hoofdstukoverzicht - Pearson Education

Achter de uitwendige gehoorgang bevindt zich een
transversale instulping, de mandibulaire fossa, die de
verbinding met de mandibula (onderkaak) markeert
(zie figuur 6-11b•). De opvallende uitpuiling juist achter
en onder de ingang van de uitwendige gehoorgang
is de processus mastoideus, die plaats biedt voor de
aanhechting van spieren waarmee het hoofd kan worden
gedraaid of naar voren of omhoog kan worden
bewogen. Naast de basis van de processus mastoideus
bevindt zich de lange, scherpe processus styloideus
(stylos, pilaar). De processus styloideus is verbonden
met banden die het tongbeen ondersteunen en waarmee
spieren van de tong en de keel zijn aangehecht.
Os sphenoidale Het os sphenoidale (wiggenbeen)
vormt een deel van de bodem van het cranium (zie figuur
6-12b•). Het werkt ook als een brug en verbindt
de beenderen van de schedel met die van het aangezicht
en het verstevigt de zijkanten van de schedel.
De algemene vorm van het os sphenoidale wordt wel
vergeleken met die van een reusachtige vleermuis met
uitgespreide vleugels; de vleugels zijn op het bovenste
oppervlak het duidelijkst te zien (zie figuur 6-12a•).
Vanaf de voorkant (zie figuur 6-11a•) of de zijkant (zie
figuur 6-10•) is het bot door andere beenderen bedekt.
Net als het os frontale bevat het os sphenoidale ook een
paar holten, de zogenoemde sfenoïdale sinussen (zie
figuur 6-12b, c•).
De laterale 'vleugels' van het os sphenoidale strekken
zich naar beide zijden uit vanuit een centrale instulping
die de sella turcica (Turks zadel) wordt genoemd
(zie figuur 6-12a•). Dit omsluit de hypofyse, een endocriene
klier die door een smalle steel van zenuwweefsel
met het onderste oppervlak van de hersenen
is verbonden.
Os ethmoidale Het os ethmoidale (zeefbeen) ligt
voor het os sphenoidale. Het os ethmoidale bestaat uit
twee honingraatvormige massa’s van beenweefsel. Het
vormt een deel van de bodem van de schedel, maakt
deel uit van de mediale oppervlakken van de oogkassen
van beide ogen en vormt het dak en de zijkanten
van de neusholte (zie figuur 6-11a en 6-12b•). Een
opvallende rand, de crista galli, of ‘hanenkam’ steekt
boven het bovenste oppervlak van het os ethmoidale
uit (zie figuur 6-12a•). De reukzenuwen, die impulsen
vanuit het reukorgaan geleiden, lopen door gaten in de
zeefplaat (lamina cribrosa; cribrum, zeef). Deze zenuwen
geleiden de reukzin.
De laterale gedeelten van het os ethmoidale bevatten
de etmoïdale sinussen, die vocht naar de neusholte
afvoeren. Uitsteeksels, de zogenoemde bovenste en
middelste neusschelpen (concha, schelp) lopen in de
neusholte door in de richting van het neustussenschot
(of septum nasi, septum, wand), dat de neusholte in een
linker- en rechtergedeelte verdeelt (zie figuur 6-11a en
6-12 b,c•). Door de beenderen van de onderste neusschelp
en door de bovenste en middelste neusschelp
wordt de luchtstroom door de neusholte vertraagd en
verspreid. Hierdoor krijgt de ingeademde lucht voldoende
tijd om gereinigd, bevochtigd en verwarmd te
worden voordat deze de kwetsbare gedeelten van de
luchtwegen bereikt. Ook komt de lucht daardoor in
contact met de reukzintuigen in de bovenste gedeelten
van de neusholte. De loodrechte plaat van het os
ethmoidale loopt vanaf de crista galli naar onderen en
tussen de neusschelpen door; deze plaat maakt deel uit
van het neustussenschot (zie figuur 6-11a•).
inzichtvragen
6.6 Het axiale stelsel
1. Op welke schedelbeenderen bevinden zich de processus
mastoideus en de processus styloideus?
2. Welk bot bevat de instulping die de sella turcica
wordt genoemd? Wat bevindt zich in deze instulping?
3. Welk bot van de hersenen staat direct met de wervelkolom
in verbinding?
Antwoorden zijn te vinden vanaf pagina B1-1.
De beenderen van het aangezicht
De aangezichtsbeenderen beschermen en ondersteunen
de toegang tot het spijsverteringskanaal en de
luchtwegen. Ze bieden ook plaats voor de aanhechting
van spieren waarmee we gelaatsuitdrukkingen regelen
en waarmee we ons voedsel bewerken. Van de veertien
aangezichtsbeenderen kan alleen de mandibula (onderkaak)
ofwel het mandibulum bewegen.
De maxillae De maxillae (bovenkaakbeenderen;
enkelvoud: maxilla) zijn met alle andere aangezichtsbeenderen
verbonden, behalve met de mandibula. De
maxillae vormen (1) de bodem en het mediale gedeelte
175
6