hoofdstukoverzicht - Pearson Education

6
184
het beenderstelsel
ledematen en de ondersteunende beenderen van de
schouder- en bekkengordel waarmee de ledematen met
de romp zijn verbonden.
6.7.1 De schoudergordel
Beide armen zijn bij de schoudergordel met de romp
verbonden. De schoudergordel bestaat uit twee brede,
vlakke scapulae (enkelvoud scapula, schouderbladen)
en twee dunne, gebogen claviculae (enkelvoud clavicula,
sleutelbeen) (zie figuur 6-9•). Elk clavicula is met
het manubrium van het sternum verbonden; dit zijn de
enige directe verbindingen tussen de schoudergordel
en het axiale skelet. De beide scapulae worden door
skeletspieren ondersteund en gepositioneerd; de scapulae
zijn niet via beenderen of banden met de borstkas
verbonden.
Door bewegingen van claviculae en scapulae wordt de
positie van het schoudergewricht bepaald; deze bewegingen
vormen ook een uitgangspunt voor de bewegingen
van de armen. Zodra het schoudergewricht in
positie is, sturen spieren die hun oorsprong hebben bij
de schoudergordel de bewegingen van de arm aan. De
oppervlakken van scapulae en claviculae zijn daarom
buitengewoon belangrijk als plaatsen voor spieraanhechting.
De clavicula
De S-vormige clavicula (sleutelbeen), afgebeeld in figuur
6-21•, is bij het sternale uiteinde met het manubrium
van het sternum verbonden en bij het acromiale
uiteinde met het acromion, een uitsteeksel van de clavicula.
Het gladde bovenste oppervlak van de clavicula
ligt juist onder de huid. Het ruwe onderste oppervlak
van het acromiale uiteinde is gemarkeerd door opvallende
lijnen en knobbeltjes, aanhechtingsplaatsen voor
spieren en banden.
De claviculae zijn betrekkelijk klein en kwetsbaar, dus
breuken komen vrij veel voor. Iemand die bij een val
met gestrekte arm op zijn hand landt, kan bijvoorbeeld
zijn clavicula breken. Gelukkig genezen de meeste
breuken van de clavicula snel zonder gips.
De scapula
Het voorste oppervlak van het lichaam van elk van
beide scapulae (schouderbladen) vormt een brede
driehoek die door de bovenste, mediale en laterale
randen wordt begrensd (figuur 6-22•). Spieren die de
positie van de scapula bepalen, zijn langs deze randen
aangehecht. De kop van de scapula bij de kruising van
de laterale en de bovenste rand vormt een breed uitsteeksel
dat een holle, komvormige holte heeft, die de
schouderkom of cavitas glenoidalis wordt genoemd.
Zie pagina 169. Bij de schouderkom is de scapula verbonden
met het proximale uiteinde van de humerus.
Deze structuren vormen samen het schoudergewricht.
De instulping in het voorste oppervlak van het lichaam
van de scapula wordt de fossa subscapularis
genoemd. Hier is de onderschouderbladspier (m. subscapularis)
aangehecht; deze spier verbindt de scapula met
de humerus, het proximale bot van de arm.
In figuur 6-22b• is een lateraal aanzicht weergegeven
van de scapula en de twee grote uitsteeksels die
zich over de schouderkom uitstrekken. Het kleinere,
voorste uitsteeksel is de processus coracoideus. Het
acromion is het grootste, achterste uitsteeksel. Als we
met de vingers langs het bovenste oppervlak van het
schoudergewricht strijken, is dit uitsteeksel voelbaar.
Het acromion is met het distale uiteinde van de clavicula
verbonden.
De spina scapulae (schoudergraat) verdeelt het achterste
oppervlak van de scapula in twee gedeelten (figuur
6-22c•). Het gebied boven dit uitsteeksel is de supraspineuze
fossa (supra, boven); hier is de bovendoornspier
(m. supraspinatus) aangehecht. Het gebied onder
dit uitsteeksel is de infraspineuze fossa (infra, onder),
waar de onderdoornspier (m. infraspinatus) is aangehecht.
Beide spieren zijn ook aan de humerus aangehecht.
6.7.2 De armen
Het skelet van de armen bestaat uit de beenderen van
de bovenarm, onderarm, pols en hand. Anatomisch gezien
heeft de term bovenarm alleen betrekking op het
proximale gedeelte van de bovenste ledematen (van de
schouder tot en met de elleboog), niet op de gehele
arm. Zie pagina 18. De bovenarm, of brachium, bevat
een enkel bot, de humerus (opperarmbeen), die loopt
vanaf de scapula tot aan de elleboog.
De humerus
Aan het proximale uiteinde is de ronde kop van de
humerus met de scapula verbonden. De opvallende
tuberculum majus humeri van de humerus is een afgeronde
verdikking nabij het laterale oppervlak van
de kop (figuur 6-23•). Deze vormt de laterale omtrek