viWTA Blootstelling aan niet-ioniserende straling in huis - Instituut ...

64
3.3.5 UV en infrarood
Ultraviolette (UV) en infrarode (IR) straling begrenzen het voor ons zichtbare deel
van het elektromagnetisch spectrum en kunnen dus niet als dusdanig door het
menselijk oog waargenomen worden. Een van de risico’s bestaat erin dat
hoogvermogen UV- of IR-licht het oog treft en onherstelbare schade aanricht omdat
onze afweerreactie logischerwijze uitblijft. Het oog wordt immers niets gewaar tot er
een gevoel van verbranding optreedt en er dus reeds weefdselschade is opgetreden.
3.3.5.1 UV straling
UV-stralen bevinden zich op de grens tussen ioniserende en niet-ioniserende stralen.
Hun gevolg kan naar gelang de golflengte (UV-A, UV-B of UV-C) of naargelang de
intensiteit verschillen en kan voor een deel aan ionisaties te wijten zijn.
Er kunnen acute of chronische gevolgen van thermische aard optreden. Die
beperken zich echter steeds tot de huid of de ogen aangezien de stralen volledig
door de huid worden geabsorbeerd.
Acute gevolgen op niveau van de huid zijn huidverdikking, pigmentatie, vitamine-Dvorming
en overgevoeligheidsreacties. Pigmentatie en huidverdikking zijn eigenlijk
‘maatregelen’ die door het organisme worden genomen om zich te beschermen
tegen nefaste invloeden van UV-straling. Vitamine-D-vorming is overigens
onontbeerlijk voor de normale ontwikkeling van het individu. Is de “stralingsdosis”
echter te groot dan treedt huidverbranding op, wellicht het bekendste acute gevolg
van UV-straling. Van de drie soorten UV-stralen worden UV-A stralen (frequentie
0,75 PHz - 0,94 PHz) als de minst gevaarlijke beschouwd. Toch kunnen zij bij
jarenlange blootstelling fotochemische staar (cataract) veroorzaken en samen met
bepaalde chemische stoffen tot fotoallergie en fototoxiciteit leiden. Op niveau van de
ogen kunnen UV-B (frequentie 0,94 PHz - 1 PHz) en UV-C (frequentie 1 PHz - 3
PHz) reeds bij vrij korte blootstelling voor oogbindvlies- en hoornvliesontsteking
verantwoordelijk zijn (b.v. “sneeuwblindheid”, “lasogen”).
Chronische gevolgen van UV-B en UV-C zijn huidveroudering, huidkanker en
staarvorming (cataract). Hier moet bijzondere aandacht gevestigd worden op het
gebruik van allerlei types van zonnelampen en -hemels waarvan de meeste
schadelijke UV-B en UV-C stralen produceren. UV-C stralen zijn het schadelijkst.
Andere werkingsmechanismen zijn de initiatie van “fotobiologische” of
“fotochemische” effecten en de vorming van ozon door bestraling van O2 met
korte-golf UV-stralen.
3.3.5.2 Infrarood
Infraroodstraling zorgt vooral voor overdracht van warmte-energie (warmtestraling).
Derhalve kunnen b.v. IR-lampen de warmte in huis beïnvloeden. Bij hoge
blootstellingen kan IR-straling aanleiding geven tot thermische overbelasting. Daarnaast
heeft infraroodstraling ook specifieke gezondheidseffecten ter hoogte van huid en ogen
[De Ridder (2005)].
Ter hoogte van de huid
Infraroodstraling die op de huid terechtkomt zal deels gereflecteerd, deels
geabsorbeerd worden.
De mate van reflectie is afhankelijk van de pigmentatie en doorbloeding van de huid en
verschilt naargelang van de golflengte van de invallende IR-straling. Maximum reflectie
treedt op bij golflengtes tussen 0,7 en 1,2 mm, wat overeenkomt met de golflengtes met
maximum intensiteit van sommige IR-verwarmingstoestellen.