Chirurgische behandeling van ooglidafwijkingen

factor er een rol bij speelt, niet goed bekend.
De afwijking wordt incidenteel gezien en is
meestal beiderzijds. Differentieel diagnostisch
dient te worden gedacht aan een conjunctivitis
neonatorum, waarbij de gesloten oogleden
fluctuerend opbollen. De conjunctivitis
neonatorum wordt in het algemeen veroorzaakt
door een bacteriële infectie (voornamelijk
staphylococcen) van de conjunctivaalzak
(Afb. 25 A-B). Er wordt aangenomen dat de
infectie reeds intra-uterien optreedt of wordt
geïnduceerd tijdens de partus via een defectje
in de weefselbrug tussen de oogleden. Reeds
enkele dagen na de geboorte treedt overvulling
en fluctuatie van de conjunctivaalzak op,
ten gevolge van pusophoping in de conjunctivaalzak.
De oogleden bomberen hierbij licht.
Beginnen de oogleden zich reeds te openen
(meestal mediaal), dan wordt pus zichtbaar.
Blijft de toestand langer bestaan, dan treedt
een diepe cornea-aantasting op, die aanleiding
kan geven tot ernstige en blijvende veranderingen
(bijvoorbeeld littekens) van de cornea.
Therapie. Therapeutisch kan men eerst trachten
de oogspleet voorzichtig open te masseren.
Indien dit onvoldoende resultaat geeft,
of indien er sprake is van een conjunctivitis
neonatorum wordt de oogspleet geopend met
een Halstead-Mosquito, door voorzichtig te
spreiden vanuit de mediale ooghoek, in het
onbehaarde geultje tussen de naar dorsolateraal
en ventrolateraal gerichte haren. Als
reeds een deel van de spleet aanwezig is,
wordt van daaruit gewerkt. Eventueel kan een
kleine begin-incisie worden gemaakt met een
puntig scalpel, waarbij men wel nauwkeurig
in brugweefsel tussen de twee ooglidranden
moet blijven en de cornea niet mag worden
beschadigd. Indien er tijdens het openen toch
mogelijk kleine beschadigingen aan de lidranden
zijn opgetreden, is een nabehandeling (ca.
5 dagen) met chloramphenicol of fusidinezuur
aan te bevelen.
Bij een conjunctivitis neonatorum zal de pus
nu afvloeien, waarbij bij voorkeur ook direct
materiaal voor een kweek met antibiogram
wordt afgenomen. De conjunctivaalzak wordt
dan door grondig spoelen met 0,9% NaCl of
1:50 verdunde, waterige povidon jodiumoplossing
van alle debris ontdaan. De nabehandeling
bestaat uit acetylcysteïne 10% (3-4
dagen), spoelen en chloramphenicol (gtt/ung,
4-6 dd, 7-10 dagen). Bij een tijdige behandeling
is de prognose gunstig.
Een premature opening van de oogspleet gaat
veelal gepaard met een keratoconjunctivitis
(sicca) en ernstige cornea-ulceratie, eventueel
nog verder gecompliceerd door perforatie en
uveïtis.
De oogbol dient zo snel mogelijk te worden
beschermd met kunsttranen of vettige oogzalf.
Eventueel moet zelfs worden overgegaan
tot een tijdelijke tarsorrhaphie met enkele liggende
U-vormige hechtingen gedurende een
periode van 10-14 dagen. Indien er geen of
een veel te lage traanproductie aanwezig is,
kan worden getracht met behulp van lokaal
toegediende ciclosporine de traanproductie te
verhogen; de prognose blijft echter ongunstig.
Een kleiner defect in de oogspleet bij een kitten
wijst veelal op een aanlegdefect van de
ooglidrand (aplasia palpebrae of coloboma).
3.3. Aplasia palpebrae of coloboma
Bij aplasia palpebrae is de ooglidrand niet of
slechts gedeeltelijk aangelegd. Het is een congenitale,
waarschijnlijk recessief erfelijke afwijking.
Meestal betreft het het laterale deel
van, veelal beide, bovenoogleden en wordt het
vooral gezien bij de Perzische kat, of bij kruisingsproducten
daarvan. Aplasia palpebrae
wordt regelmatig gezien in combinatie met
andere congenitale afwijkingen zoals bijvoorbeeld
microphthalmie, keratoconjunctivitis
sicca en cataract.
Afb. 26. Aplasia palpebrae bij een kitten van
ca. drie dagen oud. De mediale canthus en
de nog gesloten oogspleet tot halverwege het
bovenooglid zijn herkenbaar. Het laterale deel
van het bovenooglid ontbreekt.
D.M. 56e jaargang - No. 1 blz. 25