oorkondenboek Abdij kloosterrade - Historici.nl

nr. 5 a. 1140
Zo verwierp ook Boeren de inhoudelijke argumentatie van Oppermann. Terecht
meende hij dat de oorkonde vooral de gezagsrelatie tussen Kloosterrade en Marienthal
moest regelen: ‘Dispositio (…) is de vaststelling van het kloosterstatuut van Mariënthal,
de linea de obedientia. Bedoeling van de narratio is, deze linea te funderen op de blote
eigendom’ (Boeren, Oudste oorkonden, p. 80-84, m.n. p. 83). In de eigenkerkrechtelijke
verhoudingen was de beoorkonding van de schenking door Rudolf de Turri essentieel
voor de fundering van de gezagsrelatie tussen Kloosterrade en Marienthal. De annalist,
die de naam van de schenker wegliet, vermeldde uitdrukkelijk wel het eigendomsrecht
en de gezagsrelatie: quia locus ille proprius sit huius ecclesie et ipse sorores omnino huic
prelato debeant obedire (Annales Rodenses, ed. Augustus en Jamar, p. 170-172) Zo noemt
ook nr. 7 de onderhavige oorkonde en nr. 6: conscriptis cartis de respectu et obedientia.
Gärtner (Chorherrenstift Klosterrath, p. 78) heeft in navolging van Oppermann op
grond van de corroboratio het bestaan van een zogenaamde ‘Traditionsnotiz’ verondersteld.
Hoewel niet is uit te sluiten dat de schenking van Hubach eerder tussen Kloosterrade
en Rudolf de Turri schriftelijk was vastgelegd, is het de vraag of dit uit de formulering
van de corroboratio noodzakelijk volgt. Voor de echtheid van het stuk zou dat, ook
volgens Gärtner, geen consequenties hebben. De corroboratio in de onderhavige oorkonde
komt echter vrijwel letterlijk overeen met die in hiervóór nr. 3, een oorkonde van aartsbisschop
Frederik I van Keulen, die waarschijnlijk in de aartsbisschoppelijke kanselarij is
gedicteerd. Dat zou impliceren dat de veronderstelde schenkingsoorkonde (de ‘Traditionsnotiz’)
eveneens op naam zou hebben gestaan van de aartsbisschop. Het is waarschijnlijker
dat nr. 5 en nr. 6 in Kloosterrade zijn gedicteerd en dat daarbij de corroboratio
aan nr. 3 is ontleend. De vraag is of in dat geval aan de exacte bewoordingen veel
belang moet worden gehecht.
Samenhang
Afgezien van de wisseling van de oorkonder in de intitulatio en van de eerste getuige,
komt de tekst van de onderhavige oorkonde vrijwel woordelijk overeen met de hierna volgende
oorkonde nr. 6 van dezelfde datum. Eveneens op die datum is een tweede oorkonde
van de aartsbisschop van Keulen (nr. 7) uitgevaardigd, waarin de dotatie van Marienthal
wordt opgesomd.
Teksteditie
Hoewel bij gelijktijdig uitgevaardigde oorkonden strikt genomen geen sprake is van ontlening,
zijn in nr. 6 terwille van de duidelijkheid de overeenkomstige passages in petitdruk
weergegeven.
In nomine sanctπ et individuπ Trinitatis.
Ego Adelbero sanctπ Leodiensis πcclesiπ episcopus, in perpetuum.
Notum facio omnibus Christi fidelibus tam presentibus quam futuris quod Rudolfus a qui
dictus est de Turri ministerialis comitis Adolfi b de Saphenberg c consensu et rogatu uxoris
suπ Waldradis et filiorum suorum Pagani, Geuehardi, Heremanni d dedit πcclesiπ Sanctπ
5
a Rudolphus BD. – b Adolpi met bovengeschreven h B. – c Saffinberg B. – d Herimanni B.
17