viWTA Blootstelling aan niet-ioniserende straling in huis - Instituut ...

5.2 Hiaten in onderzoek
144
5.2.1 Belang van de kwaliteit van het onderzoek
Bij het interpreteren van wetenschappelijke gegevens is het van groot belang inzicht
te hebben in de kwaliteit van het onderzoek. De wijze waarop het onderzoek is
uitgevoerd en de wijze waarop de gegevens werden verzameld en geanalyseerd, is
van cruciaal belang. Is het onderzoek slecht opgezet, dan hebben de resultaten
weinig waarde. Indien de gegevens van een goed onderzoek foutief worden
geïnterpreteerd, dan zullen de conclusies ook onjuist zijn.
De Nederlandse gezondheidsraad heeft criteria opgesteld waaraan onderzoek moet
voldoen om er valabele conclusies uit te kunnen trekken [Gezondheidsraad Ned.
(2005)].
Zij acht het bestaan van een effect, of dat nu een biologisch effect is of een effect op
de gezondheid, pas wetenschappelijk aangetoond als voldaan is aan de volgende
eisen [Gezondheidsraad Ned. (2005)]:
• het onderzoek is van goede kwaliteit volgens de in de wetenschappelijke
wereld gangbare normen;
• het onderzoek is gepubliceerd in internationaal gerefereerde tijdschriften van
algemeen in de wetenschappelijke wereld geaccepteerde goede kwaliteit
• de resultaten van het onderzoek zijn reproduceerbaar gebleken (voor
laboratoriumonderzoek) of consistent (voor epidemiologisch onderzoek) op
grond van onderzoek als hierboven bedoeld, dat is uitgevoerd door andere,
onafhankelijke onderzoekers;
• het onderzoeksresultaat is onderbouwd met een kwantitatieve analyse, die
leidt tot de conclusie dat er een statistisch significante relatie bestaat tussen
blootstelling en effect; voor epidemiologisch onderzoek geldt daarbij dat een
oorzakelijk verband aannemelijker wordt naarmate de associatie sterker is;
• de sterkte van het effect is gerelateerd aan de sterkte van de prikkel, ofwel: er
is een dosis-responsrelatie; dit hoeft niet altijd een zodanige relatie te zijn dat
het effect toeneemt met een sterkere prikkel, maar het kan ook een
resonantie-effect inhouden – dat wil zeggen dat bij een bepaalde stimulus er
een maximaal effect is en bij een sterkere of minder sterke prikkel een minder
of zelfs geen effect.
Het eerste punt, dat het onderzoek van goede kwaliteit is, is een belangrijke eis
[Gezondheidsraad Ned. (2005)]. Op slecht onderzoek kunnen nooit conclusies
worden gebaseerd. Indien aan één of meer van de overige eisen niet is voldaan,
concludeert de commissie [Gezondheidsraad Ned. (2005)] dat niet is aangetoond dat
de betreffende blootstellingsmodaliteit een biologisch of gezondheidseffect
veroorzaakt. Het onderzoek kan dan overigens nog wel een bijdrage leveren aan de
kennis over dergelijke effecten
Als voorbeeld kunnen we kijken naar 2 studies die regelmatig vermeld worden: het
onderzoek in Naila, Duitsland [Eger et al. (2004)] (zie ook paragraaf 4.1.2.3) en het
onderzoek in Netanya, Israël [Wolf R. and Wolf D. (2004)]. Beide onderzoeken zijn
pogingen om een antwoord te krijgen op de vraag of het wonen in de nabijheid van
een basisstation voor mobiele telefonie een verhoogd risico op het krijgen van kanker
met zich meebrengt.
Omdat wereldwijd zeer veel mensen zich in deze situatie bevinden en velen van hen
zich ook daadwerkelijk zorgen hierover maken, is het van belang dat dit probleem zo
goed mogelijk wordt onderzocht. Helaas zijn beide onderzoeken niet op een goede
manier opgezet en uitgevoerd [Gezondheidsraad Ned. (2005)]. Voor het onderzoek