaan kan lewer nie, maar op die
groot baan van die lewe; nié oor die beste vertoning in die gewigstoot nie, maar in die
Christelike geloof; nié oor die grootste sprong in die verspring nie, maar in die Christelike
hoop; nié oor wie die vinnigste oor 100 meter is nie, maar in die Christelike liefde.”
6 6 6 - - D DDie
D Die
ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004

augustus augustus augustus 2004
2004
• HOOFARTIKEL •
Erfsonde as sondebok
Volgens koerantberigte het prof.
Sakkie Spangenberg die
erfsondeleer van Augustinus
aangevoer as een van die (belangrike)
redes waarom hy die NG Kerk verlaat
het (Beeld, 26 Maart, 3 Junie). En in
Beeld van 16 Junie skryf Nathan Bond
’n brief waarin hy aanvoer dat as die
erfsonde-domino-leer van Augustinus
kantel, dan val die totale leer oor Christus
soos die kerk dit nou vir 2 000 jaar
verstaan het.
Dis nogal ’n mondvol om dit van Augustinus
te sê, die grootste teoloog
wat Afrika tot dusver opgelewer het,
en selfs een van die grootste teoloë
van alle tye. Nou tref dit so dat ek my
vir die afgelope 25 jaar intensief met
die teologie van Augustinus besig gehou
het. Ek het begin om sy vyf belangrikste
boeke te lees, te wete Oor
Christelike leringe (396-427), Belydenisse
(397-401), Oor die Triniteit (399-
426), Oor die stad van God (413-427),
en sy Handboek oor geloof, hoop en
liefde (421-422). Hierna het ek talle
van sy ander minder werke bekende
gelees, waaronder sy Bybelkommentare,
preke en briewe. Hiermee saam
ook ’n goeie aantal standaardwerke
wat oor sy teologie handel. Ek het dus
so min of meer ’n idee waaroor die
biskop van Hippo se teologie handel
en wat sy beskouing oor sonde (en
genade) is – want hierdie twee hang
onlosmaaklik saam. Om jou met die
teologie van Augustinus in te laat, is
nie ’n agtermiddag se werk nie.
Iemand se belydenis oor sonde en
genade is keerkante van een saak: as
die een val, val die ander een ook. Dit
het Nathan Bond tereg opgemerk. As
die mens nie meer as sondaar gesien
word nie en as hy homself van alle
bose magte kan bevry, dan het hy nie
meer ’n bevryder – soos Christus –
nodig nie, of hy moet Jesus net as
goeie voorbeeld aanvaar. Maar dan is
die vraag onontwykbaar: Waarom dan
juis Jesus en nie byvoorbeeld Gandhi
nie?
Nou is dit natuurlik waar dat daar be-
paalde besware teen die erfsondeleer
van Augustinus ingebring kan word.
(Sonde dan verstaan as afkerige wil,
as hoogmoed, as selfsug; en erfsonde
verstaan as dat alle mense in Adam
as sondaars gebore word en dus nie
oor ’n vrye wil beskik om nié te sondig
nie – vgl. Rom 5:12-21; Rom 7; Rom
9; 1 Kor 15:21 ev.).
Dis waar dat Augustinus die verbreiding
van die sonde van Adam af na
die ganse menslike geslag te veel aan
seksuele begeerte gekoppel het. Dis
ook waar dat hy in sy vroegste uitsprake
’n groter klem op die vryheid
van die menslike wil gelê het as in sy
latere anti-Pelagiaanse geskrifte. Ook
kan geredeneer word dat hy die persoonlike
verantwoordelikheid van die
mens in die sondeproses nie genoegsaam
beklemtoon het nie. Maar as
gerypte teoloog, nadat hy die geskrifte
van die apostel Paulus noukeurig bestudeer
het, en in sy stryd teen die
Britse monnik Pelagius, het Augustinus
ontdek hoe diep sondig die mens,
élke mens, is, hoe almal voor God
skuldig staan en hoe daar net vrede
met God kan wees indien ons van ons
eiewilligheid, hoogmoed en selfsug
deur God se genade in Christus bevry
word.
’n Mens wórd dus nie sondaar deur
net die slegte voorbeeld van Adam te
volg nie, soos Pelagius geleer het,
maar jy word reeds as sondaar gebore.
Niemand is regverdig voor God
nie, selfs nie een nie. Op een of ander
onverklaarbare wyse het die sonde
God se goeie skepping binnegedring
en benadeel die oersonde die totale
menslike geslag. Niemand kan aan
hierdie invloed ontkom nie.
Iemand se sondeleer en genadeleer
korrespondeer met mekaar – het ons
gesê. Indien ons vlak dink oor die
sonde, sal ons ook vlak dink oor die
genade. Hoe groter ons sondebesef,
hoe groter ons genadebesef. Die
vraag is dus: Indien ons die sondeleer
van Augustinus afwys, kies ons dan
vir dié van Pelagius? Lê ons eintlike
probleem dan nie by Paulus en daarmee
by die Nuwe Testament, ja, eintlik
by God Self (wat ’n God van verlossing
is) nie? Hoe moet ons dit verklaar dat
Pelagiane so Augustiniaans in hulle
gebede is?
Nou is dit waar dat daar met verloop
van tyd nogal besware ingekom het
teen die begrip “erfsonde” (nie noodwendig
teen die inhoud van die begrip
nie), ’n leerstuk wat duidelik in ons
belydenisskrifte bely word (vgl. NGB
art 15; HK 4:10; DLR 2.1.8; 2.2.5; 3/
4.2.11). So waarsku die bekende Nederlandse
teoloog Gerrit Berkouwer
daarteen dat die begrip erfsonde nie
as ’n goedkoop verskoning gebruik
moet word om jouself van sonde te
verontskuldig nie (my “pa” het gesondig,
of “Adam” het gesondig), of om
persoonlike verantwoordelikheid vir
jou dade te ontsnap, of om ’n deursigtige
en verstaanbare verklaring vir die
oorsprong van die sonde te probeer
vind nie (De Zonde II, 1960:306-311).
Tog bly die intensie wat die begrip “erfsonde”
wil oordra duidelik: alle mense
word in sonde gebore (Ps 51:7). En
daarom: slegs in Christus, die tweede
Adam, is daar ’n nuwe verhouding met
God te vind, kom jy tot rus en vind jy –
vir ewig – vrede.
In die sestiende eeu het die kerkhervormer
Johannes Calvyn hom sterk
aangesluit by die sonde- en genadeleer
van Augustinus en sou hulle siening
’n deurslaggewende rol speel in
gereformeerde kerke wêreldwyd. Indien
Pelagius se leer oor die vrye wil
van die mens en dat alle mense sonder
sonde gebore word, waar is, dan
moet daardie mens nog gebore word;
ek het nog nooit so ’n mens ontmoet
nie en ek is seker niemand het nie –
behalwe natuurlik dan Jesus Christus,
wat sonder sonde was. Nie net die
Bybel nie, maar die ganse mensheidsgeskiedenis
weerspreek die standpunt
van Pelagius. Die bloedspoor van sonde
loop soos ’n rooi draad deur die
� bl. 6
Die Die Kerkblad Kerkblad - - 7
7

• HOOFARTIKEL •
Vigs ... en die “stem
van die kerk”
Volgens mediaberigte was die onlangse
internasionale vigskonferensie wat in Bangkok
plaasgevind het nie juis ’n dawerende suskses
nie; erger nog, het die optrede van die Suid-Afrikaanse
regeringsafvaardiging gewissel van onbeholpe tot ontoereikend
tot moreel onaanvaarbaar. Wat ongeveer ’n weergawe
is van hoe die regering hierdie skrikwekkende pandemie
binnelands hanteer.
Die feite in verband met vigs is angswekkend. (Ek maak
in hierdie weergawe vryelik gebruik van onder andere ’n
artikel wat dr. Jan du Plessis (Intersearch) tot my beskikking
gestel het.):
• Na raming is daar ongeveer 40 miljoen mense in die
wêreld met die virus besmet en het ten minste 20
miljoen reeds daaraan gesterf.
• Suider-Afrika (LW) het die hoogste vlak van virusbesmetting
ter wêreld; daar is na raming reeds 11 miljoen
vigsweeskinders in die streek en dié syfer sal moontlik
teen 2010 amper verdubbel tot 20 miljoen.
• Meer as 5% van Suid-Afrikaanse kinders tussen 2 en
18 jaar is MIV-positief.
• In 1994 was 7,6% van die Suid-Afrikaanse bevolking
geïnfekteer, terwyl die persentasie in 2002 tot 26,5%
gestyg het.
• Daar word geskat dat teen 2006 ongeveer 7 tot 8 miljoen
mense in SA geïnfekteer sal wees en teen 2007
sal die jaarlikse infeksiesyfer 486 120 mense tel.
• Die daaglikse sterftesyfer word tans op 600 per dag
geraam, maar sommige dink eerder aan 700 per dag.
• Binne die volgende tien jaar sal die sterfgevalle onder
werkers in maatskappye 40%-50% van die arbeidskorps
uitmaak.
Mens hoef werklik nie oor besondere insig te beskik om
vooruit te skat watter geweldige effek hierdie pandemie
op die weermag, die polisiediens, hospitaaldiens, die skoolsisteem,
die totale arbeidskorps, die gesinslewe en uiteindelik
op die hele samelewing gaan uitoefen nie. Dr. Jan
du Plessis praat in sy artikel van “arguing the unthinkable.”
Dit laat ’n mens dink aan die slagspreuk uit ons vorige
politieke bedeling: “too ghastly to contemplate.”
Die tyd is min en die probleem enorm groot. Dit sal met
mag en mening aangepak moet word.
• Die regering sal ’n radikale aanpassing in sy vigsbeleid
moet maak en die vraagstuk met alle beskikbare middele
en doelgerig moet aanpak.
• Kerke sal hulle profetiese roeping teenoor die regering
in hierdie verband dringend moet nakom, terwyl hulle
self ook in ’n houding van liefde en sorgsaamheid na
die die hulpeloses sal moet uitreik.
• Welsynsdienste sal hulle kragte moet saamsnoer om
te doen wat hulle hand vind om te doen.
• Skole sal die vraagstuk nie langer kan ontduik nie en
sal moet help om ’n waardesisteem by kinders te vestig
wat op stewige morele beginsels rus.
• Opvoeding begin tuis en ouers sal hulle kinders dáár
die eerste beginsels van ’n Christelike seksuele etiek
moet leer.
Dit is onaanvaarbaar dat daar ’n nuwe bedeling aangebreek
het waarin groter sosiale vryheid vir alle burgers te vind is,
maar dat hierdie bedeling ondermyn word deur die kortsigtigheid
en koppigheid van leiers wat veel beter behoort te
weet.
Die “stem van die kerk” moet in hierdie verband veel sterker
gehoor word. – JHvW
����� bl. 5 - Erfsonde as sondebok
geskiedenis van die mensdom, van elke mens, beginnende
by jouself.
Moes die wêreld nie ’n baie beter plek gewees het as
ons ons uitgangspunt (soos Pelagius) neem in die
algemene goedheid van alle mense nie?
Die sonde, en sy oorsprong, kan nie verklaar word nie,
dit kan slegs bely – en laat vaar – word. Genade kan
nie verdien word nie, dit kan slegs ontvang – en besing
– word.
Die Bybel dink nie pessimisties oor die mens nie (Augustinus?),
ook nie optimisties nie (Pelagius!), maar hoopvol:
daar’s hoop, en redding, vir elkeen wat in Jesus
Christus glo. – JHvW
8 8 8 - - D DDie
D Die
ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004

augustus augustus augustus 2004 2004
2004
Hoe gemaak met die jong
• BRANDPUNT •
volwassenes terug in ons huis?
“Toe ons kinders klein was, het ons heeldag met hulle gepraat oor die Here. Noudat hulle
groot is, praat ons heeldag met die Here oor ons kinders!”
Jan Venter
Dit was met groot gejubel toe
ons oudste na matriek uit die
huis uit is. Die bevryde
ruimtes van die volwasse lewe het
blink gewink en hy kon nie vinnig
genoeg sy vlerke sprei nie. As een
van ’n begeesterde groep is hy oor
Engeland toe om vir ’n jaar oorsee
“te gaan werk”, “geld te maak”, en
“die wêreld te sien”. Hier op ons
knieë het ons hom daar anderkant in
die vreemde regop gehou. Ons het
hom terugverwag as een met ryper
lewenservaring, met geesdrif en
groter nugterheid oor die lewe om sy
selfstandigheid te kom bewys. Ons
het nie die huiwering in sy oë gesien
toe hy daardie aand met sy terugkeer
sy kamerdeur oopstoot en hy
die binneruimte van sy verlede
binnestap nie.
Middelkind het na matriek ’n ander
pad gevat. Sy het gehoor van die
opkomende vreemdelinge-verset in
Wes-Europa en wou nie byt aan
stories oor ’n maklik bekombare
werkspermit nie. Sy het besluit om
dadelik te gaan studeer. Sy voel in
elk geval, anders as ander, veilig
binne die grense van die bekende.
Na haar studies kon sy geen betrekking
kry nie en het voortgegaan
met nagraadse studies. Hoogs
gekwalifiseerd sit sy nog sonder
werk en na ’n halwe dekade steeds
in ons huis.
Baie ouers sit met ’n nuwe spesie in
ons huise: die sogenaamde “Boomerang
kids”! Hulle is na ’n tyd sak
en pak terug. Hier begin die probleme!
Ouers besef daar moet weer
soos vroeër vir hierdie “nuwe” intrekkers in ons huis gesorg word. Nou is die
versorging net omvattender: ’n polsende sosiale lewe, vervoer en fiksheidsprogramme
wat gefinansier moet word. Na etlike weke is dit duidelik:
daardie eens gewillige kind het met onbekende en onaanvaarbare gedragspatrone
’n wildvreemde in ons huis geword. Voor ons weet, het ons ’n
loseerder wat reeds vir ’n halfjaar tuis rondlê, kuier tussen maats, altyd
iewers heen op pad, voortdurend sms’e stuur, laat slaap en verder gebeur
daar niks.
Met hul ervaring oorsee en in ’n oop samelewing tuis, kry ons jongmense
met ander jongmense te doen wat uit totaal vreemde kulture kom. Skielik is
ons groot kinders nie meer so lojaal ingestel teenoor ons eie identiteit, ons
godsdienstige, kulturele en morele waardes soos wat ons hulle grootgemaak
het nie. Hulle voel hul nie meer gebonde aan ’n spesifieke kerk of
geloofstyl nie. Daardie eens klaar geformuleerde dogmas oor die gereformeerde
leer is skielik nie meer aanvaarbaar nie. Moenie dink hy gaan
vanselfsprekend Sondagoggend saam kerk toe nie – veral nie na ’n laatnagsessie
by hul bekende uithangplekke nie. Hulle wil nie meer in ’n blik gedruk
word om by die bekende te hou bloot omdat ouers so sê nie. Konflikte broei
en ouers begin ongeduldig raak aangesien die jongmense ’n nuwe onrustigheid
in ons huis ingebring het. Op hierdie ouderdom was ons ouer geslag
lankal selfstandig en op ons pad. Vir ons was dit ’n eer om lojaal en getrou
te bly teenoor dit wat ons eie was.
Die een dag voel jy as ouer om die jongman sagkens te benader. Hy’s
gespanne en jy wil hom nie verder depressief maak nie. Jy sien hoe hy hom
teen toe deure vasloop met sy volmaak geformuleerde CV. Dit word al
moeiliker, want hy praat van homself as ’n mislukking. Hy het geen motivering
meer in hom oor nie – totaal anders as wat jy hom as kind geken het!
Die volgende dag wil jy hom wakkerskud as jy sien hoe hy hom behaaglik
uitrek voor Ma se yskas waar hy ’n hand op die 2-liter Coke en Cheddarkaas
gaan lê. As hy tog maar net die minste wil doen, dalk die gras sou sny, sou
hy jou simpatie en hoop laat gedy. Probeer julle ’n gesprek aanvoor oor
toekomsbeplanning, dan vra hy gou met selfbejammering:”Dink julle dis vir
my lekker?”
Ken u hierdie prentjie? Om vandag ouers van jong volwassenes te wees,
vereis insig in ons tyd en die wêreld waarin die jongmense inbeweeg het.
Ouers wat nie begrip hiervoor het nie, moet hulle klaarmaak vir konflik en
spanning tussen hulle en die jongmense in hul huis. Enkele veranderinge en
verskuiwinge waarmee rekening gehou moet word, is die volgende:
Die tyd van volwassewording het verskuif
Ons ouer geslag het vroegtydig geweet wat ons na matriek gaan doen.
Die Die Kerkblad Kerkblad - - 9
9

• BRANDPUNT •
Verseker van ons werk, jonk getroud, in ons huis of
woonstel, kon ons met ’n gesin begin. Ons selfstandigheid
en die pad na volwassenheid was een tree en
afgehandel. ’n Rondvallery van die een werk na ’n ander
is nie geduld nie. Jy het lojaal gebly tot die klok jou 40jaar
dienstyd geslaan het. Jy was elke dag op jou pos
om jou gesin van goeie mediese voordele te verseker en
vir jou en jou vrou ’n gewaarborgde pensioen op te bou.
Vandag lyk dit anders. Die jong volwassenes van
vandag (18-35 jaar – en bekend as “Generasie X”),
beweeg na matriek in ’n heel ander samelewing in as
wat ons geken het. Die tree na volwassenheid word vir
hulle ’n maraton. Hulle beleef ’n nuwe soort “tussenfase”
tussen afhanklike kindertyd en onafhanklike volwassenheid.
Die toekoms is nie meer so voorspelbaar as 20
jaar terug nie. Transformasie en regstellende aksie eis
sy tol onder ons mense. Sonder finansiële rugsteun en
langtermyn werksversekering kan ons jong mense ook
nie meer so vroeg trou nie (mans rondom 30 en meisies
25). Baie se werksvooruitsigte strek net tot tydelike
poste wat bloot afhandeling van een of ander projek
behels. Dit word gereken dat vandag se jongmense tot
12 keer in hul werkstyd van werk sal moet verwissel.
Waar gaan die jongmense heen? Of ons wil of nie, ’n
groot gros ouers se ouerskap is nog nie afgehandel nie.
Dit vra kalmte en baie gebede om in dié tye nog
waardige ouers te bly.
Nugter benadering
• Ouers moenie ten tye van konflik terugval op ons ou
outoritêre houding en ons humeur verloor nie. Ons
ouerskapseise is nou anders as toe hulle skoolkinders
was. Hou die kommunikasiekanale oop en gee
met kalmte rigting aan ’n gesprek waarin ons met
begrip na mekaar kan luister en mekaar beter kan
begryp. Dit kan nie van ’n ouer verwag word om die
jongmens se lewensoptrede te aanvaar nie, maar
ons kan dit probeer verstaan. ’n Aggressiewe en
eisende houding van die jong volwassene aan die
ander kant, kan sy posisie in die huishouding net
verder versleg.
• Ons groot kinders moet besef dat ons as ouers
geregtig voel op rustigheid en minder verantwoordelikhede
ten opsigte van hulle. Ouers aan die ander
kant moet besef dat ons kinders net so geskok voel,
aangesien ons lofprysinge van ’n paar jaar gelede
oor hul vordering skielik oorgeslaan het in gevoellose
en venynige kritiek.
• Ouers moet ’n rustige geleentheid kies om beginsels
en norme se veilige waarborge uit te lig. Kom met
rasionele beredenering vanuit die werklikheid van die
oomblik en nie met klaar geformuleerde dogmas oor
die werklikheid van die lewe nie. Vermy oorhaastige
besluite en dreigemente, driftige en gevoellose
wegjaag-woede. Ons jongmense moet begrip toon
vir dit wat die ouer geslag se standvastigheid,
integriteit en selfrespek gebou het en dit as toerusting
leer hanteer.
• Respekteer die jongmense se besluite, al weet jy dis
nie die beste nie! Hulle moet toegelaat word om foute
te maak, maar dan ook om die gevolge te dra.
Moenie u liefde verkeerd gee en altyd regstaan nie.
Die jongmens moet leer dat vryhede ook onvermydelike
verantwoordelikhede meebring. Jongmense
moet leer om met beplanning hul geld en skuld te
beheer en te hanteer. Moenie dat hulle leen wat hulle
nie kan terugbetaal nie. Dit maak hulle gewoond om
met skuld op hande te leef.
• Dis raadsaam om saam oor sekere reëls in die
huishouding te besin. Solank die jongmense in ons
huis bly, moet hulle inval by die lewe, vrede en
waardes van die gesin as geheel. Uiteraard moet
hulle meer vryhede hê as vroeër in die huis.
Dit is moeilike en vreemde tye vir oud en jonk. Maar dis
goeie geleenthede waar ons langer tyd gegun word om
saam ondersoekend die beste vir more te beding. Dis
voorbereidingstyd om ons jong mense vir nog ’n tydjie
op die slypsteen van die lewe te sit, sodat hulle skerp en
gereed kan wees wanneer ouers nie meer daar is nie. •
Dr. Jan Venter is predikant van die Geref. Kerk Pretoria-
Annlin. Sy e-posadres is janventer@mailzone.co.za
10 10 - - D DDie
D Die
ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004

Die redakteur gesels met ...
augustus augustus augustus 2004 2004
2004
prof. Fritz Eloff
• GESPREK •
Fritz Eloff is op 18 Mei 1920 in die distrik Pietersburg gebore. Hy behaal in 1946 sy D.Sc-graad met lof aan die
Universiteit van Pretoria en studeer daarna ook oorsee (Londen, Utrecht en Amerikaanse universiteite en
natuurbewaringsinrigtings. Hy begin sy loopbaan in 1940 as tegniese assistent by die Nasionale Dieretuin in
Pretoria. Van 1954 tot 1985 was hy professor en hoof van die Departement Dierkunde aan die Universiteit van
Pretoria.
Prof. Eloff was voorsitter van die Nasionale Parkeraad vir 15 jaar, en was lid van verskeie liggame, onder andere die
Adviesraad vir Natuurbewaring (Transvaal) en die Nasionale Koördinerende en Adviserende Komitee vir
Faunanavorsing. Hy is ook ’n erelid van die Endangered Wildlife Trust.
Prof. Eloff is die outeur van talle wetenskaplike en populêr-wetenskaplike artikels oor embriologie, ekologie,
dieregedrag en natuurbewaring. Die bekende boek “Jagters van die duine – Die storie van die Kalaharileeu” (1999)
het ook uit sy pen verskyn. In 1988 ontvang hy die Staatspresident Sportmerietetoekenning. Van 1965 tot 1991 was
hy president van die Noord-Transvaalse Rugby-unie en van 1989 tot 1990 voorsitter van die Internasionale
Rugbyraad.
Prof. Eloff se wye veld van belangstelling is onder andere fotografie en natuurbewaring. Hy en sy eggenote Valerie
is lidmate van die Geref. Kerk Brooklyn. In hierdie maand van die Olimpiese Spele het die redakteur met hom gaan
gesels.
U het in 1988 die Staatspresident Sportmerietetoekenning
ontvang en was self lank by rugby betrokke,
o.a. as President van die Noord-Transvaalse
Rugby-unie (1965-1991), as adjunk-president van die
SA Rugbyraad (1977-1992) en as lid (vanaf 1977) en
later voorsitter van die Internasionale Rugbyraad
(1989-1990). Wat dink u van rassisme in sport? En
van die sogenaamde kwotastelsel?
Daar is nie plek vir rassisme in sport nie, en ek glo
dat die kwotastelsel tot ’n groot mate verantwoordelik is
vir ons swak prestasies in rugby die afgelope jare.
Rugby het die afgelope jare verander van “nasionale
sport” na “nasionale sports”. (Sommige bring dit in
verband met die “ontmagtiging” van die Afrikaner.)
Hoe belangrik is die wenmotief in sport?
Jy speel altyd om te wen, daarom is die wenmotief
die belangrikste dryfveer in kompeterende sport.
Sondagsport het, in ons professionele era, blykbaar
gekom om te bly. (Ek dink hier ook aan die Olimpiese
Spele wat hierdie maand plaasvind.) Behoort
Christene op te hou om deel te neem aan (professionele)
sport of moet hulle ’n nuwe benadering
voorstaan?
As jou beroep van jou verwag om op Sondae te
werk, soos wat in baie betrekkings of ambagte die geval
is, moet jy aan die eise van jou werkgewer voldoen of vir
Die Die Kerkblad Kerkblad - - 11
11

• GESPREK •
jou ’n ander werk soek. ’n
Professionele rugbyspeler se werk is
om rugby te speel, derhalwe het hy
nie ’n keuse nie: hy moet speel
wanneer dit van hom verwag word,
al is dit op ’n Sondag; so nie, moet
hy van beroep verander.
Wat is u opinie oor ontoelaatbare
en vuilspel in rugby in die besonder
en sport in die algemeen?
Geen ontoelaatbare of vuilspel
behoort ooit toegelaat te word nie.
Harde, ongenaakbare spel ja, maar
nie vuilspel nie. Dit is een van die
basiese reëls van rugby.
U was jarelank professor en hoof
van die Departement Dierkunde
aan die Universiteit van Pretoria
(1954-1985). Dit is nogal interessant
dat in die Bybel na net vier
van die “Groot Vyf” verwys word,
naamlik die olifant, buffel, leeu en
luiperd – die renoster ontbreek.
Van leeus word daar nogal baie
melding gemaak. Dawid moes
darem ’n moedige man gewees
het om ’n leeu aan sy snorbaard
te vat en dood te maak (1 Sam
17:35)?
Die benaming “Groot Vyf” is
’n skepping van die mens, nie van
die Bybel nie. Waarom daar nie in
die Bybel na die renoster verwys
word nie, weet ek nie. Maar, na die
beste van my wete word daar in die
Bybel ook nie na die olifant verwys
nie. Daar word wel dikwels van
ivoor, ’n produk van die olifant,
gepraat, maar ek glo nie die olifant
self word ooit genoem nie. Miskien
kan iemand my reghelp.
Dat die olifant nie by naam
genoem word nie is eintlik merkwaardig,
tog ook verstaanbaar, want
die wêrelddele waar die meeste
gebeure in die Bybel afspeel, het nie
olifante gehad nie. Tog was ivoor,
afkomstig uit Afrika en Indië, in die
oudste tye ’n belangrike handelsartikel.
Ook het dit ’n prominente rol
in koningshuise gespeel. Salomo het
’n pragtige troon van ivoor gemaak
en dit met goud oorgetrek; Agab het
’n ivoorhuis gebou en in Psalm 45 word van ’n ivoorversierde paleis gepraat.
Wat renosters betref, hulle was nooit volop in enige plek ter wêreld
nie; nie in Bybelse tye nie, ook nie vandag nie. In Suid-Afrika word die
renoster om verskillende redes as een van die vyf grotes beskou, miskien
as gevolg van sy grootte, voorkoms, geaardheid en juis sy seldsaamheid,
inderdaad ’n bedreigde spesie.
Dit is duidelik dat die inwoners van die Bybellande dikwels met
leeus kennis gemaak het. Oor Dawid se opmerking aan Saul (1 Sam 17:35)
kan ’n mens net spekuleer. Ek wonder of Dawid werklik die leeu aan sy
snorbaard gevat en doodgemaak het. Dit wil voorkom asof hy net grootgepraat
het, miskien om Saul te beïndruk met sy dapperheid en krag. Dawid
was ’n ikoon onder sy mense en sy aksies het ver uitgekring. (Byna 40 jaar
gelede is daar in ’n bekende Amerikaanse tydskrif geskryf dat die antieke
heidendom meer omgewingsbewus was as die Jodendom en die Christendom
en dat die ekologiese krisis wat ons vandag beleef, die Christene se
skuld is. Dawid is ook hierin betrek met die verhaal van die oorlogsperde
wat hy so wreed vermink het (2 Sam 8:4).)
U het ’n besondere studie van veral die Kalaharileeu gemaak. Wat
maak ’n leeu so ’n besondere dier, en veral dan die Kalaharileeu?
Vanweë sy voorkoms, sy buitengewone krag, sy jagvermoëns,
sosiale lewe, kommunikasievermoëns en ook ander kenmerke, is ’n leeu
uniek in die katfamilie.
Wat die Kalaharileeu besonders maak, is sy vermoë om in ’n barre
woestyn onder uiterste klimaatstoestande te kan oorleef, in ’n omgewing
waar kos en water altyd skaars en soms totaal onverkrygbaar is. Die
Kalaharileeu kan meer as 40 kilometer in ’n nag stap op soek na prooi en hy
kan vir ’n onbepaalde tyd leef sonder om water te drink.
Dit is dus verstaanbaar dat die Bybel Christus met ’n leeu vergelyk
(Openb 5:5). (Maar dan is dit ook waar dat die duiwel soms met ’n leeu
vergelyk word (1 Pet 5:8)?)
Om met ’n leeu vergelyk te word, is seker ’n kompliment. Ironies dat dit
op Christus sowel as die duiwel van toepassing gemaak word.
U was ook jarelank betrokke by natuurbewaring en ons nasionale
parke. Hoe belangrik is leeus vir die ekologiese sisteem?
Vir die ekologiese sisteem is leeus belangrik omdat hulle, vanweë hulle
posisie in die voedselketting, ’n sleutlerol speel in die handhawing van die
balans in die natuur.
Hoe belangrik is omgewingsbewaring vir die sinvolle (voort-)bestaan
van die mens op planeet aarde?
Party mense kan in ’n betonoerwoud bestaan. Sommige – soos ek –
kan nie en ek glo dat ’n gesonde omgewing noodsaaklik is vir die sinvolle
voortbestaan van die mens op aarde.
Dit wil voorkom of die mensdom die stryd teen omgewingsvernietiging
verloor. Waar begin die stryd? In die huis, by die skool, aan die
universiteit, by die regering, by natuurbewaringsorganisasies? Het die
kerke ’n taak in hierdie verband?
Vir my begin omgewingsbewaring by die huis en die stryd teen omgewingsvernietiging
of, meer positief gestel, vir omgewingsbewaring, moet op
alle vlakke plaasvind: van die huis af tot op staatsvlak. Die kerk het ’n
enorme taak om mense bewus te maak van hulle verpligtinge teenoor die
12 12 - - D DDie
D Die
ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004

natuur en die omgewing.
Hoe belangrik is vakke soos
Dierkunde en Veeartsenykunde
aan ’n universiteit vir ons land en
selfs vir ons vasteland?
Vir my is die antwoord vanselfsprekend.
Om ons natuur en ons
omgewing te verstaan en te waardeer,
is kennis van ons diereryk, en
die omgewing waarin hulle leef,
noodsaaklik – ook hoe om dit te
bestuur.
Hoe oordeel u oor die evolusieteorie
en evolusionisme? Behoort
ons ’n onderskeid te maak tussen
evolusionisme (as ateïstiese
lewensfilosofie en wêreldbeskouing)
en die evolusieteorie (as
werkshipotese)?
Evolusie beteken geleidelike
ontwikkeling. In biologiese verband
beteken dit die ontstaan en geleidelike
ontwikkeling van plant- en
diersoorte uit ouer vorms. Oor
evolusie as biologiese en kulturele
verskynsel kan daar geen twyfel
bestaan nie. Die dierelewe van gister
het totaal anders gelyk as vandag
s’n. Daarvan getuig miljoene fossiele
van uitgestorwe diere, terwyl kulturele
evolusie binne menseheugenis
waargeneem kan word.
Oor die eeue heen het
verskillende evolusieteorieë die lig
gesien, maar dit beïnvloed nie die
realiteit van evolusie as biologiese
verskynsel nie. Ook word geglo dat
’n lang evolusionêre proses nie
noodwendig in stryd met die gesag
van die Bybel is nie.
Die kloning van diere word
vandag algemeen as moreel
verantwoord aanvaar. Maar die
kloning van ’n mens is seker ’n
ingewikkelder saak?
Kloning by diere bly ’n omstrede
saak, maar met al sy morele implikasies
is dit vir my by die mens
totaal onaanvaarbaar.
Kan mense iets by diere leer?
Verseker ja! Ek kan ’n boek
augustus augustus augustus 2004 2004
2004
• GESPREK •
skryf oor alles wat ek by my hond geleer het. En by soveel ander diere het
ek geleer van dissipline, geduld, magsdeling, kommunikasie, sosiale
organisasie, arbeidsaamheid en nog meer.
In sy boek Dit het die lewe my geleer (1999) stel ds. Henno Cronje van
die belangrikste persoonlikhede in Suid-Afrika aan die woord en deel u
ook u lewenservarings met die lesers. Wat hét die lewe u geleer? Wat
wou ú aan die lewe leer?
Wat die lewe my geleer het, kan nie in ’n enkele sin saamgevat word
nie. In ’n neutedop: Die lewe het my geleer van die mooi dinge, ook van
lewensprioriteite soos eerlikheid, nederigheid, lojaliteit en toewyding aan jou
lewenstaak. Ook dat jou werk jou plesier moet wees; wat jy ook al doen,
moet jy goed doen en ja, daar is nie ’n plaasvervanger vir harde werk nie
Watter advies sou u as natuurwetenskaplike aan die kerk van die Here
vandag wou gee?
Dit is vir my as natuurwetenskaplike nie maklik om aan die kerk van
die Here advies te gee nie, trouens, dit sal arrogant en vermetel van my
wees om dit te probeer doen.
Die Bybel is ’n merkwaardige boek. Waar daar in die Bybel skynbare
teenstrydighede voorkom of stellings wat skynbaar strydig is met
natuurwetenskaplike kennis, behoort daar voortdurende wisselwerking te
wees, met die wete dat die Bybel nie bedoel is as natuurwetenskaplike
handboek nie.
Enigiets anders op die hart?
Nee, ek dink ek het genoeg gepraat!
Die Die Kerkblad Kerkblad - - 13
13

• VAN DIE TEOLOGIESE SKOOL •
Die studie van Kerk- en
Dogmageskiedenis aan die Teologiese
Skool
Die belang van geskiedenis word in
die moderne lewe nie hoog
aangeslaan nie. Dit is opmerklik
hoe studente by universiteite
aanland sonder dat hulle ’n besef het
van die wye kontoere van die
geskiedenis. Dit is jammer, want as
’n mens die geskiedenis nie verstaan
nie, verstaan jy ook nie jou eie tyd
en kan jy ook nie lyne trek wat ’n
waarskynlike toekomsmilieu aandui
nie. ’n Gebrek aan historiese besef
lei tot wêreldvreemdheid en ’n
aggressiewe vernuwingsug asof daar
nie vroeër mense geleef het nie.
Aan die Teologiese Skool en die
Fakulteit Teologie word vyf verpligte
modules in Kerk- en
Dogmageskiedenis, waarby ook
Sendinggeskiedenis ingesluit is,
aangebied. Hierin word gelet op
die manier waarop die Heilige Gees
die kerk van die Here deur die eeue
heen gelei het; hoe die kerk dikwels
gedeformeer het en hoe daar deur
die genade van die Here telkens
weer reformasie en groei gekom het.
Hierdie vak word aangebied teen
die agtergrond van die belydenis van
die koningskap van Christus oor die
kerk en die verwagting van die
wederkoms wanneer die kerk uit die
wêreld gehaal sal word en die
wêreld uit die kerk.
Prof. Koos Vorster vertel meer
hieroor.
Strydende kerk
Die kerk hier op aarde is die strydende kerk. Die geskiedenis getuig
daarvan. Daar was nooit ’n tyd waar die kerk van die Here op kalm
waters gevaar het nie. Daar was die aanslae van groot filosofiese
rigtings wat soms diep in die teologiese denke ingedring het. Dikwels het
hierdie rigtings in die kerk hulle duisende verslaan. Ons kan wys op die
groot invloed van die Gnostiek in die eerste eeue van die bestaan van die
kerk wat die leer oor die drie-eenheid en die twee nature van Christus
bevraagteken het. Dan was daar die invloed wat die Neo-Platonisme op die
kerk van die Middeleeue uitgeoefen het, die denke van die Renaissance wat
stukrag gegee het aan die Humanisme, die Rasionalisme wat die bestaan
van God en die gesag van die Skrif bevraagteken het en die meer moderne
Liberalisme, Eksistensialisme, Marxisme en teenswoordige Postmodernisme.
Hierdie rigtings, wat gekom en gegaan het, het telkens
stormwaters teweeggebring waardeur die kerk van die Here soms met groot
moeite moes vaar.
Ons eie tyd beleef maar net weer ’n volgende aanslag. Soos in die ou
Gnostiek word die twee nature van Christus en die leer oor die drie-eenheid
aangeveg. Soos in die Middeleeue word gepoog om geloof en lewe van
mekaar te skei. Soos in die Renaissance word die mens vergoddelik en
soos in die Rasionalisme word die gesag van die Skrif en die opstanding
bevraagteken. Daar is inderdaad niks nuuts onder son vir die kerk van die
Here nie!
In die studie van Kerk- en Dogmageskiedenis word, benewens aan die
ontwikkeling van die kerk, noukeurig aandag gegee aan al hierdie filosofiese
strominge en hoe hulle vanuit die Skrif beantwoord kan word. Daar word
gelet op die verkeerde en regte antwoorde wat die kerk deur die eeue gegee
het en veral op die wyse waarop die Here die kerk binne hierdie strydfases
gelei en bewaar en laat groei het.
Belydende kerk
Dikwels was die kerk genoodsaak om met belydenisskrifte op hierdie
aanslae te reageer. So moes die Apostoliese Geloofsbelydenis, die
Geloofsbelydenis van Nicea en die Geloofsbelydenis van Atanasius die leer
van die twee nature van Christus en die drie-eenheid van God teen die
Gnostiek verdedig. In besondere taal moes hierdie geskrifte die filosofiese
taal van daardie tyd aanspreek. Miskien klink die taal vir ons vandag
vreemd, maar as die strominge ontleed word dan verstaan ons waarom die
ou geskrifte die taal gebruik wat hulle gebruik.
Met die inval van die Humanisme in die tyd van die Renaissance (1450-
1700) moes daar weer belydenisskrifte die lig sien waarin die Bybelse
teologie opnuut beskryf word en so het ons belydenisskrifte ontstaan. Elke
sondagsafdeling, elke artikel en elke hoofstuk is kosbare druppels suiwer
water wat die gelowiges moes versterk in die ruwe golwe van rebellie teen
God. Dat die seën van die Here daarop gerus het blyk uit die feit dat daar
14 14 - - D DDie
D Die
ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004

nog nie bewys kon word dat hierdie
geskrifte die Bybel nie getrou
naspreek nie.
Die studente leer om die ontstaan en
inhoud van die belydenisskrifte te
verstaan. Hulle moet verstaan
hoekom dit opgestel is, hoe dit
beredeneer is, hoekom bepaalde
filosofiese insigte daarin
aangespreek word en veral waarom
en hoe dit vandag nog aktueel is.
Hulle moet ook leer om dit vir
vandag se mense in vandag se
idioom uit te lê.
Triomferende kerk
Ons leer uit die Skrif dat die “poorte
van die doderyk” die kerk nie sal
oorweldig nie. Met ander woorde, al
is die kerk nou die strydende kerk en
al is hy soms, in die woorde van die
Dordtse Leerreëls, so klein dat die
mense hom nie kan sien nie, is die
ware kerk essensieel triomferende
kerk. Die groot dag kom wanneer
die kerk saam met Christus die
nuwe aarde sal betree.
Die kiem van hierdie triomf sien ons
egter reeds in die geskiedenis.
Telkens wanneer groot denkers die
finale ondergang van die kerk
voorspel het, het daar tog weer
vernuwing en groei gekom. Kerke
het dikwels gebloei van diep wonde
om daarna te bloei soos bome
wanneer die somer kom. Studie van
Kerk- en Dogmageskiedenis is in
wese geloofsversterkend. Telkens
leer ’n mens weer dat wat nou
gebeur vroeër ook al gebeur het en
augustus augustus augustus 2004
2004
• VAN DIE TEOLOGIESE SKOOL •
dat die kerk daar deurgestry het. Die groot filosowe is almal museumstukke,
maar die lewende Christus bring deur sy Gees steeds miljoene mense tot
geloof in God. So leer studente ook om, wanneer hulle aangetas word deur
die moderne siekte van onvergenoegdheid, pessimisme en moedeloosheid,
te gaan kyk na die verlede. In ons eie kring kan ons kyk na die sukkeldae na
die stigting van die GKSA, die pyn van die Vryheidsoorlog, die spanning van
die Rebellie, en die armoede van die Depressie. Dan leer ons om te
waardeer wat ons het.
Maar hulle leer ook om te kyk na die tendense van ons tyd en watter eise dit
waarskynlik gaan stel vir die bediening in die onmiddelike toekoms. En
daarvoor word beplan. Dit is ’n wonderlike voorreg om die kerkgeskiedenis
te ontleed, om die stryd tussen sommige filosowe en die Teologie dop te
hou, die stem van kerke in belydenisse te hoor en om dan na die toekoms te
kyk. Wie die geskiedenis van die kerk ken het perspektief op die hede en
die toekoms. Voornemende predikante moet daardie perspektief ontwikkel. •
Die belangrikste handboeke wat gebruik word in die dosering van hierdie
vak is die volgende:
� BETTENSON, H. 1988. Documents of the Christian Church. Oxford: University
Press. ISBN 0-19-283006-6.
� CAIRNS, EE. 1982. Christianity through the centuries. A history of the
Christian Church. Grand Rapids: Zondervan. ISBN 0-310-38360-9
� LÖHSE, B. 1985. A short history of Christian doctrine. From the first
century to the present. Philadephia: Fortress. ISBN 0-8006-1341-1. Translated
by FE Stoeffler.
� SCHULZE, LF. 1988. Geloof deur die eeue. Pretoria: NG Kerkboekhandel.
ISBN 0-7987-0570-1.
� VAN GENDEREN, J. 1996. Oriëntatie in de dogmageschiedenis. Zoetermeer:
Boekencentrum. ISBN 90 239 0399 4.
� VORSTER, JM. 1996. Is die kerk funksioneel? Gedagtes oor gereformeerde
kerkvernuwing in ’n post-moderne konteks. Potchefstroom: Potchefstroomse
Teologiese Publikasies. ISBN 1-86822-245-4.
� VORSTER, JM. 1998c. Die Arminianisme en gereformeerde prediking
vandag. In die Skriflig 32(3):293-310. September.
� VORSTER, JM. 1998a. Periodisation in Church History. Studia Historiae
Ecclesiasticae XXIV(1):208-225. June.
� WALKER, W. 1992. A history of the Christian Church. Edinburgh: Clark.
ISBN 0-567-09370-0.
� WUTHNOW, R. 1993. Christianity in the 21st cenrury. Reflections on the
challenges ahead. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-507957-4.
Die Die Kerkblad Kerkblad - - 15
15

Jan en Cielie van Vuuren
Wen! ... Wen! ... Wen!
Dit kan net lekker wees. Om te wen is die in-ding.
Jy hoor dit in die skole, in kantore, jy lees dit in
koerante. Niemand wil meer verloor nie. Hoe
anders? Hoe meer jy wen, des te groter die beloning.
Jou aansien styg dramaties na elke oorwinning en nog
meer word belowe as jy of jou span maar net kan wen.
Sokkerspelers kry tot ’n miljoen rand per dag om hul
span tot oorwinning te lei. Skole “koop” jong kinders om
’n wenskool te word.
Is “wen” nie op almal se lippe nie? Iemand se toekoms
word daaraan gemeet of hy of sy ’n wenner is. Dit
verander ook so skielik. Gister op almal se lippe omdat
daar gewen is, en dan verander alles as daar ’n wedstryd
of geveg verloor word. Het die wenfaktor nie ’n té
groot rol in ons lewens begin speel nie? Wat van die
verloorders? Beteken hulle niks in hierdie lewe nie. Is
daar nie vir elke oorwinningsglimlag dalk ’n traan wat
drup nie? Gryp ons nie te erg na die tydelike oorwinnings
van ’n dag, week, maand of jaar nie?
Het Paulus nie op pad na Damaskus gedink hy is ’n
wenner nie? Hy het aansien gehad. Hy het met gesiene
mense omgegaan, die kerk agter hom gehad. Bekendstellingsbriewe
van die Hoëpriester ontvang. Hy wou
graag ’n wenner wees. Genadiglik het die Here Jesus in
sy lewe ingegryp en vir Paulus gewys dat hy nog aan die
wedloop mag deelneem, maar dat hy vir die verkeerde
span speel.
Efesiërs 2:8, 9: “Julle is inderdaad uit genade gered deur
die geloof. Hierdie redding kom nie uit julleself nie. Dit is
’n gawe van God. Dit kom nie deur julle eie verdienste
nie, daarom het niemand enige rede om op homself
trots te wees nie.” Paulus moes hierdie reddingstou
aangryp om te besef wat ’n “wenner” eintlik is.
Voel baie van ons jongmense nie dalk of hulle nêrens
hoort nie? Miskien is hulle nie deel van die “wengesin”
nie. Moontlik voel party jongmense of hulle wil uitroep:
“Ek is niks werd nie! Ek is ’n mislukking! Ek pas nêrens
in nie! Selfs in my eie huisgesin voel ek verstote.
Niemand luister na my nie. Dit wil voorkom of almal hulle
rug op my draai. My lewe is niks meer werd nie. Selfs
my gebed voel leeg en doelloos. My ouers, broers,
susters het eerder vir my ’n bedreiging geword as ’n
hulp. Al wat vir my oorbly is net ’n traan wat drup tot
God.”
Dan kan ek vandag vir jou sê dit is baie keer waar die
Here vir jou en vir my wil hê. Die Here kan en wil ’n
omwenteling in ’n gebroke hart teweegbring. Dit wat hier
op aarde met ons gebeur moet ons sien as iets wat nie
vir ewig duur nie. Daar is mooi en lelike dinge wat met
ons gebeur. Die vraag is: Hoe hanteer ek dit? Watter
invloed het wen of verloor in jou lewe? Wie is in beheer?
• Jou emosie?
• Jou gedagtes?
• Jou gedrag?
As jou emosie hierdie gebeurtenis beheer, kan dit baie
maklik handuitruk en jou gedrag so beïnvloed dat jy ’n
onbesonne daad pleeg.
Romeine 12:2: “Maar laat God julle verander deur julle
denke te vernuwe.” Wanneer God ons denke vernuwe
volgens die beloftes van sy Woord, dan sal ons anders
dink oor hierdie onderwerp. So kom die eintlike vraag:
Behoort jy aan die Here? Is jy sy kind? Johannes 5:13:
“Hierdie brief skrywe ek vir julle sodat julle kan weet dat
julle die ewige lewe het, julle wat in die Seun van God
glo.”.
Hierdie sekere wete kán en móét ook ’n radikale verandering
teweegbring in hierdie hoogaangeskrewe wen- en
verloorsituasie. Daar is altyd ’n nuwe begin – nuwe
hoop. Om te verloor kan nou ook ’n leer tot sukses
wees. Die vraag is: Hoe benader jy dit? Blameer jy
ander? Herhaal ons dieselfde foute? Leer ons deur ons
foute en neem ons verantwoordelikheid daarvoor?
Om te verloor of om ’n fout te maak is menslik. Miskien
moet ons ’n fout of ’n verloor sien as iets wat gebeur het.
Dit is slegs ’n gebeurtenis wat plaasgevind het en het
niks te doen met wie jy regtig is nie. ’n Gebeurtenis
waarin jy en ek verloor het, het al in almal se lewens
plaasgevind. Om te verloor maak nie noodwendig van
jou en my ’n slegte mens nie. ’n Mislukking of om te
verloor kan die eerste stap tot sukses wees.
Wanneer jy en ek verwag om te verloor – as ons ’n
denkwyse kweek van “ek gee op”, of “ek is ’n mislukking”
en dieselfde foute bly herhaal, dan kan ons ook nie
verwag dat dinge vir ons sal verander nie. Laat ons by
Hom pleit om die wen en verloor sagter in ons lewe te
maak. Om die eer wat ons met ’n oorwinning behaal en
ons soveel plesier verskaf en ons somtyds tot hoogmoed
kan lei, dat ons daardie eer kinderlik aan Hom
toesê.
Wanneer eer en trots om te wen nie meer ’n houding
van hoogmoed verteenwoordig nie, dan sal die verloor
vanself ook ’n sagter impak in jou en my lewe hê.
• Die wenmotief Bybels beoordeel •
16 16 - - D DDie
D Die
ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004

In die geskiedenis van Josef kan ons leer wat dit beteken
om so ’n wen en verloor-situasie te aanvaar. Josef
het 11 broers gehad en een suster. Vir sy pa was hy ’n
wenner. Vir sy broers was hy ’n verloorder. Weens die
pad wat die Here met hom geloop het, het daar ook
gebeurtenisse in sy lewe plaasgevind. Toe Josef sy
droom aan sy broers bekend maak, het hy ’n groot
afkeer van hulle gekry. Ons lees ook dat sy broers
afgunstig op hom was. Sy pa het hom na sy broers
gestuur om te sien hoe dit met hulle gaan. Genesis
37:18: “Hulle het hom van ver af gesien en voor hy by
hulle gekom het, het hulle ooreengekom om hom dood
te maak.” Hier het dit gelyk of Josef finaal verloor het –
een teen 11. Wen was in sig vir die broers – ’n sekere
wen. Die uitslag moet net aan die pa gestuur word. Hy
sal húlle oorwinning moeilik verwerk.
Die broers het egter vergeet van dié Een wat die uitslag
bepaal. Nadat hierdie gebeurtenis vir Josef in die put
laat beland het, vind die volgende gebeurtenis in sy lewe
plaas. Dit lyk na nog ’n oorwinning vir die broers. Dit wil
voorkom asof hulle nou ’n beroepswedstryd speel, want
hulle eis betaling vir sy liggaam, om hierdie jongste
broer finaal te laat verloor. Min het die broers hulle
gesteur aan die ewige Skeidsregter wat hierdie vuilspel
teenoor een van sy kinders waargeneem het.
Die wedstryd tussen Josef en sy broers wat nog lank nie
verby nie. Hy beland in die huishouding van Potifar en in
Genesis 39:2 lees ons: “Die Here was by Josef en dit
het baie goed gegaan met hom.” Dit wil voorkom asof
halftyd aangebreek het in die lewe van Josef. Na die
angs en benoudheid van die put en die woon in ’n
vreemde land, lees ons in Genesis 39:3 dat die Here by
Josef is en dat die Here alles wat Josef aanpak, laat
slaag. Hier wil dit voorkom asof die oorwinning vir Josef
in sig is.
Ten spyte van alles wat hy moes prysgee tydens hierdie
gebeurtenis kom daar ’n tweede gebeurtenis in sy lewe
wat hom finaal van oorwinning wil beroof. Potifar se vrou
wil hê dat Josef by haar moet kom slaap en Josef se
antwoord is: “Hoe kan ek so ’n verkeerde ding doen? Ek
sal mos teen God sondig” (Gen 39:9b). Josef kies om
God te gehoorsaam. Hy word in die tronk gesit en ons
lees: “Terwyl Josef in die tronk was, was die Here by
augustus augustus augustus 2004
2004
hom” (Gen 39:20-21). Nadat God die droom van Farao
aan Josef bekend gemaak het, kry Josef ’n aanstelling
in die koning se paleis. Josef is oor die hele Egipte
aangestel.
Die broers wat gedink het dat hulle die wedstryd gewen
voordat die eindfluitjie geblaas het, gee nou die oorsaak
van hulle “verloor” aan iemand anders (Gen 42:28b).
Hulle was radeloos, en doodgeskrik sê hulle vir mekaar:
“Wat het God ons nou aangedoen?” Aan die einde van
hierdie wedstryd moes die broers ’n paar keer bevrees
hardloop tussen Egipte en waar hulle pa woon. Hulle het
seker gehoop die eindfluitjie blaas.
God se tyd van die wedstryd was nog nie verby nie. In
Genesis 45:1-8 lees ons dat Josef baie beskeie is met
die oorwinning wat God aan hom gee. Vers 5: “Maar
julle moet nou nie sleg voel of bang wees omdat julle my
verkoop het nie, want God het my voor julle uitgestuur
om lewens te red.” Vers 8: “Dis nie julle wat my hierheen
gestuur het nie, maar God.”
In elke gebeurtenis in jou en my lewe is die Gees van
God teenwoordig in die lewe van sy kind. Hy wil geken
en geëer word vir elke oorwinning en verloor in jou en
my lewe. Vir Hom is wen en verloor in ons daaglikse
lewe nie van groter belang as dat Hy ons skaaf en skuur
en ons as gebarste erdekruike wil vorm om in sy diens
te staan nie. Hy moet verheerlik word in elke wen en
verloor in ons lewens. Hy weet hoe swak ons is en Hy
wil juis ons gebruik wanneer ons nederig voor Hom kom
buig.
Wanneer ons verloor, moet ons weer kan opstaan, want
in Hom is ons meer as oorwinnaars. Hy het reeds alles
vir ons oorwin aan die kruis. Ons moet deelneem aan
die ewige wedloop, ons oog nie gerig op die ander span
of ander atlete nie, ons oog moet gerig wees op Jesus.
Hoe meer toegewyd ons deelneem aan hierdie wedloop,
hoe meer nederig moet ons word. Johannes 13:12:
“Verstaan julle wat Ek vir julle gedoen het.” Vers 14: “As
ek wat julle Here en julle Leermeester is, dan julle voete
gewas het, behoort julle ook mekaar se voete te was.”
Vers 17: “Julle weet dit nou, gelukkig is julle as julle dit
ook doen.”
- Jan en Cielie van Vuuren is lidmate van die Geref. Kerk George
Die Die Kerkblad Kerkblad - - 17
17

Ds. Piet Fanoy
Wanneer aan gebed en sport
gedink word, kom daar seker
maklik in die gedagte die
prentjie na vore van ’n span wat in ’n
kringetjie bymekaarkom voor ’n
wedstryd. Daar waar hulle dan onder
andere ’n gebed doen. Dit is beslis
nie al waartoe die saak van die rol of
plek van gebed in sport vir die artikel
beperk sal word nie. Daar sal (nie
noodwendig streng wetenskaplik nie)
in die breë gekyk word na of daar in
sport in die geheel wel plek vir gebed
is. Daarom sal daar vooraf gekyk
word na wat presies gebed is, wat
sport is en daarna of daar in sport
wel plek vir gebed is.
Die skrywer is bekend daarmee dat
sportsoorte soos boks wel ernstig as
sportsoort deur persone, veral
Christene, bevraagteken word. Die
doel van hierdie artikel is nie om
uitsprake daaroor te maak of kategorieë
van sport daar te stel nie. Die
doel is om in die algemeen gedagtes
oor gebed in sport deur te gee.
Gebed
Om te mag en kan bid, is ’n voorreg
wat elke kind van God het om voor
Hom te mag nader en met Hom in
gesprek te kan tree. Dit enkel en
alleen op grond van die verlossing in
en deur Jesus Christus. Daarby is
daar talle plekke in die Bybel waar
ons as Christene aangespoor word
om erns te maak met gebed. Hier
kan gedink word aan Jesus se
onderrig oor gebed in Matteus 6:5
e.v.; 1 Tessalonisense 5:17 waar ons
opgeroep word om gedurig te bid;
Jakobus 5:16 waar Jakobus onder
leiding van die Gees leer dat ons vir
mekaar moet bid en dat “die gebed
van ’n gelowige ’n kragtige uitwerking
het”; en Filippense 4:6 waar geleer
word dat gelowiges in alles hulle
“begeertes deur gebed en smeking
en met danksegging aan God”
bekend mag maak.
Gebed in sport ... dit mag
en moet!
Gebed is daarom, of liewer, gebed
behoort daarom wesentlik deel van
elke gelowige se lewe te wees.
Daarby leer ons uit die Woord en so
word dit saamgevat in die Heidelbergse
Kategismus Sondag 45, vraag en
antwoord 116 dat dit die belangrikste
deel van ons lewe in dankbaarheid
voor die Here is. Gebed weerspieël
daarom ’n kind van die Here se diepe
verhouding met sy/haar Skepper en
Here.
Gebed mag egter nie gesien word as
instrument om God se arm te draai of
om iets van Hom af te forseer nie.
Daarom leer die Heidelbergse
Kategismus in Sondag 45, vraag en
antwoord 117 dat in gebed God van
harte aangeroep moet word vir alles
waartoe Hy ons beveel het. Daartoe
is dit belangrik dat die bidder sy/haar
nood en behoefte sal ken (’n besef
van afhanklikheid sal hê) en dan sal
besef dat gebede verhoor sal word
binne die raamwerk van God se wil vir
ons lewens. Dit hoewel die mens
daarvan niks verdien nie.
Sport
Om enige sport te kan beoefen, dit
geld spansport of ’n sport waar op
individuele vlak meegeding word, het
die persoon bepaalde talente nodig.
In die lig van die gelykenis van die
talente (muntstukke) (Matt 25), kan
daar ook beredeneer word dat daar
verskillende vlakke van deelname kan
wees. Dié met die meeste talente sal
veel hoër hoogtes in sport kan bereik
as dié met een of twee talente.
Daarom moet sport gesien word as
die volle spektrum: van laagste tot
hoogste vlak van deelname.
Sport word meestal gekenmerk deur
’n vorm van kompetisie. Die een span
berei voor om die ander te oorwin of
’n atleet om ander die loef af te
steek. Die hele gedagte gaan daaroor
dat gewen wil of selfs moet word.
Niemand gaan baie moeite doen net
om te verloor nie. Bybels word daar
ook gepraat van die wengedagte
(vergelyk 2 Tim 2:5). Daarom is daar
sekerlik niks met die idee van wen
verkeerd nie. Belangrik: die reëls
behoort dan wel gehoorsaam te
word.
Die Bybel leer dat alles wat ons doen,
ons asof vir die Here moet doen. In 1
Korintiërs 10:31 wys Paulus dit uit:
“Of julle eet of drink of wat julle ook
al doen, doen alles tot eer van die
Here” (my beklemtoning – PF). Dit sal
daarom ook van die deelname aan
sport behoort te geld.
Daarby is sport (waar dit reg en, kan
maar gewaag word om te sê wetenskaplik,
beoefen word en die vermoë
van die liggaam in gedagte gehou
word) ’n praktiese manier om die
tempel van God (die liggaam) in
stand gehou en te versorg. Die
spreekwoord sê dan verder “’n
gesonde liggaam huisves ’n gesonde
gees”. Die liggaam word onder
andere deur deelname aan sport
gesond gehou.
Sport het inderdaad in die lewe van
die oorgrote getal mense ’n baie
belangrike plek ingeneem. Dit is
vandag op groot skaal ’n manier
waarop baie mense ’n inkomste
verdien en dit speel ’n groot rol in die
vermaak van mense. Finansieel het
dit in die hedendaagse samelewing
en in lande se ekonomie ’n kardinale
rol begin inneem.
Dit is bekend dat talle Christene aan
sport deelneem en daarom behoort
hulle daarin tog ook getuies tot eer
van God te wees. Dit word alreeds
gesien en gehoor by sportmanne en -
vroue wat byvoorbeeld weier om op
Sondae aan sportsoorte deel te
neem. Dit meestal met groot opofferings
(en verliese) wat daarmee
gepaard gaan.
18 18 - - D DDie
D Die
ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004

Gebed en sport
In die lig van Filippense 4: 6 wat leer
dat in alles die gelowige sy begeertes
aan God kan bekend maak en 1
Korintiërs 10:31 waar ons leer dat
alles tot eer van God gedoen moet
word, sou ons dadelik tot die gevolgtrekking
kon kom dat daar wel plek vir
gebed in sport is. Trouens, daar kan
sover gegaan word as om te sê: elke
gelowige behoort biddend aan sy of
haar sport deel te neem.
Ons kan die plek van gebed in sport
dalk in kort so weergee:
� Deur gebed word in sport aan God
erkenning gegee dat Hy die talente
gegee het om te kan deelneem.
� Die sukses al dan nie van deelname
rus in die hand van die Here.
� Elke deelnemer, of hy/sy dit nou
erken of nie, is van die Here afhanklik
in sy/haar deelname.
� Die Here behoort die dank en
erkenning te kry vir die vermoë en
geleentheid om te kan deelneem.
� Daar moet met gebed berus word
in hoe die Here die uitslag van
deelname bepaal.
� Die Here gee die liggaamskragte
vir deelname aan enige sport.
Daar kan eintlik met beklemtoning
gesê word: elke kind van die Here
behoort nie aan sport deel te neem
sonder om in gebed daaroor en
daarin naby aan sy Gewer en Skepper
te leef nie. Dit is en bly op die einde
die Here wat alles moontlik maak om
te kan deelneem.
Dit is sekerlik belangrik om te beklemtoon
dat gebed nie gebruik mag
word bloot om alles nou maar in my
guns te laat verloop nie. Dit hoort nie
’n middel te word waardeur die Here
se arm gedraai word of Hy soort van
omgekoop word nie.
Daarom, as daar voor ’n wedstryd of
wedloop gebid word, behoort die
gebed daaruit te bestaan dat die
Here gedank word vir die geleentheid,
vir sy beskerming in die wedstryd en
dat alles tot sy eer sal verloop. Dit
dan wat beide spanne of alle deelnemers
betref. Elke kind van God is
immers daarop ingestel en voorbereid
dat sy wil sal geskied. Dit behoort die
ingesteldheid met deelname aan
augustus augustus augustus 2004 2004
2004
sport ook te wees.
Die waarde van gebed in sport
Enige gelowige wat al deelgeneem
het aan die Comrades-maraton, het
al seker die waarde van gebed tydens
die wedloop beleef. Daar waar die
kragte min word en hoop begin
vervaag, is dit wonderlik om te ervaar
hoe ’n gebed nuwe vuur in ’n mens
blaas, hoe gebed weer die fokus
regdraai en al die negatiewe uit die
gedagte haal.
As skeidsregter is dit vir die skrywer
nog altyd gerusstellend gewees om
voor ’n wedstryd die Here se hulp te
kan vra. Te vra vir helderheid van
verstand om regte beslissings te
maak en regverdig op te tree en te
help stry teen bevoordeling. Na so ’n
gebed beleef die skrywer rustigheid
en kalmte.
Dit kan sekerlik in elke sport vir elke
sportman en -vrou geld. As ’n mens
weet dat jy in die hand van die Here
is, gee dit tog gemoedsrus vir die
hele lewe. Gee dit die vermoë om
teen alle verwagtings en teenslae in,
nog te volhard. Dieselfde rol sou
gebed wat reg hanteer word, vir
deelname aan sport ook hê.
En watter wonderlike getuienis kan
daar tog nie wel van ’n individu of ’n
span uitgaan as die individu of span
voor sy/hulle deelname of daarna ’n
oomblik sou stil word voor die Here
nie? Dink maar hoe daar gepraat is
na die Springbokspan se gebed na
die oorwinning van die rugby-wêreldbeker
in 1995 op Ellispark. Nie
skaam wees om aan die Here
erkenning te gee in sport nie, kan
sekerlik nie verkeerd wees nie. Hy
verdien immers wel alle eer.
Ten slotte
God is die Gewer van alles en moet
as sodanig erken word. Sport kan nie
plaasvind sonder mense wat talente
daartoe van God ontvang het nie. Die
talente kom van Hom en Hy moet die
erkenning kry.
Elke mens, of hy/sy dit nou erken of
nie, is afhanklik van die Here. Dit geld
deelname aan sport tog dan ook.
Daarom pas gebed hierin om die
afhanklikheid van Hom te erken en
bely. Dit dan selfs in die openbaar.
Miskien doen gelowige sportvroue en
manne dit te min.
In die gewone lewe mag gebed nie
misbruik word nie, maar altyd gesien
word as voorreg. Daarom mag dit ook
in die sportwêreld nie misbruik word
nie. Dit mag nie ’n instrument word
waarmee iemand die Here wil
manipuleer vir eie gewin nie. Dan is
dit in die Bybelse sin nie meer ’n
gebed nie.
Gebed het, soos Jakobus leer, ’n
kragtige uitwerking. Dit kan daarom
ook in sport tot voordeel van die eer
van God en sy koninkryk gebruik
word. Dit mag net ’n middel word
waardeur ongerymdhede en omkopery
kragdadig teengewerk kan word.
Gebed in sport kan en moet gebruik
word sodat “Soli Deo Gloria” tot sy
reg kom. •
Ds. Piet Fanoy is predikant van die
Geref. Kerk Ontdekkers.
Sy e-posadres is fanoy@ontdekkers.org.za
Die Die Kerkblad Kerkblad - - 19
19

Elmari de Wet
Sportsielkunde in Bybelse
perspektief
Is daar plek vir die Bybel in sport? Is dit moontlik om sportsielkunde en die
Bybel met mekaar te versoen? Kan sportsielkundige ingryping aan die hand
van die Bybel geskied sonder om enige van die etiese reëls van die professie
te oortree, maar ook sonder om die Bybel te gebruik as ’n tipe van algemene
“geneesmiddel” om probleme soos angs en stres te oorkom? In antwoord op
hierdie vrae wil hierdie skrywer graag antwoord: Hoekom nie? Die Bybel verseker
die gelowige tog dat enigiets in en deur God moontlik is: “Vir die een wat
glo, kan alles” (Mark 9:23).
Deur die eeue heen reeds put deelnemers aan sport krag uit hulle geloof in
God. In die eerste plek bied oorgawe aan God se wil vir die gelowige die
sekere en vaste oortuiging dat wat ook al op die sportveld gebeur, deel is van
sy groot meesterplan. So ’n oorgawe bring vir die atleet met ’n wesenlike geloof
in God berusting en vrede in terme van beperkings ten opsigte van eie vermoëns.
Gepaardgaande daarmee is ook die motivering om sy/haar Godgegewe
talente ten volle uit te leef in die strewe na prestasie binne die perke van Christelike
beginsels. ’n Sprekende en alombekende voorbeeld hiervan kan gevind
word in die Olimpiese atleet Eric Liddell, wat met die Spele in Parys in 1924 die
wêreld verstom het met nie net sy uitsonderlike prestasies in atletiek nie, maar
ook sy vasberade, onwrikbare maar ook vreugdevolle geloof en toewyding
aan sy God.
Die rol wat sportsielkunde in die moderne samelewing kan speel
In die Suid-Afrikaanse konteks word sport gesien as ’n wesenlike aspek van
die samelewing, in so ’n mate dat ’n onlangse verslag oor sport deur die
Departement van Sport en Ontspanning beweer dat Suid Afrikaners “nie aparte
sport- en sosiale wesens is nie”. Hoe na so ’n stelling aan die waarheid mag
wees, is ’n ope vraag. Wat wel waar is, is dat die sosiale aard van sport in ag
geneem moet word wanneer sportsielkunde onder die vergrootglas geplaas
word.
Dit is belangrik om bewus te wees daarvan dat die skeidslyn tussen sosiale en
sportsielkunde in sekere opsigte baie fyn is, aangesien die twee dissiplines
verskeie temas deel wat ’n integrale gedeelte van albei areas is, byvoorbeeld
kulturele en rasseverskille, groepsamehang, asook stres en streshantering.
Die sosiale sielkundige poog om ’n wetenskaplike studie te maak van die aard,
redes en oorsake van denke, emosies en gedrag in sosiale situasies. In dieselfde
trant definieer Wann (1997) sportsielkunde as die hoofsaaklik wetenskaplike
studie van gedrag, emosies en bewussynsreaksies van beide deelnemers en
ondersteuners binne sportverband, met die uiteindelike doel om nie net die
sielkundige en liggaamlike welstand van deelnemers te verbeter, maar ook ’n
positiewe effek op deelname tot gevolg te hê.
Anshel (1997) benadruk dat dit toenemend duidelik word dat die veld van
sportsielkunde aanvaar moet word as ’n wetenskap, daarin dat dit die studie
behels van menslike gedrag in die konteks van deelname en gedrag (prestasie)
binne die sportomgewing. Ter aansluiting hierby stel Rainsford (2002) voor dat
dit van groot belang is om ’n geheel-benadering tot sportdeelname in te neem.
Dit sou onder andere behels dat faktore soos die agtergrond, identiteit en
waardesisteme (bv. religieuse waardes) van die deelnemer in aanmerking
geneem moet word. In die Suid-Afrikaanse konteks van verandering en transformasie
binne alle areas van die gemeenskap is dit veral belangrik vir die sport-
sielkunde om op hoogte te bly van verwikkelinge
in die gebied van sport, en
om kennis te dra van hoe dit dan ervaar
word deur individuele deelnemers
aan sport.
Dit is ongelukkig waar dat die positiewe
rol wat sportsielkunde in staat is
om te speel in die Suid Afrikaanse
sportgemeenskap tot onlangs toe nog
laag waardeer en selfs onderwaardeer
was. Die situasie is besig om vinnig te
verander soos wat deelnemers, afrigters
en sportinstansies begin insien tot
watter mate sportsielkunde ’n waardevolle
bydrae kan maak in verband met
verstandelike voorbereiding vir alle
aspekte van sport. Navorsing toon dat
deelnemers met wyer ontwikkeling in
nie-sportareas inderwaarheid beter
prestasievlakke in sport behaal. Nadruk
word ook gelê daarop dat die
sportsielkunde huidige gesprekke, tradisies
en waardes moet ondersoek
deur die aanmoediging van selfondersoek
en morele oorweging van die dilemmas
inherent in sport. Die doel
moet wees om vas te stel in watter
mate die sosiale formasie van sport
verbeter kan word, dit meer demokraties,
meer sosiaal regverdig en meer
menslik gemaak kan word. Vir die
Christensportsielkundige is die Bybel
meesal die riglyn waarvolgens so ’n
ondersoek gedoen moet word.
Vaardighede waaraan die
sportsielkundige moet voldoen
“Die Here my God het my geleer om
die regte woorde te gebruik sodat ek
dié wat moeg is, kan moed inpraat.
Elke môre laat Hy my opnuut weer
luister, Hy laat my luister soos ’n leerling
moet luister” (Jes 50:4).
Die persoonlike dimensie van die
sportsielkundige ontmoeting, gebaseer
op die Woord, behels om die tradisionele
rol wat slegs sekere aspekte
ondervang het, te vergroot. Die rol van
die sportsielkundige is om die ontwikkeling
van ’n deelnemer deur bera-
20 20 - - D DDie
D Die
ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004

ding, begeleiding en ondersteuning binne ’n bepaalde konteks
(Bybelse beginsels) te bewerkstellig. Die sportsielkundige
se rol as mentor hoort tot so ’n mate ontwikkel te
word dat hy/sy die deelnemers leiding kan bied rakende
aspekte van geestelike, sielkundige, emosionele, fisiese
en ander lewensvaardighede, veral waar daar wesenlike
leemtes en behoeftes mag wees by individuele deelnemers,
asook binne spanverband. ’n Verhouding gebou op
wedersydse respek tussen die sportsielkundige en die
deelnemer, maar ook tussen die sportsielkundige en die
afrigter, is nodig vir ’n suksesvolle ingryping.
In Matteus 12:24 maan Jesus dat dwaling die gevolg van
onkunde van die Skrif is. Dit is uiteraard gebiedend dat ’n
sportsielkundige wat die Bybel betrek by ontmoetings ’n
aanhoudende en intensiewe studie daarvan moet doen
om getrou aan die Woord te kan bly. Lukrake stellings en
tekste wat buite verband aangehaal word is eties absoluut
onaanvaarbaar, aangesien dit uiteindelik meer kwaad as
goed tot gevolg kan hê.
augustus augustus augustus 2004
2004
Sportsielkunde en die Bybel
Dit is waar dat godsdiens en dan veral die Bybel merendeels
geïgnoreer of verswyg word op die gebied van sportsielkunde.
Tog is dit interessant dat navorsing aandui dat
spesifieke aspekte van geloof saamhang met psigologiese
welstand. Sommige persone skryf sukses of mislukking
toe aan eksterne, onstabiele en onbeheerbare faktore, terwyl
ander dit beskou as die gevolg van interne, stabiele en
beheerbare faktore. Hierdie laaste toeskrywingstyl word
in die sportsielkunde positief gekoppel aan vlakke van
innerlike motivering. Dit is die sportsielkundige se taak om
die deelnemer te begelei op die pad na innerlike motivering,
en ’n daarmee gepaardgaande gesonde toeskrywingstyl.
Allport (1954) se model van innerlike en uiterlike geloofsoriëntering
(toeskrywingstyle) behels samestellings van
geloof, motivering en oriëntering, met onderskeiding tussen
individue op grond van denke. Die innerlike oriëntering beskryf
individue wat hoofsaaklik gemotiveer word deur hul
geloof, en dan ook hulle godsdienstige waardes aktief uitleef.
Innerlike geloof word ook geassosieer met ’n hoër
graad van toeskrywings gebaseer op geloof in God. Kontrasterend
word die uiterlike oriëntering beskryf as gekarakteriseer
deur die gebruik van godsdiens vir eie voordeel,
soos byvoorbeeld vir sosiale beloning in die vorm van status
en selfregverdiging.
Studies toon dat dat daar ’n negatiewe verband tussen die
uiterlike oriëntering en sielkundige welstand is. Dit behels
faktore soos vryheid van angs en skuldgevoel, persoonlike
vaardigheid en beheer, asook onbevoordeeldheid en buigbaarheid
in menseverhoudings. Die innerlike oriëntering
daarteenoor toon ’n positiewe assosiasie met laasgenoemde
faktore, gebaseer op die wete dat ’n kind van God
nie ’n gees van vrees ontvang het nie, maar een wat ons
vul met “krag, en liefde en selfbeheersing” (2 Tim 1:7).
Navorsing toon verder dat ’n negatiewe assosiasie gevind
kan word tussen wesenlike geloof aan die een kant, en
negatiewe stres, angstigheid en simptome van depressie
aan die ander kant. Laasgenoemde faktore het gewoonlik
verminderde sielkundige en liggaamlike funksionering asook
verminderde prestasie tot gevolg. Dit kan dus selfs
die mees toegewyde individu in so ’n mate kniehalter dat
optimale prestasie onmoontlik raak.
Daarteenoor het die deelnemer wat deeglik voorberei is,
en gewapen is met die innerlike motivering opgesluit in
die woorde “ek is tot alles in staat deur Hom wat my krag
gee” (Fil 4:13) die wonderlike gerusstelling dat wat ook al
op die sportveld gebeur, binne die perke van eie hanteringsvermoë
sal geskied. En dat alles gebeur met die uiteindelike
oorkoepelende doelstelling van elke Christen wat sport
beoefen, soos verwoord deur Paulus: “Ek span my in om
by die wenstreep te kom, sodat ek die hemelse prys kan
behaal waartoe God my geroep het in Jesus Christus” (Fil
3:14).
Is sportsielkunde en die Bybel versoenbaar? Hoekom nie?
Die oortuiging is dus dat sportsielkunde aan die hand van
die Bybel tot die voordeel van sport en deelnemers aan
sport kan strek. Dit kan selfs meehelp dat sport en die
talente daartoe (wat van God ontvang is) tot sy eer alleen
gebruik sal word. •
Elmari de Wet is ’n sportsielkundige wat tans hoofsaaklik met
kinders werk. Haar e-posadres is eldewet@ananzi.co.za
Die Die Kerkblad Kerkblad - - 21
21

Die antieke Olimpiese Spele
Die Olimpiese vlam is aangesteek en by sportgeesdriftiges
regoor die wêreld laai die opwinding op ... só gebeur dit
elke vier jaar sedert die Spele van die Oudheid in 1896
heringestel is (behalwe tydens die Wêreldoorloë). Loop
saam terug in die tyd om die oerbegin te ontdek van die
grootste sportgebeurtenis van almal ...
Of jy nou wen of nie, die wedren
waaraan jy op jou skool se
sportdag deelneem, is iets wat
meer as 2 500 jaar gelede in Griekeland
begin het. Fisieke gesondheid was
uiters belangrik vir die ou Grieke. Burgers
is aangemoedig om aan sport deel
te neem omdat dit hulle flink, fiks en
strydvaardig gehou het. Boonop het
hulle geglo dat mededinging die geeste
van die afgestorwenes behaag, en
sportbyeenkomste is dus ter ere van
die gode gehou. Daar was verskeie byeenkomste
waaraan Griekse atlete kon
deelneem. Die meeste was klein en
plaaslik, maar vier nasionale feeste –
die Pythiese, Ismiese, Nemeïese en
Olimpiese Spele – het nie net atlete
nie maar duisende toeskouers vanuit
elke uithoek van die Griekse wêreld gelok.
Die Olimpiese Spele was die heel
belangrikste – en is ter ere van Zeus,
die heerser van die gode, gehou.
Die titel Vader van die Olimpiese Spele
word aan verskeie geskiedkundige figure
toegedig. Volgens een mite het ko-
ning Iphitos die orakel van Delphi besoek
vir raad om te keer dat die Grieke
mekaar uitwis. In die ou Griekeland was
daar naamlik geen verenigde nasie nie,
maar ’n versameling stadstate, wat elk
uit ’n dorp of stad en sy omringende
dorpies en plaasgrond bestaan het. Die
stadstate was bitter jaloers op mekaar
en het dikwels teen mekaar oorlog gemaak.
Die gedurige gevegte, gekoppel
met die pes, het gedreig om die nasie
te vernietig. Die orakel, só lui die verhaal,
het koning Iphitos beveel om die
Olimpiese Spele te organiseer. Vir ’n
tydperk van een maand moes alle vyandelikhede
gestaak word sodat mense
veilig oor die state na Olimpia in Suidwes-Griekeland
en weer terug kon reis.
Die Olimpia van die Oudheid was nie ’n
dorp of stad nie, maar slegs ’n heiligdom
in ’n vallei, met geboue wat in verband
gestaan het met sport en die verering
van die gode.
Die staking van geweld, wat ook ’n opskorting
van die teregstelling van misdadigers
ingesluit het, was vervat in ’n hei-
Drie vlamdraers dra die Olimpiese vlam oor na ’n reuse kookpot gedurende
die openingseremonie van die 1988-Spele in Seoul, Suid-Korea. Elke
Olimpiese jaar steek amptenare die vlam aan van die strale van die son in
Olimpia, Griekeland, die oorspronklike plek van die Olimpiese Spele. Verskeie
hardlopers dra dan die vlam na die plek van die nuwe Spele.
(Bron: MSN Encarta)
lige wapenstilstand wat die “‘ekecheiria”
genoem is. In die meer as 1 000
jaar wat die antieke Olimpiese Spele
bestaan het, is die wapenstilstand slegs
twee of drie keer verbreek.
Die Spele het die eerste keer in 776
vC plaasgevind en daarna elke vier jaar.
Nie-Grieke, vroue, slawe, misdadigers
en lede van stadstate wat die wapenstilstand
verbreek het, is verbied om deel
te neem. Vroue is nie eens as toeskouers
toegelaat nie en kon met die
dood gestraf word as hulle die Spele
probeer bywoon het. Die rede vir hierdie
verbod is nie duidelik nie – vroue is immers
by ander nasionale sportbyeenkomste
verwelkom.
Op die openingsdag is ’n plegtigheid
gehou waar die deelnemers gebede opgesê,
offers aan Zeus gebring en plegtig
belowe het om nie te kul nie. Dit is deur
vyf dae van sport gevolg.
Die enigste nommers by die eerste 17
Olimpiese Spele was wedlope. Die
vroegste wedlope was op ’n reguit baan
net oor die 190 meter lank. Later is
langer wedlope by die program gevoeg.
Die deelnemers het op en af op die
baan gehardloop pleks van in die rondte
soos deesdae. Ons weet nie hoe vinnig
die ou Grieke gehardloop het nie,
want hulle het nie tyd gehou nie. Daar
was immers nie geskikte meetinstrumente
nie en al wat werklik saak gemaak
het, was om eerste te eindig.
Twee nuwe kompetisies het met die
18 de Olimpiese Spele bygekom: stoei
en die vyfkamp. Daar was twee soorte
stoei: regop-stoei, waar die deelnemer
sy teenstander drie keer moes ondergooi,
en grond-stoei, waar die geveg
moes aanhou totdat een oorgee. Die
vyfkamp het uit vyf nommers bestaan
— wedloop, stoei, verspring, diskusgooi
en spiesgooi – en die doel was om die
beste veelsydige sportman te vind.
Die Griekse verspringer het met loodgewigte
in sy hande gespring vir balans
terwyl hy deur die lug trek. Twee verstommende
verspring-prestasies is
aangeteken: 16,28 m en 15,39 m. Dié
kon egter onmoontlik met een sprong
22 22 - - D DDie
D Die
ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004

opgestel gewees het en dit was stellig
’n kombinasie van spronge, maar presies
hoeveel weet ons nie.
Diskusgooi is glo ’n ontwikkeling van die
Steentydse gebruik om vyande met plat
klippe te peper. Die eerste diskusse wat
by die Olimpiese Spele gegooi is, was
van klip, maar later is brons gebruik.
Hulle het baie in grootte en gewig verskil.
Die Griekse spiesgooi is soortgelyk
aan die moderne sport. Die spies was
net minder as twee meter lank en het
sowat ’n halwe kilogram geweeg.
Boks het met die 23 ste Spele bygekom.
Eers is die boksers se hande met leerrieme
verbind, maar later het spesiale
bokshandskoene in gebruik gekom.
Boksgevegte het ure lank aangehou totdat
een bokser bewusteloos was of oorgegee
het. ’n Bokser het dus sy meeste
houe na die kop van sy teenstander
gemik. ’n Wrede kompetisie wat die
pankration genoem is – ’n soort kombinasie
van stoei en boks – is met die
33 ste Spele ingestel. Dit was ’n wrede
sport waarin alles toegelaat is behalwe
byt en om jou teenstander se oë by te
kom. ’n Skeidsregter was met ’n slaanding
gereed om elkeen by te kom wat
kul. Ten spyte hiervan het deelnemers
soms gesterf.
Die eerste renne met strydwaens wat
deur perde getrek is, het by die 25 ste
Spele (680 vC) plaasgevind. Daar was
aparte nommers vir strydwaens met
twee en vier perde. Hulle moes 12 keer
rondom twee pale jaag. Tot 40 waens
kon aan ’n ren deelneem en daar was
baie ongelukke. Selfs in daardie jare is
op die deelnemers gewed. Later is perdewedrenne
(sonder strydwaens) ingestel.
Jokkies het hul perde bloots gery
en ook hier was ongelukke algemeen.
Wedlope is by die 65 ste Olimpiese Spele
aangevul met spesiale renne vir krygsmanne
wat met hul helms en skilde gehardloop
het. Hulle moes ook oor touhekkies
spring.
Op die laaste dag van die Spele is die
wenners na die Tempel van Zeus om
dankie te sê vir hul oorwinnings. Hierna
was daar ’n prysuitdeling en feesmaal.
Die ideaal van die Olimpiese Spele was
dat atlete net die eer van deelname en
die glorie van oorwinning sou nastreef
en nie materiële wins nie. Gevolglik was
die enigste pryse wat uitgeloof is, kran-
augustus augustus augustus 2004
2004
Die 1996-Olimpiese Spele in Atlanta, Georgia, was die 100ste herdenking van die
eerste Olimpiese Spele. Bo is een voorbeeld van die herdenkingsgebeure toe
marseerders die nommer “100” op die veld van die Olimpiese stadion gevorm het.
Minder as 15 lande het deelgeneem aan die 1896-Spele in Atene, Griekeland, maar
teen 1996 het hierdie beweging gegroei tot atlete van 197 lande. (Bron: MSN Encarta)
se van olyfblare, palmtakke en dekorasies van wol. Tog het oorwinnings roem en
groot welvaart vir die oorwinnaars beteken, wat in hul stadstate as vermaardes
behandel is. Hulle is gewoonlik met geskenke oorlaai, het gratis etes vir die res
van hul lewe ontvang en is vrygestel van die betaling van belasting. Vir baie is
standbeelde opgerig.
Die Olimpiese Spele het voortgeduur ná die Romeinse verowering van Griekeland
in 146 vC. Maar van toe af het die fees sy godsdienstige betekenis verloor en die
deelnemers het ál meer begin kyk hoeveel munt hulle daaruit kon slaan. Uiteindelik,
in 394 nC, het keiser Theodosius alles stopgesit. Twee aardbewings het
daarna die geboue van Olimpia verwoes en ’n oorstroming het die bouvalle onder
’n dik laag slik en gruis begrawe.
Byna 1 500 jaar sou verbygaan voordat die Spele toegelaat sou word om te
herrys. In die vroeë 1890’s het ’n Fransman, ene baron Pierre de Coubertin,
begeester deur die ideale van die antieke Griekse atlete, voorgestel dat die
Spele heringestel word. Die Internasionale Olimpiese Komitee is in die lewe
geroep en die eerste moderne Olimpiese Spele het op 6 April 1896 in Atene,
Griekeland, begin. Soos in die Oudheid is die byeenkoms daarna elke vier jaar
gehou – buiten in die twee Wêreldoorloë (1916, 1940 en 1944). In die era van
die antieke Olimpiese Spele is gevegte ten tyde van die byeenkoms gestaak.
Jammer genoeg het net die teenoorgestelde in die moderne tyd gebeur.
(Ons Wonderlike Wêreld op CD, 2004 – Uit Huisgenoot se Jongspan)
� Die waaghalsige weduwee van Kallipateres was glad nie
afgeskrik deur die moontlikheid dat sy doodgemaak kon word nie.
Ofskoon dit vir vroue verbode was, het sy by die 94 ste Spele opgedaag,
vermom as haar seun se afrigter. Maar toe hy ’n nommer wen, was sy
so oorstelp van vreugde dat sy oor die versperring na die atlete
gespring het. En net daar verraai sy toe haarself. Dit was slegs omdat
haar pa, broers en seuns almal die een of ander tyd Olimpiese kampioene
was dat daar besluit is om haar nie tereg te stel nie. Hierna is
afrigters verplig om die hele tyd gedurende Spele nakend te wees – en
deelnemers ook!
Die Die Kerkblad Kerkblad - - 23
23

Paul de Bruyn
Die jong
Afrikaanssprekende man
moet weer sy doel ontdek
Die tradisionele beelde en simbole wat manlikheid
voorgestel het, verander daagliks as gevolg van groot
verskuiwings in die gemeenskap (bv. die industriële,
seksuele, tegnologiese revolusies). Verder leef ons ook in ’n
radikaal veranderende wêreld. Idees, standpunte en wêreldvisies
verander oornag.
Hierdie omstandighede het mans laat begin twyfel oor wat
ware manlikheid behels. Daar is aan mans gesê dat hulle
“too macho, too insensitive, too aggressive, too obsessed
with sex, too lost to lead, too dead to feel” is. ’n Verdere
probleem wat die man tussen 30 en 40 in die gesig staar, is
die fisiologiese en psigologiese veranderings wat in sy liggaam
plaasvind. Onlangse navorsing het aangetoon dat die sogenaamde
”menopouse” wat by vroue voorkom in ’n soortgelyke
vorm indien nie identiese nie ook by mans plaasvind.
Dit is noodsaaklik dat mans hulle doel in die gesin, kerk en
samelewing sal herontdek, sodat daar weer ’n generasie
gekweek kan word wat hulle identiteit (mense wat gekenmerk
word deur hulle unieke persoonlikhede) en dissipline (mense
wat onderdanig is aan gesag) van besondere waarde ag.
Beskouinge vanuit die Psigologie en Sosiologie
Die Psigologie – Volgens die Psigologie (Sielkunde) is die
mens in sy vroeë volwasse fase vanaf die ouderdom 20-40
en in sy middeljarige fase vanaf die ouderdom 40-60. Die
ouderdom 30-40, waarna daar in besonder in hierdie artikel
gekyk word, kan as ’n oorgangsfase beskou word. Dit is ’n
tydperk hierdie waarin mans vanaf die vroeë volwasse fase
oorbeweeg na die middeljarige fase.
Wanneer mans in hul oorgangsfase inbeweeg, kan hulle iets
van ’n middeljare-trauma beleef. Dit is ’n tyd hierdie waarin
die man se ouderdom (sy spierkrag is nie meer wat dit was
nie, hy word grys), sy beroep (jongmense dreig om hom uit
sy beroep te werk), sy gesin (hy voel dat sy gesin te veel van
hom verwag) en sy godsdiens (geloofsisteme en waardes
evalueer hy krities) van sy grootste vyande word.
Verder is die oorgangsfase ook ’n tydperk waarin mans lewenstrukture
(huis, werk, kerk) vestig wat meer stabiel is.
Lewenstake word met meer toegewydheid aangepak, en
mentors kan ’n groot rol in die individu se lewe speel. Volgens
statistiek is die meeste mans wat in hul oorgangsfase verkeer,
ook reeds ouers. Dit is dus belangrik dat mans moet besef
dat hulle ’n groot invloed op hul kinders se emosionele,
sosiale en intellektuele ontwikkeling in hierdie oorgangsfase
het. Die teenwoordigheid van pa’s by hul kinders het beide
kort- en langtermynvoordele (stabiliteit, veiligheid, rigting en
sekerheid word gevorm).
Die Sosiologie – Sosioloë meen dat die grootste uitdagings
waarvoor die moderne man in sy huwelik te staan gaan
kom die voorneme tot ’n vaste verbintenis, wedersydse vertroue,
wedersydse positiewe waardering en veral oop kommunikasie
is.
Die dubbelinkomste-gesin is ’n verskynsel wat al hoe meer
algemeen na vore kom. Dit het tot gevolg dat mans en
vrouens in die moderne samelewing veelvuldige sosiale rolle
het om te vervul en daarby word hulle ook gelyk geag in alle
opsigte.
Die dubbelinkomste-gesin het tot gevolg dat die organisasie
van huishoudelike aktiwiteite van besondere belang is. Mans
moet toesien dat die balans gehandhaaf word tussen werk
en tyd saam met die gesin. Te veel tyd aan die een lei tot
verwaarlosing van die ander.
’n Verdere verantwoordelikheid wat die man in die gesin
het, is dat hy sy vrou emosioneel en finansieel (waar nodig)
moet ondersteun. Die man moet verder ook sy kinders
opvoed deur verbale kommunikasie sodat hulle kan weet
watter gedrag binne hul kultuur aanvaarbaar is en watter
Skrifbeginsels geld.
Skriftuurlike riglyne
Mans kan die volgende praktiese riglyne in die praktyk van
24 24 - - D DDie
D Die
ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004

hul lewens oorweeg:
� Die man en sy roeping teenoor God – In Kolossense
3:18 (vgl. ook Ef 5:23) is dit duidelik dat die man die
hoof van die huis is en sy vrou moet liefhê soos Christus
die kerk liefgehad het. In die amp van die gelowige moet
die man koning, priester en profeet van sy huis wees.
Koning – Koningskap beteken dat elke man moet regeer,
nie as diktator nie, maar met liefde soos Christus sy kerk
liefgehad het (Ef 5:25). ’n Koning is ook iemand wat leiding
gee. Hy is die padaanwyser of padvinder wanneer dit kom
by groot besluite wat geneem moet word. Die gevolg daarvan
is egter dat hy verantwoordelikheid moet aanvaar vir die
besluite wat hy neem. As koning moet die man ook die
inisiatief neem om vrede te maak wanneer daar rusie is of
was (Matt 5:23).
Priester – As priester moet elke man vir sy gesin voorbidding
doen (Jak 5:14). ’n Priester is ook iemand wat bereid is om
sy lewe vir sy geliefdes op te offer, soos Christus sy lewe vir
ons gegee het. Mans moet dus bereid wees om hulself te
verloën ter wille van hul gesin.
Profeet – As profeet moet mans hulle gesinne voorgaan in
die Woord van God om hulle sodoende te leer wie God is.
Hier speel voorbeeld ook ’n belangrike rol. Die beeld wat
vaders moet uitstraal, is dat hulle mans van God is (Matt
5:13-16). Huisgodsdiens gaan in die volgende paar jaar al
belangriker word, omdat kinders nie meer Bybelkunde as
vak by die meeste skole het nie.
As mans het ons dus die verantwoordelikheid om ons kinders
bloot te stel aan ’n goed beplande, sistematiese program
om hulle geestelik te onderrig.
Hierdie leierskap moet die man ook in sy alledaagse lewe
(by die werk, by ontspanning ens.) beoefen.
� Die man en sy huweliks– en gesinsverantwoordelikhede
– ’n Bekende skrywer sê dat baie vrouens sukkel om
met hulle mans te kommunikeer omdat hulle moet meeding
met die TV, die kinders en sy werk. Daar is vyf vlakke
van kommunikasie, en dit is belangrik dat mans meer
dikwels met hul vrouens op al vyf vlakke kommunikeer.
- Die laagste vlak is clichés soos: “Hallo!”, “Hoe gaan
dit”, “Mmm-hmmm,” ensovoorts.
- Die tweede vlak is die oordra van feite soos: “Ek
sien die bome begin bot”, of: “Jou ma is baie siek”,
ensovoorts.
- Op die derde vlak van kommunikasie word menings
uitgespreek. Dit is die vlak waarop baie egpare
versigtig is om te beweeg.
- Die vierde vlak van kommunikasie is die uitspreek
van gevoelens en begrip vir ’n ander een s’n. ’n
Voorbeeld hiervan is: “Ek voel jy bestee te min tyd
saam met die kinders”, ensovoorts.
- Die toppunt van susksesvolle kommunikasie is
wanneer al vier bogenoemde ’n basis vorm waarbinne
’n gevoel van veiligheid om behoeftes te deel,
augustus augustus augustus 2004
2004
gevorm word. Dit is met ander woorde die vlak waar
’n persoon die vrymoedigheid moet kan hê om te
sê: “Ek wil jou graag vashou”, ensovoorts.
Volgens statistiek bestee kinders in hul vormingsjare, wanneer
hulle ontvanklik is vir dit wat hulle ervaar, 37 sekondes
per dag saam met hul pa’s en 30 of meer uur per week
saam met kommersiële televisie. Dit is dus duidelik dat kinders
nie hulle waardes by hul pa’s kry nie maar deur die
media.
� Die man en sy werk – By jou werk moet elke handeling
en elke woord op so ’n manier deur jou geloof “gekleur”
wees dat God die eer daarvoor moet ontvang. Elke man
moet besef dat sy werk sy roeping is en dat hy dit moet
doen soos vir Christus en nie vir base nie (Kol 3:23-4:1)
Daar is egter perke, want ’n mens se werk is nie jou enigste
roeping nie. Die meeste mans tussen 30 en 40 het ook
gesinne. Daarom moet jy jou nie in die graf inwerk en sodoende
die kosbare tyd laat verbygaan wat jy eerder saam
met jou gesin kon deurbring/bestee nie.
’n Buitensporige materialisme van ouers word maklik deur
kinders aangeleer, en dit kan baie skade aanrig. Kinders
sien gou dat Pa 15 uur per dag werk om meer aardse goed
bymekaar te maak. So sien hulle waar hulle pa’s se ware
skat is (Matt 6:19-21).
� Die man en sy gebrokenheid en sonde – Na die sondeval
is die mens van nature sondig, en seksuele versoekings
is een van die gevolge van die sondeval. Daarom is dit
belangrik dat elke man ’n doelbewuste keuse moet maak
om nie aan sulke versoekings toe te gee nie. Die besluit
wat hy in daardie situasie neem, hang grootliks af van
die keuse wat hy al die vorige dag of maand gemaak
het.
Uit die Sielkunde is dit duidelik dat mans in hul oorgangsfase
mentors nodig het om hulle te begelei. Toerekeningsverhoudings
kan dus vir die man tussen 30 en 40 van besondere
waarde wees. Toerekeningsverhoudings bestaan uit twee,
drie of selfs vier mans wat mekaar die toestemming gee om
reguit of selfs indringende vrae te vra, mekaar te vermaan
en te bemoedig om sodoende teenoor mekaar verantwoording
te doen. Hierdie vrae moet vrae wees wat die sleutelareas
van ’n persoon se lewe dek.
Mans moet besef dat hulle ’n groot verantwoordelikheid het
om na te kom. Hulle moet ’n lewe leef wat die roeping van
God waardig is. Hulle moet daarna streef om mans te wees
wat naby God leef. Elke man moet sy vermoëns en gawes
wat God aan hom gegee het, gebruik, sy integriteit behou
en nie skaam wees oor sy godsdiens nie. Wanneer mans
weer besef watter belangrike rol hulle in die gesin, kerk en
samelewing te speel het, sal ons ’n generasie kan skep wat
identiteit en dissipline hoog ag en mans van hierdie ouderdom
se gesinne sal dan goed toegerus wees. •
- Paul (PJ) de Bruyn is ’n teologiese student wat vanjaar sy
meestersgraad behaal het. Sy selnommer is 082 865 0157.
Die Die Kerkblad Kerkblad - - 25
25

Henning Venter
Hierdie artikel sluit aan by die
artikel “Die rol van die ouer
in verbondsonderrig”,
geskryf deur ds. Chris Hatting
(Junie-uitgawe van Die Kerkblad).
Dié artikel wys daarop dat die
verbond met God vir ouers en
kinders ’n veilige hawe is teen die
aanslae van ’n sogenaamde
postmoderne tydgees.
Wat is die “postmoderne”
tydgees?
Postmodernisme kan die beste
beskryf word as ’n verandering in die
denkwyse van mense oor wat vir
hulle belangrik is.
So ’n dekade of wat gelede het
mense gedink dat hulle alles met hul
verstand kan verstaan en uitwerk.
Dit het egter nie meer antwoorde vir
die werklikheid gegee nie en daarom
het mense postmodernisties begin
dink.
Die postmoderne mens wil niks
meer weet van groot instellings en
strukture nie, maar is op homself
ingestel. Hy dink nie meer aan dit
wat die beste vir almal is nie, maar
dit wat vir homself die beste is. Vir
hom is daar nie ’n absolute waarheid
nie, want wie het die reg om te sê
wat nou eintlik waar, reg of verkeerd
is?
Wat in realiteit gebeur, is dat vaste
reëls en aanvaarde morele waardes
bevraagteken word. Dit het tot
gevolg dat mense al verder wegdryf
van die “tradisionele” lewenswyse,
veral dit wat deur die kerk en
Die gesin en die kerk ...
hoe kan ons mekaar
gelowiges voorgestaan word.
help?
Hoe beïnvloed dit die lewe en samestelling van die gesin?
Hierdie manier van dink en doen het ’n baie sterk invloed op die lewe en
samestelling van gesinne. Dink maar net hoe die rol van die vrou in samelewing
en huis verander het. Dubbelinkomste-gesinne is algemeen, wat
beteken dat vroue nie meer die tradisionele rol in die huis vervul nie. Al hoe
meer mans bevind hulself in ’n posisie waar hulle óf werkloos is óf vir hulself
moet werk, terwyl die vrou ’n meer bestendige en dikwels beter betaalde
werk het. Vroue is dikwels minder by die huis en mans al meer.
Wat nou gemaak met die tradisionele siening dat die man al die gesag het
en besluit wat gebeur omdat hy die geld inbring, terwyl die vrou moet sorg
dat die huis (nes) skoon en netjies is en dat die kinders versorg en op hul
plek is? Duidelik veroorsaak hierdie veranderinge groot verwarring in sekere
gesinne omdat hulle nie weet hoe om die verandering te hanteer nie.
Die tendens is dat mense al later in hul lewe begin trou (die gemiddelde
ouderdom waarop paartjies trou, het opgeskuif van 22 tot 29) en dat ouerskap
uitgestel of selfs afgestel word. ’n Verdere reaksie is dat gesinsvorme
verander. Al hoe meer paartjies kies om saam te bly, enkelouer- en hersaamgestelde
gesinne is algemeen, om nie eens te praat van saamblyverhoudings
tussen persone van dieselfde geslag nie.
Rofweg getel bestaan daar vandag tussen 30 en 40 vorme waar mense as
gesinne funksioneer.
Die kerk se gesinsbediening
� Hoe definieer die kerk die gesin? (Met kerk word bedoel die
plaaslike gemeente)
As die kerk praat van “gesin”, wie word bedoel? Is dit die tradisionele
kerngesin met Pa as broodwinner, Ma as huisversorger en kinders (eie of
aangenome) as voortsetting van die verbond? Die kerk het myns insiens
twee take wat die gesin betref. Aan die een kant het sy die taak om duidelik
uit te spel hoe God se instelling en roeping van die gesin uit die Bybel daar
uitsien. Aan die ander kant het sy die taak om die mens (gesin) in sy
omstandighede te bedien en begelei om volgens Bybelse beginsels te leef.
As die kerk dan as uitgangspunt van gesinsbediening die gesin op tradisionele
terme definieer (pa, ma en kinders), is dit moontlik dat groepe mense
wat as gesinne funksioneer (soos hierbo genoem), nie bedien gaan word
nie. Dikwels voel enkellopendes, enkelouers en persone wat in ander vorme
26 26 - - D DDie
D Die
ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004

as gesin funksioneer dat hulle nie deel vorm van ’n bediening wat op die
gesin toegespits word nie. Moet die kerk nie eerder gesinsbediening beskou
as die bediening van almal wat as gesin funksioneer nie? Dit sal bediening
aan byvoorbeeld enkelouer-gesinne, hersaamgestelde gesinne, kommunes
vir jongwerkendes of studente ensovoorts, insluit. Op hierdie manier is die
area van bediening baie wyer, en word verlorenes en afgedwaaldes ook
bedien.
Die kerk staan dus nie terug oor die Bybelse beginsels van gesin soos God
dit ingestel het nie (Gen 1-3), maar kry die geleentheid om verskillende
strukture van mense as gesin te bedien. Die doel is om gesonde gehoorsame
gesinne te versterk, maar ook om ongehoorsame verhoudings wat as
gesin funksioneer op hul sonde te wys en pastoraal tot bekering te begelei.
� Dinge om te doen
• Moenie net praat en skryf oor huisgodsdiens nie. Wys hoe! Die realiteit is
dat ouers (met al die wonderlike materiaal wat beskikbaar is) nie weet
hoe om regtig huisgodsdiens te hou nie.
• Skep geleenthede waar gesamentlike aanbidding in gesin- en kleingoep/
omgeegroep verband ingeoefen kan word. ’n Kursus oor huisgodsdiens
is goed, maar dit sou meer produktief wees indien gesinne saam in ’n
situasie is waar hulle die momente (liturgie) van huisgodsdiens kan
meemaak en ervaar (aanleer).
• Die erediens is in wese ’n voortsetting van wat in die gesinsaanbidding
gebeur. Gesinsbediening moet gesinne begelei om voorbeelde van die
kerk te wees (kerk in die kleine).
• Sien toe dat eredienste ruimte bied sodat alle vorme van gesinne
gesamentlik, met mekaar en met God in gesprek kan tree, tot sy eer.
• Reik byvoorbeeld as gemeente ’n verklaring uit waarin dit duidelik
gemaak word dat die gemeente hulle toespits om gesinsvriendelik te
wees en om alle vorme van gesinne geestelik en pastoraal te begelei
sodat hulle die doel sal bereik wat God met hulle het.
Die gesin se kerkbediening
Indien die gesin die “kerk in die kleine” is, het dit tog ’n belangrike rol te
speel in die “kerk in die grote”. Die gesindheid wat gesinslede openbaar in
hulle gesamentlike aanbidding van God het ’n baie direkte invloed op die
gesindheid van lidmate wanneer hulle God saam aanbid.
• Wanneer dit algemene praktyk vir gesinne is om oor hul geestelike
worstelinge en vreugdes te praat, sal dit oorspoel na die huisgesin van
Christus en sal ons Sondae dalk minder oor rugby en Sewende Laan
praat en meer oor wat God vandag vir ons gesê het, en hoe ek dit gaan
probeer toepas.
• As dit vir kinders ’n gewoonte is om oor en met God te praat, sal hulle die
ander kinders in die katkisasie klas aan die brand steek omdat hulle
geloofwaardig met God en sy Woord omgaan.
• Gesinne vir wie onderlinge verhoudings belangrik is omdat dit hulle
geestelik versterk, sal sensitief wees vir die verhoudinge in die gemeente
wat God oor hulle pad bring.
� Dinge om te doen
• Maak ’n verbintenis (“commitment”) as gesin om God saam te aanbid.
augustus augustus augustus 2004 2004
2004
Dit hoef nie noodwendig altyd
swaar en ernstig te wees nie.
Reël en beplan dit so dat julle
gesinsaanbidding Bybelstudie,
hartgesprekke, kuiertyd, lofprysing,
aanbidding en gesinsfeeste
insluit. Maak ’n slag ’n “inblynaweek”
waartydens julle as
gesin byvoorbeeld ’n Nuwe-
Testamentiese huttefees vier
(lees Deut 16:13-16).
• Evalueer as gesin al die dinge
wat julle by die kerk doen. Besluit
of julle genoegsaam betrokke is
sonder om julle gesinstyd af te
skeep.
As dit moontlik is, kies een of ’n
paar dinge wat julle as gesin in
die kerk kan doen, byvoorbeeld:
groet mense by die deure, laat
vreemdelinge welkom voel, neem
’n onbetrokke gesin aan en
versorg hulle geestelik.
As dit nie moontlik is om iets
saam te doen nie, maak seker
dat daar met gesinstyd geleentheid
is dat elkeen oor sy kerkbediening
kan praat.
• Skakel in by ’n Bybelstudie vir
gesinne waar die kinders omtrent
ewe oud is. Wees sensitief om
ook ander vorme van gesinne
deel te maak van so ’n groep.
Dit help om mekaar te ondersteun
en aan te spoor wanneer
die deelnemers agterkom dat
hulle grotendeels dieselfde
uitdagings het. Verder sorg dit
dat lidmate sensitief raak vir
uitdagings wat wel verskil.
• Wees positief oor jou kerk en ’n
geloofwaardige Christen ook en
veral in die huis.
In Matteus 18:20 beloof ons Here
Jesus: “Want waar twee of drie in
my Naam saam is, daar is Ek by
hulle.” Laat ons dan saam wees in
die Naam van die Drie-enige God
waar ons as gesin en kerk aanbid. •
Henning Venter is ’n teologiese student
wat vanjaar sy meestersgraad behaal
het. Sy selnommer is 072 373 1357.
Die Die Kerkblad Kerkblad - - 27
27

Koester jou vrou soos
Christus ons koester
Prof. Cassie Venter
Om getroud te wees is ’n groot voorreg. Die huwelik is
immers ’n plek van koestering; ’n plek van
geborgenheid. Die huwelik is ’n plek waar wonde verbind
word en salf aangesmeer word. Dit is ook ’n plek waar
ons saam buig oor die Bybel om antwoorde te soek. Dit is
ook ’n plek waar saam gebid word. Die huwelik is ook ’n
plek waar saam gelag word en by tye saam gehuil en getreur
word.
In hierdie artikel word nou veral gefokus op die man wat
sy vrou moet koester. In ’n verklarende Afrikaanse woordeboek
word gestel dat die woord koester die nuanses het
van oppas, verkwik, troetel en versorg. Miskien kan die begrip
koester die beste saamgevat word as geborgenheid bied, ’n
atmosfeer en ruimte skep van rustigheid waarin ’n vrou haarself
kan uitleef.
Koester haar – waarom?
In die bekende Efesiers 5:21-32 word beskryf hoe man
en vrou in die huwelik met mekaar moet saamleef. Aan die
man word opgedra dat hy sy vrou moet liefhe (vs 25). Dit is
opvallend dat die opdrag om lief te hê drie keer in Efesiers
5:21-32 herhaal word. In vers 25 word vir die tweede keer
gestel dat die man sy vrou moet liefhê soos Christus die
kerk, sy bruid, liefgehad het. In vers 32 word die man opgeroep
om sy vrou lief te hê soos hy homself liefhet.
Die uitdrukking wat hier vir liefhê gebruik word is dieselfde
wat in Johannes 3:16 gebruik word vir God se liefde: So lief
het God die wêreld gehad dat hy sy enigste Seun gegee
het. Hierdie liefde het as inhoud die daad van gee of oorgee.
So moet die man sy vrou liefhê:met totale oorgawe. Liefde
in oorgawe is die diepste grond om jou eie vrou te koester
en so aan haar geborgenheid te bied.
Dit is verder opvallend dat liefde en die koestering van
die man vir sy vrou in Efesiers 5 as opdrag gestel word. As
die Bybel oor ons huwelik praat, staan ons regte nie op die
voorgrond nie, nie by die rol van die man of die rol van die
vrou nie. Wie ’n sukses van die huwelik wil maak, moet
begin by die Bybelse verpligtinge, by die opdragte en nie by
eie regte nie. Die man het dus (soos die vrou op ’n ander
vlak) Bybels gesproke nie ’n ander keuse as om sy vrou te
koester en geborgenheid aan haar te bied nie.
Hierdie opdrag tot koestering van sy vrou sluit baie nou
aan by ’n sentrale behoefte in die lewe van ’n vrou. Sy wil
weet dat haar man haar – en haar alleen – tot sy vrou gekies
het. Bowenal wil sy weet dat hy finaal gekies het. Hierdie
opdrag aan die man om sy vrou te koester en lief te hê, is ’n
opdrag wat die man se diepste hartsgesindheid blootlê. Dit
is vir niemand moontlik – ook nie vir ’n man in die huwelik
nie – om slaafs of kunsmatig lief te hê nie. As liefde en
koestering nie opreg uit die hart kom nie, het dit geen inhoud
nie en is dit betekenisloos. ’n Vrou soek na ’n man se hart
in sy optrede, versorging en omgee.
Koester haar – hoe?
Efesiërs 5 stel meermale dat die man sy vrou moet liefhê
soos Christus die kerk, sy bruid, liefhet. Liefde word dan
konkreet uitgespel in die dade van voed en versorg, en nie
eerstens in ’n gevoel of blote emosie nie. Om jou vrou te
koester vra dus dade, harde werk, maar werk met die ryke
beloning van oorgawe en aanhanklikheid – die Bybel praat
van verkleefdheid – ook van die kant van ’n vrou.
Die wyse waarop hierdie koestering van die kant van die
man prakties kan plaasvind is so wyd soos die getroude
lewe self. Hier word slegs ’n paar genoem. ’n Klimaat van
geborgenheid kan geskep word deur ’n bepaalde opoffering
wat die man bereid is om te maak. Hy skep geborgenheid
nie net deur sy vrou by te staan as sy siek is nie, maar ook
deur in te stem om saam met haar te gaan om te help as sy
gou ’n paar inkopies moet gaan doen – al is hy stokflou na
werk die middag.
’n Sentrale element in ’n man se koestering van sy vrou
is om met haar te kommunikeer, maar dan bedoelde, luisterende,
empatiese kommunikasie. Om met oorgawe te luister
is per definisie reeds om ’n offer te bring, om eie “luister”
(heerlikheid) af te lê en geheel oor en oog vir haar te wees.
Luister stuur ’n boodskap uit van: ek sit my ander (belangrike)
dinge nou eers eenkant en luister na jou alleen. So ’n aksie
spel ook ’n daad van geborgenheid uit van die kant van die
man, iets van: ek wil jou as ’t ware toevou in my totale
aandag.
’n Belangrike aspek in die proses van koestering is ook
om groeigeleentheid te skep vir jou vrou. Hiermee bedoel
ek eerstens geloofsgroei. Bid byvoorbeeld saam met haar
en vir haar minstens een keer per dag. Bring in die gebed
haar (soms klein) vrese, haar behoeftes en vreugde voor
God. Geloofsgroei het ook op emosionele groei ’n positiewe
invloed. Help haar verder om te groei in die gebruik en verdieping
van die gawes wat God aan haar gegee het.
Koestering hou ook verband met die skep van ’n gesonde
atmosfeer van lighartigheid en humor, selfs van goedige –
nie krenkende nie – terg. Van hierdie soort humor moet
elke dag genoeg wees in die huwelik.
Laastens is ’n goeie vrou ook en veral ’n mens van die
Woord en van die woord. Sy leef uit die Woord en het behoefte
aan ’n waarderende woord wat opreg en konkreet
uitgespreek word. ’n Wonderlike vrou verdien koestering.
So word sy steeds wonderliker. •
28 28 - - D DDie
D Die
ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004

augustus augustus augustus 2004
2004
Op soek na ’n weg uit
Die huidige onmin in ons kerke oor
die wyse van nagmaalsviering en
die gebruik van nuwe psalmberymings
laat ernstige vrae oor Skrifgebruik binne
ons kerke ontstaan. Die vraag is: Word
ons kerkverband nie dalk deur fundamentalistiese
Skrifgebruik bedreig nie?
Van die vernaamste eienskappe van ’n
fundamentalistiese Skrifgebruik is:
• ’n Vergoddeliking van die Skrif (verbale
en meganiese inspirasie-teorieë)
• Die aanname dat daar in die Skrif
nie oneffenhede is nie
• Die a-historiese bestudering van
die Skrif
Binne die GKSA kom fundamentalisme
egter in ’n meer komplekse sin voor.
Baie klem word tereg in ons kerke geplaas
op die Goddelike gesag van die
Skrif. Die vraag is egter: Is ons nie dalk
geneig om te maklik ons eie interpretasie
van die Skrif tot die enigste waarheid
te verhef deurdat ons onkrities en
naïef met ons eie voorveronderstellings
omgaan nie?
Die fundamentalisme stel die menslike
interpretasie van die Skrif gelyk aan die
openbaring van God. ’n Objektiewe
toegang tot die oorspronklike bedoeling
van die Bybelse outeurs word as haalbaar
beskou, omdat die interpreteerder
gelei word deur die Heilige Gees. Die
fundamentalis besef nie dat sy eie voorveronderstellings
’n groot rol speel in
sy interpretasie nie. Die Bybel bevat
God se openbaring, maar die Bybel
moet geïnterpreteer word deur ’n sondige
mens wat ten dele ken.
Die gereformeerde teoloog Bavinck wys
tereg daarop dat die getuienis van die
Heilige Gees nie eensydig op die gesag
van die Skrif betrek kan word nie. Dit
gaan in die werk van die Heilige Gees
nie oor objektiewe leerstellings nie,
maar oor die bring van die gelowige tot
kindskap en aanvaarding van God.
fundamentalisme
Dr. Nico Vorster
Die gevolg van hierdie naïewe omgang met die Skrif is dat sommige gereformeerdes
met ’n rigiede waarheid-valsheidskema werk. Baie klem word op waarheid
gelê, dikwels ten koste van eenheid. Die gevolge is katastrofies. Fundamentalistiese
kerke is vanweë hulle oordrewe klem op waarheid geneig om geslote
en eksklusiewe gemeenskappe te word wat maklik in tradisionalisme verval.
Enige vernuwing word as ’n bedreiging vir die waarheid gesien. Die gevaar van
die fundamentalisme lê daarin dat dit sy eie teologiese interpretasies as direk
geïnspireerd deur die Gees beskou, terwyl opponerende sienings afgemaak
word as valsheid. Wanneer belangrike dogmas ter sprake kom, sien die fundamentalisme
geen ander opsie as om oor te gaan tot kerklike skeiding en nuwe
kerklike formasie nie. Hierdie tendens is duidelik waarneembaar in ons kerke.
Die vraag is: Hoe kan ons die Bybel op ’n meer verantwoordelike wyse hanteer?
Gebruik ’n verskeidenheid van metodes – Godsdienstige ekstremisme ontstaan
wanneer een metode van interpretasie as die enigste aanvaarbare metode
voorgehou word. Om ekstremisme te voorkom, moet ’n verskeidenheid van
metodes gebruik word. Die geldige momente in elke metode moet erken word,
maar die leemtes van elke metode moet ook verreken word. Sodoende kan
eensydighede vermy word en die geldigheid van teologiese gevolgtrekkings
beter gekontroleer word.
Eerlikheid oor voorveronderstellings – Enige verklaring van ’n teks sluit noodwendig
’n element van interpretasie in. Geen interpreteerder is in staat om sy stof
volkome objektief te benader nie, omdat die interpreteerder die Bybelse teks
vanuit sy eie verstaansraamwerk benader. Verskeie elemente soos psigologiese
eienskappe, geloofsvertrekpunte, wetenskap-teoretiese uitgangspunte oor die
aard van taal, geskiedenis, die funksie van bepaalde genres ensovoorts, dogmatiese
vertrekpunte, en die sosiale milieu beïnvloed die wyse waarop ’n interpreteerder
na ’n teks kyk. Daarbenewens is dit vir enige moderne teoloog onmoontlik
om die teks te verstaan in die denkvorme van die antieke Ooste. Die gevolg
is dat die teks noodwendig met moderne idiome benader word en nie antieke
idiome nie.
Die rigpunt van die Skrif – Die Skrif het ’n duidelike rigpunt. Dit handel oor die
verhouding tussen God, mens en aarde. Uit die interaksie tussen God en mens
op aarde ontwikkel ’n aantal deurlopende temas wat die boodskap van die
Skrif vorm en wat op Christus uitloop. Hierdie kerntemas in die Bybel (verbond,
koninkryk ens.) het almal ’n sterk verhoudingsgerigtheid. Die Skrif is ’n geloofsboek
wat die mens in verhouding met God probeer bring, en kan daarom nie
gelees word as ’n objektiewe wetenskaplike boek nie.
’n Fokus op die verhoudingsgerigtheid van die Bybel kan enersyds help om die
algemene kontoere van die Skrif te herken ondanks veranderende kultuursituasies.
Andersyds moet die Skrif nie oorvra word met vrae wat buite die gerigtheid
en bestemming van die Skrif val nie. Min word oor God geopenbaar buite sy
verhouding tot die mens en die aarde, terwyl die mens en die aarde se bestaan
beoordeel word in die lig van hulle verhouding tot God. Die gesag van die Skrif
moet ook nie gemeet word aan maatstawwe van presiese eksaktheid nie.
Bybelse geskiedskrywing kan byvoorbeeld nie in die lig van moderne wetenskaplike
kriteria vir historiese navorsing beoordeel word nie, want dit het ’n teologiese
doel en probeer God se hand agter die geskiedenis beskryf.
Die Die Kerkblad Kerkblad - - 29
29

Die goddelikheid en menslikheid van die
Skrif – Daar moet daarteen gewaak
word om buite-Bybelse inspirasieteorieë
op die Skrif toe te pas. Die selfgetuienis
van die Skrif behoort eerder as vertrekpunt
te dien. Die Skrif handhaaf ditself
duidelik as die woord van God. So word
in die Ou Testament baie klem gelê op
die Goddelike gesag van die woorde van
die profete (vgl. 2 Sam 23:2; Sag 7:7,
12; Jer 15:19; Jer 30:2-3; Jes 1:20),
die Nuwe Testament hanteer die Ou
Testament as die Woord van God (vgl.
Heb 1:1; Hand 3:21; 2 Pet 1:21), die
Evangelies beskryf die woorde en werke
van Christus self (Luk 1:3) en die geskrifte
van die apostels word in die Nuwe
Testament met Goddelike gesag aan
die gemeentes voorgehou (1 Kor 2:1;
2 Kor 5:20).
Hoewel die Skrif sy Goddelike oorsprong
duidelik stel, getuig die Skrif ook daarvan
dat God se Woord in ’n menslike
gestalte aangebied word (vgl. 2 Kor
4:13). ’n Ontkenning hiervan sou daarop
neerkom dat die werklikheid van die
Skrif ontken word. Dit is egter belangrik
dat ’n gesonde verhouding tussen die
Goddelike en menslike karakter van die
Skrif gehandhaaf moet word. Wanneer
die Goddelike karakter van die Skrif oorbeklemtoon
word, word alle uitsprake
in die Bybel maklik op dieselfde vlak
gestel en kan die Skrif misbruik word
om enige saak te regverdig. Wanneer
die menslike karakter oorbeklemtoon
word, verloor die Skrif sy normatiewe
gesag vir gelowiges.
Die ingewikkelde verhouding tussen
God en mens by die ontstaan van die
Skrif behoort in die lig van God se verbond
verstaan te word. Die Bybel is immers
’n verbondsboek wat uit die verbond
wat God met Israel gesluit het,
ontstaan het (vgl. Eks 24). In die kern
van die verbond staan die wederkerige
vertrouensverhouding tussen God en
mens. Die verbond bevat God se beloftes
van seën en eise aan die mens,
maar ook die reaksie van die mens op
God se beloftes. God tree eensydig in
’n verbondsverhouding met die mens
deur Homself in historiese gebeurtenisse
te openbaar, en die verbondsmens
kan nie anders as om op God se dade
te reageer deur te bely en te getuig nie.
Nie net openbaar God Homself in historiese
gebeurtenisse aan die mens nie,
maar Hy gebruik die mens as volledige
bondgenoot in sy volle menslike gebro-
kenheid om die openbaring op te skryf.
In die totstandkoming van die Skrif speel die mens nie alleen ’n instrumentele
rol nie, maar ook ’n funksionele rol, want die Goddelike openbaring ontmenslik
nie die Skrif nie, maar werk deur menslike swakheid, ervarings en konteks heen.
Die skrywers van die Bybel dikteer nie God se woorde nie, maar hulle gebruik
bronne en orden hulle materiaal op ’n selektiewe wyse, met spesifieke doelwitte,
vir ’n spesifieke gehoor. Hulle werke bevat oneffenhede en soms verskillende
maar komplementerende teologiese verklarings vir menslike realiteite, soos die
sin van lyding. So word die Skrif verryk met ’n ryke verskeidenheid van perspektiewe
wat uitdrukking is van die kleurryke realiteit waarbinne ons leef. Tog geskied die
eindredaksie van die Ou Testament in ooreenstemming met die gees van die
verbond.
Die Nuwe Testament berus op die grondslag van die nuwe verbond. Christus
vertrou sy woorde toe aan sy apostels wat van die betekenis van Jesus se koms
na die wêreld moet getuig. Die Vroeë Kerk aanvaar die Nuwe-Testamentiese
geskrifte omdat hierdie geskrifte volgens hulle op ’n betroubare wyse die heilsgebeure
oordra soos dit deur die apostels mondeling aan die vroeë kerk oorgelewer
is. Hierdie oorgelewerde getuienis van die apostels kom in baie variasies en
variante in die Nuwe Testament met verskillende teologiese doelwitte voor, maar
dieselfde hoofverhaal word vertel. As die inisieërder en onderhouer van die verbond
waarborg God die betroubaarheid van die geheelboodskap van die Skrif. Hoewel
die Skrif God se verbondsboek is, is die geloof nie gerig op die Skrif nie, maar op
Christus as verbondsmiddelaar.
Die historiese aard van die Skrif – Die Skrifopenbaring is nie ’n bo-historiese
gebeure nie, maar God openbaar Homself in die geskiedenis. Daarom moet die
verhouding van die openbaring tot die geskiedenis verreken word. ’n Sensitiwiteit
vir die historiese aspekte van die Skrif veronderstel dat taal, genre, en kultuurhistoriese
omstandighede deeglik bestudeer moet word. Sosiologiese en argeologiese
uitvindings kan sinvol gebruik word, wetende dat hierdie gegewens eerder
fragmentariese as sistematiese getuienis lewer.
Die historiese aard van die Skrif impliseer dat die Skrif tydgerig is. Die Skrif is
eerstens gerig aan die oorspronklike hoorders wat met ’n eiesoortige problematiek
geworstel het. Weens die tydgerigte aard van die Skrif kan nie alle Bybelse voorskrifte
na vandag herlei word nie, want die Skrif vertoon ’n bepaalde kontinuïteit en
diskontinuïteit. Sommige teoloë noem vier groepe dinge in die Skrif wat as histories
afgehandeld beskou moet word, naamlik die geosentriese wêreldbeeld in
die Skrif, agtergehaalde sake soos seremoniële wette, etiese kwessies wat in
die lig van die koms van Christus onaanvaarbaar geword het (banvloek, swaar
strawwe) en insidentele sake wat met die sedes en gewoontes van die tyd te
make het. Hierdie elemente van diskontinuïteit in die Skrif word reeds duidelik in
die wyse waarop die briewe van Paulus die Ou Testament hanteer. Paulus beskou
byvoorbeeld die seremoniële wette van die Ou Testament as vervul in Christus
(vgl. Gal 2:16). Deur te fokus op die historiese aspekte van die Skrif, word die
boodskap van die Skrif nie gerelativeer nie, maar kom dit eintlik beter tot sy reg.
Die algemene beginsels in die Skrif lig ditself uit ondanks verskillende historiese
omstandighede en verbande.
Handhaaf ’n gesonde verhouding tussen Ou en Nuwe Testament – Die Nuwe
Testament kan nie verstaan word sonder die fundamentele leringe wat die Ou
Testament bied oor die skepping, mens, sondeval, verbond en die uitroep tot
verlossing nie. Die grootste deel van Christelike leringe in die Nuwe Testament
het die Ou Testament as agtergrond, omdat die verwysingspunt in Christus se
prediking die Ou Testament is. Die Ou Testament moet daarom nie ondergeskik
aan die Nuwe Testament gestel word nie. Die Ou Testament het alleen waarde
as dit in sy eie reg as voor-Christelike literatuur geïnterpreteer word.
Die Nuwe-Testamentiese skrywers pas Ou-Testamentiese gedeeltes met besondere
vryheid op Christus toe. Ou-Testamentiese gedeeltes word gekontekstualiseer
30 30 - - D DDie
D Die
ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004

om die nuwe konteks wat deur die koms
van Christus aangebreek het, aan te
spreek. Soms word woorde verander,
tekste word selektief buite hulle historiese
verband aangehaal en aanhalings
word direk op Christus toegepas.Vir die
Nuwe-Testamentiese skrywers het dit
egter nie gegaan oor ’n wetenskaplike
besig wees met die Skrif nie, maar wel
oor die sentrale inhoud van die evangelie.
Hulle het die Ou Testament gesien
as die boek van belofte en die koms
van Christus as die vervulling van die
beloftes. Daarom het hulle op ’n vrye
vertolkende wyse met die Ou Testament
omgegaan. Die feit dat die Nuwe-Testamentiese
skrywers nie verwys het na
die historiese raamwerk van die profesieë
wat aangehaal word nie, beteken
nie dat hulle die historiese belang van
hierdie tekste ontken het nie. Die ware
inhoud van die Ou Testament is ook nie
daardeur aangetas nie, omdat die Ou
Testament wel heilshistories op Christus
uitloop.
Tog is dit nie nodig of wenslik dat ons
omgaan met die Ou Testament soos
die Nuwe-Testamentiese skrywers nie,
omdat die Ou Testament se gesag nie
van Christosentriese interpretasies afhang
nie. Die Ou Testament besit ’n
eiesoortige heilshistoriese gesag en
moet binne sy eie konteks verstaan
word alvorens dit op Christus toegepas
kan word.
Verdiskonteer die reliëf van die Skrif –
Wanneer van die reliëf van die Skrif gepraat
word, word die inhoud van die
Skrif nie beperk tot ’n bepaalde kerninhoud
nie, maar die sentrale gerigtheid
van die Skrif in sy verskeidenheid word
beklemtoon. Alles in die Bybel lê nie
op dieselfde vlak nie. Daar is dinge wat
oorheers en in die sentrum staan, en
daar is lyne of trajekte wat die sentrum
gaandeweg sterker belig en verduidelik.
Sommige uitsprake in die Bybel is op
’n spesifieke situasie afgestem, terwyl
ander uitsprake ’n algemene strekking
het.
Die vernaamste beswaar wat gewoonlik
ingebring word teen so ’n onderskeid
is dat dit op menslike willekeur berus.
Die Skrif lê egter self klem op bepaalde
sentrale waarhede soos vervul in die
koms van Christus (vgl. 1 Kor 15:4-7).
Paulus hanteer in sy briewe sommige
uitsprake van die Ou Testament as nie
meer geldig vir sy tyd nie, hoewel hy
augustus augustus augustus 2004 2004
2004
die Goddelike gesag van die Ou Testament erken. Dieselfde beginsel geld vir die
verhouding van die Nuwe Testament tot die moderne mens. Sommige Nuwe-
Testamentiese voorskrifte het die sedes en gewoontes van die tyd as agtergrond
en kan daarom nie direk op vandag van toepassing gemaak word nie. Calvyn
onderskei self tussen noodsaaklike leerstukke in die Skrif en vraagstukke waaroor
verskil kan word sonder om die eenheid van die kerk in gedrang te bring.
Die vraag is: Watter maatstawwe behoort te geld vir die onderskeid tussen
kerntemas wat die sentrum van die geloof raak en sake wat nie die sentrum raak
nie? Sommige teoloë noem vier maatstawwe wat met vrug gebruik kan word:
• Die saak moet herhaaldelik in die Skrif voorkom
• Dit moet in verskillende verbande in die Skrif voorkom
• Die Skrif moet daaraan spesifieke teologiese betekenis gee
• Dit moet uiteindelik op een of ander manier met Christus in verband staan
Die Skrif bevat verskeie sulke sentrale temas wat aan die bogenoemde maatstawwe
voldoen, soos die skepping, die mens as beeld van God, die sonde, die wet,
verbond, Israel en die volke, verlossing, versoening, die gawe van die Heilige
Gees, kerk, regverdigmaking deur die geloof, die opstanding van die liggaam en
die voleinding. Hierdie hooflyne van die Bybel word deur ’n verskeidenheid analogieë
in die Bybel belig en is met mekaar ineenverweef sodat die een tema nie
sonder die ander verstaan kan word nie. Dit is daarom nie wenslik om ’n teologie
uit te bou rondom een tema nie, omdat die ryke verskeidenheid van die Skrif
daardeur aangetas word.
Die kontekstualisering van die Skrif – Die Bybel gee nie antwoorde op alle vrae
nie, maar bied ’n paradigma wat die basiese kontoere stel vir die ontplooiende
verhouding tussen God en mens. Wanneer die kerk voor nuwe etiese vraagstukke
te staan kom, kan sy binne die kontoere van die Skrif norme en waardes vir die
moderne samelewing kontekstualiseer. Die vraag is: Hoe kan etiese riglyne in
die Skrif op ’n geldige wyse vir vandag gekontekstualiseer word? Die volgende
maatstawwe behoort as uitgangspunt te dien:
• Etiese besinning moet vanaf die Skrif na die huidige konteks geskied en nie
vanaf die huidige konteks na die Skrif nie. Alleen dan kan die Skrif ’n kritiese
funksie vervul.
• Die belange van God se koninkryk behoort as verwysingspunt gebruik te word.
• Die historiese agtergrond wat sekere Bybelse voorskrifte onderlê, moet so
ver as moontlik verreken word. Sommige Bybelse voorskrifte het spesifieke
kulturele gebruike as agtergrond en kan daarom nie as ewige beginsels voorgehou
word nie.
• Die reliëf van die Skrif moet in aanmerking geneem word. Watter lig werp die
sentrale temas van die Bybel op ’n etiese vraagstuk?
• Die ontwikkelingslyn van die Skrif moet in gedagte gehou word. Die Skrif toon
byvoorbeeld ’n bevrydende ontwikkelingslyn ten opsigte van die regte van
slawe en vrouens, wat dit nie ten opsigte van homoseksuele gedrag vertoon
nie.
• Alle etiese vraagstukke moet in die lig van die verlossingswerk van Christus
beoordeel word in die besef dat Christus die wet nie kom ontbind het nie,
maar wel vervul het.
• Die liefde teenoor God en die medemens moet gedien word.
Slotsom
’n Indringende besinning oor hoe die Skrif hanteer moet word, is in ons kerke
noodsaaklik. Die gevaar van die fundamentalisme is dat dit die Bybel nie met
genoeg nederigheid hanteer nie. Alvorens die probeem van fundamentalisme
nie aangespreek word nie, sal seperatisme en tradisionalisme ons kerk altyd
bedreig. •
- Dr. Nico Vorster is predikant van die Geref. Kerk Bultfontein. Sy e-posadres is
nvorster@telkomsa.net
Die Die Kerkblad Kerkblad - - 31
31

Prof. Peet Coetzee
Ds. Van der Ploeg het iets beet
Voorop staan die pleidooi dat diegene wat vanjaar ons preekstoele DV
sal beset, my moet verdra as ek met goeie bedoelings ’n helpende
hand probeer bied vir hulle wat in dié veeleisende profetiese amp
staan. Behalwe opmerkings van my kant, nadat ek reeds bykans 65 jaar
lank die Woord van die Here mag bedien, het ek ag geslaan op wat ds. John
van der Ploeg, redakteur van The Banner, blad van die Christian Reformed
Church (VSA) jare gelede oor die prediking geskrywe het. Laat ons volstaan
met ’n paar hoofpunte:
• Die Woord van God moet verkondig word – Paulus skrywe aan Timoteus:
“Verkondig die Woord; hou aan tydig en ontydig; weerlê, bestraf,
vermaan in alle lankmoedigheid en lering” (2 Tim 4:2). Dit is wat ’n
predikant in die Gereformeerde Kerke plegtig belowe het om te doen toe
hy met sy bevestiging op die vrae in die formulier geantwoord het: “Ja,
van ganser harte.” Christus se kudde moet gevoed word in die weiding
van sy Woord. God se kinders moet op die pelgrimspad, ook van 2004,
versterk en verkwik word deur die verkondiging, die voedsel van die
Skrifte.
• Daar moet gedelf word in die diepte van die teks in die verband van die
Skrif – Dan sal God se Woord werklik spreek en sal ’n teks nie aangewend
word om net te dien as voertuig om eie gedagtes te verkondig en
af te gly in die versoeking om, al is dit onbedoeld, stene vir brood aan te
bied nie. Dit is die moeiliker weg om waarlik te preek, maar dit is die
opdrag.
• Die preek moet goed inmekaar sit – Daar moet ’n ordelike, logiese gang
wees. Dit mag nie ’n verwarde beeld gee nie. Totius het ons geleer:
“Studeer hard. Preek eenvoudig.” ’n Preek moet wees soos ’n rivier wat
baie diep vloei. Die water is nie modderig nie – dit is helder skoon,
deursigtig tot op die bodem. ’n Mens hoor die opmerking dat ’n predikant
se preke “so diep” is. Die vraag is of dit altyd noodwendig so ’n wonderlike
kompliment is. Dit is soms “so diep” dat dit baie onhelder is. Miskien
is dit die gevolg daarvan dat die Skrifgedeelte nie by die prediker
genoegsaam, betyds, rustig “deurproe” is en die preek nie genoegsaam
in die binneste van die prediker tot volkome rypheid kon groei voordat hy
die kanseltrappe bestyg nie.
Miskien kan dit ’n goeie toets vir ’n predikant wees om op Dinsdag- of
Woensdagaand sy katkisante, sonder dat hulle vooraf geweet het hy
gaan dit doen, te vra om vir hom te sê wat hy die vorige Sondag gepreek
het. As die preek maar troebel was – baie woorde sonder duidelike
konstruksie, soos sneeuvlokkies wat oor die hoofde heen gedwarrel het,
sal daar seker nie een katkisant wees wat die vaagste aanduiding sal
kan gee van waaroor dit gegaan het nie. Dit was veronderstel om ’n
boodskap te wees, maar hy is nie deur die “woord-gepieng-pong”
aangespreek nie. Hy het baie woorde en ingewikkeldhede aangehoor,
maar kan nie vir jou sê wat die boodskap was nie.
• Die preek moet uitgeskrywe word – ’n Ambassadeur wat sy regering
verteenwoordig, moet vooraf baie sekuur formuleer wat hy moet gaan
sê. ’n Gesant van die Here Jesus Christus mag sekerlik nie anders
handel nie. Die feit dat die
boodskap wat hy moet oordra
van die allergrootste betekenis
is, maak dit gebiedend noodsaaklik.
Onnodige herhalings, slordige
uitdrukkings, gedagtes wat nie
goed deurdink is nie en verwarrende
wegdwaling van die
eintlike saak (die sentrale
gedagte) in die teks, is ’n preek
absoluut onwaardig. Dit is ’n lui
man se werk om te gaan preek
sonder dat met sweet en arbeid
vooraf geworstel is en die preek
behoorlik op papier omlyn is en
elke steen in die gebou in sy
plek ingepas is, sodat dit ’n
mooi, afgeronde geheel vorm.
• ’n Preek slaan baie beter in as
die prediker op die kansel nie
vas is aan die boek nie – As die
predikant al wil ontspoor met sy
gedagtegang en self sy preek
nie kan onthou nie (nadat hy
vooraf al ’n week daarmee besig
was), hoe kan hy verwag dat die
gemeente dit moet onthou wat
dit vir die eerste keer hoor en dit
alles inderhaas moet inneem?
As die preek by die prediker tot
rypheid gegroei het en tot op die
bodem eenvoudig, helder en
deurleef is, sal dit deur God se
genade vir die gemeente
Sondag in die kerk ’n belewenis
wees. Dit sal tref soos ’n pyl met
’n skerp punt.
• Die prediker moet met die Skrif
met albei voete midde in hierdie
tyd gaan staan – soos die
lidmate ook daagliks elkeen
persoonlik en almal saam
daarby betrokke is en daardeur
intiem geraak word.
Hopelik het ds. Van der Ploeg my
geprik om ’n hoofaar in die kerk raak
te ploeg! •
32 32 - - D DDie
D Die
ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004

augustus augustus augustus 2004 2004
2004
Armenië, 1 700 jaar van
Christendom (3)
Ds. Eric Kayayan
In die tweede artikel van hierdie reeks oor die geskiedenis van die Armeniërs is die tydperk tussen
ongeveer 500 tot 1000 nC in die breë gedek. Die pragperiode van omtrent 200 jaar wat die dinastie
van die Bagratides meegebring het, het egter ’n einde gekry toe aan die einde van die 11 de eeu die
Turke byna die hele land verower het. In hierdie laaste artikel word die geskiedenis van Armenië
vanaf die 11 de eeu tot vandag toe vertel.
Die einde van die Bagratides se ryk
Die Bagratides se ryk is eintlik eers deur die Bisantynse
keisers stukkie vir stukkie ondermyn, totdat daar teen
die jaar 1045 nie meer van ’n onafhanklike Armenië
gepraat kon word nie. Tog was daar tydens die negende en
tiende eeu ’n aantal keisers van Armeense oorsprong wat
aan die Romeinse ryk van die Ooste weer ’n dominante
posisie teenoor die Arabiere gegee het.
Bisantium se oorheersing oor die hele Armenië sou egter
van kort duur wees. Deur die Bagratides te dwing om op
twee fronte te veg, eers teen die nuwe invallers van die
Ooste – die Turke – en toe teen Bisantium, het laasgenoemde
dit moontlik gemaak vir die Seldjoek-Turke om in Klein-Asië
te vestig. Bisantium se neerlaag teen hulle in Manzikert
(1071) het die einde van ’n onafhanklike Armenië in sy
tradisionele gebied beteken. Dieselfde jaar het Jerusalem
ook in die hande van die Turke geval. In teenstelling met die
meer tolerante Arabiere het hulle die lewe van Christene
wat in hierdie streek gewoon het, al hoe moeiliker gemaak,
en die pelgrims wat van Europa na Jerusalem toegekom
het, selfs aangeval. Met die uitsondering van enkele vorstedomme
wat deur die eeue sporadies outonoom geword het,
sou Armenië slegs na die Eerste Wêreldoorlog – vir ’n baie
kort tydperk – weer ’n onafhanklike land word op ’n baie
klein gedeelte van sy historiese grondgebied.
Die koninkryk van Klein-Armenië
Vir hierdie volk wie se identiteit deur ’n lang geskiedenis van
gevegte teen invallers gesmee is, was dit egter nie die einde
van hulle strewe na onafhanklikheid nie. Enkele jare na Manzikert,
in 1080, het die Bagratide-prins Ruben ’n “Groot
Trek” van Armeniërs gelei deur die Taurus-berge na die provinsie
Silisië, waarvan die stad Tarsus een van die hoofsentra
was. In daardie gebied langs die see (vandag suid van Turkye)
was daar alreeds Armeniërs wat die Bisantynse keiser enkele
dekades tevore laat kom het om die sensitiewe klowe teen
die Turke te verdedig. Ruben se trek was egter van ’n ander
aard: hy wou hoegenaamd nie afhanklik van Bisantium wees
nie. Hy het selfs Bisantium openlik as ’n vyand beskou en ’n
nuwe koninkryk gestig wat stelselmatig groter geword het.
Kort na Ruben se vestiging in Silisië is ’n alliansie met die
Kruisvaders gesluit wat die militêre sukses van die eerste
Kruistog verseker het. Later het die Franse baronne deel
geword van die dinastie wat Ruben begin het. Die Armeniërs
was weer in kontak met die Weste. Frans en Latyn is naas
Armeens by die hof van die konings gepraat. (Vandag nog
sê ’n mens in Armeens “baron” as jy iemand as “meneer”
wil aanspreek). Die letterkunde het weer ’n briljante tydperk
belewe. Klein-Armenië het ook die sleutel van die handel
tussen Europa en Asië geword, veral nadat die vorstedomme
van die Kruisvaders die een na die ander ineengestort het.
Die Armeniërs, wat tot dusver geen kontak met die see gehad
het nie, het ’n seevolk met ’n magtige vloot geword. Die
hawe Lajazzo het die besigste handelplek in die hele gebied
geword. Daar het onder andere die Venesiërs en die Genuese
sy en speserye kom koop of ruil. Daar het Marco Polo in
1271 een van sy reise na die Ooste begin.
Tog het Klein-Armenië stukkie vir stukkie weer geïsoleerd
geword tussen die aanhoudend vyandige Bisantium en die
Mammelukke (Egiptiese sultans). Laasgenoemde het as ’n
voorwaarde vir die behoud van Klein-Armenië se soewereiniteit
die bekering van die hele bevolking tot die Islam geëis.
Geen Christelike staat is deur die Mammelukke in dié omgewing
geduld nie. Dié voorwaarde is egter nie aanvaar nie.
In 1375 word die laaste koning van Klein-Armenië, die Franse
Leon V de Lusignan, in sy hoofstad Sis omsingel en moes
hy oorgee nadat desperate weerstand gebied is. Die Sultan
van Egipte het hom as ’n gevangene na Kaïro toe geneem
en hom belowe om sy koninkryk terug te gee indien hy ’n
Moslem sou word. Leon het egter geweier. Hy is in 1393 in
Parys oorlede en is steeds in die St-Denis-basilika – noord
van Parys – begrawe, langs meeste van die Franse konings
en koninginne. So is daar ’n einde gemaak aan hierdie avontuur
van 300 jaar waartydens Armeense onafhanklikheid
op ’n heel nuwe grondgebied gevestig is.
Intussen moes die Armeniërs wat in die hoë berge rondom
Ararat agtergebly het die vernietigende aanvalle van die
Mongole-hordes (met die berugte Gengis-Khan as hul leier)
verduur. Gedurende die 14 de eeu was dit Tamerlan se beurt,
’n uiters wrede Turks-Mongoolse stamleier, wat ’n reuse ryk
in Asië gebou het. Op ’n keer het hy in Indië 100 000 gevangenes
tereggestel; ’n ander keer het hy ’n piramide van 70
000 onthoofde koppe laat oprig.
Tydens hierdie swaar tye het die Apostoliese kerk met Etshmiadzine
as sentrum die Armeense nasionale en godsdiensti-
Die Die Kerkblad Kerkblad - - 33
33

ge identiteit bewaar. Die kloosters het voortgegaan om die
Christelike godsdiens aan elke nuwe geslag oor te dra en
die kulturele erfenis te bewaar, onder andere deur boeke te
kopieër met die pragtigste beeldwerk daarop (vandag kan
dit nog in een van Yerevan se museums bewonder word).
Baie Armeniërs het egter na lande soos Georgië of, weswaarts,
Poland en Hongarye geëmigreer, waar hulle ’n besondere
bydrae aan die nasionale lewe van hierdie lande gelewer
het, veral op militêre gebied.
Die Armeniërs tussen die 16 de en die 19 de eeu
Plek ontbreek om die Armeense geskiedenis van die volgende
eeue te vertel. ’n Baken in hierdie geskiedenis is egter die
val van Bisantium (destyds as Konstantinopel bekend) in
die jaar 1453. Dit was die einde van die Romeinse Ryk van
die Ooste, en daarmee saam van die dominante posisie
van die Grieks-Ortodokse Kerk. Die Ottomaanse Turke het
van toe af die regeerders van die hele gebied geword. Die
drukkuns, wat omtrent in die tyd van Konstantinopel se val
in Duitsland uitgevind is, is deur die Armeniërs alreeds in
die begin van die 16 de eeu gebruik, en het ruim tot die bewaring
en uitbreiding van hulle kulturele lewe bygedra (die eerste
boek in Armeens is in Venesië in die jaar 1512 gedruk. As
’n punt van vergelyking, die eerste boeke wat in die Persiese
en Turkiese taal gedruk is, het slegs 200 jaar later verskyn).
Tydens die 17 de en 18 de eeue sou die Ottomane in konflik
met die Persiese ryk kom oor die beheer van die gebiede
aan die oostelike grense van hulle groot ryk. Dit het dit
moontlik gemaak vir die Armeense gebied van die Karabagh
om merendeels outonoom en selfs heeltemal onafhanklik
te word, veral toe die Russiese leër oor die Kaukasiese berge
beweeg het. So het die Karabagh vir die Armeniërs ’n simbool
geword van die droom van ’n toekomstige volkome onafhanklikheid.
Die nasionale gevoel en erfenis is ook in die vroeë 18 de eeu
by die St Lazarus-klooster naby Venesië bewaar, wat vandag
steeds bestaan. ’n Armeense monnik wat Rooms-Katoliek
geword het, Mekhitar van Sebaste, het dit op ’n eiland wat
die Republiek van Venesië vir die doel afgestaan het, gestig.
Van die 18 de eeu af het die Wes-Europeërs weer in Armenië
en sy mense begin belangstel het (o.a. J-J Rousseau, Immanuel
Kant en selfs Napoleon, wat van hulle sy geallieerdes
wou maak in sy drome om die hele Asië te verower!) Tydens
die 19 de eeu het die beroemde Engelse digter Lord Byron vir
’n paar maande by die St Lazarus-klooster vertoef om die
Armeense taal aan te leer. In samewerking met sy dosent
het hy selfs aan ’n Engelse-Armeense grammatikaboek meegewerk.
Al hoe meer Wes-Europese wetenskaplikes (veral
Duitsers) het die geskiedenis en die taal van die Armeniërs
bestudeer en tot ’n beter begrip daarvan bygedra. In dieselfde
tydperk het Anglo-Saksiese sendelinge onder die Armeniërs
van Turkye begin werk, en so het ’n Protestants-Evangeliese
kerk begin, tot groot ontsteltenis van die tradisionele Apostoliese
Kerk. Bybelskole en verskeie kolleges is ook deur hulle
gestig.
Die volksmoord op die Armeniërs
Intussen was die reuse Turkse ryk van die Ottomane nie
meer lewensvatbaar nie. Rusland, wat al hoe meer na die
suide toe beweeg het, het in beheer gekom van die oostelike
deel van Armenië (en ook kulturele onderdrukking op die
plaaslike bevolking uitgeoefen). Baie volke wat hulle vir eeue
onder die juk van die Turke bevind het, het na hulle bevryding
gesmag en dit gekry, byvoorbeeld Griekeland in 1828, Bulgarye
in 1878. Die Armeniërs, wat nie op die periferie van die
ryk nie maar wel in die midde daarvan geleef het, het ook
soortgelyke aspirasies gekoester. Ten spyte van ’n onregverdige
belastingstelsel wat al hoe ondraagliker vir hulle geword
het, was talle opgevoede Armeniërs betrokke in pogings om
die oneffektiewe Ottomaanse administrasie van binne af te
probeer reformeer.
By die Kongres van Berlyn (1878), het buitelandse magte
soos Rusland, Engeland en Frankryk al hoe groter druk op
die sultans begin uitoefen om hulle ’n mate van outonomie
aan die Armeense provinsies te laat toeken, en die hervormings
spoediger te laat plaasvind. Dit het egter die teenoorgestelde
effek gehad: sultan Abdul-Hamid (wat as die “Rooi
Sultan” bekend geword het as gevolg van sy bloedige binnelandse
beleid) het soms oënskynlik toegegee, maar in werklikheid
die lewe van die Armeniërs al hoe moeiliker gemaak.
Dit het tot die stigting van verskeie Armeense politieke partye
gelei, wat meestal ondergronds gewerk het, met die doel
om die resolusies van die Kongres van Berlyn te laat implementeer.
Abdul-Hamid se antwoord was die bloedige massamoorde
wat tussen 1894 en 1896 plaasgevind het, waartydens
omtrent 300 000 Armeniërs op hulle eie grondgebied
wreed vermoor is. Die nuus het Amerika bereik, en as gevolg
daarvan het die menseregtebeweging in die VSA tot stand
gekom.
Die patroon van ’n sistematiese uitroeiing van die Christen-
Armeniërs was egter gevestig, en die regverdiging daarvan
was die jihad (heilige oorlog teenoor nie-Moslems). Volgens
die destydse hoof-Turkse tolk by die Britse ambassade het
die Turke die Sjaria (Islamitiese wet) gevolg in hulle veldtog:
die Sjaria skryf voor dat in geval die rajahs (nie-Moslemelemente
van die bevolking) buite die toegegewe lewensbepalings
van hulle Moslembase optree, en probeer om hulleself
uit hul posisie as onderdane uit te kry, gee hulle beide
hulle lewens en eiendomme prys. Hulle kan sonder meer
oorgelewer word aan die hande van Moslems, wie se godsdienstige
plig en reg dit is om ooreenkomstig op te tree. Dit
– is daar beweer – is wat met die Armeniërs se pogings om
buitelandse magte in hulle stryd te betrek, gebeur het.
Een ding is seker: die sogenaamde “Armeense vraagstuk”
binne die Ottomaanse ryk kon, volgens die sultan en sy
raadgewers, slegs op een manier opgelos word: indien daar
nie meer Armeniërs op die grondgebied van die ryk sou bestaan
nie. Twintig jaar na hierdie gebeure, te midde van die
Eerste Wêreldoorlog, sou hierdie beleid sistematies uitgevoer
word. In April 1915 het die regering van die Jong Turke, wie
se droom was om al die Turkse volke van Asië te verenig, ’n
bevel van deportasie van die Armeniërs van die oostelike
provinsies deur die Siriese woestyn uitgereik, onder die
voorwendsel om hulle te hervestig. Die doel was egter om
die hele Armeense bevolking genadeloos uit te roei. Op 24
April is die intellektuele elite van die Armeniërs in Konstantinopel
gearresteer en gedeporteer of tereggestel. In hulle
34 34 - - D DDie
D Die
ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004

geforseerde mars deur die woestyn, is honderdduisende
vroue, kinders en ouer mense dood aan uitputting of honger.
Baie is ook deur die bendes van Koerdiese perderuiters wat
in diens van die sultan was, verkrag, van hulle laaste besittings
beroof en dan wreed vermoor. Meeste mans is vroeër
by hulle huise ontwapen en gehang, onthoof of keel-af gesny.
Duisende Armeense soldate wat in die Turkse leer gedien
het, is ook ontwapen en in die Swart See verdrink.
Daar was wel heroïese episodes van weerstand, onder
andere met behulp van die Russiese leer, maar die uitwissingsplan
van die Jong Turke is oor die algemeen uiters effektief
uitgevoer. Die aantal slagoffers sal waarskynlik nooit presies
bepaal kan word nie, maar ’n mens skat dat tussen
800 000 en 1½ miljoen Armeniërs gesterf het. Oorlewendes
is meestal in Sirië, Lebanon, Egipte, Griekeland en later in
Frankryk, die VSA en Kanada versprei, waar hulle ’n diaspora
begin vorm het wat vandag uit omtrent ses miljoen mense
bestaan.
Kort na die Eerste Wêreldoorlog (nadat die Ottomaanse ryk
saam met Duitsland verloor het en tot ’n einde gekom het),
het ’n Turkse militêre hof die massamoorde erken en die
beplanners hiervan ter dood veroordeel. Met medepligtigheid
van talle mense kon hulle egter uit die tronk ontsnap, maar
is later in ander lande die een na die ander deur Armeniërs
tereggestel.
Tot vandag toe weier die Turkse regering egter om te erken
dat daar van ’n volksmoord in die tegniese sin van die woord
(soos deur die 1948-handves van menseregte omskryf) gepraat
moet word. Die amptelike posisie is dat ’n maksimum
van 200 000 mense tot sterwe gekom het tydens ’n deportasie
wat die oorlog teen die Russe, en die simpatie van
talle Armeniërs teenoor laasgenoemde, nodig gemaak het.
Hierdie posisie plaas Turkye egter in ’n moeilike posisie met
die internasionale gemeenskappe, veral die Europese Unie.
Daar is nog vandag omtrent 70 000 Armeniërs wat in Turkye
leef, uit ’n bevolking van oor die twee miljoen mense in die
begin van die 20 ste eeu. ’n Groot aantal van hulle het na die
gebeure van 1915 tot 1917 Moslems geword om hulle lewe
te red.
Armenië na die Eerste Wêreldoorlog tot vandag
Steeds na die Eerste Wêreldoorlog het die Armeniërs uiteindelik
hulle onafhanklikheid gekry binne geografiese grense
wat deur die oorwinnende geallieerde magte (Frankryk, Engeland,
die VSA) bepaal is. Hierdie grense het ook die gedeelte
van Armenië wat onder Russiese heerskappy aan die begin
van die 19 de eeu geval het, ingehou.
Die nuwe leier van Turkye, Mustafa Kemal Ataturk, het egter
’n suksesvolle oorlog teen die jong land gevoer om die
gebiede wat voorheen aan die Ooste van die Ottomaanse
ryk behoort het, te herwin. Die jong en uiters weerlose republiek
moes ’n groot getal vlugtelinge as gevolg van die volksmoord
ontvang en huisves, en ook veg teen die Azeri-Turke
wat op sy gebied gevestig was (veral wat beheer van die
Karabagh betref). In hierdie stryd het sy geen hulp van die
augustus augustus augustus 2004
2004
Die Katedraal van St Hripsine (sewende eeu), naby
Yerevan, Armenië se moderne hoofstad. Die non Hripsine
en haar metgeselle is deur Armenië se heidense koning
Drtad III gemartel en dit het aanleiding gegee tot die
gebeure wat tot Armenië se bekering gelei het.
geallieerde magte ontvang nie. In November 1920, juis toe
die Armeense gebiede van Turkye verloor is, het die Bolsjewieke
oorgeneem, en so het die piepklein Armenië een van
die Sowjetrepublieke geword, saam met sy buurlande Georgië
en Azerbaidjan.
Vir 70 jaar het die Armeniërs die lot van al die inwoners van
Sowjetunie geken, totdat hulle in 1991 met Moskou weggebreek
het tydens hulle stryd om die Karabagh-gebied uit die
hande van Azerbaidjan terug te kry (hulle was die eerste
republiek om uit die Sowjetunie te onttrek). Die oorlog rondom
die Karabagh was ’n militêre sukses, maar die situasie
tussen die twee lande (en ook met Turkye aan die westelike
grens) is steeds baie gespanne: dit word aan albei kante
deur ekonomiese blokkades gekenmerk. Ten spyte hiervan
oorleef die jong onafhanklike republiek van Armenië ekonomies
met sy drie miljoen inwoners, en gaan selfs voorts te
danke aan sy goeie bande met Iran aan die suidelike kant
en Rusland aan die noorde (sonder om die beslissende finansiële
bydrae van die Armeense diaspora te noem).
Nog meer as hierdie faktore speel die uiters vasbytende
karakter van die Armeense volk ’n groot rol in die huidige
stryd vir oorlewing en ontwikkeling. Terwyl antieke volke soos
die Hetiete of die Scithe lankal verdwyn het, bestaan die
verre nasaat van die Ararat-Urarturyk se mense van 3 000
jaar gelede nog. Sekerlik moet ’n mens bowenal die besondere
voorsienigheid van God hierin erken en bewonder, veral
as ’n mens die tragiese geskiedenis van die Armeniërs in ag
neem.
Die Armeense Apostoliese Kerk lewe ook nog, vasgevang in
sy eeue-oue rituele en sy aanspraak op die nasionale identiteit
van die Armeense volk. Sy beskou haarself maklik as
die enigste wettige verteenwoordiger van die Christendom
in daardie land. Sewentig jaar van Kommunisme het ateïsme
egter onder die mense so gepropageer dat baie die inhoud
van die Christelike geloof opnuut moet ontdek en grootliks
afhanklik van buitelandse sending in dié opsig is. •
Die Die Kerkblad Kerkblad - - 35
35

• Boekbekendstelling •
Gereformeerde Kerk Boskop
stel tweede preekbundel vry
MAMELA, MORENA JEHOVA O A BUA!
Aantal bladsye: 317 (gekleurde en gelamineerde
sagtebandomslag)
ISBN: 1-86822-419-8
Prys (posvry): R70.00
Bestel van: Ds. RS Letsosa by tel. 018 299 1592 (kantoorure),
083 548 7496 of e-pos: kwsrsl@puknet,puk.ac.za.
Resensent: prof. Bennie van der Walt
In Afrikaans vertaal, beteken hierdie Sesotho-woorde: “Luister, die HERE
praat!” Dit is die titel van ’n preekbundel wat onlangs (onder redaksie van
ds. RS Letsosa, dosent aan die Teologiese Skool van Potchefstroom en
predikant van die gemeente) deur die Kereke ya Gereformeerde Boskop
uitgegee is. Aangesien die verskyning van die boek ’n heel besondere gebeurtenis
is, vertel ek graag meer oor sy ontstaan en inhoud.
Die twee kante van die Bybel
Die Woord van God is nie ’n gewone boek nie, maar ’n wonderlike Boek. In
Hebreërs (4:12) staan daar dat dit nie ’n dooie, maar ’n lewende boek is. Dit
is ook nie swak nie, maar kragtig. Verder is dit nie ’n soetsappige nie, maar ’n
skerp boek. Die skrywer van Hebreërs sê dit is nie eers soos ’n gewone mes
met net een snykant nie, maar soos ’n swaard met twee snykante. Dit sny ook
baie dieper as net ons liggame. Dit beoordeel die diepste bedoelings en
gedagtes van ons harte. Soos die swaard met sy twee kante, het die Bybel
ook twee kante: dit vermaan en bestraf, maar terselfdertyd bemoedig en
vertroos dit. ’n Mens sou kon sê dit is soos ’n vuur: dit kan jou brand, maar dit
kan jou ook warm maak.
In hierdie bundeltjie met 50 preke – byna genoeg vir elke Sondag van die jaar!
– sal u hierdie twee kante van God se Woord ontmoet. Daaruit leer ons dat
ons ons lewens moet verander, maar – as ons daarna luister – bou en versterk
dit ons geloof.
’n Tweede bundel
Vir die volgende redes is dit vir my ’n groot voorreg om hierdie preekbundel
aan lesers van Die Kerkblad te kan bekendstel:
• Dit is die tweede bundel met preke wat deur die Gereformeerde Kerk
Boskop uitgegee word. (Die eerste een met dieselfde titel as hierdie een
het in 1999 verskyn.)
• Deel 2 bevat baie meer preke as Deel 1, wat maar net tien preke ingesluit
het.
• Hierdie tweede bundel is – nog
meer as die eerste een – op die
aktuele probleme toegespits
waarmee (veral swart) lidmate
daagliks te kampe het.
• Behalwe ’n indeks van die behandelde
Skrifgedeeltes, bevat dit ook
’n indeks van watter preke by
verskillende geleenthede (bv.
bevestigings, nagmaal en kerklike
feesdae) gebruik kan word.
Ons werkswyse
Hierdie preke het op die volgende
manier ontstaan:
• Na aanleiding van ’n konkrete
probleem/probleme in die gemeente
het ons na (’n) Skrifgedeelte(s)
gesoek wat vir ons lig op
die vraagstuk kon gee.
• Ons het sover moontlik probeer
om ’n konkrete verhalende
gedeelte (met ’n “storie”, wat die
lidmate maklik sou kon verstaan)
te kombineer met ’n meer leerstellige
gedeelte (bv. ’n historiese
gebeurtenis in die Ou Testament
en gedeeltes uit een van Paulus
se briewe).
• Ons het die gedeeltes saam in
verskillende vertalings (Sesotho,
36 36 - - D DDie
D Die
ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004

Afrikaans, Engels, Venda en soms
ook Grieks en Hebreeus) gelees.
• Elkeen van die deelnemers het
gesê wat hom/haar in die betrokke
gedeelte getref het. Saam het
ons probeer vasstel wat God vir
ons daarin wil sê.
• Samevattend is dan besluit: (1) wat
die sentrale tema of onderwerp
van die preek sal wees; (2) hoe dit
in drie of vier hoofpunte ingedeel
sou kon word (om die lidmate te
help om dit te volg en te onthou);
en (3) watter toepassing ons sou
maak.
• Ds. Rantoa Letšosa het tydens die
bespreking notas gemaak,
gedurende die week verder
eksegese gedoen, die preek
uitgetik en gefotokopieër om by
die volgende byeenkoms weer
oorgelees en, indien nodig, verder
verbeter te word.
• Eers die daaropvolgende Sondag
kon die ouderlinge en evangeliste
die preek op die verskillende
preekposte gaan lewer.
Die geslaagdheid van ons manier
van doen
Die voordele aan hierdie metode is
onder andere die volgende:
• Die preek wat die mense gaan
lewer, is nie iets “vreemds” wat
hulle net gaan “aflewer” nie. Dit
het deel van hulle eie “vlees en
bloed” – van hulle harte – geword.
• Die preke is nie die resultaat van
augustus augustus augustus 2004
2004
individue, wie se insigte in die
Woord maar beperk is nie, maar
van ’n hele groep se gedagtes.
Saam het ons groter rykdomme in
God se Woord ontdek as waartoe
ons elkeen op ons eie in staat sou
wees.
• Dit was byvoorbeeld interessant
hoe ’n mens as Westerling (die
blanke lede van die groep) en as
Afrikaan (die swart lede) soms
heeltemal verskillende, nuwe
kante van die evangelie kon
raaksien en mekaar so kon help
om dieper in die ryk goudmyn van
God se Woord te delf.
• Die preke het verder ook nie “in
die lug gehang” nie. Hulle was
toegespits op die spesifieke,
konkrete, alledaagse probleme
van Boskop. Ons het byvoorbeeld
nie gehuiwer om dinge wat in die
gemeente nie reg was nie, openlik
aan te spreek. Dit was dus nie
preke wat net so goed in Europa,
Japan of Eskimoland gepreek sou
kon word nie. Hulle was naby die
Woord, maar ook by die tyd en
omstandighede waarin ons
vandag leef.
• ’n Volgende voordeel van hierdie
metode is dat ons verseker is dat
die Woordverkondiging in die hele
gemeente op ’n hoë peil is.
• Op al hierdie maniere kon ’n mens
dus werklik daarin slaag om
deeglike, geestelike bouwerk by
die lidmate van die gemeente te
doen. (Ons gemeente bestaan
hoofsaaklik uit arm plaasarbeiders
• Boekbekendstelling •
van wie baie skaars of glad nie
kan lees nie.) Hiermee het ek nog
nie eers genoem hoe verrykend en
opbouend dit vir die preekmakers
self was nie!
Hierdie bundel is ’n ideale geskenk vir
u huishulp of vir u Sesotho-, Setswana-
of Sepedi-sprekende kollega by
die werk. U ondersteuning sal dit vir
ons moontlik maak om ’n volgende
bundel te kan uitgee.
Tot seën van baie
Ek het begin deur te sê dat die Bybel
twee kante het: dit is aan die een
kant ’n vinger wat na jou en my wys,
dit beskuldig ons omdat ons nie na
die Here luister nie.
Maar terselfdertyd is dit ook ’n vinger
wat wink, roep, ons uitnooi. Die
tweede kant is daar omdat die
evangelie van Jesus Christus ons nie
wil wegstoot nie. Dit wil ons nader
trek.
Maar om nader aan God te kan lewe,
moet ons eers bereid wees om na
Hom te luister, soos die titel van
hierdie bundel vir ons sê.
Ons gebed is dat die Here hierdie
tweede bundel – net soos die eerste
een – sal seën, dat Hy dit vlerke sal
gee, sodat dit ver kan vlieg om vir
baie mense lig en leiding te bring,
troos te verskaf – sterk te maak in
geloof, hoop en liefde. •
Die Die Kerkblad Kerkblad - - 37
37

WWW WWW. WWW . VIR VIR DIE DIE K KKONINKR
K ONINKR ONINKRYK! ONINKR YK!
Prof. Francois Viljoen
Die virtuele ruimtes van die internet bied vir die kerk
meer geleenthede om die evangelie wêreldwyd te
bedien. Die goeie nuus dat Jesus die Here en
Verlosser is, kan op so ’n manier ook die wêrelddeur
weerklink. Individuele gelowiges kan regoor die aarde
bemoedig en geestelik toegerus word. Uiteraard mag die
internet hoegenaamd nie die rol van die plaaslike kerk
vervang nie, maar kan aanvullend daartoe gebruik word.
’n Mens kan maar net begin dink aan al die moontlikhede
van hierdie medium. Gelowiges op die platteland wat
minder gereeld bedien word, kan deur die internet
toegang kry tot gepubliseerde preke (bv. vir leesdienste),
oordenkings, toerustingskursusse, Bybelstudies, formuliere,
Belydenisskrifte, ander geestelike lektuur en kerklike
inligting. Dit geld veral ook vir mense wat in die buiteland
woon waar daar óf nie ’n kerk is nie óf waar hulle sukkel
om by ’n vreemde kerk in te skakel.
Sommige gelowiges bedien ook die evangelie deur middel
van e-posse. Oordenkings of kerklike nuus word deur
middel van e-posse op gereelde basis aan belangstellendes
gestuur. Die internet bied selfs geleenthede vir
konkrete pastorale berading, deurdat persone wat ’n
behoefte aan pastorale hulp het, via die internet deur ’n
kundige begelei kan word.
Uiteraard vereis die gebruik van hierdie fasiliteit geestelike
onderskeidingsvermoë. Afgesien van god-onterende
webtuistes, kan daar ook in die naam van die evangelie
en kerk verwarrende boodskappe uitgedra word. Daar is
talle instansies en godsdienstige groepe wat hierdie
medium gebruik wat maklik daartoe kan lei dat vreemdsoortige
teologie op so ’n manier by mense afgelewer
word. ’n Ander frustrasie is wanneer mense hierdie
medium misbruik vir venynige debatte en beswaddering
van ander onder die dekmantel van godsdiens. Sodanige
optrede is uiteraard tugwaardig.
’n Paar nuttige webadresse om van kennis te neem, is die
volgende:
• www.gksa.org.za: By hierdie adres kry u toegang tot
die tuisblad van die Gereformeerde Kerke in Suid-
Afrika. Nuttige inligting oor plaaslike kerke, die
Administratiewe Buro, diakonale sake ensovoorts, is
hier te vind. Belydenisskrifte (Afrikaans en Engels),
Kerkorde (Afrikaans en Engels), formuliere,
konsepvorms (beroepsbriewe, ondertekening,
attestate, openlike verklaring, ens.) kan hier gevind
word. Dagstukkies van die Almanak, sinodehandelinge,
verklarings en artikels is ook op hierdie adres gepubliseer.
Selfs preke in klankformaat van ’n aantal gemeentes
is hier te vind. Hierdie adres bied onder
andere ook skakels na kerklike tydskrifte (Die Kerkblad,
Vroueblad en Slingervel - binnekort sal meer
inligting hieroor bekendgemaak word), boekbestellings
vanaf die Administratiewe Buro en nuttige sagteware
vir gemeentelike gebruik.
• www.superskriba.com bied gemeente-administrasieprogramme.
Van hier af is daar ook ’n skakel na ’n
nuttige konkordansie op die Psalmboek en Skrifberymingbundel.
• Benewens bogenoemde adresse, wat grootliks
toegang bied tot die GKSA se inligting en publikasies,
is daar talle ander bruikbare adresse.
’n Nuttige adres is dié van Christian Network South
Africa, www.cnsa.co.za. Benewens die soekfunksie
bied hierdie blad toegang tot diskussie-artikels en
verskeie godsdiensskakels.
• Op www.bybel.co.za vind ’n mens die volledige teks
van sowel die 1953- as die 1983-Afrikaanse Bybelvertalings.
Die soekfunksie by hierdie adres maak dit
maklik om gepaste teksmateriaal oor bepaalde
onderwerpe in die Bybel te vind.
• www.ekerk.co.za bied toegang tot die veelbesproke
Ekerk. Dr. Stephan Joubert (voormalige professor in
Nuwe Testament aan die Universiteit van Pretoria en
daarna predikant van ’n Afrikaanssprekende gemeente
in Auckland) staan aan die stuur hiervan (redakteur).
Met sy ondervinding tydens sy bediening van die
gemeente in Auckland, het hy onder die besef gekom
van die godsdienstige behoeftes van duisende Afrikaanssprekendes
wat in die buiteland woon. Baie van
hierdie mense bevind hulle op plekke waar hulle nie
toegang het tot kerke waar hulle hulle gemaklik kan
voeg of tuisvoel nie. Die bedoeling is nie om die rol
van die plaaslike kerk te vervang nie, maar aanvullend
daartoe poog hulle om gelowiges dwarsoor die wêreld
kerklik te bedien in soverre dit moontlik is via die
internet.
Die Ekerk probeer om lidmate van verskillende Christelike
denominasies te bedien deur Bybelstudies,
materiaal vir omgeegroepe en toerustingsmateriaal.
Daar is ook afdelings spesiaal vir die jeug, vroue en
manne. Dit is ook moontlik om elektronies met dr.
Joubert te skakel vir pastorale advies.
Bogenoemde is maar enkele van die eindelose aantal
web-adresse wat op die Christelike geloof en kerksake
fokus. ’n Besoek aan hierdie adresse is ’n verrykende
ervaring en ’n nuttige hulp veral vir mense wat kerklik
afgeleë woon – solank dit met onderskeiding gedoen
word! •
38 38 - - D DDie
D Die
ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004

GKSA Jeugtoer na Namibië 2004
Dr. Douw Breed
Klein en groot was ons
nagenoeg 300 mense –
elkeen met sy eie verwagtings.
Hierdie jaar was die toer ’n
bietjie anders as die toere van 2002
en 2003. Daar was hierdie jaar nie
net tieners nie. Ons het gesinne met
laerskoolkinders saam geneem –
drie treinwaens vol. Nege treinwaens
het egter nog steeds aan die
tieners behoort.
Fees der feeste
Dit was asof die een lekker die
ander lekker opgevolg het. Nadat
ons Woensdag skuins na 08:00 uit
Pretoria vertrek het, eet ons alreeds
’n lekker middagete by die Puk.
augustus augustus augustus 2004 2004
2004
Ontbyt op Upington
Cachetstasie word vir die eerste
keer in 13 jaar weer gebruik (dankie
aan die Puk dat hulle spesiaal die
stasie vir ons “opgeruim” het).
Donderdagoggend val ons
Upington binne, stap tot by die rivier
en laai die rivierboot van “Sakkie se
Arkie” so vol dat die
Oranjerivier amper sy
walle oorstroom.
Vrydagoggend ontwaak
Mariental met ’n skok –
300 wesens in een
groot optog ken die
dorp nie. Almal wil weet
wie hierdie mense is.
“Dit is die Doppertjies
van orals uit Suid-
Afrika”, sê ons vir hulle.
Dieselfde middag
verken ons Windhoek
DIE GROEPLEIERS WA 1
• JEUG •
Pretoria Stasie. Ma-hulle maak seker als
is in orde
in klein groepe. Swakopmund word vir drie dae van die toer leeg gekoop en
vol gekuier. “Ons kom weer terug na hierdie dorp toe” en “Kon ons nie maar
langer hier deurgebring het nie?” hoor jy by oud en jonk.
Duin 7 was vroeër jare vir menige troep ’n angswekkende ervaring. Nie
vir ons nie. Al wat angswekkend was, was die spoed waarmee die jongmense
(en so nou en dan van die ouer mense) met hulle borde teen die duin
afgejaag kom. Die ooswind laat ons toe om vir twee uur lekker
op die duin te baljaar en jaag ons toe terug trein toe. Ons
verken Walvisbaai die middag per voet en leer dat daar korter
en langer paaie na die baai van Walvisbaai is. Die flaminke
maak egter op vir die stywe stap.
Om die toer tot nog groter hoogtepunte te voer, is so ’n paar
uitstappies vir die toergangers gereël. Die tieners kon op
Swakopmund lekker in die onderdak-swembad (en die dapperes
in die see) swem en hulle kon die duine met vierwielmotorfietse
verken. Die gesinne en ander volwassenes het met
bote die see binnegevaar, met die vierwiel-voertuie die reuse
duine van Walvisbaai uitgetoets en met kamele teen een
kilometer per uur deur die woestyn gery.
Pitkos
Saam met die feeste het ook die geestelike gegaan. Daar is groot moeite
gedoen om te sorg dat die toergangers geestelik goed toegerus word:
• Die tieners het gespook met die vraag: “Wat maak jy hier?”. Ds.
Louis Buys het gehandel oor ons lewensdoel op aarde, ds. Petrus van Blerk
oor die feit dat ons deel is van God se familie, dr. Henk Stoker oor ons groei
as gelowiges en ds. Ben Fourie oor uitreik as ’n doelwit van die gelowige op
Die Die Kerkblad Kerkblad - - 39
39

• JEUG •
aarde.
• By die gesinne was die
toerusting van die kinders in die
gesin aan die orde. Drie temas is
aangebied. Ds. Hendrik de Beer, dr.
Rina Steenkamp en dr. Douw Breed
het gehandel oor die vorming van ’n
kind se perspektiewe en die invloed
van die kind se perspektiewe op sy/
haar lewe, kinders se selfstandigheid
en die eenheid tussen gelowiges.
Dr. Henk Stoker het met die
gesinne gehandel oor “Wie is God”
en “Hoe praat ons met God”.
• Ds. Jan Aucamp het vir elke
dag riglyne uitgewerk vir persoonlike
Bybelstudie en die tieners kon aan
die hand van hierdie riglyne hulle
stiltetye sinvol benut.
• Ds. Ben Smit het gesorg dat
die wa-ouers in elke wa die tieners
kon toerus om met die evangelie na
ander mense uit te reik – iets wat die
tieners moes doen toe ons, ná ons
by Walvisbaai was, weer terugkom
in Windhoek. Met dankbaarheid
teenoor die Here kan ons getuig dat
die tieners met groot onderskeiding
na die mense met wie ons vir hulle
afsprake gereël het, uitgereik het.
Hoe steek die organisasie van die
toer in mekaar?
Die treintoer word onder die
beskerming en in opdrag van die
GKSA se Deputate vir Jeugsorg
gereël. Die komitee wat dit gereël
het, was Douw (voorsitter) en Elize
Breed, Hennie en Rina Steenkamp
(administatief), Hannes en Marieta
(finansieel) Steenekamp, Susan
Bothma (voedsel) en Theo le Roux.
Die trein waarmee ons na
Namibië toer, huur ons van Spoornet.
Die hele trein is vir tien dae ons
trein. Die trein is nie net ons vervoer-
middel nie, dit is ook ons woon-, slaap-, speel-, en plek van toerusting: ons
totale huis.
Soms eet ons op die trein en soms by plekke waar ons stop. Wanneer
ons op die trein eet, verpak ons kosma (Susan Bothma) die kos in die
agterste wa (voorraadwa) in kratte – vir elke wa een krat. Die groepleiers
van elke wa kom haal die kratte en die wa-ouers op elke wa versprei die kos
na elke kind toe. Ons het hierdie jaar nie weer die las op gemeentes langs
die pad gelaai om ons met die maak van kos te help nie. Ons het ’n hele
kosspan met ’n soort veldkombuis vooruit gestuur. Orals langs die pad het
Tom en Martie van Dyk en Nico en Annamarie Barkhuizen gesorg dat die
kos gereed is wanneer ons daar kom. Vra maar elke kind – die kos was
lekker en genoeg!
Die program wat tydens die toer gevolg is, moes vooraf in die fynste
besonderhede uitgewerk word. Hieronder is ’n voorbeeld van die program vir
tieners toe ons Vrydag by Mariëntal gearriveer het.
Ons jongmense is vir ons kosbaar en ons besef dat dinge in so ’n groot
groep maklik verkeerd
kan loop. Daar word
daarom met groot
sorg na elke
jongmens omgesien.
Daar is vir elke tien
jongmense een
groepleier en op elke
wa is daar wa-ouers.
Ons neem ’n
dokter saam en die
siekes word daar en
dan op die trein
gedokter.
Inval in Mariental
WA 2 WA 3
40 40 - - D DDie
D Die
ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004

Wat van volgende jaar?
Toe ons drie jaar gelede met die
toer begin het, was dit werklik ’n
vraag of so-iets moontlik is. Ons het
gewonder of ons so-iets in die GKSA
kan bekostig. Die Here het vir ons
die pad gewys. Die vraag is nou
egter: “Kan ons bekostig om nie te
gaan toer nie?”
Miskien moet ons oorweeg om
oor twee jaar weer ’n tienertoer na
Namibië te onderneem en volgende
jaar met ’n ander groep van ons
jongmense soos die
laerskoolkinders (met hulle ouers) of
die studente en jong werkendes te
gaan toer.
Donateurs en die harde werkers
“Hoeveel geld kry julle by die
sinode?” word ons baie keer gevra.
Niks nie. “Waar kry julle dan die geld
vir die toer? Die jongmense betaal
dan maar net R1 600 vir die hele
toer?”, is die opvolgvraag. Ons het ’n
klompie mense in die GKSA wie se
harte en hande oop is vir die jeug.
Dankie aan elkeen van hulle. Die
afgelope drie jaar het julle met jul
ruim bydrae (sommige het in totaal
oor die drie jaar meer as R30 000
geskenk) gesorg dat meer as 900
tieners uit die GKSA praktiese
toerusting kon ontvang vir die lewe
waarin hulle staan.
Wat die positiewe gevolge van
hierdie drie toere vir die GKSA en vir
elke kind persoonlik is, weet net die
Here. Ook aan hulle wat as komiteelede,
wa-ouers, groepleiers en temaaanbieders
gedien het, ’n woord van
hartlike dank. Julle diens het nie met
groot vertoon gepaard gegaan nie.
Ons weet egter dat julle diens groot
gevolge sal hê in die lewe van ons
jongmense.
augustus augustus augustus 2004
2004
WA 4 WA 5
• JEUG •
Aan die Here alle eer
Ons is werklik onder die besef dat ons met al drie die toere op uitsonderlike
wyse die genade van die Here ervaar het. Hy het alles moontlik
gemaak. Hy het vrug op gewone mense se arbeid gegee. Aan Hom alle eer.
•
Ds. Ben skep vir 300 mense 300 stoele!
Op Swakopmund is die ligtoring ons merker
Die Die Kerkblad Kerkblad - - 41
41

• JEUG •
Temas en aanbiedings vir die hoërskooljeug
Treintema: Wat maak jy hier?
Die tema wou vra wat ons as
kinders van die Here se doel
op aarde is. Die toerusting
het gesentreer op die doel en sin
van jou lewe. Waarom is jy gebore?
Die hooftema het in vier subtemas
uiteengeval.
TEMA 1: Wat maak ek hier op
aarde? (Ds. Louis Buys)
Hierdie tema het gehandel oor
die basiese lewensvrae, naamlik:
• Wie is ek? Ek is God se kind,
deur Hom geskep, verkies en
geroep tot spesifieke diens aan
Hom.
• Wie gee my ’n doel? God
koester sekere verwagtings van jou
en Hy het gesag oor jou lewe. Jy
moet aan Hom rekenskap gee en
dus verseker weet of jy in jou lewe
aan jou doele beantwoord het.
Twee lewensdoele is in die tema
behandel, naamlik:
• ek is gebore om God te
behaag, of om Hom tevrede te stel;
en
• ek is gebore om God te dien.
Jy as kind van God staan dus
ook in die bediening en dien God
deur jou naaste te bedien met sy
liefde.
Tema 2: In wie se familie hoort ek?
(Ds. Petrus van Blerk)
Hierdie tema het die volgende
doel van jou lewe behandel, naamlik
dat jy in God se familie geskape is.
Met jou eerste geboorte word jy
gebore in jou fisiese (biologiese)
familie. Met jou tweede geboorte
(wedergeboorte) word jy in jou
geestelike familie gebore – God se
familie. Hier is vierreëls hanteer:
• Reël 1: God maak my deel
van sy familie (lidmaatskap van sy
kerk). Hy doen dit van sy kant af. Jy
is dus nie ’n geestelike weeskind
nie.
• Reël 2: Ek moet leer om te
deel (vriendskap). Ek het dus
boeties en sussies in hierdie familie
aan wie ek my gawes beskikbaar
stel. Tot hulle voordeel deel ek alles
wat ek het.
• Reël 3: Ek moet my deel doen
(vennootskap). Ek het
’n plek en ’n rol in die
familie. Ons werk
saam en nie teen
mekaar nie. Ons bou
mekaar op in die
familie en staan by
mekaar in tye van
nood. Ons vat hande.
• Reël 4: Ek moet
liefhê (familie). Die
betoning van liefde is
die grootste kenmerk
WA 6 WA 7
Ds. Louis Buys, Voorsitter Jeugdeputate
Wie is jy? Wat maak jy hier? Waar
gaan jy heen?
Namibië toe ja, ... op spore ... maar
… In die spasies tussen die stasies
sou ons dieper antwoorde kry op
hierdie vrae.
Verder as wat die oog kan sien in
die wye vlaktes, lê die nuwe horison
van God se land. Dit is waarheen
jy, kind van God, op pad is, terwyl
jy die werklike doel van jou lewe
ontdek. Mag die Here ons almal
veilig in sy arms daarheen lei.
van God se familie. Die belewenis
van liefde maak dat God se familie
heg is. Die gevolg van die liefde is
Voor jy Duin 7 ry,
smeer jy jou bord Voor jy Duin 7 ry, klim jy
42 42 - - D DDie
D Die
ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004

augustus augustus augustus 2004
2004
onmeetbaar.
Tema 3: Om te groei as
gelowige (Dr. Henk
Stoker)
Hierdie tema het
drie basiese stellings
gemaak:
• Die evangelie raak
my – Waar die evangelie
iemand raak,
Terwyl jy ry, “vreet” jy ... stof bring dit lewensverandering.
Dit bring jou tot
stilstand en dit bring ’n
houdingsverandering.
• Die evangelie maak my – Wanneer die evangelie jou
aangeraak het, maak dit van jou iemand anders. Dit verander
jou. As jy eers gehuiwer en getwyfel het, maak dit jou iemand
wat met geloofskrag, moed en durf optree.
• Die evangelie taak my – Wanneer jy deur die evangelie
geraak en nuut gemaak is, het jy onmiddelik ’n opdrag. Jy kan
nie stilbly oor wat met jou gebeur het nie. Dit is soos goeie
nuus wat jy net nie vir jouself kan hou nie. Daarom dra jy die
evangelie (goeie nuus) oor na ander wat dit al vergeet het of
nog nooit gehoor het nie.
Dr. Henk het ook ’n baie treffende video vertoon van ander
kerk- en geloofsgroepe, asook kultes wat vandag wêreldwyd
invloed van onberekende skade uitoefen.
Tema 4: Uitreik – Ons doelwit om op aarde te vervul (Ds. Ben Fourie)
Die volgende vrae is in die tema hanteer:
• Hoe lyk die wêreld waar ons die evangelie in moet vat? Sekere
tendense van geloof en ongeloof is vertoon deur middel van ’n
video. Die waarheid van pessimisme wat deur optimisme
oorwin moet word is sterk ingeslaan.
• Hoe moet dit gebeur?
- Om jou aktiewe diens in jou kerk te lewer, wat jou sterk
maak.
- Om die wapenrusting van God aan te trek.
- Om aktief te getuig van die goeie boodskap.
- Om op klein skaal te begin groei.
- Om dan uit te brei en op groter skaal ’n invloed op die
wêreld te hê.
Ander aanbiedings
• Bybelstudie – Elke tema-aanbieder het ook
WA 8 WA 9
• JEUG •
Bybelstudiestukke rondom sy tema
uitgewerk wat die tieners in
groepsverband onder leiding van die
groepleiers op die trein in
kompartemente gedoen het.
Sodoende is die tema vir ’n tweede
keer by die kinders ingeprent.
• Evangelisasiestof – Ds. Ben
Smit het verdere evangelisasiestof
opgestel wat die tieners ingeoefen
het onder leiding van die wa-ouers.
Met die uitreikaksie in Windhoek, by
kleuterskole, ’n hospitaal en by ’n
skool vir gestremdes het die tieners
geleentheid gehad om met mense
Ná jy gery het, val jy
oor die evangelie te praat.
• Persoonlike godsdiens – Ds.
Jan Aucamp het vir elke oggend en
’n Bietjie rus in Walvisbaai
Die Die Kerkblad Kerkblad - - 43
43

• JEUG •
aand Bybelstudiestukkies uitgewerk wat tydens stiltetye in die vorm van persoonlike godsdiens gedoen is.
• Bouprojek (Ds. Louis Buys) – Die tieners het in groepverband fisiese projekte gebou wat die temas op ’n
sigbare manier uitgebeeld het. Dit is deur sommige wa-ouers beoordeel en ’n wenner is ook aangewys. Die kwaliteit,
insig en voordrag van hierdie bouprojekte was van hoogstaande gehalte en het getoon dat die tieners werklik
die temas kon integreer en deel maak van hul lewe.
Ons dank die Here vir die geleentheid wat ons kon hê om op hierdie treintoer met hierdie temas en aanbiedings
’n impak op die tieners se lewens kon hê. Die evaluering wat hulle self gedoen het, het getoon dat hul werklik geleer
het deur hierdie inhoud. Ons bede is dat die Here hierdie saadjies deur die werking van sy Gees sal laat groei en
dat dit in hul persoonlike lewe, asook in hul gemeentelewe onder hul maats en ander werklik vrug sal dra tot uitbreiding
van sy kerk en koninkryk. Dit was ’n GROOT, COOL toer! •
Gesinne op die treintoer
Chris en Martha van der Walt, Phalaborwa
Elke jaar wanneer die tieners van die GKSAtreintoer
na Namibië teruggekom het, het mens
daardie Mark Shuttleworth-gevoel gekry. Nie die
baie-geld-een nie, maar die ek-wens-ek-was-ook-daargevoel.
Toe die kennisgewing kom dat ouers met
laerskoolkinders dit vanjaar kon meemaak, het dit
dadelik ons belangstelling geprikkel. Om landstreke wat
ons nog nooit gesien het nie saam met geloofsgenote te
beleef, het die toer besonder aantreklik gemaak.
Wat verder vir ons belangrik was, was dat ons as
gesin vir tien dae in mekaar se geselskap sou wees. Dit
sou die geleentheid gee om bande te bind wat in ’n
veeleisende lewe begin slap hang het. Vir die motorbestuurder
in ons huis was dit ’n besondere vooruitsig dat
alles, selfs die chauffeur, ingesluit sou wees. Dit sou
geleentheid gee om nie net die pad te sien nie, maar
ook die mooi omgewing.
Met die uitdeel van die toerprogram het dit egter
geblyk dat ons nog meer pad sou sien. Die pad wat ’n
kind en ’n volwassene moet loop om die leer van die
geloof te kan klim, tot op daardie vlak dat ons en ons
kinders met vrymoedigheid padwysers kan wees in die
samelewing.
Alhoewel geloofsgenote baie kan verskil, is ons
ooreenkomste baie meer as ons verskille. As selfs die
see en die woestyn langs mekaar kan bestaan en lewe
kan gee, hoeveel te meer is dit nie waar van God se
kinders nie.
WA 10
Die breë tema van die toer was baie relevant: Klim
die geloofsleer, my kind. Verskillende toeligters het na
Sommige het amper geswem
WA 11
WA 12
44 44 - - D DDie
DD
ie ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004

aanleiding van die geskiedenis van die slawedogtertjie in
2 Konings 5 toerusting gegee oor hoe om ons kinders
tot geloofsvolwassenheid te lei. In elkeen van ons se
opvoedingstyl het ons gapings ontdek. Ons het egter
ook stof tot nadenke gekry oor hoe om dit reg te stel. Is
ons kinders toegerus om vir ander die pad na ware
genesing te wys? Dit is immers ouers wat die doopbelofte
afgelê het se verantwoordelikheid om hulle daarvoor
toe te rus.
Tieners en ouers is saam herinner aan dit wat ons al
vergeet het. Ons het ook ontdek wat ons nog nooit
geweet het nie. Van die jong “evangeliedraers” het die
“heidense” volwassenes in hulle kompartemente besoek
en vir hulle die Blye Boodskap gebring.
Dan was daar ook motorfietsry, duinry, kameelry,
bootry, 4x4 ry, om nie eers van die ry mense voor die
storte en kospotte te praat nie. Ons is voorwaar goed
versorg.
Al hierdie dinge is moontlik gemaak omdat mense
die gawes wat die Here vir hulle gegee het, geoefen en
beoefen het. Dit was vir ons ’n besondere ervaring om
so intens saam met mense te leef – naby in afstand en
naby in gees. Op ’n paar plekke het die treinspore
toegewaai en moes dit oopgegrawe word. Ons is
dankbaar dat die Here vir ons mense gegee het om ook
weer vir ons die spore te kan oopgrawe.
Die gesinne wat die toer meegemaak het, het
geïnspireerd teruggekom. Om te beplan is een ding,
maar om daardie plan so netjies tot uitvoer te bring, is ’n
ander. Die Here het aan die organiseerders die gawes
gegee om iets uitmuntend in sy koninkryk te doen. Aan
Hom kom die eer toe vir hierdie besondere ervaring. •
Moot
Skoolverlaterskampdankie
Ben Bron
Hiermee wil die kosspan van die Moot Skoolverlaterskamp
2004 met groot dank en nederigheid alle
persone bedank wat ons gehelp het met ons taak:
• Die predikante van Magol, Marble Hall, Dendron,
Pietersburg-Suid, Thabazimbi, Laeveld en
Kameeldrift sowel as hulle onderskeie gemeentelede
vir hulle raad, skenkings en bystand.
• Cas Yssel, Harm Timmerman, J Bron, WA
Bron, Stella en Lambi van Pizza Den, Lucy,
Florence, Girlie, Chris en Letitia, Albert Coetzee,
Beverley by St Alban’s College, Botha
Enslin, Burger Marais, Pieter Dreyer en alle
ander mense wat dalk nie genoem is nie.
• Die kosspan wil ook graag vir Hester, Yolanda,
Vernon, Bertus, Tobias, Arno, Dawid en Marius
bedank vir hulle bereidwilligheid om op die
kosspan te wees. Julle was ’n fantastiese span!
augustus augustus augustus 2004 2004
2004
Ook die jonges speel saam
Verkenning van die duine
• JEUG •
Die Die Kerkblad Kerkblad - - 45
45

• HULDEBLYK •
† Ds. Dewald Lambertus
de Beer
11 Julie 1936 – 28 Februarie 2004
“Die HERE het gegee, en die HERE het geneem: die
Naam van die HERE sy geloofd!” (Job 1:21)
Die HERE het gegee
Ja, wat het die HERE, die troue Verbondsgod, nie alles gegee
in en deur ds. De Beer nie?
• ’n Liefdevolle seun (gebore op Potgietersrus) wat vir sy
ouers veel vreugde verskaf het in die gesindheid van
“eer jou vader en jou moeder” en tot op sy sterfbed
met mededoë aan sy bejaarde (nou ook reeds oorlede)
moeder gedink het.
• ’n Getroue eggenoot wat sy vrou Meraaisie (getroud in
1958) op die hande gedra het in ’n waarlik gelukkige
huwelik, en waarin sy hom ook deur dik en dun bygestaan
het.
• ’n Ware vader vir sy kinders (Hendrik – predikant van
die Gereformeerde Kerk Meintjieskop; Willem – sakeman
en boer; en Mariaan – mediese verteenwoordiger). Hy
en sy vrou het hulle ’n ware verbondsopvoeding gegee
na die beste van hul vermoë, in die vrese van die HERE.
Ook vir sy skoonkinders was hy waarlik pa.
• ’n Dierbare oupa vir sy kleinkinders wat hom met liefde
en respek bejeën het.
• ’n Roepingsbewuste ampsdraer. Ek het die voorreg
gehad om hom eers as diaken en later as ouderling te
bevestig te Bethlehem (waar hy ’n begrafnis- en grafsteenbesigheid
gehad het). Mettertyd het hy, met volle
ondersteuning van Meraaisie, besluit om gehoor te gee
aan die lankgevoelde roeping om predikant te word.
Aangesien hy vroeg die skool moes verlaat om met sy
pa (wat ernstig siek geword het) se boerdery te gaan
help, het hy nie gematrikuleer nie. So moes hy eers oor
die pos sy matriek slaag en daarna is hy op 30-jarige
leeftyd as getroude man met twee kinders Potchefstroom
toe om hom as predikant te bekwaam. (In dié
tyd is hul dogter gebore.)
Met deeltydse werk en voltydse studie, is hy einde 1973
beroepbaar gestel en het hy ’n beroep ontvang na sy
geboortedorp, Potgietersrus, waar ek hom ook as predikant
kon bevestig. Die Here het hom in verskeie gemeentes
as toegewyde herder en leraar gebruik nl. Potgietersrus
(Januarie-Mei 1974), Pogietersrus-Wes
(1974-1976), Mafeking/Goeie Hoop (1976-1980), Wit-
rivier (1980-1989), Schweizer-Reneke/Bloemhof
(1989-2001) waar hy geëmeriteer het, en hy en sy
vrou het hulle eindelik op Parys gevestig.
Na sy emeritaat het hy byna voltyds nog in verskeie
gemeentes gehelp. Hy was ’n vlytige student (hy was
selfs vir ’n tyd lank betrokke by argeologiese opgrawings
in Palestina om sy kennis uit te brei) en ’n ywerige predikant.
Daarvan het sy preke (wat gespreek het van
goeie eksegese, aktuele toepassing en kragtige voordrag)
en sy meelewende herderlike werk getuig. Wat hy
vandag kon doen, het hy nie uitgestel vir môre nie en
hy het die belange van die lidmate waarlik op sy hart
gedra.
• ’n Troue vriend en broer. Vir sy broers en susters het hy
alles feil gehad en sy vriende kon op hom staatmaak.
Waar hy kon help, het hy nie geaarsel nie.
• ’n Netjiese mens. Op sy persoon was hy buitengewoon
netjies, in sy studeerkamer was niks uit sy plek nie, sy
gemeentesake was haarfyn beplan. Hy het veteraanmotors
opgebou dat dit lyk asof hulle uit die fabriek
kom.
• ’n Behoudende en beginselvaste gelowige. As swakke
mens was die Woord van God die basis van sy ganse
lewe en het hy hom altyd aan die belydenisskrifte verbonde
geag. Lidmate wat by hom gekatkiseer het, getuig
van die deeglikheid en hartsoortuiging waarmee hy die
werk gedoen het.
• ’n Gawe van God vir kerk en volk en familie. Waarlik, die
Here het deur ds. De Beer, met die gawes en talente
wat Hy aan hom toebedeel het, sy veelkleurige genade
onder ons laat skitter.
• Iemand wat God se wil oor sy lewe aanvaar het. Hoewel
die Here hom soms op moeilike paaie gelei het, het hy
dit altyd aanvaar as komende uit die hand van God.
Ook op sy sterfbed het hy getuig dat hy in lewe en in
sterwe in die hand van sy Vader is en hy was voorbereid
om na die Vaderhuis te gaan.
Die HERE het geneem
Ds. Wouter de Vos
Ja, wat het die HERE nie alles geneem met sy dood nie!
Die HERE het hierdie eggenoot, pa, oupa, broer, vriend en
predikant na ’n kort maar intense siekbed, geneem. En waar
sy lewe so diep verstrengel was met al sy geliefdes en be-
46 46 - - D DDie
D Die
ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004

kendes, was die insnyding wat die HERE in hulle lewe gedoen
het om hom wat die aardse aansyn betref uit hul lewe weg
te neem, ook baie diep en het dit pynlike wonde nagelaat.
Maar ons weet ook dat dieselfde Hand wat die insnyding
gedoen het, ook self kom om met die salwing van die Gees
en die verband van die liefde die wonde te salf en te heel
(Ps. 147:3).
En die heerlike troos lê daarin dat Jesus Self gesê het dat
elkeen wat in Hom glo, sal lewe, al het hy ook gesterwe
Joh. 11:25). Hy lewe, hy is nie dood nie! God het hom tot
Hom geneem om te lewe in ewige heerlikheid.
Die Naam van die HERE sy geloofd!
Al is sy plek leeg en sy staanplek ken hom nie meer nie, kan
ons nie anders nie as om die HERE te loof vir wat Hy in hom
gegee het. Hy sal nog lank na sy dood tot ons spreek deur
sy woord en voorbeeld wat hy nagelaat het. As getroue
dienskneg van Jesus Christus het hy immers die saad van
die Woord mildelik gesaai en ons weet dat die arbeid in die
Naam van die Here nie tevergeefs is nie (1 Kor 15:58).
Sy lewensmotto was: Aan God alleen die eer, alles uit genade,
die Woord alleen, uit geloof alleen! In kinderlike afhanklikheid
het hy sy roeping as bedienaar van die Goddelike
Woord volbring in die wete dat hy wat plant of hy wat
natmaak, niks is nie, maar God wat laat groei (1 Kor. 3:7).
augustus augustus augustus 2004
2004
• HULDEBLYK •
Die Die Kerkblad Kerkblad - - 47
47

Gelukwense: Kanselier en
visekanselier Noordwes-Universiteit
Die dinamika van die nuwe staatkundige sekulêre
bestel van die RSA en die oop, demokratiese en nierassige
Suid-Afrikaanse samelewing bring mee dat
geherposisioneer moet word. Dit vra vernuwende, skeppende
en soepel denke. Dit vra oorredingskrag en roep om leierskap
en wysheid. Dis pionierswerk. Paaie moet aangelê word waar
daar geen paaie is of was nie. Bosse moet oopgekap word.
Ook die universiteitswese kan dit nie ontsnap nie. Voeg by
die feit dat die Noordwes-Universiteit die produk is van ’n
samesmelting, dan word die moeilikheidsgraad van die
pligstaat verhoog en verhit! Dit is nie maar net instellings
(en kampusse) wat saamsmelt nie. Dit is die saamwees
van ’n verskeidenheid van God se mense, elkeen met ’n eie
etos en kultuuur en taal wat op mekaar aangewys is en wat
so bestuur moet word dat in simfonie (en nié kakofonie nie)
’n saambestaan van gehalte en uitnemendheid kan gedy!
• Die universiteit van die toekoms is ’n universiteit wat
sy missionêre wese ken.
• Die universiteit van die toekoms is in sy wese ’n
universiteit met ’n roeping om as gestuurde en ’n
dienswillige dienaar vir uitnemende beoefening van
die wetenskappe in die wêreld wil wees.
• Die universiteit van die toekoms is dié universiteit
wat daarin slaag om die waardes en norme van God
se koninkryk te hanteer en met die werklikheid te
Bybelskool van Centurion
Tema: Derde kwartaal 2004 – Die vrug van die Gees as geloof in aksie! (’n Vergelykende
Skrifstudie oor die vrug van die Gees)
27 Julie
Inleiding: Die teenstelling van die werke
van die vlees versus die vrug van die
Gees – Galasiërs 5.
3 Augustus
Liefde as priesterlike opdrag en voorbeeld
10 Augustus
Blydskap en blymoedigheid is aan-
steeklik
17 Augustus
’n Ander vrede as die vrede van die
wêreld
24 Augustus
Geduld wat tog so baie kan dra
31 Augustus
Vriendelikheid as openbare profetiese
getuienis
Die Bybelskool nooi u hartlik uit om deel te wees van ’n in-diepte-gesprek en studie van die Skrif oor hierdie kenmerke
van die Christelike lewe.
Plek: Gereformeerde Kerk Centurion, Basdenlaan 226, Lyttelton
Tyd: Elke Dinsdag 19:00 – 20:30
Koste: R70 per paar of R40 per persoon
Aanbieders: Di. M van Helden en GS Kruger
Navrae: Ds. Maarten van Helden – 072 143 1855; Kerkkantoor – 012 664 2614
laat integreer.
• Die universiteit van die toekoms is dié universiteit
wat diversiteit hanteer in ’n geglobaliseerde wêreld
waar kultuur-, geloof-, ras-, geslag- en ander verskille
realiteite is.
• Die universiteit van die toekoms is die universiteit
wat restitusie/herstel kan uitleef teenoor almal op wie
en op watter wyse ook al neergesien is en nie tot
hulle regmatige plek onder God se son gekom het
nie.
• Die universiteit van die toekoms is die universiteit
wat fokus op die nood van die gemeenskap; ’n universiteit
wat wegdraai van verknogtheid aan selfhandhawing
en fokus op die nabyheid van die nood rondom.
Teen hierdie agtergrond word die nuutverkose kanselier, mnr.
Popo Molefi, en veral die visekanselier (uitvoerende bestuurshoof),
dr. Theuns Eloff, wat elke dag in operasionele gebied
is, wysheid toegewens en hartlik gelukgewens. Mag die Here
God, met die aanbreek van die dagbreek van die instelling
van Noordwes-Universiteit, u inspireer en motiveer om die
stem van toekomshoop en toekomsvertroue, die stem van
nié ’n hopelose einde nie, maar die stem van eindelose
hoop te laat hoor. Mag “in U lig sien ons die lig”, gesê of
ongesê, altyd die ligstraal wees op die toekomspad! Sterkte
en seënwense.
(Dr. Pieter Bingle - op versoek van die redaksie)
7 September
Goedhartigheid en barmhartigheid is
ware omgee
14 September
Getrouheid as antwoord op ’n korrupte
samelewing
21 September
Sagmoedigheid en selfbeheersing is
koninklike swier
48 48 - - D DDie
D Die
ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004

Hoe vertel ’n
augustus augustus augustus 2004
2004
mens ...?
Petrusburg se kerkgebou brand af
Ds. Pieter Nel
Hoe vertel mens ’n verhaal wat ouer is as elkeen in
die gemeente en waar jy as verteller die kortste in
die grense van die gemeente bly ...? Maandag 21
Junie 2004 het hierdie verhaal geroep om vertel te word
... die verhaal van die kerkgebou van die Gereformeerde
Kerk Petrusburg.
Die Gereformeerde Kerk Petrusburg is gestig op 9
Januarie 1891 met 458 belydende- sowel as dooplidmate.
Die kerkgebou is voltooi op 21 September 1892 teen
’n boukoste van 1 492 pond en 10 sjielings. Op 1
Januarie 1893 is die kerk ingewy.
Op 8 Maart 1901 het die Engelse gepoog om die
kerkgebou af te brand, maar dit het misluk. Hulle het wel
daarin geslaag om die pastorie heeltemal af te brand. In
die poging om die kerk af te
brand, is die meubels van
die kerk uiteraard erg
beskadig. Een van hierdie
beskadigde banke is
bewaar en op die galery
geplaas en ook gebruik tot
op die dag wat die kerk
afgebrand het.
Die Engelse het vir die
verloop van die Anglo-
Boereoorlog die kerkgebou
as ’n perdestal gebruik.
Deur die jare heen is die
kerkgebou deurgaans
verbeter en opgeknap. Die
laaste opknapping was voltooi presies een week voordat
dit afgebrand het op 21 Junie 2004.
Bykans ieder en elk in Petrusburg het in trane gestaan
en toekyk hoedat vlamme ’n kosbare stuk erfenis verteer.
Die kerkgebou was ’n baken in Petrusburg en ook die
trots van elke Petrusburger. Naas ’n woonhuis elders in
die dorp, was dié kerkgebou die tweede-oudste gebou in
Petrusburg.
Al wat in die proses gered kon word, was ’n groot tafel
wat in die konsistorie gestaan het. Verder het die vlamme
alles vernietig. Om die waarde van dit wat vernietig is, in
rand en sent te bepaal, is onmoontlik, want hoe word die
waarde van iets soos ’n Statebybel waarin die hele
geskiedenis van die gemeente opgeteken is, bereken?
Dié betrokke Bybel is tydens die Anglo-Boereoorlog na
Engeland gevat waar dit in 1948 deur iemand in ’n argief
in London raakgeloop is en daarna terugbesorg is aan die
Gereformeerde Kerk Petrusburg waar dit sedertdien voor
in die kerk saam met ’n ander Statebybel uitgestal was.
Ander kosbaarhede wat in die brand vernietig is, is die
nagmaalservies van egte silwer asook die orrel waarvan al
die pype in die hitte gesmelt het.
Vernietig is ’n woord wat vir ons nuwe betekenis gekry
het, want die hele binnekant van die kerkgebou is vernietig
– insluitende al die finansiële dokumentasie van die
gemeente. Wanneer ons nou na die eens pragtige
kerkgebou kyk, staan daar net die raamwerk van die
mure. Die dak en binnekant is net weg! Die waarde van
so ’n stuk geskiedenis kan nie bepaal word. Net om die
orrel te vervang, sal ongeveer R136 000 kos.
Dit is met seer harte, oë wat moeg is en swaar
gemoedere wat ons Maandagaand 21 Junie 2004
omdraai en huistoe gaan om maar net Dinsdagoggend
terug te keer en in die as rond te krap op soek na iets van
dit wat was ... iets om aan vas te hou.
Groot was my dankbaarheid toe ek nog die twee
grendels van die Statebybel sowel as die ysterversiersels
wat op die vier hoeke van die buiteblad was, tussen die
as optel. Dit sal vir die nageslag bewaar word om die
geskiedenis verder te vertel.
Toe ek omdraai om weg te stap, tik tannie Annatjie
Vos – ’n oud-Gereformeerde lidmaat, maar nou in die NG
Kerk, my op my skouer en wys my teen die een muur –
heeltemal ongeskonde en blink in die oggendson – die
koperbordjie: IMMANUEL! Wat ’n wonderlike troos is dit
nie om aan vas te hou nie! In hierdie tyd waar ons iets
moet laat gaan wat vir ons almal baie kosbaar was, is dit
ook ons hoop waaraan ons vashou – GOD IS MET ONS!
As ons nou terugkyk na ’n gebeurtenis in ons lewe,
kan ons nie ander nie as om met dankbaarheid te getuig
dat die Here ons kerksaal gespaar het sodat ons nog
ongehinderd elke Sondag bymekaar kan kom om Hom te
loof en te prys.
Sondagoggend vloei daar weer trane toe ons vir die
eerste keer in ons kerksaal in die erediens vergader. Maar
nou is dit trane van
vreugde en dankbaarheid
vir sovéél
genade en ons jubel
dit uit met die
beryming van Psalm
135:1:
“Prys die Naam
van onse Heer, hef
tesaam die lofsang
aan!” •
Die Die Kerkblad Kerkblad - - 49
49

• BRIEWE •
STUUR U BRIEWE AAN:
Die Redakteur, Die Kerkblad, Posbus 20008, Noordbrug 2522;
faks 018 293 1042;
e-pos kerkblad@gksa.co.za
Ons lesers sê hul sê oor ... The Passion of the Christ
Dr. Francois Kruger van Thabazimbi:
Na aanleiding van die artikel van ds. Joop van Schaik oor die
film “The Passion of the Christ” in die Mei-uitgawe van Die
Kerkblad voel ek tog dat daar ook ’n ander perspektief op die film
kan bestaan. Baie lidmate het die film alreeds gesien terwyl ander
dalk huiwerig is. Ek wil enigeen tog aanmoedig om moed bymekaar
te skraap en te gaan kyk. Die fliek is ontstellend en aangrypend,
maar van al die films wat al gemaak is oor die lyde van Christus, is
hierdie een by verre die getrouste aan die Bybel (en dus aan wat
werklik gebeur het) en daarom dring die betekenis van die kruisiging
van Jesus weer tot ’n mens deur – en dit dring deur tot in jou
diepste wese.
Die vervaardiger en regisseur (Mel Gibson) is ’n Rooms-Katoliek.
Die Katolieke het deur die jare die lyding en offer van Jesus beklemtoon,
terwyl die Protestante meer geneig was om sy geboorte te
beklemtoon en die intensiteit van Jesus se lyding bietjie te versag
en dalk die hele kruisgebeure ietwat te romatiseer. Die fliek is gemaak
vanuit ’n geloofsmotief (ek dink regtig Gibson wou nie in die
eerste plek geld maak nie) en daarom is daar geen ander idees en
temas ingewerk nie, behalwe Bybelse temas. Die groter stryd van
die Bybel word ook uitgebeeld: die fliek begin met Jesus in Getsemané;
’n slang seil oor sy hand en Hy gooi die slang eenkant toe en
verbrysel sy kop (Gen 3:15). Hierdeur begin die fliek met die finale
oorwinning aan die einde wat alreeds vasstaan. Die stryd tussen
die mag van die lig en van die duisternis is ook ’n deurlopende
tema met die bose wat deurentyd in die agtergrond aanwesig is.
Die pyn van ’n moeder (Maria) by die aanskoue van haar seun wat
gemartel en gespot en uiteindelik gekruisig word, word aangrypend
uitgebeeld.
Almal wat dink dat die lyding van Jesus ’n mooi storietjie was,
moet definitief die fliek gaan sien. Dit maak ook dat mens die
Bybel weer op ’n ander manier lees. Die fliek is baie eksplisiet en
dramaties wreed, maar mens kan nie anders nie as om te erken:
Dit is waarskynlik presies wat met Jesus gebeur het. Daarom bly
die vraag by ’n mens: Waarom so erg en wreed? Was dit werklik
nodig? Ek bedoel: Jesus was gemartel totdat Hy amper onherkenbaar
vermink was! ... en dit afgesien van die spot, minagting en
verwerping (ook deur sy eie Vader – iets wat ongelukkig moeilik
uitgebeeld kan word)! Hoekom? Daar is net een antwoord: Jesus
se lyding was baie erg omdat die sonde baie erg is! En as dit tot ’n
mens deurgedring het, dan vra jy: Hoe is dit moontlik dat daar nog
mense is wat hulle kan verlustig in die sonde? Ja, mens besef dat
ons nie anders kan nie as om ten bloede toe teen die sonde te stry
(Heb 12:4). Dan besef mens ook: die sonde is nie speletjies nie,
dit vernietig ’n mens! Dit het Jesus vernietig! Moenie met die sonde
speel nie! Die prys wat Jesus daarvoor betaal het, is te duur! Maar
as jy jou inleef in die kruisiging en jy sê heeltyd vir jouself: ek ly en
sterf saam met Jesus, dit is dit ook my lydingsgeskiedenis wat
daar uitgebeeld word, dan bring dit ’n geweldige verligting: my dood
lê agter die rug – dit is afgehandel. Gaan kyk gerus die fliek met
hierdie belewing.
Dr. Peet Vermeulen van Witbank:
Ek het die twee-ure film The Passion of the Christ deurworstel.
Dit is nie ’n film wat jy vir ontspanning gaan kyk nie. Dit is ook
nie ’n “popcorn”-geleentheid nie. Ek glo nie iemand het in daardie
film geeët nie. Dit is ’n opgaaf om soveel wreedheid en ruheid te
aanskou (selfs in die tyd waarin ons aan geweld gewoond geraak
het).
Elke mens het ’n prentjie of persepsie in sy kop oor dit wat
rondom Jesus in die Skrif opgeteken staan; sy lewe, sy prediking,
sy wonderwerke, sy lyding met as hoogtepunt dit wat aan by die
kruis op Golgota gebeur het, sy opstanding en hemelvaart. Hoe
realisties is die prentjies wat ons het? Het ons die nodige kennis
van die kultuurhistoriese agtergrond om hierdie prentjies na behore
te vorm? Die mense wat in die Nuwe-Testamentiese tyd geleef
het, was bekend met die gebruike en gebeure rondom géseling en
die kruisdood as straf. Kruise is juis op plekke aangebring waar dit
sigbaar as afskrikmiddel kon dien. Dit was ’n bekende scenario vir
die gelowige in die tyd van die Nuwe Testament.
Predikers het juis die taak om die kultuurhistoriese só na te
vors dat hulle self die boodskap aan die oorspronklike lesers kan
snap en dieselfde boodskap in konteks vir die huidige luisteraars
verstaanbaar kan oordra. Hoe moeilik is dit nie vir die prediker om
gebeure soos byvoorbeeld die kruisgebeure aan iemand oor te dra
wat nog nooit fisies daarmee kennis gemaak het nie! Ek self het
nog net een aanhaling uit ’n preek van Spurgeon gelees waarin ek
die bloed by die kruis kon hoor tap.
Die regisseur van The Passion of the Christ slaag daarin om die
ruheid en wreedheid van géseling, asook die aakligheid van die
kruisdood reëel voor te stel en die kyker die volle impak daarvan te
laat besef. Hy bring die nodige verstelling aan die “mooi” prentjie
wat ’n gelowige kyker onbewustelik vir homself kan vorm rondom
die kruisdood by gebrek aan bekendheid met géseling en kruisiging
in praktyk. Daarin lê vir my die wins van die film.
Word die tweede gebod oortree? Die tweede gebod lui: “Jy
mag nie vir jou ’n beeld of enige afbeelding maak van wat in die
hemel daarbo of op die aarde hieronder of in die water onder die
aarde is nie. Jy mag hulle nie vereer of dien nie, want Ek, die Here
jou God, eis onverdeelde trou aan My. Ek reken kinders die sondes
van hulle vaders toe, selfs tot in die derde en vierde geslag van dié
wat My haat, maar Ek betoon my liefde tot aan die duisendste
geslag van dié wat My liefhet en my gebooie gehoorsaam.” Jesus
Christus was 100% mens en ook 100% God. Hy het fisies as mens
op aarde kom leef. Hy het met sy voete in die stofpaaie van Palestina
geloop. As daar destyds kameras was, sou hulle Hom sekerlik ook
kon afneem. Niks sou iemand verhoed het om selfs ’n skets van
Jesus as mens te maak nie.
Hy het mens geword om in ons plek aan die kruis te kom sterf.
Só is Hy dan ook getipeer in die film – as mens – nie om aanbid of
vereer te word nie, maar om die helse smart en lyding te probeer
uit beeld wat Hy hier op aarde beleef het tydens en kort voor die
kruisiging. Hy word nooit in die film aanbid nie. Die film handel
bloot oor die laaste paar uur van sy lewe waartydens Hy bespot,
gemartel en uiteindelik vermoor is. Daarom is ek van oortuiging
dat die tweede gebod nie oortree word nie. Ek beskou die film as
’n besonderse kultuurhistoriese les waarby Christene kan baat. Dit
was ’n geloofsverrykende ervaring.
’n Brief van ds. Hans Vonkeman met dieselfde strekking is ook ontvang.
50 50 - - D DDie
D Die
ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004

augustus augustus augustus 2004
2004
Teologiese professore is dosente én navorsers
In die gesprek tussen u en ds. G Meijer
wat in Die Kerkblad van Junie 2004 gepubliseer
is maak ds. Meijer die stelling dat
die “Teologiese Skool (TSP) al hoe meer
deur die Universiteit opgeneem en geabsorbeer
word.” Vir hom is dit ’n “kommerwekkende”
tendens en uit die strekking van wat
hy sê kan afgelei word dat hy oortuig is dat
dit uiteindelik vir die Gereformeerde Kerke
(GKSA) negatiewe gevolge kan hê.
Ongelukkig staaf ds. Meijer nóg sy stelling
nóg sy kommer met feite en maak hy
dit dus moeilik om spesifieke onjuisthede
reg te stel. Sy algemene stelling is nie korrek
nie en ek wil graag soos volg daarop reageer:
Volgens die kontraktuele verband tussen
die GKSA en die Universiteit is die TSP ’n
selfstandige inrigting wat predikante vir die
GKSA oplei. Die professore word deur die
kerke beroep en deur die Universiteit aangestel.
Die leerplanne vir die voornemende
predikante word deur die beroepe professore
in oorleg met die kuratore opgestel.
Die professore bied dieselfde materiaal aan
vir ander studente wat aan die Universiteit
studeer en nie predikante in die GKSA word
nie. Op hierdie wyse word die gereformeerde
teologie wat binne die raamwerk van die
gereformeerde belydenis opereer tot ver
buite die grense van die GKSA uitgedra. Dit
is ’n besondere missionêre geleentheid wat
min kerke beskore is.
Die professore van die TSP, saam met
die ander dosente van die fakulteit, hanteer
wel die nagraadse opleiding van studente
in die teologie. Hierdie studente is wêreldwyd
verspreid, maar kies juis hierdie fakulteit
vanweë sy teologies behoudende karakter.
Op hierdie wyse word die materiaal wat gebruik
word vir die opleiding van gereformeerde
predikante wêreldwyd beskikbaar gestel.
Is dit nie immers ons roeping nie? Die professore
is ook mede-verantwoordelik vir die
navorsing wat gedoen word in die navorsingsfokusarea
met die titel: “Die Reformatoriese
Teologie en die ontwikkeling van die
Suid- Afrikaanse samelewing.” Talle navorsingsartikels
wat handel oor die rol wat gereformeerde
teologie in die oplossing van samelewingsvraagstukke
kan speel, is reeds
deur die professore hier en in die buiteland
gepubliseer. Ook op hierdie wyse word die
gereformeerde teologie uitgedra tot ver buite
ons grense.
Moet die beroepe professore by hierdie
navorsing betrokke wees? Moet hulle hulle
nie net besighou met die opleiding van predikante
nie? Hieroor twee opmerkings: Geen
professor kan behoorlik doseer as hyself nie
deeglik navorsing doen nie. Anders sirkuleer
hy maar net ou idees en kweek hy predikante
wat nóg die Bybel kan verklaar nóg
die wêreld verstaan waarin die kerke leef.
Alle navorsing vind ook uiteindelik sy weg
• BRIEWE •
tot in die studiegidse van voornemende predikante. Verder: in die teologiese wêreld word
tans indringende debatte oor kernsake van die Christelike godsdiens gevoer. Professore
aan die TSP moet hulle deeglik hiervan vergewis ten einde ’n gereformeerde perspektief
oor sulke sake uit te dra. Navorsing aan die TSP dus is uiteindelik van belang vir die hele
kerkverband en dank moet betuig word aan die Universiteit vir die ruim fondse wat hy vir
teologiese navorsing gee, die uitbou van die TSP-biblioteek en die geleenthede wat hy
aan die professore van die TSP bied om by kongresse op te tree en daaraan deel te neem.
Ek nooi ds. Meijer hartlik uit om met my ’n gesprek te voer sodat hy homself van
hierdie en ander feite kan vergewis. Ek is seker dat sy kommer sal verdwyn en hy saam
met ons dankbaar sal wees vir die besondere geleenthede wat die ooreenkoms tussen
die Universiteit en die TSP om predikante vir die GKSA op te lei en om die gereformeerde
teologie wêreldwyd uit te dra.
- Prof. Koos Vorster (rektor TSP)
Dankie vir artikel oor tuisskoling
Baie dankie vir die deeglike en omvattende artikel deur Marina van Loggerenberg onder
die titel “Tuisonderwys – ’n hernude opsie” (Die Kerkblad Junie 2004). Die artikel
verskaf onses insiens ’n goeie inleiding tot die onderwerp om ouers te help om ingeligte
keuses te maak oor die onderwys van hul kinders. Daar word enkele aanvegbare stellings
van minder belang in die artikel gemaak, maar daar is twee wat wel kommentaar vereis
aangesien dit ouers wat tuisonderwys oorweeg groot probleme op die hals kan haal.
Eerstens verklaar die skrywer dat registrasie by die onderwysowerheid verseker dat die
nodige standaard gehandhaaf kan word. Hierdie stelling is ongegrond en kan tot nadeel
van die kinders strek. Uitvoerige navorsing, wat onder andere gerapporteer word in die
bronne wat die skrywer aanhaal, toon dat tuisleerders in jurisdiksies wat registrasie vereis
geensins beter presteer as tuisleerders in gebiede wat geen registrasie vereis nie. Daar is,
in teendeel, aanduidings dat tuisleerders wat nie geregistreer is nie, ietwat beter presteer
as kinders wat wel geregistreer is, veral as hulle in gebiede woon waar registrasie deur die
wet vereis word. In sulke gebiede presteer ongeregistreerde kinders volgens die beskikbare
navorsing gemiddeld ongeveer 5% beter as geregistreerde kinders.
Hierdie verskynsel behoort ons nie te verbaas nie, aangesien die standaard van onderwys
die grootste enkele rede is wat ouers aangee waarom hulle tuisonderwys vir hul kinders
kies (De Waal 2000, doktorale verhandeling PU vir CHO). Die gemiddelde kind in tuisonderwys
presteer, volgens die groot hoeveelheid navorsing oor die onderwerp, dan ook veel
beter as die gemiddelde kind in openbare skole. Hieruit volg die klaarblyklike gevolgtrekking
dat dit heel onwaarskynlik is dat amptenare uit die swakker presterende openbare onderwysstelsel
enigsins kan bydra tot die standaard van die beter presterende tuisonderwysgemeenskap.
Tweedens verklaar die skrywer: “... dit bly steeds die ouers se plig om by die onderskeie
onderwysdepartemente te registreer as ’n tuisskoler.” Hierdie stelling is nie korrek nie.
Daar is drie verskillende wetsbepalings waarvolgens tuisonderwys onderneem kan word.
Slegs een van hulle vereis registrasie by die onderwysdepartement. Verder is daar tans
geen provinsie wat oor behoorlik gemagtigde prosedures en dokumentasie beskik waarvolgens
die registrasieproses op wettige wyse uitgevoer kan word nie. Gevolglik is, so ver
vasgestel kan word, alle registrasies wat tans uitgevoer word regtens ongeldig.
Vanselfsprekend kan dit nie in die belang van kinders wees om aan die hand van
ongemagtigde en ongeldige prosedures geregistreer te word nie. Hierdie situasie moet
verder gesien word in die lig van die regsplig wat op ouers rus om die beste belange van
hul kinders te beskerm, ook teen die owerheid. Dit is dus duidelik dat die verhoudinge
tussen tuisskolers en die owerheid nie so sonder probleme is as wat die skrywer wil laat
blyk nie. Om hierdie rede beveel ons alle tuisskolers aan om gebruik te maak van die
kundigheid wat beskikbaar is by instellings soos die Vereniging vir Tuisonderwys, die
Pestalozzi Trust en ook Arto (Aksie Reformatoriese TuisOnderwys).
Normaals baie dankie vir ’n goeie artikel wat reg laat geskied aan tuisskoling.
- Francois van Deventer van Lynnwoodrif (voorsitter Aksie Reformatoriese
Tuisonderwys – Arto)
Briewebus
NC van P: Korrespondensie oor die nuwe Psalmomdigting is voorlopig afgesluit
(sien Die Kerkblad Julie 2004).
Die Die Kerkblad Kerkblad - - 51
51

lief & leed
VERJAARDAG
Gerhard Oosthuizen – My eggenoot, ons pappa en oupa het op 18 Junie 2004 sy 80 ste
verjaardag gevier. Ons dank die Here vir ’n heuglike dag saam met familie en vriende. Ons
loof die Here vir die wonderlike voorreg dat hy nog goeie gesondheid ervaar en besonder
diensbaar kan wees in sy koninkryk. Ons bede is: Ons gee hom nou in u hand, hou hom sterk
en bly aan sy kant. Mag hy in die nuwe lewensjaar u nabyheid steeds ervaar.
Rika Oosthuizen (Pretoria-Brooklyn); Dirk, Rika, Diaan en Erik Kruger (Rietvallei); Woltemade,
Idillette, Clinton en Nadine Hartman (Rietvallei).
Bettie du Plessis – Ons moeder, Elizabeth Huibrecht Johanna (geb. Coetzee) van Aggenbagskraal,
Clanwilliam, het op 4 Junie 2004 haar 80 ste geboortedag herdenk. Saam met haar
eggenoot, kinders en kleinkinders was die heuglike dag op gepaste wyse in die Clanwilliam
Hotel gevier waar ’n smaaklike ete bedien is. Ons is die Here tot hiertoe baie dankbaar vir alles
wat Hy vir haar gedoen het en ons loof en prys Hom daarvoor. Die Here se rykste seën word
haar toegebid vir nog jare wat voorlê.
Wense kom van al u kinders – Philip en Jeanette (Strand); Johanna en Bertie (Walvisbaai);
Jan en Ousus (Clanwilliam); Charl en Lynette (Paarl); Freek en Rienie (Estcourt); Mariana
en Danie (Laingsburg); en al die kleinkinders en agterkleinkinders.
HUWELIKSHERDENKING
Nel – Op 5 Augustus 2004 vier ons ouers, Jaap (86) en Sannie (87) Nel van Kleinfontein
naby Pretoria, hul 60 ste huweliksherdenking. Hulle is albei geseënd met goeie gesondheid, bly
nog in hul eie huis en is voltyds besig, ons vader as bou-inspekteur van Kleinfontein! Dit stem
ons tot dankbaarheid dat hulle die krag het om soveel te beteken vir hul kerk, gemeenskap en
vir ons as nageslag en ’n vreugde om te kan getuig van die pragtige voorbeeld van sorg en
liefde en bo alles hul afhanklikheid van en geloof in hul Hemelse Vader. Ons dank die Here vir
die voorreg wat aan ons gegun word om hulle nog by ons te kan hê en dra hulle op in sy sorg
dat hulle nog lank vir ons almal gespaar sal bly.
Kinders, kleinkinders en agterkleinkinders: Danie en Ina Dreyer; Jan en Deleen Kornelius,
Tom en Hester Dreyer met Thomas en Kasper; Dana en Corneli du Plessis; Nemo en Santie
Roelofse en Markus; Jaco en Anadia Kornelius en Kirsten; Danie Dreyer; Janine Kornelius;
Inarié Dreyer; en Herman Kornelius.
DOODSBERIGTE
Sannie Booyens (geb. Van Tonder), weduwee van ds. Thys Booyens – Ons moeder en
ouma Sannie is op 29 Mei 2004 oorlede in die ouderdom van 79 jaar en 10 maande. Alhoewel
sy die laaste 19 maande van haar lewe bedlêend was as gevolg van beroerte, en dit vir haar en
almal wat na aan haar was ’n baie moeilike tyd was, kan ons met dankbaarheid terugdink aan
’n geseënde lewe. Sy het ’n onuitwisbare invloed gehad op ons wat na aan haar gelewe het.
Ons kon die genade van die Here duidelik in haar lewe sien. Sy was opreg lief vir die Here en
het ook deur volgehoue Bybelstudie en gebed gedurig in die geloof gegroei. Sy was vir ons
almal ’n voorbeeld. Sy het ook baie talente gehad wat sy na die beste van haar vermoë ontwikkel
het. Sy het ons pa so goed as sy kon in gemeentewerk bygestaan, die orrel gespeel vir baie jare,
musiekaande gereël en haar skilderkuns ontwikkel tot iets buitengewoon. Sy het nooit gehuiwer
om te help as dit vir haar moontlik was nie. Sy was vir baie ’n inspirasie. Ook haar pragtige
verhouding met ons pa sal ons bybly. Hulle huwelik het gespreek van een-wees in die Here. Hy
het hulle saamgevoeg en dit het hulle uitgeleef. Ons is hartseer dat sy ons ontval het, maar
innig dankbaar vir die geestelike erfenis waarmee sy ons agtergelaat het.
Willie en Ansie du Plessis; Thinus en Rina Ras; Louis en Santie de Jager; 11 kleinkinders en
drie agterkleinkinders.
Elizabeth Hendrina (Bessie) van der Merwe – Gebore 21 Februarie
1912, oorlede 9 Julie 2004. Na ’n geseënde lewe van 92 jaar en vier
maande is ons ma, ouma en oumagrootjie deur die Here opgeneem in
ewige heerlikheid. “Ons lewe maar sewentig jaar, of, as ons baie sterk is,
tagtig” (Ps 90:10). God het vir haar veel meer uitgemeet as die tagtig jaar
waarvan die Psalm getuig. Sy was vir ons ’n voorbeeld in haar sterk
geloof wat sigbaar was in ons opvoeding en versorging. Haar
diensbaarheid was nie net teenoor haar gesin en familie nie, maar teenoor
elke medemens wat haar lewenspad gekruis het. Soli Deo Gloria!
Kinders: Nico en Rachelle Wilson (Bloemfontein); Nico en Tersia van der Merwe (Klerksdorp).
Kleinkinders: Nico, Lourette en Ebeth (Bloemfontein); Jaco, Petri en Rina (Potchefstroom);
Elsabe (Klerksdorp); Org, Lande en Nicolien (Londen). Agterkleinkinders: Anmari
en Nicola (Potchefstroom).
Marie van Wyk – Ons ma, ouma en
oumagrootjie (woonagtig op Koster) is op 10
April 2004 oorlede. Sy was byna 90 jaar oud
(gebore 10 Januarie 1915). Ons wil ons
dankbaarheid teenoor ons Hemelse Vader
betuig vir die geseënde lewe wat sy gehad het
en die seën wat dit vir almal van ons wat naby
haar was, insluitende haar vriende en
gemeenskap, meegebring het. Die manier
waarop sy gelewe het, was vir ons almal ’n
inspirasie en ons dink veral aan haar
blymoedigheid waarmee sy onder alle
omstandighede elke dag voluit gelewe het. Ons
wil ook vir al die meelewing van al die familie
en ander vriende baie dankie sê, want daardeur
het ons weer ervaar hoe die Here alles en almal
wat hy op mens se lewenspad bring, gebruik
om ons in alle omstandighede te ondersteun.
Kinders, familie en vriende.
Marie Schutte (néé Visser) – Marie is
skielik van ons weggeneem na ’n beter oord.
Sy het baie gely. Ons gun haar die rus, maar
treur soos gelowiges oor haar. Sy het op 18
Junie 2004 heengegaan, slegs 13 dae voordat
ons op 1 Julie 2004 60 jaar gelukkig getroud
sou gewees het. Ons eer haar pragtige
nagedagtenis. Aan God die eer.
Chris, kinders en kleinkinders.
Willie Venter – Op 8 Julie 2004, 20 dae
voor sy 80 ste verjaardag, is ds. Willie Venter,
emerituspredikant van die Geref. Kerk Boksburg,
opgeneem in die Vaderhuis met sy baie
wonings. Ons neem in herinnering die 30 jaar
wat hy ons gemeente aktief bedien het en die
tien jaar waarin hy as emerituspredikant ’n
meelewende lidmaat van ons gemeente was.
In die Gereformeerde Kerke is sy dienswerk
as kurator van die Teologiese Skool (vir vyf
jaar lank was hy voorsitter van die kuratore),
sy bydrae as voorsitter van menige partikuliere
sinodes en sy werk in Klassis Brakpan ’n getuienis
van die gawe wat hy van God aan ons
kerke was.
Ons leef mee met sy vrou, Hennie Venter, en
al sy kinders en kleinkinders. Ons is getroos
in die wete dat hy nou bereik het wat Paulus
in 1 Tessalonisense 4:17 aankondig: “So sal
ons altyd by die Here wees.”
Kerkraad, Geref. Kerk Boksburg.
IN MEMORIAM
Kobus Venter – Weltevrede, Bultfontein.
Gebore 10 Maart 1926, oorlede 1 Augustus
2000. Soveel jare, soveel hartseer en verlange.
Die mooi herinneringe aan jou dra ons deur
die hartseer tye, en ons sal jou altyd in liefde
onthou.
Anna (Bultfontein); Christiaan, Lydia, Ané en
Burger (Mooikloof); Dirk, Jorina, Janus,
Abrie en Adriané (Hoopstad); Rina (Garsfontein);
Althea, André en André (jnr) (Centurion).
52 52 - - D DDie
D Die
ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004

BEROEPE
Ontvang
• Ds. HL Stavast van Bronkhorstspruit na Welkom.
Aanvaar
• Dr. FP Kruger van Thabazimbi na Alberton-Wes.
Bedank
• Dr. VE d’Assonville van Colesberg/Philipstown na Hoedspruit.
• Ds. MAF Kruger van Springs na Vereeniging ’95.
BEROEPBAAR GESTEL
Ds. Willem van der Merwe (voorheen van die Geref. Kerk Swartruggens)
is weer beroepbaar gestel. Hy bly tans in Swartruggens en sy
kontaknommers is 014 544 0695 (huis) / 082 365 0419.
ADRES- EN TELEFOONNOMMERVERANDERINGS
• Ds. Nico Botha: Van begin September 2004 af – Randpark Village
3, Ouhoutstraat, Randpark Uitbr. 13; Posbus 436, Randparkrif
2156; tel. 011 678 5712 / 083 629 8740.
STOFFBERG BENODIG HULPDIENSPREDIKANT
Die Gereformeerde Kerk Stoffberg is vakant en benodig die dienste
van ’n emerituspredikant as hulpdiensprediker. ’n Honorarium sal toegestaan
word. Akkommodasie, asook ’n voertuig vir gemeentelike
werk, is beskikbaar. Vir verdere besonderhede, kontak R de Jager,
013 272 7100 of 084 549 3110.
PART. SINODE- EN KLASSISOPROEPE
KLASSIS KRUGERSDORP – Die kerke in die ressort van Klassis Krugersdorp
word opgeroep om op Maandag 13 September 2004 van 17:00 in
die kerkgebou van die Geref. Kerk Toekomsrus te vergader. Kredensiebriewe
moet die Roepende Kerkraad teen 8 September 2004 bereik by
Posbus 6058, Greenhills 1767; of e-pos wvdh@mweb.co.za. Die susters
ontvang u graag vanaf 16:30.
KLASSIS MIDDELBURG KAAP – Hiermee word Klassis Middelburg Kaap
opgeroep om DV op Dinsdag 7 September 2004 om 09:30 by die Geref.
Kerk Cradock/Somerset-Oos te vergader. Die vergadering vind plaas
by die kerkgebou te Charlesstraat, Somerset-Oos. Agendastukke moet
die Korresponderende Kerkraad (Posbus 196, Colesberg 9795) voor/
op 24 Augustus 2004 bereik. Sustentasie-aansoeke moet die Geref.
Kerk Middelburg (Posbus 11, Middelburg 5900) bereik voor/op 24
Augustus 2004. Kredensiebriewe moet die Roepende Kerkraad (Posbus
439, Cradock 5880) bereik voor/op Vrydag 3 September 2004.07.20
KLASSIS KROKODILRIVIER – Hiermee word die Klassis Krokodilrivier
opgeroep om te vergader in die kerkgebou van die NG Kerk Northam
op Dinsdag 14 September 2004 om 09:30. Alle stukke vir die agenda
moet die Korresponderende Kerkraad (Posbus 9, Thabazimbi, 0380)
nie later as Maandag 23 Augustus 2004 bereik nie. Kredensiebriewe
kan deur die afgevaardigdes na die sitting saamgebring word.
KLASSIS SOUTPANSBERG – Hiermee word Klassis Soutpansberg opgeroep
om DV op 14 September 2004 om 09:00 in die kerkgebou van die
Geref. Kerk Pietersburg te vergader. Stukke vir die agenda moet die
Korresponderende Kerkraad (Posbus 612, Polokwane 0700) voor/op
31 Augustus 2004 bereik. Kredensiebriewe moet die Roepende Kerkraad
(Posbus 88, Polokwane 0700) voor/op 31 Augustus 2004 bereik.
KLASSIS ETOSHA – Klassis Etosha word hiermee opgeroep om DV te
vergader op Vrydag 17 (vanaf 14:30) en Saterdag 18 September 2004
by die Geref. Kerk Windhoek, Lutherstraat 3, Windhoek. Agendastukke
moet die Deputate vir Korrespondensie bereik nie later nie as Vrydag
27 Augustus 2004 – adres: Posbus 146, Gobabis; of gerefgbs@iway.na.
augustus augustus augustus 2004
2004
op die kerkwerf
Kredensiebriewe moet aan die Roepende Kerkraad gestuur word –
adres: Posbus 9764, Windhoek; of jpbingle@africaonline.com.na. Kredensiebriewe
kan ook by die vergadering ingedien word.
KLASSIS NATAL – Hiermee word Klassis Natal opgeroep om DV op
Dinsdag 7 September 2004 om 10:00 te vergader in die kerkgebou
van die Geref. Kerk Newcastle. Agendastukke moet die Korresponderende
Kerkraad (Posbus 68, Glencoe 2930) voor Saterdag 6 Augustus
2004 bereik. Kredensiebriewe moet die Roepende Kerkraad (Posbus
333, Newcastle 2940; faks 034 312 3563) voor Saterdag 4 September
2004 bereik.
KLASSIS LYDENBURG – Hiermee word Klassis Lydenburg opgeroep om
DV Dinsdag 21 September 2004 om 09:00 te vergader in die kerkgebou
van die Gereformeerde Kerk Stoffberg. Agendastukke (ook deputaterapporte)
moet die Deputate Korrespondensie nie later nie as Vrydag
3 September 2004 bereik te Posbus 116, Middelburg 1050; óf faks die
stukke na 013 282 3675 (kantoor) of 013 242 3364 (pastorie). Stukke
kan ook per e-pos gestuur word na: danie-gk@mweb.co.za. Kredensiebriewe
moet die Roepende Kerkraad (Posbus 12, Stoffberg 1056) bereik
voor Woensdag 8 September 2004. Kerke wat aansoek wil doen om
sustentasie word gevra om so vroeg as moontlik met die Deputate vir
Korrespondensie te skakel by die adres soos bo aangegee.
KLASSIS LADYBRAND - Hiermee word Klassis Ladybrand opgeroep om
DV Dinsdag 14 September 2004 vanaf 09:30 te vergader in die
kerkgebou van die Gereformeerde Kerk Bethlehem. Stukke vir die
agenda moet die Korresponderende Kerkraad (Frankfort) nie later as
18 Augustus 2004 bereik nie. Kredensiebriewe kan na die vergadering
saamgebring word. Name van ouderlinge wat afgevaardig kan word
na die Part. Sinode OVS en Natal te Empangeni moet saamgebring
word na die vergadering. Volledig ingevulde sustentasie-aansoeke moet
die Korresponderende Kerkraad voor of op 18 Augustus 2004 bereik.
PARTIKULIERE SINODE RANDVAAL – Die Partikuliere Sinode Randvaal
word in oorleg met die Roepende Kerkraad, die Gereformeerde Kerk
Randburg, opgeroep om op 23 November 2004, en indien nodig, die
volgende dae, om 08:30 in die Gereformeerde Kerk Randburg te vergader.
U aandag word op die volgende sake gevestig:
• Stukke vir die agenda moet die Deputaat vir Korrespondensie by
bogenoemde adres bereik voor of op Maandag 4 Oktober 2004.
• Aansoeke om sustentasie moet die Deputaat vir Korrespondensie
voor of op 30 September 2004 bereik.
• Voorsitters van Korresponderende Kerkrade van die onderskeie
klassisse word daarop gewys dat hulle om 08:00 moet vergader
om die programmering van die Partikuliere Sinode te doen.
• Elke Klassis vaardig agt (8) predikante en agt (8) ouderlinge,
primi sowel as sekundi, na die sitting van die Partikuliere Sinode
af. Kredensiebriewe moet die Deputaat vir Korrespondensie nie
later as 4 Oktober 2004 bereik nie.
PROPONENTE WAT BEROEPBAAR IS
• PK Raphalalani (Patrick): sel 072 172 2899.
• PF Mookisi (Frans): Posbus 4722, The Reeds 0158; sel 082 932
8830.
• ME Cooke (Tinus): 083 959 6150 / 018 290 5354 / 012 253 0063
(faks).
• J Smit (Johannes): Posbus 20002, Noordbrug 2522; tel. 018 290
5417 / 082 876 9122.
Alle beroepe wat ontvang, aanvaar of bedank word, moet deurgegee
word aan Wymie du Plessis by die Administratiewe Buro, tel. (018)
297-3989 / faks (018) 293-1042.
Die Die Kerkblad Kerkblad - - 53
53

kleinADVERTENSIES
Die Bemarkingsafdeling, DIE KERKBLAD, Posbus 20004, Noordbrug 2522.
Tel: (018) 297-3989. Faks: (018) 293-1042. E-pos: wymiedup@gksa.co.za
TARIEWE:
Advertensies: Op aanvraag beskikbaar.
Berigte: R0,20 per woord (min. R4,00) plus R2,20 per sentimeterkolom vir ’n
foto. BTW is ingesluit.
Volledige besonderhede is by bostaande adres beskikbaar.
VAKANSIE EN VERBLYF
NATALSE SUIDKUS
UVONGO: 12-bed vakansiehuis. Mooi see-uitsig, loopafstand van strand. Alle
geriewe. 3 Badkamers, ruim balkon, 9 X 5 meter. TV, mikrogolfoond, ruim ys- en
vriesgeriewe. Nog beskikbaar vanaf 21 November 2004 tot 15 Desember 2004 en
weer vanaf 27 Desember 2004. Tel. (013) 932 2433 of sel 083 944 5935.
UVONGO: 8-Bed luukse vakansiewoonstel met brandersig. 2 TV; M-Net; DSTV,
mikrogolf + skottelgoedwasser. 2 Toesluitmotorhuise; braai-area op jou eie balkon.
Beddegoed; volledig toegerus; reg op die hoofstrand van Uvongo. Skakel Luzelle
(011) 472 0086.
UVONGO: Tweeslaapkamerwoonstel ten volle toegerus vir vier. In sekuriteitsoord
by die strand. Volledige toerustingslys kan op aanvraag deurgefaks word. Swembad
en lapa op terrein. Onderdakparkering direk voor woonstel. Skakel (015) 307 2439
(kantoor-ure).
MARGATE: MARLICHT VAKANSIEWOONSTELLE. Aangename, see-uitsig verblyf
in goed toegeruste 2-, 3- en 4-slaapkamer selfsorgwoonstelle. TV met M-Net en
linne ingesluit. Gesellige braai-area. Onderdakparkering. Perseel omhein met
veiligheidshekke. Slegs 50 m vanaf seefront. Skakel Boet en Marie Grobler gedurende
kantoorure vir verdere besonderhede of kleurbrosjure. Tel. (039) 312 1052 of
faks (039) 317 1870.
SCOTTBURGH: Luukse 2-slaapkamervakansiewoonstel te huur. Toegerus vir 5
persone, 30 treë vanaf die strand. Kleur-TV. Langs Cuttysark Hotel. Skakel (011)
954 6117 of 083 456 3190.
SCOTTBURGH: Woonstel, heeltemal privaat, slaapplek vir 3, badkamer, yskas,
mikrogolfoond ens. TV, onderdak braaigeriewe. Billike binne- en buiteseisoentariewe.
Naby strand. Tel. (039) 976 0288.
AMANZIMTOTI DROMEDARIS 503: 2-Slaapkamerwoonstel op strand. Toegerus
vir 6 persone. Skakel (031) 903 3210.
AMANZIMTOTI – STELLA MARIS: Pragtig, strandfront, luuks, veilig. 2 Slaapkamer,
2/6 persone, TV, swembad, braaigeriewe. Spesiale aanbiedinge, buiteseisoen. Tel.
(031) 903 5477. Faks (031) 903 5479.
AMANZIMTOTI – AFSAAL 602: Ruim 2-slaapkamerwoonstel met see-uitsig.
Toegerus vir 6/7 persone. Spesiale aanbiedinge buiteseisoen. Tel. (011) 954 5288
of 082 335 7101.
SOUTH PORTSTRAND: Vakansiewoonstelle: 2 slaapkamers, 6 persone; 1
slaapkamer, 4 persone. See- en branderuitsig. 200 m vanaf strand. 7 km noord van
Port Shepstone. Skakel alle ure. Tel. (039) 695 0778, sel 083 410 6693.
HIBBERDENE: Bekostigbaar sorgvry vakansie hou? Toegeruste eenhede te huur.
Geen TV. Betaal vir agt nagte en bly vir 10. R800 alleenlik buiteseisoen. Vir alle
ander tariewe en besprekings skakel (039) 317 1635 of 083 314 3020.
HIBBERDENE: Vakansiehuis te huur in Woodgrangestraat 784. Luuks toegerus
vir ses persone (TV, video, snoekertafel, lugversorging, tuimeldroër, mikrogolf, twee
badkamers, toesluitmotorhuis, edm.). In stil omgewing met mooi see-uitsig. Billike
pryse deurgaans. Skakel Pieter en Fransie de Beer, tel. (014) 533 1474 (alle ure) of
082 462 4248.
DOONSIDE (SHANGRI LA): (Twee kilometer suid van Amanzimtoti.) Twee- en
drieslaapkamervakansiewoonstelle vir tot 9 persone teen die strand. Rustige omgewing,
vriendelike kompleks, see-uitsig, beveiligde onderdakparkering, kleur-TV, ens.
Braaiplek en swembad op perseel. Privaatbesit, billike tariewe. Skakel asseblief
(012) 567 3933.
PENNINGTON: CASA CHIARA, sien, ruik, hoor die see. Ten volle toegeruste nuwe
huis slaap ses/sewe, toesluitmotorhuis, loopafstand na strand en winkels. Per nag:
R560 Desember, R460 April, R360 Junie/Julie en September. R65 per persoon
buiteseisoen. Kontak Gert vir baie meer inligting oor skuba, golf en diepseehengel,
082 896 0996.
TRAFALGAR: Hooggeleë 6/8-bed vakansiehuis. Honderd en tagtig grade see-uitsig.
Alle geriewe beskikbaar. Toesluitmotorhuis. Skakel (012) 332 3168 of 082 255 9252.
ELYSIUM: Twee selfsorghuise beskikbaar. 8 beddens per huis. Volledig toegerus.
Naby Hibberdene en Scottburgh. Pragtige see-uitsig. Skakel alle ure Wessel of
Dinie Roets 082 336 9326 of tel/faks: (033) 342 2848.
NATALSE NOORDKUS
BALLITO-SHAKASROCK: Luukse vakansievilla by beroemde Santorini – op die
strand. 3-slaapkamer, 2-badkamer volledig toegeruste villa met see-uitsig, TV,
lugreëling, motorhuis, tennisbaan, swembad, 24-uur sekuriteit en baie meer. Skakel
(013) 751 3743.
BALLITO-SHAKASROCK: 2-Slaapkamermeenthuis te Santorini; 2 badkamers;
slaap 5-6; volledig toegerus (ook beddegoed en TV); skoonmaakdiens Maandae
tot Vrydae; motorafdak; goeie sekuriteit; swembad; privaatstrand; naby die see:
kom geniet die Noordkus! Skakel Maarten na-ure (011) 975 5351 of 083 454 5310.
LICORNA BEACH, UMHLANGA ROCKS, NOORDKUS: Volledig gemeubileerde
luukse vakansiewoonstelle te huur. Skakel Durban (031) 561 2344 of (031) 561
2986. Onmiddellik beskikbaar.
UMDHLOTI: Luukse vakansiewoonstel met asemrowende uitsig op see. 3 slaap, 2
badkamer, volledig toegerus met geriewe. Beskikbaar vanaf 24 Desember 2004
tot 7 Januarie 2005. Skakel (012) 653 1920.
WESKAAP / TUINROETE
BELLVILLE: DOOR DE KRAAL, naby Tygervalleisentrum. Nuwe gastekamer
toegerus vir 2 persone. Ontbyt en/of aandete op aanvraag. Veilige onderdakparkering.
Billike tarief. Skakel (021) 913 4321.
BELLVILLE/WELGEDACHT: Volledig toegeruste selfsorgeenheid in elite sekuriteitswoonbuurt
vir egpaar sonder kinders. Onderdakparkering, pragtige uitsig. R195
per nag vir woonstel. Skakel Elza Beekman 082 372 2647.
BLOUBERGSTRAND: Jou uitsig … om te droom. Luukse 2-slaapkamerwoonstel,
selfsorg, seefront. Tel/faks: (051) 654 0504. E-pos: blouwberg@mweb.co.za
BLOUBERGSTRAND: Selfsorgwoonstel. 2 slaapkamers – huisves 4 persone.
Swembad. 15 min. vanaf Kaapstad/Waterfront asook Kaapse wynlande. R320 p.n.
Tel. (021) 975 4238 of 082 732 9850.
KLEINMOND: Gerieflike strandhuis met see-uitsig. 3 slaapkamers, 2 badkamers.
Slaap maksimum 8. Binnebraai. Tel. (021) 975 4238 of 082 878 0105.
STRAND: Vakansieverblyf!!! 900 m vanaf see. Nuwe selfsorg tuinwoonstel. Volledig
toegerus, veilige parkering, privaat ingang, braaigeriewe. Baie billik. Skakel (021)
854 8648 of 084 454 8648. E-pos: jannie_fourie@bat.com
STRAND: Nuwe selfsorgeenhede, naby see. Slaap 2-6. Volledig toegerus, braaifasiliteite
met hout, diens daagliks. Billike tariewe. Kontak 084 603 5598 / 084 603
5593 of (021) 854 8487.
STELLENBOSCH: KLEINE HERBERG GASTEHUIS. Geleë in veilige, rustige Mostertsdrift
naby Universiteit, Eersterivier en Coetzenburgsportgronde. Dubbel R180
pp, enkel R240 pp. Ingesluit groot ontbyt asook gebruik van die kombuis. Spesiale
tarief vir langtermyngaste. Skakel Carien Smith. Tel. (021) 887 5558 of 082 331
8834.
STRAND: WELTERUSTEN GASTEHUIS GARNI. Driester en finalis in die AA Akkommodasietoekennings
2002. “Waar gaste as vriende huis toe gaan.” Enkelkamer
met privaat badkamer, dubbelkamers en familiekamers met aangrensende
badkamers. Alle kamers toegerus met TV en koffie/teegeriewe. Ten volle toegeruste
selfsorgeenheid. 600 m van die see. Veilige parkering.
Vir meer inligting besoek www.welterusten.co.za of kontak Henry en Jeanette by
(021) 854 3484 of 082 255 8559 of e-pos: info@welterusten.co.za
STRAND: Kusweg woonstelle. Netjies, ruim, veilige parkering. Billike tariewe: R100
– R380 p.d. Skakel 083 313 4215.
54 54 54 - - D DDie
D Die
ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004

GORDONSBAAI: Gesellige, luukse vakansiehuis teen die hange van die Hottentots-
Hollandberge met asemrowende uitsigte oor die berge en baai, in rustige omgewing,
naby alle Kaapse toeriste-attraksies. 6 Persone, 2 badkamers, sondek, patio met
braaigeriewe, dubbelgarage. Tel. (012) 329 2395 (w) of (012) 332 2828 (h). Website:
www.capetownadventure.com
DANABAAI: Net 7 km buite Mosselbaai en naby alles. Stil, rustig met natuurskoon,
strand en see-uitsig (180º) uit alle vertrekke en braai-area. Ruim, netjies, skoon
woonstel met 2 slaapkamers en dubbelslaapbank in leefarea. Volledig toegerus
met badkamer, stort, kleur-TV, privaat buitebraai en toesluitmotorhuis. Slaap vir
maksimum 6 persone wat kinders insluit. Binneseisoen @ R400 per dag vir woonstel.
Buiteseisoen @ R175 per dag. Naweektariewe beskikbaar @ R750 per naweek
(net buiteseisoen). Skakel nou Gerrit Badenhorst 083 274 6493 (sel); tel/faks: (051)
446 1979. e-pos: strongou@mweb.co.za
VLEESBAAI/MOSSELBAAI: 1-Slaapkamer, 4-Slaapplek vakansiewoonstel, ten
volle toegerus en toesluitmotorhuis. 25 Km vanaf Mosselbaai met baie swem- en
hengelplek op veilige privaatstrand. 100 Meter vanaf strand met see-uitsig. Binneseisoen
R280 p/d, buiteseisoen R160 p/d. Skakel 082 415 6987.
MOSSELBAAI: Vakansie- en oornagverblyf op ’n volstruisplaas, ZINGELA INDLE-
LA, 20 km vanaf Hartenbos. Gastehuis of selfsorg boskamp beskikbaar teen besonder
billike tariewe. 4X4-roete, kwad-motorfietse, krokodille, wild, beeste, volstruise,
swembad. Dagbesoekers welkom. Enige etes, veral besondere volstruisgeregte,
kan gereël word. Afsprake noodsaaklik. Skakel Annemé of Rienie by (044) 694
0011.
MOSSELBAAI: Digby Hartenbos, sentraal vir Tuinroete-vakansie of wittebrood.
Selfsorg woonstelle ten volle toegerus of bed en ontbyt, see-uitsig. Skakel 083 532
4669.
HARTENBOS: Ruim strandhuis, sentraal geleë. Kontak Helena (012) 348 7581
(na-ure).
HARTENBOS: Verblyf reg op die strand in Bayview. 5-dubbelslaapkamerhuis te
huur vir R1 200 per dag binneseisoen en R600 buiteseisoen. Ideaal vir groot gesinne
of families. Alle moontlike geriewe, behalwe linne. Duvets en kussings word voorsien.
Skakel Toeks by (044) 693 9029 (na-ure) of 082 380 0567. Reeds bespreek vanaf
20 Desember 2004 tot 9 Januarie 2005.
HARTENBOS (BAYVIEW): Vakansieverblyf. Selfsorgwoonstel, slaap 5. 700 meter
van see. Billike tariewe. Tel. (044) 695 1267 of sel 082 371 3280.
JONGENSFONTEIN: Ten volle toegeruste 3-slaapkamereenhede (6 slaap). Handdoeke
en beddegoed ingesluit. Onbelemmerde see-uitsig. Kontak Jan of Marlene
tel. en faks (028) 755 8119 of sel 072 460 4508.
JONGENSFONTEIN: Volledig toegeruste 3-slaapkamer vakansiehuis (slaap 6) met
pragtige see-uitsig. Skakel Joh of Loekie van Tonder. Tel. (028) 754 3889 of 082
808 4447.
GOURITSMOND: Ruim, luuks toegeruste huis. Veilige omgewing. 8 persone. Naby
strand, lieflike uitsig. Vis volop! Skakel Helena 083 305 6497.
GOURITSMOND: 3-Slaapkamerhuis met 2 badkamers (slaap 6). Slegs vir volwassenes.
Laaste twee weke van Desember nie beskikbaar nie. Tarief R100 per
dag. Mooi see-uitsig. 400 meter vanaf strand. Skakel (018) 294 6197 of 082 556
8308.
GLENTANA (Tussen GEORGE EN MOSSELBAAI): Volledig toegeruste kothuis
vir maks. 5 persone. 100 m van strand. Tariewe tussen R300 en R500/nag met
spesiale aanbiedinge van tyd tot tyd. Inligting: www.glentana.co.za/kleinbietjiewyn,
e-pos: glensco@mweb.co.za tel. (044) 879 2453.
GEORGE: Gerieflike selfsorgverblyf in stil woonbuurt. Privaat met eie ingang. Twee
dubbelkamers, elk met eie badkamer. Tel (044) 873 6489 of 082 536 2533.
STILBAAI: Gerieflike huis op rivier, alle geriewe, slaap 8. Billike tariewe. Sel 082
800 2039.
OUDTSHOORN: LAVENDER HOUSE. Pragtige selfsorgeenheid ten volle toegerus
vir tot 6 persone. Skoon, privaat, veilige onderdakparkering, swembad en braaigeriewe.
Billike tariewe. Skakel 083 263 7321 of 083 315 8725.
PLETTENBERGBAAI: Strandhuis. Loopafstand van Beacon Isle Strand. 3 Slaapka-
augustus augustus augustus 2004
2004
kleinADVERTENSIES
mers, slaap 7. Baie netjies. Alles behalwe handdoeke beskikbaar. Tariewe: Des/
Jan = R600 p/d res van die jaar = R300. Skakel (021) 913 5552.
PLETTENBERGBAAI: GOOSEVALLEY GOLFBAAN. 2 Slaapkamers, 6 persone.
28 November tot 14 Desember. R400 per dag. Skakel Wim (012) 331-4530 of
weo.link@mweb.co.za
PLETTENBERGBAAI: RIVERCLUB VILLAS NO. 21. (NUUT!!) Luukse 2-slaapkamereenheid
(slaap 4-6) in 24-uur-sekuriteitskompleks; teenaan Piesangrivier. 1 km
vanaf Beacon-Isle. Selfsorg, volledig toegerus. R350; R750 (Des+Jan) per dag.
Marietjie (041) 583 2205 / 084 514 7770 / nielventer@mweb.co.za
WILDERNIS: Vakansiewoonstel, volledig gemeubileerd met DSTV, ongeveer 80
m vanaf strand, deur die hele loop van die jaar beskikbaar. Fooi is R200 per dag en
u kan skakel: (012) 252 0693 gedurende kantoor-ure en (012) 252 3875 na-ure.
WILDERNIS: Selfsorgverblyf. Ten volle toegeruste 1-,2- of 3-slaapkamerwoonstel.
Pragtige see-uitsig. Slaap 2-8 persone. Naby N2, strande en Nasionale Parke.
Vanaf R250 per dag. Kontak Talitha (044) 877 0619 of 083 382 2345.
GROTTOBAAI B&O: Kom geniet die stilte in natuurreservaat langs die Weskus
(30 km noord van Melkbosstand). Aandete op aanvraag. Op die blomme- en
walvisroete. Ideaal vir voëlliefhebbers. Ons bied ook landwye toere aan in luukse
mikrobus met lugreëling. Tel/faks 022 492 3255 of 072 430 1077.
E-pos superiortour@mweb.co.za en www.superiortours.co.za
HERMANUS/ONRUSRIVIER: Netjiese vakansiehuis, loopafstand na swemstrand.
Slaap 6 persone. Beskikbaar regdeur die jaar. Toesluitmotorhuis. Tel. (021) 949
9098 of 084 751 5018.
OOSKAAP
GRAAFF-REINET: KADASH GASTEHUIS op die plaas Damesfontein. Moeg van
die gejaag? Ons bied u: rus en vrede, ’n gerieflike gastehuis, kaggelvuur-aande,
plaasmuseum, fossiele, bossiepad, wandelpaaie ... Karoostilte. U is baie welkom!
Kontak Marguerite by tel/faks (049) 845 0253, sel 082 4130 579. Webbladsy:
www:kadash.co.za
GRAAFF-REINET: BUITEN VERWAGTEN B&O. Selfsorgakkommodasie in ’n
pragtige, rustige omgewing. Billike oornagtariewe. Swembad & braaigeriewe. Aandete
op aanvraag. Skakel Carol-ann by (049) 892 4504.
JEFFREYSBAAI: Woonstel en huis by die see. Sel 082 828 4344.
JEFFREYSBAAI: Ten volle toegeruste dubbelverdiepinghuis met pragtige see-uitsig.
Loopafstand vanaf see. 3 slaapkamers, 2 badkamers, 2 ruim leefvertrekke, ten
volle toegeruste kombuis, 2 TV’s, videomasjien, DVD-speler. Slaapplek vir 6 mense.
Foto’s beskikbaar per e-pos. Dwarsdeur die jaar beskikbaar. Tel/faks: (041) 992
4334 of 082 374 2700. E-pos: j.dutoit2@absamail.co.za
ASTONBAAI (NABY JEFFREYSBAAI): Vakansiehuis te huur. Pragtige see-uitsig.
300 meter van swemstrand. 4 Slaapkamers (beddens vir 9-11 persone), 3 badkamers,
1½ kombuis, TV, mikrogolfoond, ys- en vrieskas, buitebraaiplek. Desemberen
Aprilvakansie R400 p.d. Res van die jaar R200 p.d. Skakel Ansie du Plessis by
(018) 294 6564 of 073 166 8166.
PORT ELIZABETH: BEACHVIEW. Skilderagtige, veilige kusdorpie ± 25 km buite
middestad op Tuinroete. Hanetree vanaf talle toeriste-attraksies: Addo, Shamwari,
Jeffreys. Besonder goed toegeruste selfsorgeenheid, 2 slaapkamers, 2 badkamers,
TV-kamer, eetkamer + kombuisie. Handdoeke/bedlinne. Pragtige see-uitsig. Swembad
/ braai / wandelpaaie. Toesluitmotorhuis. Strand en hengel binne loopafstand.
Geen rook. Skakel (041) 378 2082 of 084 511 6648.
KAROO
BEAUFORT WES: RUSTHUIZ GASTEVERBLYF. Veilige, stil woonbuurt met binne
parkering. Weg van hoofstraat. Besondere gehalte en atmosfeer. Vullende ontbyt.
Skakel (023) 414 3516 of 082 829 4591.
COLESBERG: Gaan u op reis? Geniet verversings by die Teetuin, Kerkstraat 49,
of oornag by Karoo Tuishuise. Navrae: T Vorster, tel. (051) 753 0582.
COLESBERG: Rustige oornag-akkommodasie, veilige parkering. HERBERG (051)
753 0147.
Die Die Kerkblad Kerkblad Kerkblad - - 55
55

kleinADVERTENSIES
COLESBERG: PAUSA LUNGA GASTEHUIS. Verblyf in huis en woonstelle. Veilige
parkering. Rustige omgewing. Billike tariewe. Etes op aanvraag. Skakel ds. Japie
en Liseth Taljaard by (051) 753 0034 of sel 082 928 1921.
COLESBERG: ONZE RUST GASTEHUIS. Rustige oornagakkommodasie met eie
badkamer (koffie, tee, handdoeke, seep, beddegoed) R60 p/p. Beskikbaar: toesluitparkering,
braaigeriewe. Alle etes. TV, DSTV. Earl Haigstraat 18. Skakel Rina van
Jaarsveld by (051) 753 0249 of 082 768 0616.
COLESBERG: Ervaar die Karoostilte en ruimte op Rietfonteinpoort. Luukse
oornaggeriewe 12 km vanaf N1. Swembad. Ons voorsien aandete en ontbyt. Braaigeriewe
beskikbaar. Skakel Lida by (051) 753 0616 of 083 233 5807.
COLESBERG: TOVERBERG GASTEHUIS bied plaasgasvryheid. Etes beskikbaar.
Privaat en ten volle toegerus. Tel. (051) 753 1320.
COLESBERG: Bed en Ontbyt in ’n rustige huislike atmosfeer by die bekende VER-
GENOEG GASTEHUIS. Pryse billik. Veilige parkering. Tel/Faks (051) 753 0042,
Kerkstraat 57, Colesberg.
COLESBERG: OUDE HOSTEL. Luukse kamers met privaat badkamer en TV.
Billike prys, veilige parkering, swembad. Tel. (051) 753 0131.
COLESBERG: GUINEA-FOWL GASTEHUIS. Geleë in stil omgewing, weg van
hoofstraat, veilige parkering op die erf. Alle kamers het eie buitedeur en eie badkamer.
TV in gesamentlike sitkamer vir gaste. Billike tariewe. Stapafstand van eetplekke.
Koffie- en teegeriewe in elke kamer. Skakel Jan en Louise Augustyn by tel/faks
(051) 753 0197 of 082 899 3964.
COLESBERG: Privaat oornagakkommodasie met eie badkamer en veilige parkering.
Braaigeriewe beskikbaar. Naby goeie restaurante. Skakel Lida by (051) 753
0616 of 083 233 5807.
COLESBERG: TOVERBERG GASTEHUIS: Luukse akkommodasie. Kontak Jurie
en Isabell van Wyk. Tel. (051) 753 0422 of 072 427 2934.
DORPSHUIS GASTEVERBLYF, DE AAR
* Veilige stil alternatief vir N1.
* Besondere gehalte en atmosfeer.
* Vullende ontbyt (aandete beskikbaar).
Tel. (053) 631 3649 of 083 305 6497.
DRIE SUSTERS: RONDAWEL GASTEPLAAS 300 meter vanaf N1-roete tussen
Richmond en Drie Susters. Kom geniet ons veilige Karooplaas vanuit die gerief
van u eie kliprondawel. Braaipakke, ligte aandetes en vol ontbyt beskikbaar. Skakel
Tereza van der Merwe, sel 082 442 1567.
DRIE SUSTERS: Selfsorg oornagakkommodasie op rustige, privaat en baie veilige
Karooplaas beskikbaar. Ten volle toegerus, baie naby N1 roete, tussen Richmond
en Drie Susters. Tariewe vanaf R50 per persoon per nag. Skakel Retief (049) 851
9222, sel 083 406 6236.
DRIE SUSTERS: KAROO GASTEHUIS.
Eersteklas oornaggeriewe op ’n veilige
Karooplaas, 500 meter vanaf N1, halfpad
tussen Gauteng en die Kaap. Word bederf
met tradisionele Karoo gasvryheid en regte
boerekos. Ontspan na ’n vermoeiende reis
in die rustigheid van ’n asemrowende tuin
en word na ’n verkwikkende nagrus gewek
met voëlsang en stomende moerkoffie.
Skakel (049) 851 9213 of 082 571 3663
vir tariewe en besprekings.
MPUMALANGA
SABAAN VAKANSIE-OORD: Volledig
toegeruste woonstelle. Geleë tussen Sabie
en Hazyview. Goed geleë vir dagritte na
Wildtuin en ander besienswaardighede. Vir
bespreking, skakel (013) 737 8114.
DULLSTROOM: Volledig toegeruste 5-
slaapkamerhuis op ’n plaas, 10 km vanaf Dullstroom. Ontbyt op aanvraag. Visvang,
stap, ens. Skakel Herman 083 420 0132 of Henriëtta 083 507 6040.
GRASKOP: Sentraal geleë buite malariagebied. Binne ’n uur vanaf talle toeristeaantreklikhede,
insl. Kruger Wildtuin. 50 m vanaf veld met wandelpaaie. Volledig
toegeruste selfsorgvakansiehuis met drie slaapkamers vir tot 7 of 8 persone. Skakel
Seakle of Elsa (012) 335 4810, 082 395 7582 of e-pos godschal@mweb.co.za
SABIE: ARENDSICHT gastehuis/B+O met ’n pragtige uitsig oor die berge en watervalle.
Goed geleë vir dagritte na die Wildtuin en ander besienswaardighede. Etes
op aanvraag. Veilige parkering. Tel. (013) 764 1512 / 082 493 7819 (Henry/Susan).
Faks: (013) 764 1512.
MARLOTH PARK: Langs Kruger Wildtuin. Slaap 8 persone. Tariewe vanaf R600
naweke of mid-week. Skakel Rika 082 434 7313.
MARLOTH PARK: Toegeruste vakansiehuis vir 6-8 persone te huur. R200 per
nag. 20 min. vanaf Wildtuin.
Skakel Harm of Heleen (012) 332 0166 of e-pos: hsnijder@mweb.co.za
NOORDWES
POTCHEFSTROOM: VARSITY, Bed en Ontbyt. Veilige parkering. Kamers met eie
badkamer en buitedeur. Stapafstand vanaf die Gereformeerde Kerk Noordbrug,
Sinodesaal, die Universiteit en inkopiesentrums. Babs Olivier, tel. (018) 293 3882
of 082 683 1029.
POTCHEFSTROOM: BEUKES 25. Bed en ontbyt, stil woonbuurt. Luukse kamers
elk met eie buitedeur, badkamer, TV en M-Net. Elke kamer het eie yskas asook
koffie/teegeriewe. Tel./faks (018) 297 1348.
DIKHOLOLO: Desember 2004 en Januarie 2005. (1) 2-Slaapkamereenheid (slaap
6), Zebra 13, vanaf 24 Desember 2004 tot 31 Desember 2004. (2) 2-Slaapkamereenheid
(slaap 6), Impala 23, vanaf 31 Desember 2004 tot 7 Januarie 2005. Skakel
Hennie 072 516 0228 of Marinda 083 395 5412.
VRYSTAAT
BLOEMFONTEIN OORNAG: Luukse oornagwoonstel met veilige parkering, TV.
Skoon en netjies. Gasvrye en rustige atmosfeer. Skakel (051) 522 6035 of 082 726
9959.
BLOEMFONTEIN: HEZIMON GASTEHUIS vir die beste oornagakkommodasie in
die Vrystaat. Ons bied die skoonste kamers met buitedeure en eie badkamers,
heerlike lugreëling, TV met M-Net, koffiemaakgeriewe en veilige parkering. ’n
Smaaklike ontbyt is u voorland. SKAKEL SIMON OF HESTER (051) 430 5735 te
Andries Pretoriusstraat 6, Bloemfontein. Baie dankie aan al ons getroue Kerkbladgaste
vir u ondersteuning die afgelope 9 jaar.
BLOEMFONTEIN: DORINGBOOMPIE. Oornagverblyf in Kothuis. Volledig toegerus.
Veilige landelike omgewing. Ideaal vir gesinne. Speelplek, trampolien en swemdam.
Onderdakparkering. Skakel 083 406 0499 / of (051) 445 2397 (na-ure).
BLOEMFONTEIN: KOMWEER B+B vir billike, huislike en gasvrye oornagverblyf.
Naby N1 en hospitale. Veilige onderdakparkering. Navrae: tel/faks: (051) 522 3778
of 083 709 0684. E-pos: ventersg@mweb.co.za Webbladsy: www.komweer.za.net
WINBURG: MONREPOS GASTEPLAAS. ± 10 Km vanaf N1. Rustige plaasatmosfeer.
B/B vir reisigers en volledig toegerus vir naweke. Besprekings tot en met 9
persone. Skakel 082 786 8846.
GAUTENG
PRETORIA TIPTOL GASTEHUIS: Bed en ontbyt, aantreklike ruim kamers elk met
eie badkamer. Stil omgewing naby universiteit en hospitale. Satoer geakkrediteer.
R210 per nag enkel, R300 per nag dubbel. Skakel (012) 346 1934 vir meer inligting.
KAMPTERREIN: Wag ’n Bietjie Avontuurkamp tussen Pretoria en Kempton Park
vir jeugkampe, skoolkampe, uitstappies, sportkampe ens. Tel. Erika (011) 316 4867
of 082 457 8318.
JEUGHUIS – GEREFORMEERDE KERK MEYERSPARK: Aangename verblyf
56 56 - - D DDie
D Die
ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004

vir jongmense in rustige woonbuurt. Tien ruim slaapkamers, kombuis met alle geriewe,
woonkamer en TV, waskamer, kaarttelefoon, swembad en braaigeriewe, pragtige
tuin en volop veilige parkeerplek. Skakel Jokie Wesseloo by (012) 807 4394.
KHANKANE GASTEHUIS: Khankane Gastehuis is geleë in Monumentpark, binne
’n 6 km radius vanaf Unitas Hospitaal, Unisa, Waterkloof Lugmagbasis en verskeie
ander sentrums. Dit is ’n rustige omgewing wat maklik bereikbaar is vanaf die N1en
R21-roetes. U gasvrou: Karlien Nederveen. Kontaknommer: 083 291 7610. Adres:
Bromvoëlstraat 532, Monumentpark X2, Pretoria. Ek sien daarna uit om u te verwelkom.
BED EN ONTBYT (PRETORIA): 5 Minute vanaf Hooggeregshof, sinodale sentrum,
middestad. Droomuitsig, baie stil, baie veilig. R150 p.p.p.n. met volle ontbyt. Faksen
internetfasiliteite beskikbaar. Skakel Theresa by 082 955 4854 of Renee by 083
540 2841.
PRETORIA: Selfsorgwoonstelle in ooste van Pretoria. Naby Wilgers Hospitaal en
Menlyn. Slaap tot 6 persone. Navrae: Sarie 082 550 1126 of Grizelda: 082 923
2554.
PRETORIA: FURNAY’S GUEST LODGE. Absoluut skoon, veilig, gasvry. Kwaliteit
vir laagste tariewe. Individue/pare/groepe. Sentraal. Skakel (012) 329 2910. Kyk
na www.furnays.co.za
PRETORIA: WATERKLOOFRIF/MONUMENTPARK. ELMADRI GASTEHUIS. Vir
die kieskeurige gas! Tel. (012) 460 4213. Faks: (012) 460 1677; sel 082 779 2775.
Internet: www.elmadri.co.za
augustus augustus augustus 2004 2004
2004
DRAKENSBERGE
SENTRALE BERGOORDE: 3-Slaapkamerhuis. Selfsorg, pragtige uitsig, baie veilig,
talle staproetes. Maksimum 8 persone. Baie redelik buiteseisoen. Skakel Mariana
Viljoen 012 332 1474 (tussen 19:00 en 20:30).
ALLERLEI
VETERAANMOTORS: Ek soek na ou antieke motors. Verkieslik motors wat gerestoureer
kan word om in my eie kolleksie te pas. Skryf aan Willie van Niekerk,
Posbus 121, Utrecht 2980; of skakel my by (034) 331 3021 bedags of 3215 saans,
of naweke (031) 52 7911.
PIANOLA MUSIEKROLLE: Iets uit vergange se dae gesoek. Wie kan aan my
Pianola-musiekrolle verkoop? Skakel mev. Van Niekerk (034) 331 3021/2/3, Posbus
121, Utrecht 2980.
AJ WILLERING ELEKTRIESE KONTRAKTEUR: Sedert 1973. Alle elektriese
installasies. Die uitreik van toetssertifikate. Gratis kwotasie, Pretoria-gebied. Tel.
(012) 333 8660.
FOLMER BOEKHANDEL
MY TYE IS IN U HAND – dertig preke van prof. L Floor. Tema: God is altyd daar
want ons lewe, ons tye is in sy heilige hand – R59.95.
HEILIG VIR DIE HERE – tien preke van ds. Gerard Meijer oor die amp van alle
gelowiges – R33.
JONA EN HAGGAI – twaalf preke van ds. Hennie Momberg oor die boeke Jona en
Haggai – R33.
AS DAAR LIG IS, IS DAAR VRUG – agtien preke van ds. Petrus Venter oor Rut,
Daniël en Maleagi – R33.
Folmer Boekhandel, Posbus 11607, Queenswood, 0121. Tel. (012) 329 0031. Faks
(012) 329 5927. E-pos: iti03960@mweb.co.za
OPMETINGSINSTRUMENTE: Bukswaterpasse (dumpy levels), teodoliete, meetwiele,
laser vir konstruksie. Protea Opmetings Instrumente. Tel. (011) 976 2070.
Sel 083 259 8931 of 083 265 7272. E-pos: protsurv@iafrica.com
DIE LEWE NA DIE DOOD: Wat sê die Bybel? En as ek sterwe deur ds. Hennie
Momberg is ’n troosryke begeleiding vir dié wat met die dood gekonfronteer word –
R39.95.
Folmer Boekhandel, Posbus 11607, Queenswood, 0121. Tel. (012) 329 0031. Faks
(012) 329 5927. E-pos: iti03960@mweb.co.za
DEO GRATIA BOEKE: Koop en verkoop tweedehandse teologiese boeke. Wye
verskeidenheid. Tel. (018) 294 4675 (na-ure). Faks (018) 294 8952, sel 082 438
8578. E-pos: DTLLJE@puknet.puk.ac.za, Posbus 20496, Noordbrug, 2522.
kleinADVERTENSIES
MIKROMOTORS EN VETERAAN BMW MOTORFIETSE: Ek versamel
Messerschmitts, BMW-Isettas, Goggomobiles, ens. plus ou BMW motorfietse (voor
1969) vir restourasie. Kontak asb. prof. M Köster by (012) 809 0121 (tel en faks) of
e-pos: manfried@mweb.co.za of koster@mail.ce.utexas.edu
BINDWERK: Flinke bindwerk van hoogstaande gehalte. Dienste sluit in die:
• Inbind van proefskrifte en verhandelinge
• Herstel van ou of beskadigde boeke
• Inbind van tydskrifte, sowel as
• Gespesialiseerde binddienste
Kontak Lukas van Vuuren, tel. (011) 477 4183.
BOEKE VAN MARNIX
Deur prof. V.E. d’Assonville. Pryse sluit posgeld en verpakking in.
SJ du Toit, van die Paarl (biografie, hardeband, 450 pp, 50 foto’s) R175.00;
genommerd R225.00.
Dit is Totius (biografie, hardeband, 284 pp, 50 foto’s) R80.50; genommerd R105.50.
Die boek Openbaring (lig van God se Woord op die wêreldgebeure, 191 pp),
R35.50.
Majuba (Afrikaans – 2de uitgawe, 75 pp, en foto’s; die ongelooflike Boere-oorwinning
oor Groot-Brittanje op 27 Feb. 1881) R44.00.
Majuba (Engels, glanspapier, foto’s) R44.00.
Kruger en Rhodes (die berugte Jamesoninval 1896 en die aanslag van Milner
teen Transvaal in 1899, 82 pp met foto’s) R44.00.
Gereformeerde Doopsformulier (God se beloftes en eise aan ons, 114 pp) R15.50.
Gids vir Kerkgeskiedenis (Die duidelike pad van die Gereformeerde kerke in die
geskiedenis, 245 pp, foto’s) R35.50.
Kerkgeskiedenis in 30 lesse (Wat ons kinders van die Kerk moet weet, 117 pp,
foto’s) R16.00.
Dogmageskiedenis (kerk se leer – die waarheid en dwalings, 83 pp) R14.00.
Kerk op die Wit Hooglande (Die ossewatrekke en Boerepioniers wat die Gereformeerde
Kerke in Kenia vestig, 128 pp, foto’s) R30.50.
Calvyn verdedig sy stad (sy stryd in ballingskap, 16 pp) R6.00.
Bloedrivier (een van die grootste dramas in Afrika – keerpunt van ‘n beskawing,
ook in Engels beskikbaar, 79 pp, foto’s) R44.00.
Totius se oorlogsdagboek (Die digter Totius se ervarings as Kaapse rebel 1899 –
1900, 72 pp, foto’s) R44.00.
Op die bodem van die Vaaldam (Dramatiese geskiedenis van ‘n Boereplaas wat
in 1936 deur die Vaaldam se waters toegestoot is. Die aangrypende episodes van
hierdie mense in die Anglo-Boereoorlog, die krygsgevange- en konsentrasiekampe
en die Rebellie van 1914 saam met genl. De Wet. Nuwe navorsing, foto’s, 211 99)
R105.50.
Bestel by: MARNIX, Posbus 38174, Faerie Glen, 0043. Tel en faks: (012) 991 2009.
E-pos: milliewyma@ballmail.co.za
ONTHAALBENODIGDHEDE
KRANENBURG VERHURINGS. Vir al u onthaalbenodigdhede (linne, breekware,
eetgerei, kerse, servette, draperings) skakel Hilje by (012) 332 3878 of 082 817
7387.
FOLMER BOEKHANDEL
TWAAL MAAL GESEËND: Preke oor Genesis 49 deur ds. Gerard Meijer. Jakob se
seëninge vir sy 12 seuns is profesieë wat in Christus hulle vervulling vind en op die
kerk van Jesus Christus besondere
betrekking het. R49. Folmer Boekhandel,
Posbus 11607, Queenswood 0121.
AU PAIR OPTIONS: Suksesverhaal van
10 jaar. Kies jou gesin in Holland, Frankryk,
Duitsland, VSA. Skakel Liz du Toit: (012)
362 0979 / Hettie Visser: (021) 981 3679
(kantoor-ure).
EIENDOMME
KOSTER: Pragtige tweeslaapkamerwoonstel
op wildsplaas tussen Koster en Rustenburg
te huur vir verkieslik ouer persone.
Sleuteldeposito is betaalbaar en huur is R1
600 per maand, water en ligte ingesluit. Dit
is die ideale aftreeplek in die bosveld. Tel.
(014) 543 2764 of 082 852 9863.
Die Die Kerkblad Kerkblad - - 57
57

Nou die dag het die woorde van
Christus dat ons eers die balk
in ons eie oog moet uithaal
voordat ons die splinter in die oog
van ’n ander sien, weer op ’n ander
manier betekenis gekry. Dit is daar
iewers in die Noord-Vrystaat waar
oom Piet en Andries baie goeie
bande gehad het. Op kerkraadsvergaderings
het hulle altyd dit so
gereël dat hulle langs mekaar sit,
want hulle het redelik goed saamgestem
oor sake en hoe die besluite
in die vergadering moet verloop. Hulle
was nie eendersdenkend nie, want so
sê Andries, dit is net ’n skaap wat nie
dink nie, wat eendersdenkend is.
Hulle was wel redelik eensgesind in
hulle denke.
Oom Piet, nie meer vandag se
kind nie, raak toe siek en sommer
baie siek. Na ’n groot operasie en
lang tyd van herstel kon hy weer sy
opwagting maak by ’n kerkraadsvergadering.
Dit was juis in hierdie tyd
dat die Noord-Vrystaat baie reën kry,
aanmekaar, byna sonder ophou,
sodat daar menige dae gevra is of die
die laaste woord ...
Op soek na vaste betrekking
38-jarige persoon is op soek na vaste betrekking. Getroud
met een afhanklike. Gebore Gereformeerde lidmaat.
Beskik oor kode 14-lisensie met geldig PDP.
Kennis en ondervinding: Rekenaargeletterd, 14 jaar polisiediens,
eie besigheid bedryf, fabriek-toesighouer, proseskontroleerder.
Eienskappe: Bestuursvaardighede, opleier, organiseerder/
beplanning, kommunikasie /administratief.
Beklee tans die pos as “algemene plaasbestuurder” en
behartig die volgende aspekte (150 permanente werkers,
400 oesters, ± 150 voertuie/trekkers, ens., 30 000 hektaar
– gedeeltelik saai en vee): logistiek en inventarisse, lone,
veiligheid en sekuriteit, menslike hulpbron, personeel, verrekenings,
administratief, Wet op Basiese Diensvoorwaardes
(kontrakte), versekering, beheer en kontrole.
Is eerlik, betroubaar en hardwerkend. Sal verhuis na enige
plek in die land. Kontak alle ure: 072 859 7366.
Op ’n ander manier
gesien
Bedanking
Ds. Peet Coetzee
boere nou tevrede is? Andries is ’n boer en ’n goeie een daarby. Dit is juis hy
wat gesê het hy het in dié tyd geen probleem om in die lande te kom nie, die
probleem is om uit te kom! So tussen die reën deur besoek hy sy lande, maar
nie met sy leerskoene aan nie, want dié word te nat en krimp, daarvoor
gebruik hy sy tekkies. Die voordeel van die tekkie is dat hy nat kan word en
redelik vinnig droog. Dit kos ook nie soveel om dit te vervang nie. Die nadeel
van die tekkie is dat dit na so paar dae se gebruik in die nat weer benoud raak
en nogal ’n erg onwelriekende geur kan versprei, veral as jy dit die heeldag
aan het.
So gebeur dit dan in die reëntyd dat daar weer ’n kerkraadsvergadering
gehou word. Oom Piet is weer gesond en die twee kan weer langs mekaar sit.
Nou vertel Andries dat hy sommer so met die groet gesien het oom Piet is nog
maar bleek en nie heeltemal die oom Piet wat hy was nie. En so met die
saamsit, merk hy nog ’n ding: dat oom Piet se asem of iets anders nie so gaaf
is nie. As hy skuif, ruik hy iets wat nie so welriekend is nie. So bekommer hy
hom die hele vergadering oor oom Piet se welstand. Dit is ook toe hy by die
huis kom dat hy vir Marietjie, sy vrou, sê dat hy baie bekommerd is oor oom
Piet. Daar is iewers fout met die oom, groot fout.
So gaan hulle dan kamer toe. Hy trek sy tekkies uit langs die bed en
gaan bad. Toe hy in die bed klim, hinder iets hom, want “oom Piet” is dan nou
saam met hom in die bed. Dit was eers toe hy langs die bed kyk en sy tekkies
sien en die optel, dat hy agter kom dat “oom Piet” se reuk al die tyd van sy
eie benoude tekkies af kom.
Dit het my laat dink. Snaaks tog hoeveel mense nie in staat is om
hulle eie reuk te herken nie en hulle eie reuk eerder aan ander toe te skryf,
soms heel onbewustelik. Dit is dalk ’n ander manier om weer te besef dat
Christus se woorde om die balk in jou eie oog eers uit te haal, op ons elkeen
toegepas kan word. •
Postma – Dit is vir ons ’n behoefte om baie dankie te sê
vir al die gebede, besoeke en ander blyke van meelewing
tydens Dirk se siekte, met sy afsterwe en daarna.
Al die briewe, telefoonoproepe en blomme het vir ons
baie beteken. Ook die teenwoordigheid by die begrafnis,
sommige van ver af, het ons baie waardeer. Ons familie,
vriende, kerkrade en lidmate van die ses gemeentes
waar hy die voorreg gehad het om te werk, kollegas,
kuratore en dosente van die Teologiese Skool het ons
gedra deur hulle liefde en ondersteuning.
Ook die kerkraad en gemeente van Potchefstroom-
Noord, waar ons sedert sy emeritering die gemeenskap
van die gelowiges so wonderlik kon beleef.
Ons dank God vir u almal.
Christina; kinders: Martinus, Alfred, Retha en Henk; kleinkinders:
Henk en Anine.
58 58 - - D DDie
D Die
ie Kerkbl Kerkbl Kerkblad
Kerkbl Kerkbl ad Augustus Augustus 2004
2004