viWTA Blootstelling aan niet-ioniserende straling in huis - Instituut ...

viWTA Blootstelling aan niet-ioniserende straling in huis - Instituut ... viWTA Blootstelling aan niet-ioniserende straling in huis - Instituut ...

samenlevingentechnologie.be
from samenlevingentechnologie.be More from this publisher
08.02.2013 Views

16 Het Voorzorgsbeginsel is een beleid dat is gericht op het omgaan met risico’s en dat wordt toegepast in situaties met een hoge mate van wetenschappelijke onzekerheid. Het geeft aan dat, wanneer er een ernstig risico mogelijk is, actie moet worden ondernomen zonder de resultaten van wetenschappelijk onderzoek af te wachten. In dat geval moeten ook alle bronnen die tot het risico aanleiding kunnen geven op gelijke manier aangepakt worden (in het geval van antennestraling betekent dit dat niet alleen GSM-masten maar ook radio-, TV-, en radarinstallaties, ... deel moeten uitmaken van de maatregelen). Een voorbeeld van de toepassing van het voorzorgsbeginsel was het besluit van de Europese Commissie om geen rundvlees toe te laten uit het Verenigd Koninkrijk, om het risico van overdracht van "Bovine Spongiform Encephalopathy" (BSE, "gekke-koeien ziekte") te beperken voor de consument. Prudent Avoidance of verstandig vermijden betekent het nemen van eenvoudige, gemakkelijk uit te voeren en goedkope maatregelen om blootstelling aan EM velden te verminderen, zelfs als er geen aantoonbaar risico aanwezig is. Over het algemeen gebruiken overheden deze methode alleen bij nieuwe toepassingen, waar beperkte wijzigingen in installaties het blootstellingniveau voor de bevolking kan verminderen. Prudent Avoidance houdt dus in dat goedkope maatregelen genomen worden om de blootstelling te verminderen, terwijl er geen wetenschappelijke onderbouwde verwachting is dat de maatregelen het risico verminderen. Zulke maatregelen zijn meestal vrijblijvende aanbevelingen, geen vaste limieten of regels. ALARA betekent "As Low As Reasonably Achievable", zo laag als redelijkerwijs mogelijk. Het is een aanpak om bekende risico's zo klein mogelijk te maken, waarbij overwegingen van kosten, technologie, voordelen voor de gezondheid en veiligheid en andere economische en maatschappelijke overwegingen worden meegewogen. ALARA wordt momenteel voornamelijk gebruikt bij bescherming tegen ioniserende straling. Bij deze vorm van straling zijn de limieten niet vastgesteld op basis van een drempelwaarde, maar op basis van een "aanvaardbaar risico". Een "aanvaardbaar risico" kan echter sterk variëren tussen individuele personen. ALARA wordt niet toegepast om blootstelling aan EM velden te reguleren. Sommige onderzoeken geven als inzichten dat onzekerheden geen significante invloed hebben op de risicoperceptie van de bevolking. Bovendien kunnen voorzorgsmaatregelen bij een “ongelukkige” aanpak van de communicatie, de risicoperceptie versterken en tegenovergestelde effecten hebben. In plaats van de bevolking gerust te stellen kan het voorzorgsbeginsel het wantrouwen versterken t.o.v. bestaande limieten. 4.2 Wat zijn de knelpunten voor het beleid in België? In België bestaat geen blootstellingsnorm ter bescherming van het algemene publiek tegen elektromagnetische velden in het frequentiedomein van 0 Hz tot 10 MHz en ook niet boven 10 GHz.

17 België heeft geen bijzondere wetgeving inzake de blootstelling aan het ELF magnetische veld. Het ontbreken van een regelgeving in België voor magnetische ELF velden heeft kan aanleiding geven tot problemen bij de hoogspanningslijnen en woningen in de buurt van deze lijnen. Het beleid rond niet-ioniserende straling afkomstig van antennes is gekoppeld aan de telecomcode. Deze telecomcode, ondertekend door de GSM operatoren, bevat principes van een goede ruimtelijke ordening voor de plaatsing van antennes. De telecomcode is niet meer geactualiseerd sinds 1998-1999 en de situatie is sindsdien sterk veranderd sindsdien (b.v. komst van UMTS draadloos systeem). Knelpunten zijn er eveneens in verband met de verdeling van de bevoegdheden tussen de federale regering en Vlaamse regering. De federale regering is bevoegd voor gezondheid en productnormering terwijl de Vlaamse regering bevoegd is voor milieu en ruimtelijke ordening. Het plaatsen van antennes heeft gevolgen op beide bevoegdheden. Ook moet de relatie met de bevoegdheid van de Europese wetgeving gerespecteerd worden. Er bestaat een Europese aanbeveling voor beperking van blootstelling van de bevolking aan elektromagnetische velden (gebaseerd op ICNIRP). In België wordt deze aanbeveling overgenomen met een bijkomende veiligheidsfactor 4 voor zendmasten. Voor blootstelling van werknemers is er een Europese directieve die eveneens gebaseerd is op de ICNIRP richtlijnen. Deze directieve moet door de landen van de Europese Unie gevolgd worden. Dit heeft voor België als gevolg dat voor de algemene bevolking een strengere richtlijn geldig zal zijn dan de ICNIRP richtlijn en dat voor de beroepsbevolking de ICNIRP richtlijn zal gelden. 4.3 Wat zijn nodige aandachtspunten voor het beleid in België? De verschillende algemene maatregelen en aandachtspunten om de (risico’s van) blootstelling te verminderen worden hier overlopen voor het beleid in België. Een interessant aandachtspunt is het toezicht van de blootstelling met geijkte meetsystemen (ook binnenshuis). Door stelselmatig metingen in het ELF, IF en RF gebied uit te voeren, kan de evolutie van de blootstelling in de tijd bijgehouden en geanalyseerd worden. Een wetgeving voor het volledige frequentiegebied van niet-ioniserende straling is eveneens noodzakelijk. Het communicatiebeleid dat tot op heden gevoerd wordt nl. wachten op bezorgdheid van het publiek is een foutieve manier om te communiceren. Communicatie (zo transparant mogelijk) met verschillende doelgroepen is noodzakelijk: communicatie naar bevolking, naar betrokken partijen, naar actiegroepen, communicatie naar politici. De onderstaande aandachtspunten zijn geklasseerd per frequentiegebied. Extreem lage frequenties (ELF) De blootstelling aan elektromagnetische velden van nieuwe hoogspanningsleidingen kan beperkt worden door toepassing van blootstellingspreventie. Er zou bij de inplantingsplannen van nieuwe

16<br />

Het Voorzorgsbeg<strong>in</strong>sel is een beleid dat is gericht op het omg<strong>aan</strong> met<br />

risico’s en dat wordt toegepast <strong>in</strong> situaties met een hoge mate van<br />

wetenschappelijke onzekerheid. Het geeft <strong>aan</strong> dat, wanneer er een ernstig<br />

risico mogelijk is, actie moet worden ondernomen zonder de resultaten van<br />

wetenschappelijk onderzoek af te wachten. In dat geval moeten ook alle<br />

bronnen die tot het risico <strong>aan</strong>leid<strong>in</strong>g kunnen geven op gelijke manier<br />

<strong>aan</strong>gepakt worden (<strong>in</strong> het geval van antenne<strong>stral<strong>in</strong>g</strong> betekent dit dat <strong>niet</strong><br />

alleen GSM-masten maar ook radio-, TV-, en radar<strong>in</strong>stallaties, ... deel moeten<br />

uitmaken van de maatregelen). Een voorbeeld van de toepass<strong>in</strong>g van het<br />

voorzorgsbeg<strong>in</strong>sel was het besluit van de Europese Commissie om geen<br />

rundvlees toe te laten uit het Verenigd Kon<strong>in</strong>krijk, om het risico van overdracht<br />

van "Bov<strong>in</strong>e Spongiform Encephalopathy" (BSE, "gekke-koeien ziekte") te<br />

beperken voor de consument.<br />

Prudent Avoidance of verstandig vermijden betekent het nemen van<br />

eenvoudige, gemakkelijk uit te voeren en goedkope maatregelen om<br />

blootstell<strong>in</strong>g <strong>aan</strong> EM velden te verm<strong>in</strong>deren, zelfs als er geen <strong>aan</strong>toonbaar<br />

risico <strong>aan</strong>wezig is. Over het algemeen gebruiken overheden deze methode<br />

alleen bij nieuwe toepass<strong>in</strong>gen, waar beperkte wijzig<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> <strong>in</strong>stallaties het<br />

blootstell<strong>in</strong>gniveau voor de bevolk<strong>in</strong>g kan verm<strong>in</strong>deren. Prudent Avoidance<br />

houdt dus <strong>in</strong> dat goedkope maatregelen genomen worden om de blootstell<strong>in</strong>g<br />

te verm<strong>in</strong>deren, terwijl er geen wetenschappelijke onderbouwde verwacht<strong>in</strong>g<br />

is dat de maatregelen het risico verm<strong>in</strong>deren. Zulke maatregelen zijn meestal<br />

vrijblijvende <strong>aan</strong>bevel<strong>in</strong>gen, geen vaste limieten of regels.<br />

ALARA betekent "As Low As Reasonably Achievable", zo laag als<br />

redelijkerwijs mogelijk. Het is een <strong>aan</strong>pak om bekende risico's zo kle<strong>in</strong><br />

mogelijk te maken, waarbij overweg<strong>in</strong>gen van kosten, technologie, voordelen<br />

voor de gezondheid en veiligheid en andere economische en<br />

maatschappelijke overweg<strong>in</strong>gen worden meegewogen. ALARA wordt<br />

momenteel voornamelijk gebruikt bij bescherm<strong>in</strong>g tegen <strong>ioniserende</strong> <strong>stral<strong>in</strong>g</strong>.<br />

Bij deze vorm van <strong>stral<strong>in</strong>g</strong> zijn de limieten <strong>niet</strong> vastgesteld op basis van een<br />

drempelwaarde, maar op basis van een "<strong>aan</strong>vaardbaar risico". Een<br />

"<strong>aan</strong>vaardbaar risico" kan echter sterk variëren tussen <strong>in</strong>dividuele personen.<br />

ALARA wordt <strong>niet</strong> toegepast om blootstell<strong>in</strong>g <strong>aan</strong> EM velden te reguleren.<br />

Sommige onderzoeken geven als <strong>in</strong>zichten dat onzekerheden geen<br />

significante <strong>in</strong>vloed hebben op de risicoperceptie van de bevolk<strong>in</strong>g.<br />

Bovendien kunnen voorzorgsmaatregelen bij een “ongelukkige” <strong>aan</strong>pak<br />

van de communicatie, de risicoperceptie versterken en tegenovergestelde<br />

effecten hebben. In plaats van de bevolk<strong>in</strong>g gerust te stellen kan het<br />

voorzorgsbeg<strong>in</strong>sel het wantrouwen versterken t.o.v. best<strong>aan</strong>de limieten.<br />

4.2 Wat zijn de knelpunten voor het beleid <strong>in</strong> België?<br />

In België bestaat geen blootstell<strong>in</strong>gsnorm ter bescherm<strong>in</strong>g van het algemene<br />

publiek tegen elektromagnetische velden <strong>in</strong> het frequentiedome<strong>in</strong> van 0 Hz tot<br />

10 MHz en ook <strong>niet</strong> boven 10 GHz.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!