hoofdstukoverzicht - Pearson Education

groot bloedstolsel, een zogenoemd fractuurhematoom
(hemato, bloed + tumere, opzwellen), ontstaat al snel en
sluit de beschadigde bloedvaten af. Doordat de bloedtoevoer
nu is verminderd, sterven botcellen af en steekt
dood bot in beide richtingen van de breuk uit.
Stap 2: Cellen van periost en endost ondergaan mitose
en de dochtercellen migreren de fractuurzone in.
Hier vormen ze plaatselijke verdikkingen, respectievelijk
een periostale callus (aan de buitenkant) (callum,
harde huid) en een myelogene callus (aan de binnenkant).
Bij het midden van de periostale callus differentiëren
de cellen zich tot kraakbeencellen en vormen
hyalien kraakbeen.
Stap 3: Osteoblasten vervangen het nieuwe centrale
kraakbeen van de periostale callus door spongieus
beenweefsel. Als dit proces is voltooid, vormen de periostale
en myelogene callus één doorlopende spalk van
spongieus beenweefsel op de plaats van de breuk. De
uiteinden van de botfragmenten worden nu stevig op
hun plaats gehouden en zijn bestand tegen een normale
belasting door spiercontracties.
Stap 4: De remodellering van spongieus beenweefsel
bij de fractuurplaats kan gedurende een periode van
vier maanden tot langer dan een jaar doorgaan. Als de
remodellering is voltooid, verdwijnen de fragmenten
van dood beenweefsel evenals het spongieuze beenweefsel
van de callussen. Het herstel kan ‘zo goed als
nieuw’ zijn, zonder enig teken dat er ooit een breuk
heeft plaatsgehad, maar soms is het bot op de plaats
van de breuk iets dikker dan normaal.
klinische aantekening
Typen fracturen
Fracturen worden benoemd aan de hand van verschillende
criteria, waaronder het uitwendige uiterlijk (open
of gesloten) en de plaats en de aard van de scheur
of breuk in het bot. Gesloten (eenvoudige) fracturen
zijn volledig inwendig, de huid blijft hierbij intact. Bij
open (complexe) fracturen steken botfragmenten door
de huid naar buiten; deze fracturen zijn gevaarlijker
vanwege de mogelijkheid van infectie of ongeremde
bloedingen. Voorbeelden van fracturen die naar de
plaats worden ingedeeld, zijn de Pott-fractuur, die
voorkomt bij de enkel en waarbij beide beenderen van
het onderbeen zijn betrokken en de Colles-fractuur, een
6.4 Veroudering en het beenderstelsel
breuk van het distale gedeelte van de radius (spaakbeen,
het dunne bot van de onderarm). De laatste fractuur is
vaak het gevolg van het strekken van de arm om een val
te breken. Voorbeelden van fracturen die naar de aard
van de breuk worden ingedeeld, zijn: transversale fracturen,
waarbij een schacht van een bot langs zijn lengteas
is gebroken; spiraalvormige fracturen, die ontstaan door
draaiende krachten in de lengterichting van het bot
en comminutieve fracturen, waarbij het gebied in veel
kleine fragmenten is versplinterd. Veel fracturen vallen
in meer dan één categorie. Een Colles-fractuur is bijvoorbeeld
een transversale fractuur, maar kan, afhankelijk
van de verwonding, ook een comminutieve (gefragmenteerde)
fractuur zijn die open of gesloten kan zijn.
6.4 Veroudering en het beenderstelsel
Het is normaal dat de beenderen tijdens het ouder
worden dunner en relatief zwakker worden. Onvoldoende
verbening wordt osteopenie genoemd (penia,
ontbreken) en alle ouderen krijgen lichte osteopenie.
De afname van de botmassa begint tussen het dertigste
en veertigste levensjaar, wanneer de activiteit van
de osteoblasten begint af te nemen, terwijl de activiteit
van de osteoclasten normaal blijft doorgaan. Zodra de
afname begint, verliezen vrouwen elke tien jaar ongeveer
acht procent van hun botmassa terwijl het skelet
bij de man per tien jaar met ongeveer drie procent afneemt.
Niet alle delen van het skelet worden in gelijke
mate beïnvloed. Bij epifysen, wervels en kaken is het
botverlies groter, waardoor de ledematen kwetsbaar
worden, het lichaam korter wordt en tanden en kiezen
verloren gaan.
klinische aantekening
Osteoporose
Osteoporose (porosis, poreus) is een aandoening waarbij
zoveel botmassa verloren gaat dat het normale functioneren
wordt belemmerd. Het verschil tussen de ‘normale’
osteopenie bij het ouder worden en de klinische
aandoening osteoporose is gradueel.
Geslachtshormonen zijn belangrijk bij het handhaven
van een normale snelheid van botafzetting. Boven het
167
6