Aan: dr. Ate C. Nievaard - Maatschappijwetenschappen ...

Over leven met een kunstgebit
gevat: de vele kwantitatieve studies, waarbij tandheelkundig/technische en
aan de patiënt gerelateerde factoren aan de orde komen in relatie tot de
tevredenheid met de gebitsprothese, geven geen eenduidige antwoorden.
De resultaten van verricht onderzoek zijn nauwelijks of niet significant of
spreken elkaar tegen.
Ons doel was om te bezien of - bij tandheelkunde ongebruikelijk - kwalitatief
onderzoek nieuwe gezichtspunten op zou kunnen leveren. In ons
onderzoek gaat het om het dragen van een gebitsprothese als sociaal
verschijnsel. Het doel is om inzicht te krijgen in aspecten die met het
dragen van een kunstgebit samenhangen die tot op heden niet uitvoerig
zijn belicht. Om die reden werd onze vraagstelling ruim gelaten: Hoe
leven mensen met een kunstgebit?
Om deze vraag te beantwoorden interviewden we niet alleen prothesedragers,
maar praatten we ook ’gewoon’ met mensen (met en zonder
kunstgebit). Ook ’gewone’ tandartsen en tandartsen die zich in het maken
van gebitsprotheses hebben gespecialiseerd (’prosthodontisten’), tandtechnici
en tandprothetici (tandtechnici die bevoegd zijn gebitsprotheses te
vernieuwen) werden geïnterviewd. Wat betekent het voor tandartsen en
andere behandelaars om een gebitsprothese te maken? Observatie van de
behandeling van prothese-patiënten, bestudering van (secundaire) literatuur
en een steekproef van klaagbrieven aan een tandarts-ombudsman (Engels
en Eijkman 1989) zijn andere bronnen van gegevens van het onderzoeksproject.
In deze bijdrage wordt echter alleen verslag gedaan van de
bevindingen die wij via interviews met prothese-patiënten hebben verkregen.
2 Methode
Het doel van de interviews was toegang te krijgen tot de belevingswereld
van de geïnterviewde. Het ging ons om het verkrijgen van gedetailleerde
beschrijvingen van de gedachten, meningen en gedragingen van mensen in
hun eigen woorden. Niet om het verkrijgen van reacties op van tevoren
bedachte categorieën (Hagen 1986). Daartoe werd een lijst van gesprekspunten
opgesteld. Deze bevatte punten die ter sprake gebracht zouden
kunnen worden voor het geval het interview niet op gang zou komen of
om het gesprek, indien nodig, op gang te houden. De checklist bleek
vooral van nut te zijn bij de aanvang van de interviews.
Het onderzoek werd bij de geïnterviewden geïntroduceerd als een ’kwalita-
67