Aan: dr. Ate C. Nievaard - Maatschappijwetenschappen ...

72 Conny Pronk-de Hoog, Gerold Moltzer, Marylee van der Meulen
Enkele respondenten waren onder narcose behandeld bij een "trekinstituut",
maar ook dat was een afschuwelijke ervaring. Zij dragen nu (resp.
10 en 20 jaar) nog steeds dezelfde prothese zonder "bovenplaat". Een
andere respondent (sinds kort een prothese) vertelde hoe hij hemel en
aarde beweegt om het voor elkaar te krijgen dat hij ook een kunstgebit
"zonder dat plastic" krijgt. "Want mijn vrouw heeft dat ook en is daar heel
tevreden mee. Maar de tandartsen zeggen dat dat niet kan."
Een kunstgebit: daar praat je niet over. Vanzelfsprekend beloofden we
respondenten hun anonimiteit bij de presentatie van de onderzoeksresultaten
te waarborgen. In een exceptioneel geval zei een respondent dat hij
met naam en toenaam wel met zijn verhaal in het blad de Nieuwe Revu of
de Margriet wilde ("Er zou veel meer dan nu het geval is over gepraat
moeten worden"). Een andere respondent daarentegen dreigde: "Jij weet nu
dat ik een kunstgebit heb, maar ik vermoord je als je het aan iemand
anders vertelt!" In veel gevallen is het dragen van een kunstgebit een
strikte privé aangelegenheid en daarmee een eenzaam gebeuren; wellicht is
dat de kern van de zaak waar alles om draait. Het is niet gebruikelijk
erover te praten. Men heeft zich in professionele handen gegeven en men
verwacht dat de prothese een goede oplossing is. Echtgenoot, naaste
familie of goede vrienden, die al een kunstgebit hebben, suggereren dat
het "zo erg ook weer niet is". Respondenten vertelden vaak al die problemen
niet verwacht te hebben. Bovendien heeft men veel moeite en leed
geïnvesteerd. Men denkt dat men zal wennen aan het kunstgebit: "Zoveel
andere mensen hebben een kunstgebit en die hoor je er toch bijna nooit
over?"
Vaak ook was de toestand van het eigen gebit zodanig dat - nadat de
eerste pijn geleden is - de prothese als een verademing gezien wordt.
Geïnterviewden geven bijvoorbeeld aan dat ze er voorheen "onmogelijk"
uitzagen, aangezien werden voor druggebruiker, in hun werk ongeloofwaardig
werden, niet meer buiten in de kou konden fietsen vanwege de
pijn.
"Ik had het veel eerder moeten doen. Pas toen die tandarts zei: ’Dan kan je weer
lachen en dan kan je op de tv’ heb ik de knoop doorgehakt."
Techniek en esthetiek. Het trekken van alle tanden en kiezen heeft een
dramatisch effect op het gezicht en door het kunstgebit verandert vaak ook
de gezichtsuitdrukking. Hakman (1993) brengt in zijn proefschrift op
overtuigende wijze naar voren hoe belangrijk het uiterlijk voor mensen is.