richtlijn onteigening voor ruimte voor de rivier - Vastgoed van het rijk

ook al iets gezegd over de organen en instanties die zich tot de ministers kunnen wenden met verzoe-
ken om zodanige besluiten tot stand te brengen. Deze paragraaf gaat daar nog iets specifieker op in.
De Titels II en IIa van de Onteigeningswet geven niet specifiek aan op wiens verzoek een koninklijk
besluit tot stand kan komen. In dit geval gelden de algemene bepalingen van artikel 1 van de Onteige-
ningswet. In het eerste lid van dat artikel is vastgelegd dat de onteigening kan plaatsvinden ten name
van een provincie, gemeente of waterschap. Het tweede lid bepaalt dat de onteigening ook kan plaats-
vinden ten name van een natuurlijke persoon of een privaatrechtelijke rechtspersoon met volledige
rechtsbevoegdheid aan wie de uitvoering van het werk, dat de onteigening vordert, is opgedragen. In
de praktijk vindt Titel II in de regel toepassing op verzoek van het voor de aanleg of versterking van
een waterkering verantwoordelijke waterschap. Titel IIa wordt toegepast op verzoek van het Rijk (met
name de regionale diensten van Rijkswaterstaat), gemeenten, provincies en waterschappen. Het is met
name deze titel die ook, op basis van zojuist genoemde bepaling in artikel 1 van de wet, wordt toege-
past op verzoek van rechtspersonen, zoals ProRail en de N.V. Luchthaven Schiphol.
De Titels IIc, IV en VII duiden wat specifieker aan ten name van welk orgaan of welke instantie de
onteigening kan plaatsvinden. Titel IIc geeft aan dat een koninklijk besluit alleen op verzoek van het
Rijk of een provincie tot stand kan komen. In wettelijke termen heet het dat de onteigening hier alleen
ten name van het Rijk of een provincie geschieden. Volgens de standaardprocedure van Titel IV van
de Onteigeningswet kan de onteigening plaatsvinden ten name van de gemeente maar ook, voor zover
hier relevant, ten name van een ander publiekrechtelijk lichaam. In de vorige paragraaf is het verloop
van deze procedure geschetst, waarbij ook is aangegeven dat de gemeenteraad in eerste instantie het
onteigeningsbesluit moet nemen. Ook als de onteigening plaatsvindt ten name van een ander publiekrechtelijk
lichaam, zal de gemeenteraad hier in eerste instantie aan zet zijn. De raad moet zijn besluit
ook zelf vervolgens ter goedkeuring aan de Kroon voorgedragen. In de praktijk komt het niet veel
voor dat de gemeenteraad een besluit neemt op verzoek van een ander publiekrechtelijk lichaam. In
vrijwel alle gevallen vindt de onteigening plaats op initiatief en ten name van de gemeente zelf, zulks
met het oog op de realisering van een bestemmingsplan.
Zoals in paragraaf 2.4 al opgemerkt, kan de onteigening op grond van artikel 87, eerste lid, van de
Onteigeningswet ook ten name van een ander publiekrechtelijk lichaam dan de gemeente plaatsvinden.
De wetgever heeft hiermee de mogelijkheid geschapen dat elk ander publiekrechtelijk lichaam dan de
gemeente zich rechtstreeks en ook zonder tussenkomt van de gemeente tot de Kroon kan wenden met
een verzoek om een onteigeningsbesluit te nemen. In de praktijk wordt van deze mogelijkheid nog wel
eens gebruik gemaakt door het Rijk en door de provincies.
14