richtlijn onteigening voor ruimte voor de rivier - Vastgoed van het rijk

In bijlage 5 is ook de verhouding tussen de nieuwe planologische procedures en de onteigenings-
procedures op grond van de Titels II, IIa, IIc en IV van de Onteigeningswet in schema weergegeven.
2.9 - De gerechtelijke onteigeningsprocedure
In hoofdstuk 1, paragraaf 1.2, is opgemerkt, dat in deze richtlijn in hoofdzaak de administratieve onteige-
ningsprocedure centraal staat. Voor een goed begrip van de totale procedure en de tijd die daarmee ge-
moeid is, is het echter nodig om kort aandacht te schenken aan de daarop volgende gerechtelijke ontei-
geningsprocedure.
De gerechtelijke onteigeningsprocedure start door de dagvaarding van de eigenaar of rechthebbende door
de onteigenende partij. Daarvoor heeft die partij volgens het stelsel van de Onteigeningswet het konin-
klijk besluit nodig dat in de administratieve procedure tot stand is gekomen. Daarom wordt ook, zoals
eerder al is opgemerkt, gezegd dat het besluit de titel verschaft voor de gang naar de rechter. Dagvaar-
ding op grond van een koninklijk besluit is gebonden aan een termijn. De Onteigeningswet bepaalt voor
alle besproken titels, dat een koninklijk besluit vervalt indien de onteigenende partij de eigenaren waar-
mee hij nog geen overeenstemming heeft bereikt niet binnen twee jaar na de dagtekening van dat besluit
heeft doen dagvaarden.
In de gerechtelijke procedure spreekt de civiele rechter (de rechtbank) formeel de onteigening uit. Ook
bepaalt hij, na partijen over en weer te hebben gehoord, de hoogte van de schadeloosstelling. Hiertoe
bevat de Onteigeningswet twee procedures, die zijn neergelegd in Hoofdstuk III. De zogeheten vervroeg-
de onteigeningsprocedure is één van deze twee procedures. Deze wordt inmiddels in de praktijk stan-
daard toegepast.
Wenst de onteigenende partij de vervroegde onteigening van de grond of het recht, dan moet dat in de
dagvaarding expliciet worden aangegeven. De rechtbank spreekt de onteigening dan bij tussenvonnis uit,
echter wel met de bepaling dat er voorafgaand aan de overgang van de eigendom eerst ter plaatse een
opneming van de te onteigenen zaak door deskundigen moet plaatsvinden (de zogeheten descente). Bij
het tussenvonnis stelt de rechtbank een voorschot op de schadeloosstelling vast. Dit wordt bepaald op het
bedrag, waarover tussen de grondeigenaren of derde belanghebbenden en de onteigenende partij
overeenstemming bestaat, dan wel (als die overeenstemming er niet is) op 90 procent van de schadeloosstelling
die is aangeboden.
22