Aan: dr. Ate C. Nievaard - Maatschappijwetenschappen ...

Over leven met een kunstgebit
ten proberen we niet alleen een beeld te geven van de overeenkomsten in
de ervaringen van prothesedragers maar ook van de verschillen.
4 Ervaringen van prothese-dragers
Ongemak en hilariteit. Praten over het kunstgebit veroorzaakt vaak
momenten van ongemak en hilariteit. Ook als onderzoekers kregen we
daarmee te maken. De werktitel van het onderzoek werd na verloop van
tijd dan ook: ’Lachen uit ongemak’. Een typerende reactie van een kennis:
" Nou, dat zal een hoop geklapper geven tijdens het interview." Tandeloos
zijn, in combinatie met het gebit dat kan loszitten, schuiven, klapperen en
dat eventueel uit de mond gehaald kan worden, wekt vaak de lachlust op.
Het ongemak dat de situatie biedt, vindt zijn opluchting in vrolijkheid.
Kennelijk wordt de handicap of invaliditeit niet als zo dramatisch beschouwd
dat er niet gelachen zou kunnen worden. Anderzijds weet men
dat het dragen van een kunstgebit een hinderlijke affaire is. Een respondent
vertelde:
"Op het Waterlooplein was een deel van het gebit van Jopie, een bekende figuur
daar, in de wc gevallen. Hij stond zo voor lul. Iedereen maakte grappen. Als het
een contactlens was geweest, hadden ze niet zo gelachen."
Geïnterviewden geven aan zich vreselijk te ergeren aan acts van clowns, tv
spots en aan de grappen die vroeger ’in bepaalde kringen’ werden opgevoerd:
de spreekwoordelijke ooms die kleine neefjes en nichtjes verrassen
met de kunst van het verdwijnende en verschijnende kunstgebit. Wim de
Bie wordt vaak - met gemengde gevoelens - genoemd: ’Toch wel knap dat
die man zonder gebit op de tv durft te komen.’
Eerste kunstgebit. De eigen ervaring is allesbehalve vrolijk. De meeste
prothesedragers dachten liever niet terug aan het moment dat hun overblijvende
tanden en kiezen werden geëxtraheerd - een amputatie - en dat zij
hun eerste kunstgebit kregen. De geïnterviewden zeiden - meestal pas later
in het interview - dat het een traumatische ervaring was.
"Nou, je hebt zo’n pijn. Je krijgt het gebit erover, een voorlopig gebit krijg je net
op het moment dat ze alles getrokken hebben. Dus het zit over het bloed en ik
moet zeggen: het is een van de meest afgrijselijke behandelingen die ik ooit in
mijn leven heb meegemaakt. Het extraheren van al die tanden. Echt vreselijk.
Geestelijk ook hoor. Je wordt geamputeerd. En je weet: het is onomkeerbaar."
71