hoofdstukoverzicht - Pearson Education

6
164
het beenderstelsel
Wanneer de productie van geslachtshormonen tijdens
de puberteit toeneemt, wordt de botgroei drastisch versneld
en verloopt de vorming van beenweefsel door de
osteoblasten sneller dan de groei van het epifysekraakbeen.
Als gevolg daarvan worden de epifysaire kraakbeenschijven
aan beide uiteinden steeds smaller, totdat
ze verdwijnen. Bij volwassenen is de plaats waar zich
eerder het epifysekraakbeen bevond nog altijd duidelijk
te zien (zie figuur 6-2•). Ook nadat de groei vanuit
de epifysen is voltooid, blijft deze lijn op röntgenfoto's
duidelijk zichtbaar. Het einde van de groei vanuit de
epifysen wordt het sluiten van de epifysen genoemd.
Terwijl het bot langer wordt, wordt de diameter bij de
buitenste omtrek ook groter. Dit groeiproces, de zogenoemde
appositionele groei, treedt op naarmate cellen
van het periost zich tot osteoblasten ontwikkelen en
additionele botmatrix vormen (figuur 6-6•). Naarmate
nieuw beenweefsel wordt afgezet op het buitenste oppervlak
van de schacht, wordt het binnenste oppervlak
door osteoclasten afgebroken en wordt de mergholte
geleidelijk groter.
6.2.3 Botgroei en lichaamsverhoudingen
Het tijdstip waarop de epifysairschijven sluiten, varieert
van bot tot bot en van persoon tot persoon. De verbening
van de tenen is meestal rond het elfde levensjaar
voltooid, terwijl delen van het bekken of de pols wel
tot het vijfentwintigste jaar kunnen doorgroeien. Het
epifysekraakbeen in de armen en benen sluit meestal
rond het achttiende (vrouwen) of twintigste (mannen)
levensjaar. Verschillen in geslachtshormonen vormen
een verklaring voor variaties in de lichaamsomvang en
lichaamsverhoudingen tussen mannen en vrouwen.
6.2.4 Behoeften voor een normale botgroei
De normale groei en het normale onderhoud van het
bot kunnen niet plaatsvinden zonder een voortdurende
aanvoer van mineralen, vooral calciumzouten. Tijdens
de prenatale ontwikkeling worden deze mineralen uit
het bloed van de moeder opgenomen. De behoefte is
zo groot dat het skelet van de moeder tijdens de zwangerschap
vaak botmassa verliest. Vanaf de jeugd tot de
volwassenheid moet de voeding voldoende calcium en
fosfaat bevatten en het lichaam moet in staat zijn deze
mineralen op te nemen en naar de plaatsen van botvorming
te transporteren.
Vitamine D 3 speelt een belangrijke rol bij een gezonde
calciumstofwisseling. Deze vitamine kan worden opgenomen
uit voedingssupplementen of door opperhuidcellen
worden gevormd wanneer deze aan uv-straling
worden blootgesteld. Zie pagina 140. Nadat vitamine
D 3 in de lever is omgezet, zetten de nieren een derivaat
van dit vitamine om in calcitriol, een hormoon
dat de opname van calcium- en fosfaationen vanuit
het spijsverteringskanaal stimuleert. De aandoening
rachitis (Engelse ziekte) wordt gekenmerkt doordat de
beenderen van kinderen in de groei zacht worden en
doorbuigen als gevolg van een tekort aan deze vitamine
D 3 . Doordat er minder calciumzouten in het skelet
aanwezig zijn, worden de beenderen erg buigzaam en
mensen met deze aandoening krijgen O-benen, doordat
de beenderen van de benen onder het gewicht van
het lichaam doorbuigen.
Vitamine A en vitamine C zijn ook noodzakelijk voor
een normale groei en onderhoud van de beenderen.
Een tekort aan vitamine C kan bijvoorbeeld tot scheurbuik
leiden. Een van de primaire kenmerken van deze
aandoening is een vermindering van de activiteit van
osteoblasten, waardoor de beenderen zwak en broos
worden. Behalve vitaminen zijn verschillende hormonen
(waaronder groeihormoon, schildklierhormonen,
geslachtshormonen en hormonen die betrokken zijn
bij de calciumstofwisseling) noodzakelijk voor een
normale groei en ontwikkeling van het skelet.
inzichtvragen
1. Welk type weefsel wordt tijdens intramembraneuze
verbening door beenweefsel vervangen?
2. Hoe zouden röntgenfoto’s van het femur kunnen
worden gebruikt om te onderzoeken of iemand al is
volgroeid?
3. In de middeleeuwen werden koorknapen voor de puberteit
soms gecastreerd (waarbij hun testes werden
verwijderd) om te voorkomen dat ze een zware stem
kregen. Welke invloed zou castratie op hun lengte
hebben gehad?
4. Waarom krijgen zwangere vrouwen calciumsupplementen
en wordt hen aangeraden melk te drinken
ondanks het feit dat hun skelet al volledig is volgroeid?
Antwoorden zijn te vinden vanaf pagina B1-1.