View/Open

4.2 Externe kosten van transport
- 50 -
De schadelijke effecten van transport kunnen uitgedrukt worden in geldtermen, we spreken
dan van externe kosten. Externe kosten zijn kosten die niet verrekend zijn in de prijs die de
weggebruiker betaalt per afgelegde kilometer. De voornaamste externe kosten zijn:
congestiekosten, milieukosten, ongevalkosten en slijtage van de infrastructuur. Externe
kosten worden meestal vanuit het standpunt van de deelnemer aan het verkeer bekeken.
Externe kosten verschillen sterk naargelang plaats, tijdstip en voertuigtype: oudere
voertuigen vervuilen meer dan nieuwe, dichtbevolkte gebieden ondervinden meer hinder
van lawaai en luchtvervuiling, en de kosten door fileproblemen (tijdsverlies) liggen hoger
in de spits dan in de daluren (De Ceuster, 2004). Aangezien de weggebruiker onvoldoende
rekening houdt met deze externe kosten in zijn gedrag, worden deze kosten merendeels
afgewenteld op de maatschappij, op andere landen of op toekomstige generaties. Bij het
kiezen van een vervoersmodus houdt de gebruiker doorgaans enkel rekening met de kosten
die hij zelf draagt.
Externe kosten zijn meestal geen monetaire kosten van oorsprong. De schade – meestal
uitgedrukt in gram, in tijd, … - moet dus worden omgerekend naar geldeenheden.
Men kan een onderscheid maken tussen externe marginale of gemiddelde kosten. De
gemiddelde kosten zijn de kosten die alle weggebruikers samen teweeg brengen gedurende
een bepaalde periode, berekend per voertuigkilometer. Deze kosten zijn een maat voor de
milieuschade die het wegverkeer te weeg brengt. Deze gemiddelde kosten zijn interessant
wanneer men verschillende voertuigen of voertuigwijzen met elkaar wil vergelijken (De
Ceuster, 2004). De marginale externe kost geeft de verandering in de totale kosten weer
wanneer er een extra voertuigkilometer wordt gereden. Deze definiëring is van belang
wanneer de waardering van de schade met de belasting vergeleken zal worden. Volgens De
Ceuster is bij een benadering aan de hand van marginale externe kosten een veel preciezere
toedeling naar specifieke voertuigen, tijd en plaats mogelijk.