viWTA Blootstelling aan niet-ioniserende straling in huis - Instituut ...
viWTA Blootstelling aan niet-ioniserende straling in huis - Instituut ... viWTA Blootstelling aan niet-ioniserende straling in huis - Instituut ...
136 land handhavings- en handhavingsinstituten afkorting België Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie BIPT Hoge Gezondheidsraad HGR Denemarken The Danish Cancer Society - Duitsland Regulierungsbehörde für Telekommunikation und Post REGTP Bundesamt für Strahlenschutz BfS Finland Finnish Agency for Occupational Health FIOH Radiation and Nuclear Safety Authority Finland STUK Frankrijk Agence Nationale des Fréquences ANFR Italië Ministerie van Communicatie via Fondazione Ugo Bordoni FUB Agenzia per la Protezione dell’Ambiente e per i Servizi Technici APAT Nederland Agentschap Telecom. Min. EZ AT-EZ Gezondheidsraad GR Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Min VWS RIVM Noorwegen Norwegian Radiation Protection Authority NRPA Oostenrijk Osterreichisches Normungsinstitut ON Spanje Instituto de Salud Carlos III, Ministerio de Sanidad y Consumo isciii Verenigd Koninkrijk Office of Communications Ofcom Health Protection Agency HPA (vroeger NRPB) Zweden Swedish Radiation Protection Agency SSI Zwitserland Bundesant für Kommunikation BAKOM Bundesamt für Umwelt, Wald und Landschaft BUWAL Bron: [Bolte et al. (2004)], http://www.who.int/peh-emf/standards/en/index.html 5.1.5 Knelpunten Tabel 42: Belangrijkste handhavings- en handhavingsinstituten. 5.1.5.1 Algemeen In België bestaat geen blootstellingsnorm ter bescherming van het algemene publiek tegen elektromagnetische velden in het frequentiedomein van 0 Hz tot 10 MHz en ook niet boven 10 GHz. In naburige landen (b.v. Frankrijk) is dit wel het geval. Een wetgeving voor het frequentiegebied 0 tot 300 GHz is noodzakelijk. 5.1.5.2 Extreem lage frequenties België heeft geen wetgeving inzake de blootstelling aan het ELF magnetische veld. Voor wat het ELF elektrisch veld betreft legt het “Algemene Reglement op Elektrische Installaties” dezelfde referentiewaarden en aanbevelingen op als [ICNIRP (1998)], [Raad van de Europese Unie (1999)]. Deze referentiewaarden werden reeds besproken in paragraaf 2.6.3. Dat België geen regelgeving voor magnetische ELF velden kan een probleem vormen bij de hoogspanningslijnen. Blootstelling aan magnetische velden (groter dan 0,3 – 0,4 µT) als gevolg van het wonen in de buurt van hoogspanningslijnen leidt tot
137 een verdubbeling van het risico op leukemie bij kinderen (zie paragraaf 3.5.1.2.1). Alhoewel er nog steeds geen causaal verband is aangetoond tussen de blootstelling en de leukemie zijn de gevonden associaties te belangrijk om ze te negeren. Dit betekent dat er in Vlaanderen inderdaad gezinnen met een verhoogd risico op kinderleukemie te maken hebben aangezien metingen hebben uitgewezen dat de magnetische velden tot ver boven de 0,4 µT kunnen uitstijgen. De berekeningen van paragrafen 3.4.2.1.1 en 3.5.1.2.1 hebben uitgewezen dat er in Vlaanderen om de twee jaar één extra geval van kinderleukemie kan optreden. Deze gegevens komen overeen met wat b.v. ook in Nederland werd berekend. 5.1.5.3 Radiofrequente velden Voor de bescherming tegen overmatige blootstelling aan elektromagnetische velden van zendmasten (in het frequentiegebied 10 MHz – 10 GHz) worden de normen die in het K.B. van 29 april 2001 [Belgisch Staatsblad (2001)] gehanteerd. Op 15 december 2004 vernietigde de Raad van State het Koninklijk Besluit houdende de normering van zendmasten voor elektromagnetische golven tussen 10 MHz en 10 GHz en bestond er eigenlijk geen regelmentering meer. Op 22 september 2005 verscheen in het Belgisch Staatsblad het Koninklijk besluit van 10 augustus 2005 houdende de normering van zendmasten voor elektromagnetische golven tussen 10 MHz en 10 GHz. De leemte die ontstond door de vernietiging van het vorige K.B. door de Raad van State is dus momenteel terug ingevuld. Voor mobilofoons worden blootstellingsnormen gegeven door [Directive 1999/5/EC (1999)] waarbij de maximale lokale absorptie (SAR) onder de Europese norm moet liggen. Deze zijn gebaseerd op de ICNIRP richtlijnen [ICNIRP (1998)] zonder bijkomende veiligheidsfactor. Dus voor andere radiofrequente bronnen dan zendmasten en deze van [Directive 1999/5/EC (1999)] (“radio equipment and telecommunications terminal equipment”) is er geen normering in België. 5.1.5.4 Bevoegdheden Het beleid rond niet-ioniserende elektromagnetische velden afkomstig van antennes is gekoppeld aan de telecomcode, ondertekend door de GSM operatoren. De telecomcode bevat principes van een goede ruimtelijke ordening voor de plaatsing van antennes. De telecomcode is niet meer geactualiseerd sinds 1998-1999 en het beleid is sterk veranderd sindsdien. Knelpunten zijn er in verband met de verdeling van de bevoegdheden tussen de federale regering en regionale Vlaamse regering. De federale regering is bevoegd voor gezondheid en productnormering terwijl de Vlaamse regering bevoegd is voor milieu en ruimtelijke ordening. Het plaatsen van antennes heeft gevolgen op beide bevoegdheden. Ook moet de relatie met de bevoegdheid van de Europese wetgeving in rekening gebracht worden. In [Raad van de Europese Unie (1999)] wordt er een Europese aanbeveling gedaan voor beperking van blootstelling van de bevolking aan elektromagnetische velden. In België wordt deze aanbeveling gevolgd maar wordt er een bijkomende veiligheidsfactor 4 voor de SAR ingevoerd [Belgisch Staatsblad (2001)]. Voor blootstelling van werknemers is er een Europese directieve [Directive 2004/40/EC (2004)] die eveneens gebaseerd is op de ICNIRP richtlijnen [ICNIRP (1998)]. Deze directieve moet door de landen van de Europese Unie gevolgd worden. Dit heeft voor België als gevolg dat voor de algemene bevolking een strengere richtlijn dan [ICNIRP (1998)] geldig zal zijn en dat voor de beroepsbevolking de ICNIRP richtlijn zal gelden.
- Page 113 and 114: Bron: http://www.who.int/uv/intersu
- Page 115 and 116: SAR: ND volgens [Deltenre en Vanmae
- Page 117 and 118: 89 In de meeste studies werd leukem
- Page 119 and 120: 91 b.v. de omtrek van het hoofd van
- Page 121 and 122: Bron: http://www.helenacardiology.c
- Page 123 and 124: 95 besproken: elektromagnetisch hyp
- Page 125 and 126: 97 Het BIPT (Belgisch Instituut voo
- Page 127 and 128: 99 Een Panaroma uitzending (zondag
- Page 129 and 130: 101 van adviezen ter voorkoming en
- Page 131 and 132: 1 2 3 4 5 103 effecten evaluatie au
- Page 133 and 134: 105 studie proefpersonen veldpercep
- Page 135 and 136: 107 waarschuwingen Als de overheid
- Page 137 and 138: 109 risicoperceptie van de bevolkin
- Page 139 and 140: 111 bevolkingscentra dan de eigen w
- Page 141 and 142: 113 frequentiegebied voorbeelden va
- Page 143 and 144: 115 kunnen vermijden en er op lette
- Page 145 and 146: 117 4.3.2.1 Wanneer communiceren? D
- Page 147 and 148: 119 Voor de ontwikkeling van een do
- Page 149 and 150: 121 ·Zorg voor een informatielijn
- Page 151 and 152: 123 en hun besluiten zouden moeten
- Page 153 and 154: 125 5 BLOK D: HET BELEID IN VLAANDE
- Page 155 and 156: 127 York, Ohio, Texas en Winconsin)
- Page 157 and 158: 129 telefoons zou verminderen, terw
- Page 159 and 160: 131 binnenmilieu i.v.m. het ELF mag
- Page 161 and 162: 133 land richtlijn grootheden comme
- Page 163: 135 Zwitserland aanvullende regels
- Page 167 and 168: 139 Elektromagnetische velden kan i
- Page 169 and 170: 141 informatie over de elektromagne
- Page 171 and 172: 143 Het invoeren van productnormen
- Page 173 and 174: 145 in Naila werden statistische si
- Page 175 and 176: 147 5.2.2.4 REFLEX project Van febr
- Page 177 and 178: 149 5.2.3.2 Intermediaire frequenti
- Page 179 and 180: 151 • Klassieke gestandaardiseerd
- Page 181 and 182: 153 Onderzoek in verband met kinder
- Page 183 and 184: frequentiegebied bronnen Blootstell
- Page 185 and 186: 1 2 3 4 5 6 UV en infrarood Radar D
- Page 187 and 188: 159 VOORSTELLING ONDERZOEKSGROEP WI
- Page 189 and 190: 161 [Baumgardt-Elms et al. (2002)]
- Page 191 and 192: 163 [De Bont en Van Larebeke (2006)
- Page 193 and 194: 165 [Gezondheidsraad Ned. (2005)] G
- Page 195 and 196: 167 [Hutter et al. (2002)] Hutter,
- Page 197 and 198: 169 [Laszlo et al. (2005)] Laszlo A
- Page 199 and 200: 171 [Muscat et al. (2002)] Muscat,
- Page 201 and 202: 173 stations: I/Incidence according
- Page 203 and 204: 175 [Verschaeve L. (1998)] Mobile t
- Page 205: Vlaams Instituut voor Wetenschappel
137<br />
een verdubbel<strong>in</strong>g van het risico op leukemie bij k<strong>in</strong>deren (zie paragraaf 3.5.1.2.1).<br />
Alhoewel er nog steeds geen causaal verband is <strong>aan</strong>getoond tussen de blootstell<strong>in</strong>g<br />
en de leukemie zijn de gevonden associaties te belangrijk om ze te negeren. Dit<br />
betekent dat er <strong>in</strong> Vl<strong>aan</strong>deren <strong>in</strong>derdaad gez<strong>in</strong>nen met een verhoogd risico op<br />
k<strong>in</strong>derleukemie te maken hebben <strong>aan</strong>gezien met<strong>in</strong>gen hebben uitgewezen dat de<br />
magnetische velden tot ver boven de 0,4 µT kunnen uitstijgen. De bereken<strong>in</strong>gen van<br />
paragrafen 3.4.2.1.1 en 3.5.1.2.1 hebben uitgewezen dat er <strong>in</strong> Vl<strong>aan</strong>deren om de<br />
twee jaar één extra geval van k<strong>in</strong>derleukemie kan optreden. Deze gegevens komen<br />
overeen met wat b.v. ook <strong>in</strong> Nederland werd berekend.<br />
5.1.5.3 Radiofrequente velden<br />
Voor de bescherm<strong>in</strong>g tegen overmatige blootstell<strong>in</strong>g <strong>aan</strong> elektromagnetische velden<br />
van zendmasten (<strong>in</strong> het frequentiegebied 10 MHz – 10 GHz) worden de normen die<br />
<strong>in</strong> het K.B. van 29 april 2001 [Belgisch Staatsblad (2001)] gehanteerd.<br />
Op 15 december 2004 ver<strong>niet</strong>igde de Raad van State het Kon<strong>in</strong>klijk Besluit<br />
houdende de normer<strong>in</strong>g van zendmasten voor elektromagnetische golven tussen<br />
10 MHz en 10 GHz en bestond er eigenlijk geen regelmenter<strong>in</strong>g meer.<br />
Op 22 september 2005 verscheen <strong>in</strong> het Belgisch Staatsblad het Kon<strong>in</strong>klijk besluit<br />
van 10 augustus 2005 houdende de normer<strong>in</strong>g van zendmasten voor<br />
elektromagnetische golven tussen 10 MHz en 10 GHz. De leemte die ontstond door<br />
de ver<strong>niet</strong>ig<strong>in</strong>g van het vorige K.B. door de Raad van State is dus momenteel terug<br />
<strong>in</strong>gevuld.<br />
Voor mobilofoons worden blootstell<strong>in</strong>gsnormen gegeven door [Directive 1999/5/EC<br />
(1999)] waarbij de maximale lokale absorptie (SAR) onder de Europese norm moet<br />
liggen. Deze zijn gebaseerd op de ICNIRP richtlijnen [ICNIRP (1998)] zonder<br />
bijkomende veiligheidsfactor.<br />
Dus voor andere radiofrequente bronnen dan zendmasten en deze van [Directive<br />
1999/5/EC (1999)] (“radio equipment and telecommunications term<strong>in</strong>al equipment”)<br />
is er geen normer<strong>in</strong>g <strong>in</strong> België.<br />
5.1.5.4 Bevoegdheden<br />
Het beleid rond <strong>niet</strong>-<strong>ioniserende</strong> elektromagnetische velden afkomstig van antennes<br />
is gekoppeld <strong>aan</strong> de telecomcode, ondertekend door de GSM operatoren. De<br />
telecomcode bevat pr<strong>in</strong>cipes van een goede ruimtelijke orden<strong>in</strong>g voor de plaats<strong>in</strong>g<br />
van antennes. De telecomcode is <strong>niet</strong> meer geactualiseerd s<strong>in</strong>ds 1998-1999 en het<br />
beleid is sterk veranderd s<strong>in</strong>dsdien.<br />
Knelpunten zijn er <strong>in</strong> verband met de verdel<strong>in</strong>g van de bevoegdheden tussen de<br />
federale reger<strong>in</strong>g en regionale Vlaamse reger<strong>in</strong>g. De federale reger<strong>in</strong>g is bevoegd<br />
voor gezondheid en productnormer<strong>in</strong>g terwijl de Vlaamse reger<strong>in</strong>g bevoegd is voor<br />
milieu en ruimtelijke orden<strong>in</strong>g. Het plaatsen van antennes heeft gevolgen op beide<br />
bevoegdheden.<br />
Ook moet de relatie met de bevoegdheid van de Europese wetgev<strong>in</strong>g <strong>in</strong> reken<strong>in</strong>g<br />
gebracht worden. In [Raad van de Europese Unie (1999)] wordt er een Europese<br />
<strong>aan</strong>bevel<strong>in</strong>g ged<strong>aan</strong> voor beperk<strong>in</strong>g van blootstell<strong>in</strong>g van de bevolk<strong>in</strong>g <strong>aan</strong><br />
elektromagnetische velden. In België wordt deze <strong>aan</strong>bevel<strong>in</strong>g gevolgd maar wordt er<br />
een bijkomende veiligheidsfactor 4 voor de SAR <strong>in</strong>gevoerd [Belgisch Staatsblad<br />
(2001)].<br />
Voor blootstell<strong>in</strong>g van werknemers is er een Europese directieve [Directive<br />
2004/40/EC (2004)] die eveneens gebaseerd is op de ICNIRP richtlijnen [ICNIRP<br />
(1998)]. Deze directieve moet door de landen van de Europese Unie gevolgd<br />
worden. Dit heeft voor België als gevolg dat voor de algemene bevolk<strong>in</strong>g een<br />
strengere richtlijn dan [ICNIRP (1998)] geldig zal zijn en dat voor de<br />
beroepsbevolk<strong>in</strong>g de ICNIRP richtlijn zal gelden.