Transmissietechniek in motorvoertuigen (3) - Timloto

Figuur 10: De drie meest voorkomende overbrengingsmogeljkheden van een enkelvoudig planetairstelsel.
Het is mogelijk om een drie-versnellingsbak met achteruit te construeren uit één enkel
planetair tandwielstelsel.
In fig. 11 is het principe van het stertypestelsel weergegeven. Gemakshalve
wordt hier gewerkt met stralen waarvan de grootte de helft is van het aantal genoemde
tanden. Dit is toegestaan zolang we de stralen maar zien als verhoudingsgetallen
en niet als absolute waarden. Met behulp van een ’vorkje’ wordt in
de tekening aangegeven dat de drager vast staat. Het drijvende zonnewiel zal
bij rotatie een omtreksnelheid hebben van vz m/s, in de figuur voorgesteld
door een snelheidsvector (pijl) van een bepaalde aangenomen lengte. Deze
omtreksnelheid vz, zal bij in elkaar grijpende tandwielen overal aan de omtrek
hetzelfde zijn, zodat het zonnewiel, het satellietwiel en het ringwiel dezelfde
omtreksnelheid hebben. Alleen de draairichting zal, zoals duidelijk in de tekening
door de onderbroken lijnen wordt aangegeven, worden omgekeerd. De
overbrengverhouding kan nu door de definitie van ’i’ worden bepaald, n.l.:
waarin:
i = ωz / ωr = vz / rz : vr / rr
• ωz = hoeksnelheid zonnewiel;
• ωr = hoeksnelheid ringwiel;
• vz = omtreksnelheid zonnewiel;
• vr = omtreksnelheid ringwiel;
• rz = (steek)straal zonnewiel;
• rr = (steek)straal ringwiel.
16