Chirurgische behandeling van ooglidafwijkingen

Afb. 76. Carcinoom aan de ooglidrand, gelijkend
op een slecht genezend wondje bij een
witte kat.
buitenzijde van de lidrand. Bij jonge honden
gaat dit soms gepaard met papillomatose in de
mond (virale oorsprong). Deze tumoren kunnen
mettertijd spontaan in regressie gaan en
worden dan ook alleen verwijderd indien zij
irritatie veroorzaken.
Ooglidmelanomen komen bij de hond regelmatig
voor (5-10%), zijn vaak minder lobulair
gevormd dan de adenomen, maar omdat adenomen
ook sterk gepigmenteerd kunnen zijn,
laten beide typen zich toch soms moeilijk differentiëren.
De nodulaire types zijn meestal minder maligne
dan de types die langs de gepigmenteerde
ooglidrand voortwoekeren. Dit type tumor
vraagt dan ook om een uitgebreidere chirurgische
excisie dan het nodulaire type. Bij DNAB
of bij excisiebiopsie kan eventueel ook al direct
worden begonnen met crychirurgie langs
de randen van het proces.
Fibromen en fibrosarcomen komen veel
minder frequent voor. Voorbeelden van andere
lidneoplasieën zijn mastocytomen, mastcelsarcomen
en lipomen. Carcinomen (vaak
ulceratief) komen bij de hond maar zeer zelden
voor aan de ooglidrand.
Bij de kat (evenals bij rund en paard) zijn de
lidrandneoplasieën juist vaak maligne (plaveiselcel-
of basaalcelcarcinomen). Bij de
kat mogen deze differentieel-diagnostisch
echter niet met de ulcererende vorm van
het eosinofiele granuloom worden verward.
Ongepigmenteerde of witte huiddelen (Afb.
76) ontaarden eerder in carcinomen (mogelijk
in samenhang met UV-overgevoeligheid).
Carcinomen kunnen zich in het begin voor-
D.M. 56e jaargang - No. 1 blz. 64
doen als een hyperemische plek met wat
donker exsudaat, overgaand in een langzaam
groeiend, vlak, ulcererend defect aan de lidrand,
gelijkend op een slecht genezend wondje.
Zij kunnen ook op andere plaatsen van het
lichaam optreden. Extra goede controle van
de overige huid (bijvoorbeeld oorschelpen,
lippen) is dan ook geboden. Bij het paard gaat
de ulcererende plek vervolgens veelal over in
bloemkoolachtige, granulerende woekering.
Diagnose: De diagnose wordt gesteld door
middel van een DNAB, biopsie, of, bij kleine
tumoren, door directe, algehele verwijdering.
Therapie: Ooglid tumoren bij de hond kunnen
worden verwijderd door middel van chirurgische
excisie, cryodestructie of combinaties
daarvan. De meeste veterinaire oogspecialisten
prefereren chirurgische verwijdering.
Het percentage recidieven na chirurgische
(15%) of cryodestructie- (11%) verwijdering
verschilt niet veel, maar het tijdstip waarna
wel met 28,3 maanden na chirurgische verwijdering
en 7,4 maanden na cryodestructie.
De keuze van het type chirurgie hangt af van
de grootte en de localisatie van de tumor. Hoe
kleiner en hoe vroeger de tumor kan worden
verwijderd, hoe mooier en beter het resultaat.
Gesteelde ooglidtumortjes worden nooit afgebonden
of uitgedrukt. Onder algehele anesthesie
wordt het ooglid geëctropioneerd m.b.v. een
chalazion pincet. Met behulp van een diathermieapparaat
wordt de basis van het tumortje
met de bijbehorende Meibomse klier gedestrueerd.
Indien er aanwijzingen zijn voor uitbreiding
over meerdere kliertjes, dient steeds
tot ruimere excisie te worden overgegaan, zo
nodig aangevuld met reconstructie d.m.v. een
blepharoplastiek. Tumoren in de mediale canthus
of doorgroeiend in het traanapparaat zijn
vaak moeilijk verwijderbaar.
Als 10-25% van de lidrand verloren gaat, geeft
een kleine driehoek-blepharoplastiek in de laterale
canthus vaak een betere lidfunctie dan
zonder deze correctie. Indien meer dan 25%
van de lidrand verloren gaat zijn i.h.a. schuif-
of rotatieplastieken noodzakelijk om het defect
te sluiten. Zie verder 3.13: reconstructieve
blepharoplastieken.
De tumor zelf wordt tijdens de chirurgie zo
min mogelijk aangeraakt en er mag zeker niet
in worden geknepen (geeft artefacten bij het
histologisch onderzoek). Het tumortje wordt