Aan: dr. Ate C. Nievaard - Maatschappijwetenschappen ...

90 A.L. van Staa en G. Weustink
bevredigende aard van het leven in haar geheel" (De Haes 1988). In de
meeste gevallen richt het huidige KvL-onderzoek zich uitsluitend op een
kwantitatieve meting van dit begrip door middel van generieke of ziektespecifieke
vragenlijsten. Kwaliteit van Leven wordt dan uitgedrukt in een
totaalscore.
Af en toe worden er kanttekeningen geplaatst bij deze strikt kwantitatieve
benadering (Van Zuuren 1995). Valt ’kwaliteit van leven’ wel te reduceren
tot één getal? Wat voor een inzicht geeft zo’n getal ons in de beleving van
en het omgaan met technologie? Deze meetinstrumenten dragen bij aan
een beeld van eenduidigheid dat in werkelijkheid niet bestaat, "a flight
from ambiguity", om met Levine te spreken:
In their quest for precision, social scientists have produced instruments that
represent the facts of human life in one-dimensional terms... [T]he truth of the
matter is that people have mixed feelings and confused opinions, and are subject
to contradictory expectations and outcomes, in every sphere of experience (Levine
1985:8-9).
Om aan de verschillende ervaringen van patiënten en de meerduidige betekenissen
die zij aan de technologie toekennen meer recht te doen, lijken
andere, meer interpretatieve onderzoeksmethoden beter geschikt. Een
kwalitatieve onderzoeksstrategie kan mogelijke ambivalenties achterhalen.
Wat dit kan opleveren, demonstreert de studie van Weustink (1994) onder
dragers van een automatische hartdefibrillator naar hun visie op de behandeling
en op de kwaliteit van hun bestaan.
De implanteerbare hartdefibrillator (ICD)
Sinds enige tijd is er voor mensen die lijden aan ernstige ventriculaire
hartritmestoornissen en daardoor een groot risico lopen op plotselinge
hartdood, een nieuw hulpmiddel op de markt gekomen. In Nederland overlijden
jaarlijks 10.000 tot 14.000 mensen ten gevolge van een acute hartritmestoornis
(Gezondheidsraad 1993:24). Er zijn veel verschillende ritmestoornissen,
die in 90% van de gevallen goed te behandelen zijn met medicijnen.
Vooral stoornissen die de samentrekking van de hartkamers beinvloeden
zijn gevaarlijk, omdat deze de pompfunctie van het hart bedreigen.
Voor de behandeling van kamerritmestoornissen zoals ventrikel-fibrilleren
en ventrikeltachycardie, komen in eerste instantie behandelings-