richtlijn onteigening voor ruimte voor de rivier - Vastgoed van het rijk

inbrengen. De planologische afweging zal immers in het kader van de daarvoor bestemde ruimtelijke
ordeningsprocedure moeten plaatsvinden.
Bij de toetsing aan het publiek belang gaat de Kroon na of de onteigening wel het algemeen belang
dient en niet (enkel en alleen) een particulier belang. Bij het criterium noodzaak draait het in geval van
toepassing van Titel IV om de vraag of wel voldoende is aangetoond dat de benodigde gronden niet
langs minnelijke weg te verwerven zijn. Hiertoe zal de onteigenende partij minnelijk overleg met de
eigenaren/rechthebbenden moeten voeren, anders kan niet worden vastgesteld in hoeverre zij mogelijk
reeds bereid zijn om grond te verkopen of afstand te doen van een recht (zie hierover reeds paragraaf
2.2).
Bij Titel IV gaat het bij het begrip noodzaak ook vaak om de vraag of voldoende vast staat dat zonder
verwerving (onteigening) van de grond de bestemming niet of niet in de door de gemeente gewenste
vorm en omvang zal worden gerealiseerd. Hier speelt het begrip zelfrealisatie een belangrijke rol. Dit
houdt in, dat de Kroon de noodzaak tot onteigening niet aanwezig zal achten wanneer blijkt dat een
eigenaar zelf bereid en in staat is om een bepaalde bestemming te realiseren.
Bij dit alles speelt de mate van gedetailleerdheid van een bestemmingsplan een belangrijke rol. De
Kroon moet immers wel kunnen nagaan wat de gemeente precies wenst te realiseren (de vorm) en in
welke omvang en verder moet bijvoorbeeld duidelijk zijn of een eigenaar een bestemming inderdaad
in de gewenste zin zelf kan realiseren. Daarom moet de gemeente, zoals dat in termen van de Kroon
heet, inzicht kunnen verschaffen in de voorgestane wijze van planuitvoering. Is een bestemmingsplan
dermate vaag dat niet kan worden beoordeeld waarop de uitvoering van dat plan neer zal komen, dan
zal de Kroon een besluit van de gemeenteraad tot onteigening niet goedkeuren. Bij een gedetailleerd
bestemmingsplan zal dat niet snel aan de orde zijn, omdat dan duidelijk kan worden vastgesteld voor
de realisering waarvan onteigening noodzakelijk is. Betreft het een bestemmingsplan waarin is vastgelegd
dat een bestemming nog nader moet worden uitgewerkt, dan kan niet al op basis van dat plan
onteigend worden. De Kroon acht het vanuit een oogpunt van rechtszekerheid het meest verstandig
wanneer de onteigening pas wordt gestart op het moment dat er een uitwerkingsplan is. Dat plan hoeft
voor de start van de onteigeningsprocedure echter niet onherroepelijk te zijn. De gemeenteraad kan het
onteigeningsbesluit nemen wanneer het uitwerkingsplan is vastgesteld, maar dan moet de raad aan zijn
besluit wel de hiervoor al genoemde opschortende en ontbindende voorwaarden verbinden, zulks in
relatie tot het onherroepelijk worden van het uitwerkingsplan. Bij een globaal bestemmingsplan dat
nadere uitwerking behoeft in de vorm van een algemeen beleidskader moet dat kader eerst duidelijk
kenbaar worden gemaakt voordat men de onteigeningsprocedure start. Dat kader kan gestalte krijgen
18