Aan: dr. Ate C. Nievaard - Maatschappijwetenschappen ...

66 Conny Pronk-de Hoog, Gerold Moltzer, Marylee van der Meulen
land zijn er ongeveer een miljoen ontevreden kunstgebit-dragers (Kalk
1979; Smith 1976; Van Waas 1985; Visser 1988; Berg 1993). Ongeveer 2
miljoen prothese-patiënten zeggen echter (heel) tevreden te zijn. Of ze
geven, bij een andere operationalisering van de vraag naar ’tevredenheid’,
aan ’geen klachten’ te ondervinden.
Mensen die - ondanks alles wat gedaan wordt aan de technische en esthetische
kwaliteit van een kunstgebit - blijven klagen, worden door tandartsen
wel ’dental cripples’, ’prothesewanhopen’ of eenvoudigweg ’klagers’
genoemd. De vraag van tandartsen is: ’Hoe is het mogelijk dat je patiënten
ziet die heel tevreden zijn, terwijl ze soms een prothese hebben die door
hun mond zweeft; terwijl je ook klagende patiënten krijgt met een gebit
dat perfect past?’ Vervoorn (1991) stelde vast dat in ieder geval de factor
’technische kwaliteit van de gebitsprothese’ niet doorslaggevend is. Zij
pleit voor onderzoek naar ’de etiologie van satisfactie’. Kalk, Baat en
Kaandorp (1991) stellen dat de evaluatie van de kwaliteit van een kunstgebit
allesbehalve simpel is, zelfs wanneer dat gedaan wordt aan de hand
van ’exact’ gedefinieerde criteria. Hun conclusie is dat tandartsen kennelijk
niet in staat zijn te begrijpen wat een patiënt meemaakt. De tandheelkunde,
als wetenschap en als professie, heeft zich voornamelijk gericht op
onderzoek en ontwikkeling van technische aspecten. Er is tot op heden
nauwelijks aandacht besteed aan de emotionele ervaringen en de subjectieve
gezichtspunten van patiënten.
De volgende variabelen zijn onderzocht: sociaal-economische en demografische
factoren, attitude van de patiënt ten opzichte van het dragen van
een kunstgebit, voorafgaande ervaringen met het dragen van een kunstgebit,
communicatie tussen tandarts en patiënt en last but not least de
persoonlijkheid van de patiënt (zie Carlsson et al. 1967; Guckes, Smith &
Swoope 1978; Nairn & Brunello 1971; Hirsch, Levin & Tiber 1972;
Reeve, Watson & Stafford 1984; Silverman et al. 1976, Smith 1976; Berg,
Backer Johnson & Ingebretsen 1984, 1985 en 1986; Van Waas 1985 en
1990a, 1990b, 1990c).
Berg (1993) concludeert in een overzichtsartikel dat 30 jaar onderzoek
naar variabelen, die samen zouden kunnen hangen met de acceptatie van
een gebitsprothese, geen enkel houvast voor de behandelaar heeft opgeleverd.
Hij trekt de validiteit en betrouwbaarheid van verricht onderzoek in
twijfel. Ook zet hij een vraagteken bij de uiteenlopende manieren waarop
de afhankelijke variabele ’tevredenheid’ tot op heden gemeten is. Samen-