hoofdstukoverzicht - Pearson Education

6
168
het beenderstelsel
45ste levensjaar heeft naar schatting 29 procent van
de vrouwen en 18 procent van de mannen osteoporose.
Bij vrouwen wordt de toename van het aantal
gevallen na de menopauze wel in verband gebracht
met een afgenomen oestrogeenproductie (vrouwelijk
geslachtshormoon). Doordat bij mannen de productie
van androgenen (mannelijke geslachtshormonen) tot
relatief hoge leeftijd doorgaat, komt ernstige osteoporose
bij mannen jonger dan 60 minder vaak voor dan bij
vrouwen in dezelfde leeftijdsgroep.
Doordat de beenderen bij osteoporose kwetsbaarder
zijn, breken ze gemakkelijk en herstellen ze niet goed.
Wervels kunnen in elkaar worden gedrukt met als
gevolg dat de wervelkolom niet goed meer kan buigen
en de ruggenmergzenuwen worden bekneld. Behandelingen
waarbij de oestrogeenconcentratie bij vrouwen
wordt verhoogd, veranderingen in het dieet waarbij de
calciumconcentratie van het bloed stijgt, en lichaamsbeweging
waarbij de beenderen worden belast en de
activiteit van de osteoblasten wordt gestimuleerd, lijken
het ontstaan van osteoporose te vertragen, maar niet
volledig te voorkomen.
inzichtvragen
1. Waardoor is te verwachten dat de beenderen van de
armen van een gewichtheffer dikker en zwaarder zijn
dan die van een hardloper?
2. Wat is het verschil tussen een eenvoudige en een
complexe fractuur?
3. Waardoor komt osteoporose bij vrouwen van 45 jaar
en ouder meer voor dan bij mannen in dezelfde leeftijdsgroep?
Antwoorden zijn te vinden vanaf pagina B1-1.
6.5 Een overzicht van het skelet
6.5.1 Botmarkeringen (uitwendige kenmerken)
Elk bot in het menselijk skelet heeft niet alleen een
duidelijke vorm, maar ook karakteristieke uitwendige
en inwendige kenmerken. Verhogingen of uitstulpingen
ontstaan bijvoorbeeld waar pezen en banden zijn
aangehecht en waar aangrenzende beenderen door een
gewricht zijn verbonden. Instulpingen en openingen
geven plaatsen aan waar bloedvaten en zenuwen langs
het bot lopen of er in binnendringen. Deze kenmerken
worden botmarkeringen of uitwendige kenmerken genoemd.
De meest voorkomende termen die worden gebruikt
voor het beschrijven van botmarkeringen, zijn
in tabel 6-1 vermeld en getekend.
6.5.2 Indeling skelet
Het beenderstelsel bestaat uit 206 afzonderlijke beenderen
(figuur 6-8•) plus talrijke daarmee verbonden
kraakbeengedeelten. Dit stelsel is verdeeld in een axiaal
skelet en een skelet van de ledematen (figuur 6-9•).
Het axiale skelet vormt de lengteas van het lichaam.
De 80 beenderen van dit gedeelte van het skelet kunnen
worden onderverdeeld in (1) de 22 beenderen van
de schedel, plus 7 daarbij behorende beenderen (6
gehoorbeentjes en het os hyoideum (tongbeen)); (2)
de thorax (ribbenkast), die uit 24 ribben en het sternum
(borstbeen) bestaat; en (3) de 26 beenderen van
de wervelkolom.
Het skelet van de ledematen (of appendiculair skelet)
bestaat uit de beenderen van de ledematen en die van
de schouder- en bekkengordel, waarmee de ledematen
aan de romp zijn aangehecht. Alles bij elkaar zijn
er 126 appendiculaire beenderen, 32 in elke arm en 31
in elk been.
6.6 Het axiale skelet
Het axiale skelet vormt een raamwerk dat orgaanstelsels
in de hersenen en de wervelgaten en de ventrale
lichaamsholten stevigheid geeft en beschermt. Daarbij
biedt het een groot oppervlak voor de aanhechting van
spieren die (1) de bewegingen van hoofd, hals en romp
aansturen; (2) de ademhalingsbewegingen uitvoeren;
en (3) elementen van het skelet van de ledematen stabiliseren
of positioneren.
6.6.1 De schedel
De beenderen van de schedel beschermen de hersenen
en ondersteunen kwetsbare zintuigen die betrokken
zijn bij het zien, horen, het evenwicht en de reuk en
smaak. De schedel bestaat uit 22 beenderen; 8 daarvan
vormen het cranium (de hersenschedel) en 14 zijn
aanwezig in het gelaat. Bij de schedel behoren zeven