Aan: dr. Ate C. Nievaard - Maatschappijwetenschappen ...

Over leven met een kunstgebit
van het stigma geven de meeste respondenten verschillende verontschuldigingen
en rationalisaties voor het feit dat zij een kunstgebit hebben. Ze
verwijzen naar erfelijke aanleg, aangeboren kalkgebrek of ’de wolf’ die
hun gebit aangetast heeft; zwangerschap is debet aan het slechte gebit; de
periode van de puberteit toen men zich tijdelijk onverantwoordelijk gedroeg
wordt genoemd. Interessant is dat sommige respondenten zeiden dat
het verliezen van het eigen gebit als gevolg van een ongeluk "niet zo erg
is; dan kan je er zelf niets aan doen".
Maar vooral wordt verwezen naar het Ziekenfonds en naar ongeïnteresseerde
tandartsen die alleen maar aan geld dachten, en naar die "beulen"
bij de schooltandartsendienst, en in de militaire dienst, die je angst hebben
ingeboezemd en die te snel getrokken hebben. Vaak hoorden we dat het
geld voor een ingrijpende behandeling eenvoudigweg ontbrak. Ook "de
dollartekentjes in de ogen van tandartsen" werden genoemd.
"Ik ging niet meer naar die eerste kwakzalver toe. Als ik in het ziekenfonds zat
was alles in orde. Maar kwam ik weer als particulier dan moest er van alles en
nog wat gebeuren! Tegen mijn nieuwe tandarts - een goede vriend - heb ik
gezegd: ’Ik verdom het om een auto in mijn mond te stoppen. Dat verdom ik.’ En
hij zei: ’Voor een beetje redelijk geprijsde brommer gaat het ook nog wel.’ En dat
is ook 12 jaar lang gelukt."
De meeste respondenten geven aan dat ze erg teleurgesteld zijn dat dit hen
overkomt terwijl ze "toch hun hele leven regelmatig naar de tandarts zijn
gegaan", "van die mooie tanden hadden" en "er in feite alles voor hebben
gedaan". Ook zelfzorg, in de zin van voldoende tanden poetsen, was
voldoende. "Ik heb er toch altijd alles wat ik kon aan gedaan". Echter, met
name ’zelfzorg’, in de zin van het voorkomen van tandvleesontstekingen,
stond tot een generatie geleden niet op de voorgrond. Dat is nu anders:
"Mijn kinderen blijken precies hetzelfde te hebben met hun tandvlees. En ze (de
tandarts) zegt dat ze daar extra op moet letten met tandsteen weghalen. En ze
moeten extra goed poetsen. (..) Ik moet wel zeggen dat mijn dochter haar gebit
veel beter poetst dan mijn zoon. Hij heeft zoiets van ’het zal mijn tijd wel duren’.
Af en toe vertel ik wel zoiets van hoe akelig het is om een gebit te hebben, maar
... Bij hem zie ik toch regelmatig dat zijn tandvlees weer bloedt. En dan zeg ik:
’Let er toch goed op’. Maar ja, bijna 21 ... Dan doe je er toch niet veel meer aan.
Dan kan je als moeder wel op je kop gaan staan, maar meer dan regelmatig
zeggen kan ik toch niet."
"Het verhaal van mijn moeder is dat ik altijd een zwak gebit zou hebben gehad,
omdat ik een oorlogskindje was. Dus haar kalkgebrek tijdens de oorlog zou dat
75