richtlijn onteigening voor ruimte voor de rivier - Vastgoed van het rijk

4.12 - Onteigening voor compenserende maatregelen.
Het kan voorkomen dat de uitvoering van een maatregel in een gebied nadelige effecten heeft op de
daarin voorkomende (natuur)waarden. In dat geval zal de initiatiefnemer waarschijnlijk die waarden
op een bepaalde locatie en op een bepaalde wijze moeten compenseren. Is voor de uitvoering van het
werk een vergunning nodig op grond van de Natuurbeschermingswet en is het niet zeker dat het werk
het gebied niet aantast, dan moeten aan die vergunning zelfs voorschriften worden verbonden die ver-
plichten tot het treffen van compenserende maatregelen. Op grond van artikel 19h, vierde lid, van de
Natuurbeschermingswet moet bovendien in zekere gevallen het met de compenserende maatregelen
beoogde resultaat al zijn bereikt op het tijdstip waarop de gevolgen van de uitvoering van het werk
zich zullen gaan voordoen.
Gelet hierop kan de realisering van compenserende maatregelen dus eerder aan de orde zijn dan de
realisering van de eigenlijke (rivierverruimende) maatregel. Daarbij rijst de vraag of onteigening voor
compenserende maatregelen mogelijk is en of deze misschien direct kunnen worden meegenomen in
de onteigening die (eventueel) toch al nodig is voor de realisering van de rivierverruiming als zodanig.
Hierover kan het volgende worden opgemerkt.
In paragraaf 4.2 is al opgemerkt, dat Titel IIa van de Onteigeningswet geen grondslag biedt voor de
onteigening van gronden die later (na uitvoering van het werk) de bestemming natuur krijgen. Onder
voorwaarden kunnen dergelijke gronden echter wel in de onteigening worden meegenomen, mits duidelijk
is dat ze voor de realisering van het werk niet kunnen worden gemist. De op die gronden uit te
voeren werken moeten dan wel onder Titel IIa vallen. Werken waarvan duidelijk is dat deze buiten de
grondslag van Titel IIa vallen kunnen daar niet alsnog onder worden gebracht met de motivering dat
anders het eigenlijke werk geen doorgang kan vinden. Anders gezegd: ook al is het zo dat de voor
(natuur)compensatie benodigde gronden voor de realisering van de rivierverruiming niet kunnen
worden gemist (omdat de verplichting geldt dat die compensatie eerst moet zijn gerealiseerd voordat
de rivierverruiming kan aanvangen), dan nog blijft overeind dat Titel IIa als zodanig geen grondslag
biedt voor de onteigening van gronden die voor de compensatie nodig zijn.
Het voorgaande betekent dat de initiatiefnemer de compenserende maatregelen dus niet mee kan
nemen in de (mogelijk toch noodzakelijke) onteigening voor de rivierverruiming op grond van Titel
IIa. Evenmin kan dus op grond van die titel een aparte procedure voor de realisering van de maatregelen
worden gestart. De initiatiefnemer zal apart en vooreerst een procedure op grond van Titel IV
42