Die boek van Jeremiah

word bedreig met vernietiging, soos wat met die antieke tempel by Silo gebeur het, as dit nie
bekeer nie. Die oproep tot bekering is tipies Deuteronomisties. Die hele preek is ´n frontale aanval
op die eise en pretensies van die tempelapparatuur.
2.3 In die narratief van Jer 11 word die profeet voorgestel as ´n welluidende advokaat
van “hierdie verbond”, wat verwys na die Tora-verbond van die Deut tradisie. Jeremia roep op om
te gehoorsaam (Heb sjema = hoor), terwyl hy Israel se ongehoorsaamheid om te luister veroordeel.
Eintlik sê die profeet: Dis klaar te laat om te hoor! Dis te laat om julle te bekeer. Tog bly die uitsig op
die toekoms oop: iewers vorentoe gaan die geleentheid kom dat julle julle weer kan bekeer.
2.4 Jer 26 vertel van Jeremia se hofsaak as ´n vyand van die Jerusalem-establishment,
met verwysing na die preek van Jer 7. Jeremia word ter dood veroordeel deur die godsdienstige
leiers, maar hou aan om te pleit vir bekering. Op die ou end word hy gered van die doodstraf deur
hom te beroep op vroeëre profetiese presedente (26:19; vgl ook Miga 3:12).
2.5 Jer 36 beskryf hoe die boekrol van Jeremia geskryf is. Die rol is bekend gemaak deur
Barug, Jeremia se vriend en sekretaris. Die rol word deur die establishment se leiers ontvang en
vernietig, maar dan in uitgebreide vorm herskryf.
Dit is duidelik dat die rol, in sy voltooide Deut vorm, ´n kragtige uitdaging en bedreiging aan
koninklike Jerusalem gestel het. Die bedreiging gaan terug tot die ou priesterlike tradisie van
Abjatar van Anatot, wat slagoffer van politieke ambisie was, en wat sigself direk teen die monargie
van die dag opgestel het wat besig was om homself te verryk ten koste van die volk.
Wie het die Jeremiatradisie oorgelewer? Jer 26:24 verwys na Agikam seun van Safan wat aan
Jeremia se kant was, met die gevolg dat hy nie aan die volk uitgelewer is sodat hulle hom kon
doodmaak nie. Dit verwys na ´n seun van Safan, en hy word ook in Jer 36 in verband gebring met
magtige amptenare (kyk vv 19, 26). Nog ´n verwysing kom voor in 2 Kon 22:8-14.
Die identiteit van Safan is onbekend, en moontlik verwys die naam na meer as een persoon. Feit
is egter dat daar in Jerusalem amptenare was wat simpatiek teenoor Jeremia se aanslag op die
monargie gestaan het, en wat moontlik iets soos lojale opposisie teen die koning binne die
koninklike regering gevorm het. Binne hierdie groep is dit waarskynlik dat Jeremia se woorde
opgeskryf en bewaar is. Jeremia se Tora-gebaseerde beleidsrigting staan direk teenoor die
koninklike beleidsrigtings van sy dag. Ten minste dele van die Jeremiaboek is ´n intense
subversiewe aanval op die Jerusalem-establishment.
Opposisie teen die koninklike beleid word getipeer as “die woord van JHWH”. Dit beteken dat
dit as die wil van JHWH geïnterpreteer word dat Jerusalem hom aan Babilon sal onderwerp,
teenoor die koninklike beleid dat Jerusalem hom nooit aan die vreemde mag sal onderwerp nie. Die
koninklike ideologie is ook onderskryf deur die teologiese veronderstelling dat JHWH onherroeplik
aan Jerusalem verbind is, dat die koning JHWH se gesalfde is en dat sy beleid JHWH se wil
openbaar.
Kyk na Jeremia se antwoord op die politieke kwessie van onderwerping aan Babilon in Jeremia
27:4-17 asook 38:2-23.
Wat besef moet word, is dat die profeet se verkondiging, al is dit teologies gegrond, werklike en
uiters gevaarlike beleidsbesluite inhou wat as staatsondermynend beskou kan word. Jeremia preek:
Beter Rooi as dood! Jeremia preek dit omdat hy verder kyk en sien dat daar verby die vernietiging
van Jerusalem ´n toekoms vir Jerusalem voorlê. Jeremia is ´n subversiewe alternatief vir die
Jerusalempolitiek, en die tradisieproses het met teologiese passie en politieke moed sy woorde
oorgelewer. Die geskiedenis het hom immers reg bewys!
3. RES VAN JEREMIABOEK
Die res van die boek beskryf nuwe omstandighede, nuwe sake en nuwe moontlikhede. Dit
handel oor die toekoms nadat Jeremia se woorde waar geword het. Die trauma van 587 is verby
5