Aan: dr. Ate C. Nievaard - Maatschappijwetenschappen ...

56 Anne Eland, Tony Hak en Liesbeth Vollemans
4 Discussie
Onze conclusie uit de hier gepresenteerde gegevens is dat het in onze
samenleving algemeen aanvaarde normen- en waardenstelsel, dat misschien
het best kan worden weergegeven door middel van het beeld van
het gezin waarvan de leden de wet respecteren en elkaar liefhebben, bij
heroïneverslaafden - ook bij degenen onder hen die actief betrokken zijn
in criminele activiteiten - een buitengewoon krachtig gegeven is. Zij
kunnen bij wijze van spreken alles verliezen, inclusief hun ’eer’, maar niet
het normen- en waardenstelsel waarmee zij hun eigen neergang meten.
Deze bevinding is niet nieuw. Zo stelt Faupel (1987) dat
[t]he failure of heroin addicts consistently to maintain ethical integrity is commonly
understood to be evidence for a lack of any normative sensitivity or whatsoever.
[...] Moreover as the addicts failed to maintain their ethical standards behaviorally,
addicts acknowledged and asserted the legitimacy of the very norms they
violated. [...] The regrets expressed, and the very necessity of offering excuses,
rationalizations, and moral comparisons, all acknowledge the legitimacy of those
norms that have been breached. Through these sort of statements and reactions,
then, addicts honour and reaffirm their own indigenous standards of conduct, even
in pointing to and acknowledging their violation on particular occasions. (Faupel
1987: 415-416)
Eerder hadden Coleman et al. (1986: 21) ook al vastgesteld dat
addicts place high importance on money but are not particularly concerned with
the more abstract values associated with making a contribution to society. [...] It is
interesting to note, however, that the addicts’ sample is most concerned with the
importance of having a good marriage and family life and wanting to give their
children better opportunities than they have had.
Laatstgenoemde auteurs constateren terecht dat deze waarden - het nastreven
van een goed huwelijk en een gelukkig gezinsleven - identiek zijn aan
die van de ouders van hun respondenten. Uit het feit dat de respondenten
zeggen dat hun ouders die waarden niet hebben kunnen realiseren, trekken
zij de speculatieve conclusie dat we hier te maken hebben met de overblijfselen
van een puberteitsconflict "as they are still locked into the
incomplete task of growing up and leaving home" (ibidem). Recent is in
Nederland bij de ’maturing out’ gedachtengang aangesloten door Prins
(1995) die stelt dat verslaafden in ontwikkelings-psychologische zin nog
moeten ’doorgroeien’.