Aan: dr. Ate C. Nievaard - Maatschappijwetenschappen ...

Over leven met een kunstgebit
these. Andere klachten zijn: pijn door de druk van de prothese; moeilijk
praten; problemen met kauwen; vaak etensresten die achter de prothese
komen, waardoor snel ontstekingen ontstaan; speekselvloed of juist tekort;
en een verminderd smaakvermogen. In het ergste geval lukt het mensen
niet om - al was het maar een deel van de dag te vergeten dat ze een
kunstgebit dragen. Ze hebben er voortdurend last van. Hun dagelijks leven
wordt erdoor bepaald en overheerst.
Newton (1975) noemt dit een kenmerk van ’the difficult denture patient’,
die hij vervolgens een ’hysterische persoonlijkheidsstructuur’ toedicht. Als
criterium voor het succesvol dragen van een kunstgebit stelt hij dat patiënten
het grootste deel van de tijd in staat moeten zijn te vergeten dat ze een
kunstgebit dragen; dat feit moet gedelegeerd kunnen worden naar de automatische
piloot. (’delegation to automatic control’). Het probleem van ’de
klager’ is dat dat niet lukt (Newton 1975).
Waar klagen de klagers over? Twee voorbeelden: 1) Een vrouw (78 jaar,
gehuwd, 15 jaar prothesedrager) vertelde hoe overstuur ze was geweest
toen ze haar eerste kunstgebit kreeg: afspraken werden afgezegd, verjaardagen
niet meer gevierd, alle spiegels uit huis verbannen, boodschappen
gedaan bij een supermarkt ’zodat je niets hoeft te zeggen’, omlopen om de
buurvrouw niet tegen te komen in de lift, etc. Inmiddels zijn 5 kunstgebitten
gemaakt door diverse tandartsen en een tandtechnicus, en nog steeds
heeft ze last met duidelijk praten en kauwen, en kijkt ze bij voorkeur niet
naar haar eigen spiegelbeeld, ’maar ik zeg er nu maar zelden nog wat over
tegen mijn man. Die draagt ook een kunstgebit en hij heeft nooit ergens
last van.’ Maar met nadruk zegt ze: ’Ik wil er niet meer over klagen’ en:
’We hebben een goed leven hoor en gaan ieder weekend naar onze
caravan.’ 2) Een man (46 jaar, alleenwonend, 1 jaar prothesedrager)
vertelde zich nu sterk geremd te voelen bij intieme seksuele contacten. Om
eventueel in de toekomst implantaten mogelijk te maken, is een aantal
wortels in de onderkaak behouden ’voor als ik ooit geld genoeg heb om
dat te betalen’. Hij vertelt dat hij door die wortelresten bij orale seks zijn
gebit niet uit durft te doen, omdat hij bang is zijn mannelijke partners te
beschadigen. Maar als hij zijn kunstgebit in houdt, is hij daar ook bang
voor. Een positief punt is dat zijn gebit heel goed vast zit en dat hij nu
niet meer als voorheen aangezien wordt voor druggebruiker. Maar doordat
de stand van zijn gebit heel anders is dan dat van zijn natuurlijke gebit,
ziet hij er nu ’veel grimmiger uit dan vroeger’. Bovendien heeft hij vaak
last van ontstekingen, ’want als je een weekend met vrienden uit bent, heb
69