Feiten om te delen - Considerati

feiten om te delen digitale contentdistributie in nederland
het downloaden uit illegale bron de toegankelijkheid
van een groot en divers aanbod een enorme impuls
heeft gegeven, ook al gaat het niet om toegang met
instemming van de makers en rechthebbenden. 277 Deze
toegankelijkheid kan als een positief effect worden
beschouwd dat in het verlengde ligt van de maatschappelijke
welvaartswinst. Hiertegenover staat het
hierboven genoemde gevaar van het verschralen van
het aanbod. Hoewel op de korte- en wellicht langere
termijn de toegang tot het cultuuraanbod wordt
vergroot, is gelijk de situatie rondom het consumentensurplus
het hier de vraag of dit vanuit economisch
en juridisch perspectief een wenselijke en houdbare
situatie is.
User generated content
Met behulp van digitale technieken en Web 2.0
toepassingen kunnen transformatieve werken worden
gemaakt (user generated content). Te denken valt aan
remixes, parodieën en cultuurkritieken. Het downloaden
uit illegale bron kan bijdragen aan de ontwikkeling
van user generated content omdat via illegale
verspreiding content voor het maken deze transformatieve
werken beschikbaar komt. Bij deze constatering
moet wel worden opgemerkt dat het openbaar maken
van user generated content die (mede) is gebaseerd op
auteursrechtelijk beschermde werken van derden er
veelal inbreuk zal worden gemaakt op het auteursrecht
van deze derden. De discussie in hoeverre inbreuk mag
worden gemaakt op het auteursrecht van derden in
het kader van user generated content en transformatieve
werken is evenwel een bredere auteursrechtelijke
discussie die buiten de scope van deze studie valt.
8.8 verschuiving baten naar
andere sectoren
Bij de discussie over de economische en maatschappelijke
effecten van het downloaden uit illegale bron
op de legale verkopen is het zinvol om te kijken hoe
de consumentenbestedingen zich binnen en buiten
de creatieve sector lijken te hebben verplaatst (mede)
als gevolg van het downloaden uit illegale bron. De
vraag die hierbij speelt is tweeledig: 1) welke bestedingen
hebben zich ‘autonoom’ verplaatst als gevolg
van concurrentie tussen producten en diensten, en
2) welke bestedingen hebben zich verplaatst als gevolg
van het feit dat de consument besteedbaar inkomen
heeft overgehouden door het downloaden uit illegale
bron.
8.8.1 verplaatsing van baten binnen
de creatieve sector
Muziek
In het vorige hoofdstuk is reeds de vraag aan de orde
gekomen of de omzetval die de muziekindustrie sinds
1999 heeft gekend (deels) verklaard kan worden door
andere oorzaken dan het downloaden uit illegale bron.
Hierbij wordt het verplaatsen van consumentenbestedingen
als gevolg van concurrentie met andere entertainmentproducten
nadrukkelijk genoemd.
Er is een sterke teruggang in de verkoop van muziekproducten
te zien. Hoewel de digitale verkopen
stijgen, compenseren zij (nog) niet de teruggang van
de verkoop van fysieke dragers. Tegelijkertijd zien we
een stijging van de uitgaven voor concerten en live
optredens. Hoewel een causaal verband tussen deze
ontwikkelingen hiermee nog niet vaststaat, lijken deze
ontwikkelingen in ieder geval samen te hangen. We
kunnen dus tentatief stellen dat een deel van de omzet
van de platenmaatschappijen bij de organisatoren van
concerten en festivals is terechtgekomen.
Films
De filmwereld heeft de laatste jaren te kampen met
teruglopende omzetten in de verhuurmarkt en het
home entertainment segment (de verkoop van fysieke
dragers zoals DVD’s). 278 Mede als gevolg van de omzetderving
door het downloaden uit illegale bron zien
we een krimpende markt voor home entertainment.
Dit in tegenstelling tot het bioscoopbezoek dat juist
277 Huygen, A., Poort, J., Van Eijk, N. (2009), �����������������������������������������������������������������������������������
,
januari 2009, TNO/SEO/IViR, p. 127.
278 NVPI (2011), Marktinformatie Video 2010.
100