viWTA Blootstelling aan niet-ioniserende straling in huis - Instituut ...

128
noch op lange termijn - voor de gezondheid schadelijke gevolgen ontstaan [MIRA
(2005)].
5.1.2 Beleid en voorzorgsbeginsel
De principes omtrent beleid en het voorzorgsbeginsel kunnen teruggevonden worden
op de websites van het WHO (http://www.who.int/peh-emf/en/).
De laatste jaren wordt aan mogelijke effecten op de gezondheid van door mensen
opgewekte elektromagnetische (EM) velden steeds meer belangstelling geschonken.
Blootstelling van de bevolking aan EM velden wordt gereguleerd door een grote
verscheidenheid aan vrijwillige en wettelijke limieten. De belangrijkste zijn de
internationale richtlijnen uitgevaardigd door [ICNIRP (1998)] en verschillende
nationale veiligheidsnormen. Richtlijnen zijn ontworpen om alle gevaren die van
zowel kort- als langdurende blootstelling bekend zijn, te vermijden. De limietwaarden
zijn daartoe voorzien van een grote veiligheidsmarge.
Bij het vaststellen van de mogelijke gezondheidsrisico’s van EM velden heeft men te
maken met talrijke onzekerheden. Het probleem waarvoor we staan is er dat er een
houding moet aangenomen worden t.o.v. de huidige onzekerheden en de mogelijke
gezondheidsaspecten door elektromagnetische velden. Deze onzekerheden zullen
wellicht steeds bestaan, zoals dat het geval is in veel andere domeinen. In de
richtlijnen van [ICNIRP (1998)] voor de blootstelling aan EM velden wordt vermeld
dat "de resultaten van het epidemiologische onderzoek naar blootstelling aan EM
velden en kanker onvoldoende wetenschappelijke basis vormen voor het opstellen
van richtlijnen voor blootstelling." Geen enkele commissie van enig belang heeft
geconcludeerd dat velden met lage intensiteit gevaar opleveren. Het is echter wel
duidelijk dat er veel wetenschappelijke onzekerheid is, en dat er bij de bevolking veel
bezorgdheid leeft over dit onderwerp.
Overal ter wereld bestaat er, zowel bij overheden als elders, een toenemende
neiging om, in het licht van wetenschappelijke onzekerheden, voorzorgsmaatregelen
te nemen bij het omgaan met gezondheidsrisico’s gebaseerd op de principes
vermeld in paragraaf 5.1.1.
5.1.2.1 Voorzorgsbeleid
Prudent avoidance en ander op voorzorg gebaseerd beleid met betrekking tot
blootstelling aan EM velden hebben bij velen in de bevolking aanhang gevonden,
omdat zij menen dat deze maatregelen extra bescherming bieden tegen risico’s die
niet wetenschappelijk bewezen zijn. De belangrijkste moeilijkheid is het ontbreken
van duidelijke aanwijzingen voor gevaar door chronische blootstelling aan EM velden
beneden de aanbevolen limieten, of van enig inzicht in de aard van de eventuele
gevaren. Hoewel de bewijslast die nodig is om te komen tot voorzorgsbeleid zeker
lager is dan dat wat nodig is om blootstellingslimieten vast te stellen, moet er wel een
gevaar vastgesteld kunnen worden en moet er wel wat bekend zijn over de
omstandigheden waaronder het zou kunnen optreden.
Een ander probleem is dat blootstelling aan EM velden in de moderne samenleving
alomtegenwoordig is, met een grote variatie in niveaus en over brede
frequentiegebieden. Het is daarom moeilijk om een op voorzorg gebaseerd beleid te
voeren dat eenduidig en rechtvaardig is. In een typisch stedelijke omgeving,
bijvoorbeeld, bevindt zich een grote hoeveelheid radiofrequente zenders, van laagvermogen
zenders voor communicatie tot omroepzenders met zeer hoge vermogens.
Het is moeilijk om zich een eenduidig en rechtvaardig voorzorgsbeleid voor te stellen
dat de blootstelling aan radiofrequente EM velden van basisstations voor mobiele