PO studenten gaan vreemd - Artesis Hogeschool Antwerpen

Iedereen is uniek. Toch?
(Eline wouters)
“Als je straks thuiskomt, schrijf dan eens op wie je je nog
kunt herinneren van de mensen die je daarnet op straat
hebt gezien. Niet de bekenden, alleen de onbekenden. Dat
meisje met die flubberbenen. Die vrouw met die knalgele
rollator. Het zullen de opvallende types zijn, die je bij zijn
gebleven, de mooie mensen, de rare mensen. Doorsnee
mensen zitten daar niet bij. Hen wacht de vergetelheid,
zij zijn de anonieme massa. Hun identiteit verdwijnt zodra
ze zich op straat begeven om pas weer te verschijnen op
het moment dat ze de huisdeur achter zich dichttrekken.
Zo, ben je daar? Ja, daar ben ik.”
Wat?
DE ORDE DER DINGEN was de najaarstentoostelling van het
MuHKA (Museum voor Hedendaagse Kunst Antwerpen),
opgebouwd rond het online beeldarchief van de Canadese
kunstenaar Roy Arden. Het is de beeldbank die hier
centraal stond als esthetisch motief, maar ook als artistieke
methode en culturele strategie: het archief, de atlas, de
encyclopedie en de inventaris als even zoveel manieren
om orde te scheppen in de oceanische zondvloed van
beelden die onze huidige beeldcultuur karakteriseert.
De tentoonstelling toont werken van 26 verschillende
kunstenaars waarbij de ordening en inventarisatie van de
wereld centraal staat in hun werk. Deze tentoonstelling
dankt zijn naam aan het boek ‘DE ORDE DER DINGEN’
van Michel Foucault (Frans filosoof 1926-1984). “Niets is
onzekerder, niets is [althans schijnbaar] empirischer dan
een orde onder de dingen aan te brengen; niets vereist
een alertere blik of een getrouwere, flexibelere taal, niets
verlangt nadrukkelijker dat we ons mee laten voeren
door de woekering van eigenschappen en vormen.”
DE ORDE DER DINGEN is een tentoonstelling van en over
beelden, over de honger en het verlangen naar beelden.
De werken die op deze tentoonstelling te zien waren,
geven uitdrukking aan het verlangen om de wereld te
ordenen en te inventariseren, transparant te maken en
haar overzichtelijkheid terug te geven. Dat waar een
productontwikkelaar naar streeft bij de segmentatie
en keuze van een juiste doelgroep voor te ontwikkelen
producten. In dit verband viel ik op een kunstenaar die mijn
interesse wekte op deze tentoonstelling: Hans Eijkelboom,
een Nederlands fotograaf die al sinds de jaren ’70 bezig
is met het in kaart brengen van de doorsnee mens.
Hans Eijkelboom (°1947) woont en werkt in Amsterdam
en staat al sinds het begin van de jaren ’70 mee
aan de wieg van de opbloei van de conceptuele
kunst. Hij toont van jongs af aan een uitzonderlijke
belangstelling voor de omstandigheden van het dagelijks
leven, wat duidelijk terug te vinden is in zijn werk.
Wat ons als productontwikkelaars echt interesseert
in zijn werk, is zijn strak gedisciplineerde en quasiwetenschappelijke
beeldproductie en vooral ook de
verwerking ervan.
Lang voor er sprake was van zaken als ‘bloggen’, creëerde
Eijkelboom al een papieren versie van een fotoblog.
Tussen 1992 en 2007 maakte hij vijftien jaar lang
elke dag fotonotities die hij verzamelde als dagboek.
Gewapend met zijn digitaal fototoestel ging hij elke
dag de straat op om daar een welbepaald, meestal niets
vermoedend, segment van de plaatselijke bevolking
in beeld te brengen. Hij classificeert personen aan de
hand van uiterlijke overeenkomsten en voorziet iedere
categorie ook van een naam. Identiteit en verschil
wisselen elkaar af, heffen elkaar op, of versterken elkaar.
Hij fotografeerde Afro-Amerikanen met Scarfaceshirts
in New York, dan weer Chinese mannen van
middel¬bare leeftijd in horizontaal gestreepte polo’s
in Shanghai,… (voorbeelden van afbeeldingen)
Zoals te zien is op de afbeeldingen gaan veel
van zijn fotoreeksen over kleding, uniformen,
vestimentaire codes en conventies, wat zijn werk
heel dicht brengt bij de sociale wetenschappen.
“Het structuralisme van Hans Eijkelboom eindigt niet
(zoals dat van Michel Foucault wél deed) met het einde
van de mens, maar met een open, vragende blik naar
de toekomst.” Dit is waar een productontwikkelaar
10