oorkondenboek Abdij kloosterrade - Historici.nl
Share Embed Flag
Download ePaper

oorkondenboek Abdij kloosterrade - Historici.nl

oorkondenboek Abdij kloosterrade - Historici.nl oorkondenboek Abdij kloosterrade - Historici.nl

historici.nl
from historici.nl More from this publisher
31.01.2013 Views

nr. 5 a. 1140 het bestaan van een deperditum blijkt, luidt: qui (namelijk paus Honorius II) data eis testificatione auctoritatis sue precepit Bornoni ut aut solus cederet pluribus aut egrederetur locum sine rerum commutationibus. Ipse autem comperto apostolici precepto… Datering Aangenomen is dat de schrijver van de Annales Rodenses, die de gebeurtenis in 1127 situeerde, de kerststijl toepaste. Strikt genomen ontbreekt daarvoor het bewijs (zie Annales Rodenses, ed. Augustus en Jamar, p. 31). 1140 augustus 28 5 Adelbero II, bisschop van Luik, oorkondt dat Rudolf de Turri, ministeriaal van graaf Adolf van Saffenberg, met instemming van zijn echtgenote Waldrade en zijn zonen Paganus, Gevehard en Herman, via zijn heer, voogd van de abdij Kloosterrade, zijn bezit te Hubach, waarop een vrouwenklooster (Marienthal) is gebouwd, aan de abdij heeft geschonken, en regelt de verhouding tussen de abdij en het dochterklooster. Origineel A. Maastricht, RAL, archief abdij Kloosterrade, inv. nr. 676. – Hoog 573/585, breed 458/456, zonder pliek. – Een bevestigingsplaats voor een opgedrukt zegel: (LS). – In dorso: (ca. 1250-1290) De Valle Sancte Marie. – (17de eeuw) Documentum monasterii Valiis Sancte Marie quod perpetuo monasterio Rodensi suberunt, quia de bonis monasterii Rodensis sunt dotate, que bona monasterium Rodense a domino de Saffenborch obvenerunt. Arnoldus Coloniensis archiepiscopus 1140. – (ca. 1770) II.33.A.1. Diplome d’Adelberon, eveque de Liege, touchant la dotation du couvent de Marienthal, et la jurisdiction de l’abbe de Rolduc sur le dit couvent 1140 27 aout. Afschriften B. (1222-1224) Maastricht, RAL, archief abdij Kloosterrade, inv. nr. 827 (Cartularium I), fol. 4v, nr. 17, naar A. – C. (ca. 1690) Maastricht, RAL, archief abdij Kloosterrade, inv. nr. 828 (Cartularium III), p. 83-84, nr. 5, fragment, naar A en B. – D. (1757-1781) Kerkrade, GA, archief parochie St.-Lambertus, collectie ‘Schepenbank Kerkrade’ (voorheen Maastricht, RAL), inv. nr. 19, fragment, naar A. – [E]. (18de eeuw) Niet voorhanden, maar bekend uit a, door Wynants, lid van de Raad van Brabant, naar A of C. Drukken a. Miraeus-Foppens, Opera diplomatica IV, p. 368-369, nr. 31, van [E]. – b. Thesaurus diplomaticus 1997, W 7410 = D 5782, van A. 15

a. 1140 nr. 5 Afbeeldingen Oppermann, Oorkonden Kloosterrade, afb. 2, fragment. – Gärtner, Chorherrenstift Klosterrath, p. 216, afb. 4 (verkleind). Regesten Franquinet, Inventaris Kloosterrade, p. 7, nr. 4. – Wauters, Table chronologique II, p. 220 en VII-1, p. 235. – REK II, p. 64, nr. 388. – Haas, Chronologische lijst, p. 24, nr. 19. Echtheid en ontstaan Oppermann en Boeren hielden de onderhavige oorkonde, zowel op grond van het schrift als van de inhoud, voor onecht. Het schrift zou een ‘nagetekend’ karakter vertonen (Oppermann, Oorkonden Kloosterrade, p. 22-23; Urkundenstudien, p. 297-298; Boeren, Oudste oorkonden, p. 15-16). Op grond van het onderzoek van Stiennon (Écriture diplomatique) noemde Gärtner (Chorherrenstift Klosterrath, p. 75) het origineel echter ‘rein äußerlich typisch für Stücke aus dieser Zeit und aus diesem Raum’. Inhoudelijk bracht Oppermann drie argumenten naar voren. In de eerste plaats stond er blijkens de tekst van de oorkonde ten tijde van de beoorkonding al een klooster in Hubach (in quo πcclesia constructa est). Daarover merkte Oppermann op: ‘Het is zonder meer duidelijk dat dit een anachronisme is; pas na de overgave van het stuk grond aan de kerk van Kloosterrade kan het nonnenklooster ingericht zijn.’ In de tweede plaats ontbreekt in de Annales Rodenses de naam van de schenker van het allodium Hubach, Rudolf de Turri, terwijl dit volgens Oppermann toch ‘de belangrijkste inhoud’ van de oorkonde was. In de derde plaats luidt het begin van de corroboratio hanc tam legaliter et pie factam traditionem. Oppermann meende dat een dispositio voorafgaand aan een zo geformuleerde corroboratio alleen de schenking of overdracht (traditio) van een goed kon bevatten; de overige inhoud van de dispositio (de regeling van de relatie tussen Kloosterrade en Marienthal) zou daarom wel onecht moeten zijn. Daaruit leidde Oppermann vervolgens een extra argument voor de onechtheid van de onderhavige oorkonde af: want als er op 28 augustus 1140 slechts sprake was van een eenvoudige schenking, dan was een beoorkonding door de bisschop van Luik (naast hierna nr. 6, de beoorkonding door de aartsbisschop van Keulen) overbodig (Oppermann, Oorkonden Kloosterrade, p. 34-36; Urkundenstudien, p. 305-306). Oppermanns eerste bezwaar is onbegrijpelijk in het licht van de Annales Rodenses. De gang van zaken is daar helder uit de doeken gedaan. In 1136, misschien 1137, was begonnen met de bouw van een klooster dat Marienthal zou gaan heten. In 1140 – constructa (…) orientali parte illius ecclesie (…) et oportuna maxime officinarum diversitate (…) et conscriptis utriusque episcopi Adelberonis et Arnoldi cartis cum sigillatione (…), met andere woorden, zodra de bouw ver genoeg gevorderd was – werden de zusters overgebracht en werden de oorkonden nr. 5 en nr. 6 uitgevaardigd (Annales Rodenses, ed. Augustus en Jamar, p. 164, 166, 170). Tegelijk werd ook nr. 7 uitgevaardigd waarin expliciet sprake is van de voltooiing van het klooster. Het derde bezwaar, dat er op 28 augustus 1140 slechts sprake was van een traditio, en dat daarvoor geen oorkonde van de bisschop van Luik vereist was, is geen bewijs voor onechtheid. In tegendeel; het feit dat de rechtshandeling dubbel beoorkond werd, is het beste bewijs dat het om meer dan een eenvoudige schenking ging. 16

nr. 5 a. 1140<br />

het bestaan van een deperditum blijkt, luidt: qui (namelijk paus Honorius II) data eis<br />

testificatione auctoritatis sue precepit Bornoni ut aut solus cederet pluribus aut egrederetur<br />

locum sine rerum commutationibus. Ipse autem comperto apostolici precepto…<br />

Datering<br />

Aangenomen is dat de schrijver van de Annales Rodenses, die de gebeurtenis in 1127<br />

situeerde, de kerststijl toepaste. Strikt genomen ontbreekt daarvoor het bewijs (zie Annales<br />

Rodenses, ed. Augustus en Jamar, p. 31).<br />

1140 augustus 28<br />

5<br />

Adelbero II, bisschop van Luik, oorkondt dat Rudolf de Turri, ministeriaal<br />

van graaf Adolf van Saffenberg, met instemming van zijn echtgenote Waldrade<br />

en zijn zonen Paganus, Gevehard en Herman, via zijn heer, voogd<br />

van de abdij Kloosterrade, zijn bezit te Hubach, waarop een vrouwenklooster<br />

(Marienthal) is gebouwd, aan de abdij heeft geschonken, en regelt<br />

de verhouding tussen de abdij en het dochterklooster.<br />

Origineel<br />

A. Maastricht, RAL, archief abdij Kloosterrade, inv. nr. 676. – Hoog 573/585, breed<br />

458/456, zonder pliek. – Een bevestigingsplaats voor een opgedrukt zegel: (LS). – In<br />

dorso: (ca. 1250-1290) De Valle Sancte Marie. – (17de eeuw) Documentum monasterii<br />

Valiis Sancte Marie quod perpetuo monasterio Rodensi suberunt, quia de bonis monasterii<br />

Rodensis sunt dotate, que bona monasterium Rodense a domino de Saffenborch<br />

obvenerunt. Arnoldus Coloniensis archiepiscopus 1140. – (ca. 1770) II.33.A.1. Diplome<br />

d’Adelberon, eveque de Liege, touchant la dotation du couvent de Marienthal, et la jurisdiction<br />

de l’abbe de Rolduc sur le dit couvent 1140 27 aout.<br />

Afschriften<br />

B. (1222-1224) Maastricht, RAL, archief abdij Kloosterrade, inv. nr. 827 (Cartularium I),<br />

fol. 4v, nr. 17, naar A. – C. (ca. 1690) Maastricht, RAL, archief abdij Kloosterrade,<br />

inv. nr. 828 (Cartularium III), p. 83-84, nr. 5, fragment, naar A en B. – D. (1757-1781)<br />

Kerkrade, GA, archief parochie St.-Lambertus, collectie ‘Schepenbank Kerkrade’ (voorheen<br />

Maastricht, RAL), inv. nr. 19, fragment, naar A. – [E]. (18de eeuw) Niet voorhanden,<br />

maar bekend uit a, door Wynants, lid van de Raad van Brabant, naar A of C.<br />

Drukken<br />

a. Miraeus-Foppens, Opera diplomatica IV, p. 368-369, nr. 31, van [E]. – b. Thesaurus<br />

diplomaticus 1997, W 7410 = D 5782, van A.<br />

15

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!