Chirurgische behandeling van ooglidafwijkingen

Afb. 35. Ectopische cilie (pijl) in de conjunctiva
op ca. 10 uur, op ongeveer 2 mm van de
lidrand.
plaat en doorgroeiend, door de conjunctiva, in
de richting van de cornea. Kortom, een distichie
die niet via de lidrand, maar via de conjunctiva
uitgroeit. Ectopische ciliën bevinden
zich meestal ter hoogte van de bases van de
klieren van Meibom en meestal in het bovenooglid.
Als de haar éénmaal door de conjunctiva
is gedrongen, veroorzaakt deze, vooral
tijdens het knipperen, een heftige irritatie van
de cornea en treedt er al snel cornea-ulceratie
op. De irritatie heeft traanvloed en een heftige
blepharospasme tot gevolg. De afwijking
wordt vaak gezien in combinatie met distichiasis
en meer bij jonge honden. De ectopische
cilie wordt beschouwd als een erfelijke afwijking,
maar de wijze van overerven is nog onzeker.
Gepredisponeerde hondenrassen zijn o.a.
de Flatcoated Retriever, Pekingees, Shih Tzu,
Cavalier King Charles Spaniël, Boxer, Engelse
Bulldog, Poedel en de Jack Russell Terrier. Bij
de overige rassen of diersoorten komt de afwijking
slechts bij hoge uitzondering voor.
De patiënten worden meestal aangeboden met
de klacht dat zij vrij plots een heftige blepharospasme
vertonen. De eigenaar interpreteert
dit meestal als het gevolg van een trauma. Het
deel van de cornea dat tijdens de lidslag door
de haar wordt geraakt, toont, bij voortgaande
irritatie, oedeem eventueel gevolgd door een
epitheeldefect.
De haren blijven, zelfs met een 3-5x vergrotende
loep, moeilijk zichtbaar, vooral als zij
weinig gepigmenteerd zijn. Vaak vormt een
scherp omschreven gepigmenteerd plekje, met
een diameter van ca. 1 mm, de enige aandui-
ding van de localisatie van de cilie.
Therapie. Het haarzakje dient, onder algehele
anesthesie, door middel van unipolaire
diathermie te worden verwijderd of te worden
geëxcideerd. Hierbij dient men te beschikken
over een sterk vergrotende loepbril (5x), of
beter nog, een operatiemicroscoop. De ooglidrand
wordt gefixeerd met een chalazionpincet.
Het haarzakje wordt volledig vernietigd door
met het elektrisch mes heel omzichtig naar de
“diepte te branden” tot dat de haarzak is verwijderd.
De huid van het ooglid mag hierbij
niet worden geperforeerd.
Indien de haarzak met het chirurgisch mes
wordt omsneden of met een biopteurtje wordt
uitgeponst, maakt het bloeden een goed overzicht
vaak onmogelijk. De nabehandeling bestaat
uit een antibioticum-corticosteroïd combinatie
oogzalf (4dd, 7-10 dg).
Prognose. De prognose is gunstig. Wel kunnen
haarzakjes worden overgeslagen of onzichtbaar
zijn bij de eerste behandeling. De eigenaar
dient te worden gewaarschuwd dat er vooral bij
relatief jonge dieren op een andere plaats wederom
ciliën kunnen uitgroeien. Lijders kunnen
beter worden uitgesloten van de fokkerij.
3.6 Entropion
Onder entropion wordt verstaan het naar binnen
krullen van (delen van) de ooglidrand
(Afb. 36 A-B). Een entropion kan primair of
secundair zijn. Het is laaggradig indien de lidrand
ca. 45 graden, middelgradig indien de
lidrand ca. 90 graden en hooggradig indien
de lidrand ca. 180 graden naar binnen is gedraaid.
Al naar gelang de localisatie kan een
entropion mediaal, angulair (lat. canthus) of
totaal worden genoemd. Daarnaast kan entropion
worden ingedeeld als primair (congenitaal
of juveniel) of secundair (spastisch of door
cicatrisatie). Entropion berust een enkele keer
op een spasme, die secundair is aan een andere
pijn veroorzakende afwijking, zoals bijvoorbeeld
een primair ulcus corneae. Entropion
kan ook secundair zijn aan steunverlies van de
lidrand, zoals bij microphthalmus of phthisis
bulbi of door steunverlies van de oogbol bij
bijvoorbeeld ernstige kauwspieratrofie of ander
steunweefselverlies.
Entropion berust vermoedelijk op een verstoord
spanningsevenwicht tussen de m. orbicularis
oculi en de m. malaris en wordt mede
D.M. 56e jaargang - No. 1 blz. 31